ETYKA ZAWODOWA
Krzysztof J. Jankowski LL.M.
Zawody zaufania publicznego
Czym jest zawód zaufania publicznego?
Co to znaczy „zaufania publicznego”?
Jakie zawody są „zawodami zaufania publicznego”?
Z czego to wynika? Co decyduje o tym, czy coś jest zawodem zaufania publicznego?
Art. 2 ust. 1 PrNot; art. 1 ust. 2 RzPU
Zawody zaufania publicznego
I CKN 1217/98: „nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, że samorząd adwokacki jest samorządem reprezentującym osoby wykonujące zawód zaufania publicznego w rozumieniu art. 17 ust. 1 Konstytucji RP.
W ocenie Sądu Najwyższego status taki może nadawać samorządowi zawodowemu tylko ustawa, jak to ma miejsce w przypadku samorządu notariuszy”
Aspekt formalny czy materialny?
Wyroki TK z dnia 12 maja 2009 r., P 66/07, z dnia 18
lutego 2014 r., P 21/02, z dnia 2 lipca 2007, K 41/05
Zawody zaufania publicznego
Co decyduje o tym, czy dany zawód jest zawodem zaufania publicznego?
Charakter i waga interesów (życie, zdrowie, majątek, wolność)
Konieczność posiadania informacji poufnych
Wysokie kwalifikacje merytoryczne
Stosunkowo samodzielny charakter
Odpowiedzialność
W jaki sposób ‚przeciętny’ obywatel (nieprofesjonalista) rozpozna czy dany lekarz / prawnik jest dobry, w potocznym znaczeniu?
Jakie są oczekiwania etyczne wobec zawodów zaufania
publicznego?
Samorządy zawodowe
Art. 17. ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej
W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Co zrobić by zawody zaufania publicznego pełniły swoje
funkcje? W jakie narzędzia (funkcje, prerogatywy) je
wyposażyć?
Samorządy zawodowe
Jakie narzędzia pozwalają samorządowi zawodowemu pełnić swoją funkcję?
Etyka = wymóg ogółu społeczeństwa wobec zawodów zaufania publicznego
Po co jest etyka zawodowa z punktu widzenia klientów?
Etyka = narzędzie sprawowania pieczy na wykonywaniem zawodu przez samorząd zawodowy
Po prawnikom jest potrzebna etyka zawodowa?
Etyka, etyka zawodowa, moralność i prawo
Co to jest moralność?
Czy moralność to tylko konstrukt?
Co to jest etyka?
Etyka v etyka zawodowa – różnica, relacja, dlaczego rozróżniamy?
Etyka v moralność
Etyka v prawo…?
Etyka zawodowa a prawo
Jak stosujemy przepisy prawa?
Jak stosujemy zasady etyki?
Tworzenie kodeksów etyki = tworzenie przepisów prawa?
Po co tworzy się kodeksy etyki?
Jak daleko / blisko kodeksom etyki do przepisów prawa?
Jurydyzacja myślenia etycznego czyli łatwo jest zakazać / nakazać, trudniej naprawdę rozwiązać problem.
„Ślepe bagnety” v „myślenie według wartości”
Czy złamanie zasad kodeksowych zasad etyki zawodowej
to automatycznie złamanie etyki zawodowej?
Zgodność etyki zawodowej z prawem
Czy w ogóle można badać zgodność etyki zawodowej z prawem? Czy sąd w ogóle może badać zgodność normy etycznej z normą prawną?
Czy to etyka zawodowa powinna być zgodna z prawem czy prawo etyczne?
Etyka to inny system normatywny niż prawo. Jak
połączyć te dwa światy?
Zgodność etyki zawodowej z prawem
Postanowienie z dnia 7 października 1992 r. sygn. akt U 1/92
„nieuprawnione jest twierdzenie, żę norma etyczna musi być zgodna z normą prawną. […] To raczej prawo powinno mieć legitymację etyczną”. Przedmiotem oceny „nie może być sama norma etyczna, a jedynie norma prawna, którą norma etyczna dookreśla”
Zakaz przerywania ciąży z kodeksy etyki = dookreślenie postanowienia „członkowie samorządu lekarzy obowiązani są przestrzegać zasad etyki i deontologii oraz innych
przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza” ?
Zgodność etyki zawodowej z prawem
Efekty takiej konstrukcji
Inkorporacja normy etycznej do systemu prawa
Ujęcie TK: dozwolona jest kontrola legalność norma kodeksów etycznych, jako części normy prawnej, składającej się z ustawowej normy blankietowej i normy etycznej, która niejako stała się normą prawną
Czy to wyczerpuje temat?
Naruszenie ustawy = nielegalne działanie; naruszenie
etyki = nielegalne działanie?
Zgodność etyki zawodowej z prawem
Czy etyka zawodowa może zakazywać działań legalnych?
Czy etyka zawodowa może zakazywać działań będących obowiązkiem prawnym?
Czy etyka zawodowa może nakazywać działania legalne?
Czy etyka zawodowa może nakazywać działania
nielegalne?
Podstawowe wartości zawodu radcy prawnego
Godność zawodu
Niezależność radcy prawnego
Lojalność wobec Klienta
Praworządność
