Wyposażenie miast i miejscowości w podstawowe placówki i urządzenia 1988 r. Cz. 1

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W OPOI.U

WYPOSAŻENIE MIAST

I MIEJSCOWOŚCI WIEJSKICH W PODSTAWOWE PLACÓWKI

I URZĄDZENIA

część I

i

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W OPOLU

/Vu.

f— O -tf "

— N g

WYPOSAŻENIE MIAST

I MIEJSCOWOŚCI WIEJSKICH W PODSTAWOWE PLACÓWKI

I URZĄDZENIA

OPOI.E 1989

SPIS TREŚCI

---

Uwagi metodyczne • • • • • • • • • • • • • ... 5

Tablice Miasta 1. Ludność 1 placówki rolnictwa uspołecznionego ... 40

2. Indywidualne gospodarstwa rolne ... « • • • • • 42

*

3. Punkty s k u p u ... ... 43

y Zakłady p r z e m y s ł ó w ... . . . 45

3. Placówki h a n d l o w e ... ... 48

6 . Placówki gastronomiczne * ... * • . . 5**

i

7. Zakłady usługowe ... • • • • • • • 56

8 ^{. Składy} 1 składnice sprzedaży detalicznej • 62 9. Placówki i urządzenia transportu, łączności i finan­ sów ... . • ...• • • • • • 65

10. Placówki i urządzenia służące ochronie środowiska , . * 67 11. Placówki 1 urządzenia komunalne • • • • • • • • • • • • 70 12. Placówki wychowania przedszkolnego i szkolnictwa podstawowego • • • • • • ... . 7 ^**

13. Placówki szkolnictwa ponadpodstawowego i internaty • • • 76 14. Placówki kultury i sztuki • • • • • • • • • ... 78

15. Placówki kultury i sztuki (pozostałe) ... • 81

16. Placówki ochrony zdrowia 84 17. Obiekty turystyczne i wypoczynkowe . . . ... 87

18. Obiekty turystyczne i wypoczynkowe (pozostałe) . . . . . 89

19. Obiekty i urządzenia sportowe . . . ... 91

Gminy

20. Ludność, miejsca pracy i indywidualne gospodarstwa

rolne ... ... . 93

21. Jednostki gospodarcze rolnictwa uspołecznionego, placówki obsługi rolnictwa 1 lecznictwa weteryna­

ryjnego ... ... . 22. Punkty skupu • • • • • • • • • • • • • • • • « • • • • 23. Zakłady przemysłowe ... . . . . 24. Placówki handlowe... . . . ... . 25» Placówki gastronomiczne... . . . 26. Składy 1 składnice sprzedaży detaliczni • • • • • • • 27. Zakłady usługowe • ... ...

28. Zakłady usługowe (pozostałe) • • • . . . ...

29. Placówki i urządzenia transportu, łączności 1 finansów 30. Placówki i urządzenia gospodarki komunalnej i ochrony

środowiska . . . . . ... • • • • • • • • . . « 31. Placówki wychowania przedszkolnego i szkolnictwa pod­

stawowego ... * ... ...

32. Placówki1 szkolnictwa ponadpodstawowego i internaty . . 33. Placówki kultury i sztuki • • • • • • • • • • • • • • « 34. Placówki kultury i sztuki (pozostałe)

35. Placówki ochrony zdrowia . . . . ... • • 36. Obiekty turystyczne i wypoczynkowe

37. Obiekty i urządzenia sportowe ... . . 38. Miejscowości według liczby ludności . . . • ...

39. Miejscowości według liczby indywidualnych gospodarstw rolnych . . . ... . ... . 40. Miejscowości według klasy Wielkości, w których istnieją

jednostki gospodarcze rolnictwa uspołecznionego, pla­

cówki obsługi rolnictwa i lecznictwa weterynaryjnego 41. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją

punkty skupu ... . ...

42. Miejscowości według liczby indywidualnych gospodarstw rolnych, w których istnieją punkty skupu • • • • • » . 43. Miejscowości według klasy wielkości, w których Istnieją

zakłady przemysłowe ... ... . . . .

Str.

96

98

102

• 108

116

120

138

I '

141

145 1*

8

158

161

165

167 170

171

172

173

174

3

I

4

44. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją placówki handlowe ...

45. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją placówki gastronomiczne ...

y

46. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją składy i składnice sprzedaży detalicznej ...

47. Miejscowości według liczby indywidualnych gospodarstw rolnych, w których istnieją składy i składnice sprze­

daży detalicznej... . . • « f ... . 48. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją

zakłady usługowe • • • • ...

49. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją zakłady usługowe (pozostałe) ... • • • • • • 50. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją

placówki i urządzenia komunalne i ochrony środowiska (lub które korzystją z urządzeń) ...

51. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją placówki i urządzenia transportu, łączności i finansów

i

52. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją placówki oświaty i wychowania • • • • • • ...

53. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją placówki kultury i sztuki ... « 54. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją

placówki ochrony zdrowia • • • • • • • • • • • • • • 55. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją

obiekty turystyczne i wypoczynkowe ... . . 56. Miejscowości według klasy wielkości, w których istnieją obiekty i urządzenia sportowe ...

57. Statystyczna charakterystyka miejscowości wiejskich . .

Str*

176

178 179

180 181

182

183 184 185 186

187 188 189

200

\

Uwagi metodyczne

I. Wprowadzenie

W 1988 r. przeprowadzone zostało przez GUS kolejne badanie statystyczne wyposażenia miast i miejscowości wiejskich w pod­

stawowe placówki i urządzenia. Badanie o tej tematyce realizo­

wane jest cyklicznie - poprzednie przeprowadzono w latach 1970 i 1978. Podstawową jednostk? badania w 1988 r. stano­

wiła miejscowość wiejska i miasto, W odróżnieniu 0& poprzednich badań, badanie 1988 r. nie objęło miast liczących 20 tys. i

więcej mieszkańców - jeżeli posiadały one samodzielną /nie wspól­

ną z gminą/ radę narodową.

Nie włączenie do badania tej grupy miast uzasadnia się między innymi faktem, że istnieje w odniesieniu do niej szeroki zakres informacji zebranych w innym trybie /np. poprzez sprawozdawczość statystyczną/ i publikowany w rocznikach wojewódzkich, roczniku statystycznym, roczniku miast i innych publikacjach GUS.

Do przeprowadzenia badania wykorzystano wykazy miejscowośoi sporządzone dla poszczególnych gmin, które zawierały spis wszys­

tkich zamieszkanych miejscowości położonych w granicach admini­

stracyjnych gminy.

Wiele miejscowości małych /wsi, kolonii, osad, przysiółków itp./ dla których nie było potrzeby wyodrębniania danych, łą­

czono w tzw» zespoły miejscowości; informacje zebrane w badaniu przedstawiono łącznie dla całego zespołu reprezentowanego przez

jedną z tych miejscowości /zwykle wieś/.

Dane dla miejscowości wiejskich zostały zebrane na formula­

rzach jednostkowych X-M1 przez urzędy gmin, dane dla miast na formularzach X-M2 sporządzonych częściowo przez urzędy miejskie /lub miast i gmin/, a częściowo przez wojewódzkie urzędy statys­

tyczne.

6

Informacje dotyozące indywidualnych gospodarstw rolnych op­

racowane zostały przez wojewódzkie urzędy statystyczne na podsta«

wie materiałów spisu rolniczego 1987 r.

Informacje uzyskane z badania opracowane zostały w publikac­

jach wojewódzkich. Zakres tematyczny i układ publikacji wojewódz­

kich jest jednolity dla wszystkich województw.

Dane dla każdego województwa przedstawione zostały w 4 od­

rębnych zestawach tablic, wyczerpujących pełny-^zakres tematycz­

ny badania

tak:

- tablice 1 - 19 dotyczą miast - tablice 20 - 38 dotyczą gmin

- tablice 39 - 56 prezentują informacje dla miejscowości wiejskich według ich klasy wielkości oraz według wielkości indywidualnych gospodarstw rolnych tych miejscowościach

- tablica 57 zawiera dane w przekroju miejscowości wiejskich.

Informacje zebrane dla miejscowości wiejskich i badanych miast dotyczyły następujących grup tematycznych: ludności, rol­

nictwa i skupu, zakładów przemysłowych, handlu i usług, tran­

sportu i łączności, gospodarki komunalnej i ochrony środowiska, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, ochrony zdrowia, turys­

tyki i wypoczynku, kultury fizycznej, indywidualnych gospodarstw rolnych i niektórych innych zagadnień.

Dane zamieszczone w publikacjach zawierają informacje według stanu w dniu 31.XII.1987 r. za wyjątkiem:

- informacji o indywidualnych gospodarstwach rolnych - według stanu w VI.1987 r.

- placówek oświaty i wychowania - według stanu,na który opraco­

wane są dane etatystyczne przez sprawozdawczość bieżącą tj.:

- przedszkola i oddziały przedszkolne px^y szkołach podstaw­

kowych - według stanu w dniu 31.X.1987 r.

- szkoły podstawowe-według stanu w dniu .21*IX.1987 r.

- zasadnicze szkoły zawodowe i równorzędne oraz średnie szko­

ły zawodowe i szkoły policealne - według stanu w dniu 1 .X.1987 r.

- licea ogólnokształcące: dzienne - według stanu w dniu

21.IX.1987 r.

7 - licea ogólnokształcące dla pracujących-według stanu w

dniu 10.X.1987 r.

- internaty - według stanu w dniu 15»XI.1987 r.

Placówki i urządzenia funkcjonujące tylko w .sezonie ujęto według stanu jaki istniał w sezonie wiosenno-letnim lub jesien­

no-zimowym.

Podział administracjjny uwzględnia stan w dniu 18.IV.1988 r.j podział ten nie uległ zmianom do końca 1988 r.

Przy realizacji badania przyjęto zasadę metodologiczne,} spój­

ności - we wszystkich możliwych przypadkach - definicji,pojęć ba­

danych zjawisk oraz placówek i urządzeń z definicjami stosowanymi w statystyce i sprawozdawczości bieżącej.

II. Niektóre po.iecia i definic.le zastosowane w badaniu 1* Miejscowość

Za miejscowość uznano w badaniu każde zamieszkane miejsce nieza­

leżnie od liczby ludności i liczby zabudowań odróżniające się od sąsiednich skupisk nazwą urzędową, a przy jednakowej nazwie - od­

miennym określeniem rodzaju tego skupiska. W myśl tej zasady za miejscowość uznano nie tylko miejscowości większe jak wsie lecz również miejscowości małe jak kolonie, przysiółki, osady, leś­

niczówki, gajówki itp.

.2. Ludność faktycznie zamieszkała

Liczba ludności faktycznie zamieszkałej obejmuje:

- osoby zameldowane w miejscowości na pobyt stały i faktycznie w niej przebywające, bez osób wymeldowanych czasowo na okres ponad 2 miesięcy,

f**

- osoby zameldowane w miejscowości na pobyt czasowy powyżej 2 miesięcy.

3. Państwowe gospodarstwa rolne W badaniu ujęto:

- gospodarstwa nadzorowane przez Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gpspodąrki Żywnościowej, tj. przedsiębiorstwa /gospodarstwa/

rolne, dla których organem założycielskim jest wojewoda /pań-

8

stwówe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej, gospodarstwa woje­

wódzkich ośrodków postępu rolniczego oraz szkół rolniczych/

oraz przedsiębiorstwa /gospodarstwa/, dla których organem za­

łożycielskim jest Minister Rolnictwa, Leśniotwa i Gospodarki Żywnościowej /przedsiębiorstwa specjalne hodowli roślin i na­

siennictwa, hodowli*! obrotu zwierzętarni, rybackie i rolnicze zakłady doświadczelne/;

- drobne obiekty rolne jednostek usługowych nadzorowane przez Min. Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej, tj.:

a/ tuczarnie i bazy opasowe przedsiębiorstw przpmysłu mięsnego i drobiarskiego,

b/ pozostałe jednostki, m.in. stacje hodowli i unasienniania zwierząt, przedsiębiorstwa obrotu zwierzętami hodowlanymi, państwowe stada ogierów, przedsiębiorstwa usług technicz­

nych, mechanizacji rolnictwa itp.;

- państwowe gospodarstwa rolne resortów nierolniczych /łącznie z drobnymi obiektami rolnymi w użytkowaniu państwowym i spo­

łecznym/, tj. gospodarstwa nadzorowane m.in. przez ministrów:

Sprawiedliwości, Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Zdrowia i Opie­

ki Społecznej, a także Polską Akademię Nauk oraz pozostałe jednostki podległe resortom nierolniczym.

W strukturze organizacyjnej państwowych gospodarstw rolnych wyodrębnia się przedsiębiorstwa i zakłady.

Do zakładów zaliczono oprócz zakładów produkcji rolniczej również zakłady o innym profilu działalności np.: zakłady usług socjal­

nych, zakłady mechanizacji rolnictwa, zakłady remontowo-budowla­

ne itp.,przy czym w badaniu - ze względu na jego specyfikę - wy­

odrębniono zakłady /gospodarstwa/ w pojęciu jednostki technicz- no-lokalnej. Jako zakłady ujęto wyodrębnione jednostki organiza- cyjno-produkcyjne znajdujące się pod innym adresem mimo nie pro­

wadzenia przez nie pełnej dokumentacji właściwej dla wyodrębnio­

nego formalnie zakładu działającego w ramach przedsiębiorstwa /fermy bydła, trzody chlewnej, stadniny koni itp./.

• \

4» Rolnicze spółdzielnie produkcyjne

W badaniu ujęto tylko te rolnicze spółdzielnie produkoyjne, któ­

re po zorganizowaniu się przystąpiły do prac zespołowych.

5* Jednostki gospodarcze kółek rolniczych

W badaniu ujęto tylko te jednostki kółek rolniczych, które pro­

wadziły działalność gospodarczą tj.i

- bazy sprzętu rolniczego, mlędzykółkowe bazy maszyn, zakłady usług mechanizacyjnych itp.,

- zakłady rolnicze spółdzielni kółek rolniczych, spółdzielnie usług rolniczych, spółdzielcze gospodarstwa rolne kółek rol­

niczych, spółdzielcze gospodarstwa rolne, kółka rolnicze - • zespołowe gospodarstwa rolne itp»,

- zakłady świadczące usługi w zakresie prac budowlanych /jak np. rejonowe zakłady wojewódzkich spółdzielni budownictwa wiejskiego/, zakłady prowadzące działalność w zakresie me­

chanizacji rolnictwa /bez zaopatrzenia i zbytu/ i inne te­

go typu jednostki gospodarcze kółek rolniczych.

Jeżeli dany zakład świadczył różne usługi - np. oprócz us­

ług w zakresie mechanizacji prac rolnych wykonywał również pra­

ce w zakrosie chemizacji rolnictwa, klasyfikacji tego zakładu dokonano na podstawie jego podstawowej /przeważającej/ działal­

ności.

6. Pur.kty skupu J

Przez punkt skupu rozumiano pomieszczenie, zespół pomieszczeń lub plac przeznaczony do odbioru produktów rolnych od producen­

tów, służący ewentualnie do dalszego ich przechowywania i wypo­

sażony w niezbędne urządzenia, np.: wagę, rampę itp.

Badaniem objęto punkty skupu stałe i sezonowe /tj. czynne w ostatnim sezonie/ organizowane przez państwowe i spółdzielcze przedsiębiorstwa handlowe oraz inne jednostki uspołecznione.

7. Pracownicze ogrody działkowe

Za pracowniczy ogród działkowy uważano ogród prowadzący dzia­

łalność zgodnie z obowiązującymi przepisami i zarejestrowany w wojewódzkim zarządzie POD oraz w wydziale gospodarki komunal­

nej urzędu miejskiego A u b miasta i gminy/. Przez powierzchnię og­

rodu rozumiano powierzchnię całego terenu, obejmującą powierzch­

nię działek wraz z powierzchnią zajętą pod wszelkie urządzenia komunalne i pomocnicze.

9

10

Badaniem objęto pracownicze ogrody działkowe zlokalizowane na terenie miasta lub poza jego granicami lecz użytkowane w ca­

łości /lub w przeważającej części/ przez mieszkańców danego miasta*

8. Zakłady przemysłowe

1. Za zakład przemysłowy w rozumieniu jednostki technicznó- lokalnej uważano obiekt /lokal/ lub zespół obiektów po­

łożonych w obrębie jednego terenu zabudowań, wyposażonych w środki i przedmioty pracy, stanowiący samodzielne przed­

siębiorstwo /zakład/ satr udzielnie bilansujący lub część organizacyjną przedsiębiorstwa /zakładu/ posiadającą ewi­

dencję podstawowych danych sprawozdawczych.-

Za odrębne zakłady przemysłowe uważano jednostki produk­

cyjne i usługowe /zakłady, oddziały, wydziały/ wchodzące w skład przedsiębiorstwa /zakładu/ jeśli:

a/

znajdowały się poza obrębem

terenu

/ich

były

b/ działalność poszczególnych jednostek produkcyjnych by­

ła zaliczana do różnych branż przemysłu, mimo że jed­

nostki te znajdowały się w obrębie jednego terenu za­

budowań /z wyjątkiem warsztatów remontowych pracują­

cych wyłącznie dla potrzeb przedsiębiorstwa /zakładu/.

Wydzielenie oddziałów /wydziałów/ podstawowych jako odrębnych zakładów uwarunkowane było zamkniętym cyk­

lem produkcyjnym /produkcja tych jednostek nie może stanowić jednego z etapów ciągłego procesu technolo­

gicznego danej jednostki organizacyjnej jako całości/.

2. Zakłady przemysłowe zakwalifikowano do poszczególnych branż kierując się rodzajem produkowanych wyrobów charak­

terystycznych dla poszczególnych zakładów przemysłowych.

W przypadku gdy działalność przemysłowa odrębnego zakła­

du przemysłowego należała do różnych branż, kwalifikacji tego zakładu dokonano na podstawie jego podstawowej

/przeważającej/ działalności.

3« Do zakładów uspołecznionych zaliczono:

- zakłady przemysłowe państwowe, spółdzielcze i organizacji

społecznych,

11 - zakłady przemysłowe spółdzielni i jednostek nieprze­

mysłowych, tj.: handlowych /spółdzielni spożywców, spółdzielni ogrodniczych, gminnych spółdzielni "Samo­

pomoc Chłopaka" i innych jednostek/, budowlanych, rol­

nych, leśnych, transportowych, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej oraz jednostek budżetowych.

Do zakładów nie uspołecznionych zaliczono prywatne zakła­

dy rzemieślnicze o charakterze przemysłowym oraz przed­

siębiorstwa zagraniczne.

4. Zakłady rzemieślnicze przemysłowo-usługowe tj. wytwarza­

jące produkty i jednocześnie świadczące usługi dla lud­

ności zaliczono w badaniu do zakładów.usługowych w zależ­

ności od tego która z tych działalności stanowiła działal­

ność przeważającą.

9* Punkty sprzedaż?/ detalicznej.

Do punktów sprzedaży detalicznej zaliczono:

- sklepy /łącznie z domami towarowymi i domami handlowymi/,

- punkty sprzedaży drobnodetalicznej, tj.: kioski, stragany, punkty sprzedaży obwoźnej, obnośnej i placowej/ nie zaliczono tutaj urzą­

dzeń wystawianych przed lokalem sklepowym, z których prowadzona jest sprzedaż sporadyczna oraz sprzedaży z automatów/.

“ kluby prasy i książki, klubokawiarnie prowadzone przez Robotniczą Spółdzielnię Wydawniczą "Prasa-Książka-Ruch", "Kluby Rolnika", -składy i składnice np.: opału, materiałów budowlanych, maszyn

i urządzeń rolniczych, nawozów sztucznych, pasz itp., stacje benzynowe,

- apteki i punkty apteczne z wyjątkiem aptek istniejących przy za­

kładach stacjonarnej opieki zdrowotnej /tj. przy szpitalach, sa­

natoriach itp./.

Jeżeli skład lub składnica sprzedaży detalicznej /np. skład­

nica towarów masowych prowadzona przez GS "Samopomoc Chłopska"/

sprzedawały jednocześnie kilka rodzajów towarów, traktowano ten fakt w badaniu jak istnienie kilku odrębnych składnio. Postępo­

wano w ten sposób, aby precyzyjniej określić, jakie artykuły i

urządzenia są możliwe do zakupienia przez ludność w składach i

12

składnicach istniejących w miejscowości. W związku z powyższym łączna liczba punktów sprzedaży detalicznej może być niekiedy większa od rzeczywistej ich liozby wykazywanej w sprawozdawczości bieżącej.

Do sklepów

towarami żywnościowymi zaliczono supersamy, skle­

py powszechne, ogólnospożywcze, delikatesowe, piekarniezo-habiało- we, mięsno-wędliniarśkie, warzywno-owocowe,garmażeryjne, rybne, winno-cukiernicze, alkoholowe ltp.

Sklepy z towarami żywnościowymi zostały w badaniu ujęte łącznie ze sklepami spożywczo-przemysłowymi a w miejscowościach wiejskich rów­

nież z punktami sprzedaży pomocniczej /tj. punktami sprzedaży deta­

licznej artykułów zaspokajających codzienne potrzeby mieszkańców małych miejscowości, wsi, przysiółków, baz PGR itp./.

Do sklepów z towarami nieżywnościowymi zaliczono sklepy prov/a- dzące sprzedaż artykułów związanych z: ubiorem, wyposażeniem miesz­

kań, zaspokajaniem potrzeb wypoczynku, sportu i turystyki, komisowi itp., a także domy towarowe i handlowe.

Do domów towarowych zaliczono sklepy wielodziałowe o powierzch*

sprzedażowej 2000 m i więcej /głównie z towarami nieżywnościowymiy Do domów handlowych zaliczono sklepy wielodziałowe o powierzchi

O

sprzedażowej 600 - 1999 m /m.in. wiejskie domy towarowe/.'

Przez powierzchnię użytkową sklepów rozumiano powierzchnię spri dażową /tzn. część przeznaczoną do obsługi nabywców/ oraz powierz­

chnię zaplecza. Do powierzchni zaplecza nie zaliczono piwnic używa­

nych na inne cele niż magazynowanie towarów tj. nie stanowiące za­

plecza magazynowego /np.: pomieszczenia techniczne, kotłownie itp.y

\

a także magazynów położonych z dala od sklepu /np. magazynów meb­

lowych/ .

10. Zakłady gastronomiczne

Do zakładów gastronomicznych zaliczono zakłady tzw. otwarte, dos­

tępne dla ogółu konsumentów tj. restauracje, jadłodajnie, bary re­

stauracyjne /bistra/, bary szybkiej obsługi, bary mleczne, bary prJ kąskowe, bary uniwersalne, kawiarnie, herbaciarnie, cukiernie, wi­

niarnie, miodosytnie, piwiarnie, bary rozrywkowe, bary alkoholowe

/aperitif/, bary kawowe,, bary winno-miodowe,, bary piwne.

13 Przez zakład gastronomiczny sezonowy rozumiano zakład urucha­

miany okresowo np.: w związku ze wzmożonym ruchem turystyczno-wy­

poczynkowym itp.

Przez miejsca konsumenckie rozumiano łączną liczbę miejsc w placówkach gastronomicznych, które w toku normalnej działalności zakładu mogą jednorazowo zająć konsumenci. V/. liczbie tej uwzględ­

niono również miejsca przy pulpitach, bufetach i stojakach,a tak­

że miejsca sezonowe w placówkach stałych dostawiane dodatkowo w okresie sezonu letniego w ogródkach, werandach itp.

11. Punkty gastronomiczne

Do punktów gastronomicznych zaliczono bufety, smażalnie, pijalnie, lodziarnie itp.

\

” 12. Zakłady usługowe

W badaniu ujęto zakłady usługowe uspołecznione i nie uspołecznione świadczące usługi dla ludności.

i ■

Pod pojęciem usługi dla ludności rozumiano czynności nie stwa­

rzające bezpośrednio nowych dóbr, świadczone przez jednostki gos­

podarki narodowej na zewnątrz i opłacane ze środków pieniężnych ludności lub jednostek gospodarki nie uspołecznionej.

Do zakładów usługowych świadczących usługi dla ludności zali­

czono między innymi:

- zakłady o charakterze naprawczym, remontowym i konserwacyjnym, - zakłady wytwarzające określone przedmioty z materiału powierzo­

nego przez zleceniodawcę,

- niektóre zakłady wytwarzające na indywidualne zamówienie lud­

ności ż materiałów własnych wykonawcy z uwzględnieniem cech i życzeń konsumentów /np.: zakłady szklarskie, stolarskie, meb- larsko-tapicerskie, krawieckie, szewskie/,

- zakłady prowadzące budowę domów jednorodzinnych i pomieszczeń gospodarczych z podstawowego materiału powierzonego /tj. cegły, pustaków, elementów płytowych itp./.

i

Zakłady usługowe ujęto w badaniu niezależnie od tego czy usługi które świadczą, wykonyy/ane są w warsztacie wyposażonym w odpowied­

nie urządzenia czy też w domu klienta.

W przypadku, jeżeli w danym zakładzie świadczone były usługi zaliczane do różnych rodzajów /np.: krawieckie, bieliźniarskie,

0

szewskie, kaletnicze/ i wykonywane były w zależności od potrzeb przez tych samych pracowników, wówczas to miejsce pracy uważano za jeden zakład usługowy i zaliczano go do rodzaju stanowiącego przeważającą działalność.

Do zakładów usługowych nie raliczono:

- zakładów wytwarzających wyroby z materiałów własnych przedsiębior­

stwa /zakładu/ na zamówienie jednostek pozarolniczej gospodarki nie uspołecznionej /np«: rzemieślników, drobnych wytwórców, han­

dlu prywatnego/ przeznaczonych do celów produkcyjnych lub dalszej sprzedaży,

- punktów świadczenia usług oraz punktów

Przez punkt przyjęć rozumiano wyodrębnioną lokalowo placówkę, w której przyjmowane są wyłącznie zlecenia /zamówienia/ na wyko­

nanie usługi zaś sama usługa wykonywana jest poza lokalem tej pla­

cówki.

Punkt przyjęć traktowano jako zakład usługowy jedynie w przy­

padku, kiedy jednocześnie wykonywano w nim usługi.

13« Hala targowiskowa

Pod tyra pojęciem rozumiano w badaniu obiekt handlowy grupujący • głównie punkty drobnodetaliczne tj. stragany, punkty sprzedaży ob- nośnej czy też placowej /w niektórych przypadkach także atoiaka czy działy sklepowe/ gdzie dokonuje się sprzedaży artykułów żyw*

nościowych i nieżywnościowych, a przede wszystkim świeżych owoców i warzyw.

14. Targowisko

Przez targowisko rozumiano wyodrębniony teren zagospodarowany sta­

łymi /pawilony handlowe, hale targowiskowe/ względnie sezonowymi

/stragany, stoiska/ punktami sprzedaży detalicznej, na którym do-

15 konywana jest stale lub w określone dni sprzedaż detaliczna arty­

kułów rolno-spożywczych i innych oraz kwiatów*

15. Abonenci telefoniczni

Przez "abonenta telefonicznego” rozumiano każde łącze, które służy do połączenia stacji /aparatu/ telefonicznej./płatnej i służbowej/

z telefonicznymi centralami miejskimi.

Przy połączeniach tzw. ^zespołowych" - za jednego abonenta uwa­

żano każdą stację /aparat/ abonencką, która korzysta ze wspólnego

toru. 4

Dane dotyczące liczby abonentów telefonicznych uzyskano podczas ba­

dania od jednostek organizacyjnych wojewódzkich urzędów telekomu­

nikacji, których zasięg oddziaływania obejmuje obszar kilku gmin i które nie prowadzą szczegółowej ewidencji wg miejscowości.

Urzędy gmin weryfikowały z konieczności otrzymane informacje w oparciu o własne rozeznanie. Stąd też dane dotyczące liczby abonen­

tów telefonicznych w gminach zawarte w niniejszej publikacji mogą różnić się od informacji ze sprawozdawczości bieżącej.

16. Automatyczne połączenia kierunkowe z innymi miejscowościami Przez liczbę kierunków połączeń automatycznych z innymi miejsco­

wościami uważano automatyczne połączenia telefoniczne międzymias­

towe z abonentami central telefonicznych innych miejscowości.

Są to numery specjalne, które abonenci wybierają bezpośrednio bez pomocy służby telefoniczno-zleceniowej.

0

17. Rozmównice publiczne

Za rozmównicę telefoniczną uważano:

- każde wydzielone pomieszczenie w placówce pocztowo-telekomuni- kacyjnej, w którym znajduje się jeden lub więcej aparatów tele­

fonicznych /również wrzutowych/ przeznaczonych do użytku publicz­

nego, do przeprowadzania rozmów miejscowych i międzymiastowych, - każdy z aparatów wrzutowych wolnowiszących znajdujących się poza

obrębem placówki pocztowo-telekomunikacyjnej,

- każdą z kabin ulicznych z aparatami wrzutowymi.

16

18. Czynna sieć cieplna rozdzielcza

Pod tym pojęciem rozumiano przewody‘uliczne, od których prowadzą połączenia do budynków i innych obiektów. W przypadku gdy np. w osiedlu mieszkaniowym nie było sieci ulicznej, a poszczególne bu­

dynki połączone były z kotłownią przewodami bezpośrednimi, uważano te połączenia jako sieć rozdzielczą uliczną.

19. Czynna siec wodociągowa rozdzielcza

Pod pojęciem sieci wodociągowej rozumiano system przewodów dopro­

wadzających wodę od źródła /ujęcia/ do budynków lub na teren nie­

ruchomości, służący zbiorowemu zaopatrzeniu w wodę mieszkańców, przy założeniu, że długość tej sieci wynosi /bez połączeń prowa­

dzących od sieci ulicznej do budynków/ co najmniej 250 m.

20. Czynna sieć kanalizacyjna

Sieć kanalizacyjna jest to sieć kanałów krytych ogólnospływowych i na ścieki gospodarcze, odprowadzająca ścieki z budynków miesz­

kalnych i innych obiektów oraz z wpustów podwórzowych.

21. Czynna sieć gazowa rozdzielcza

Sieć gazowa rozdzielcza są to odcinki przewodów prowadzące od sieoi przesyłowej do sieci stanowiącej połączenia do budynków mieszkal­

nych i innych obiektów. 0 zaliczeniu sieci do rozdzielczej decy­

duje funkcja tej sieci.

22. Za sieć cieplną wodociągową lub kanalizacyjna nieczynna uznano taką, która na skutek znacznego uszkodzenia lub z innych powodów była nieczynna dłużej niż rok.

1 ^{. '}

23. Studnie publiczne

Za studnię publiczną uważano ujęcie wody gruntowej służące do po­

bierania wody w stanie surowym /tj. bez uzdatniania/, zlokalizo­

wane w obrębie danej miejscowości. Studnie publiczne stanowią własność urzędu .miejskiego, urzędu gminy /lub miasta i gminy/ lub

zrzeszenia ludności. Jako studni publicznych nie traktowano studni

zlokalizowanych na terenie zakładów pracy i na terenie prywatnych

nieruchomości.

17 Za studnie publiczne nieczynne uznano takie studnie, które z po­

wodu uszkodzenia, wyschnięcia, obniżenia poziomu wody lub innych przyczyn były nieczynne dłużej niż rok*

• i

24. Zdro.le uliczne

Za zdrój uliczny uważano urządzenie zainstalowane do ulicznego przewodu wodociągowego i służące do pobierania wody przez ludność bezpośrednio z tego przewodu.

W liczbie zdrojów ulicznych nie ujęto hydrantów przeciwpożarowych, zdrojów przeznaczonych wyłącznie do obsługi dworców kolejowych, za- budowań gospodarczych, produkcyjnych oraz zdro3ów podwórzowych.

Za nieczynne zdroje uliczne uznano takie zdroje, które z powodu znacznego uszkodzenia lub innych przyczyn były nieczynne dłużej niż 1 rok.

✓ ' ' .

25. Cmentarze użytkowane

W badaniu zostały ujęte cmentarze komunalne i wyznaniowe na'któ­

rych dokonuje się aktualnie grzebania zmarłych. Nie uwzględniono cmentarzy wojennych.

26. Oczyszczalnie mechaniczne

* t

Przez oczyszczalnię mechaniczną rozumiano zespół urządzeń służących do usuwania ze ścieków zanieczyszczeń nierozpuszczalnych, tj. ciał stałych i zawiesin łatwoopadających óraz tłuszczów i olejów.

Do mechanicznego oczyszczania ścieków są stosowane następujące pro­

cesy: cedzenie, opadanie czyli sedymentacja, wypływanie lekkich substancji na powierzchnię czyli flotacja. Powyższe procesy prze­

prowadzane są przy użyciu krat, sit, piaskowników, odtłuszczaczy współpracujących z osadnikami Imhoffa.

27. Oczyszczalnie mechaniczno-biologiczne

Przez oczyszczalnię mechaniczno-biologiczną rozumiano zespół urzą­

dzeń służących do mechanicznego i biologicznego oczyszczania ścient ków. Zadaniem oczyszczalni mechaniczno-biologicznej jest usuwanie ciał organicznych rozpuszczonych w ściekach. Biologiczne metody oczyszczania ścieków polegają na rozkładzie i mineralizacji za­

nieczyszczeń organicznych ścieków przez mikroorganizmy w warunkach

tlenowych. W badaniu w miastach ujęto oczyszczalnie ścieków me­

chaniczne lub mechaniczno-biologiczne zlokalizowane na terenie miasta lub też na terenie gminy»lecz obsługujące dane miasto*

W miejscowościach wiejskich rejestrowano fakt oczyszczania ście­

ków przez oczyszczalnię mechaniczną lub mechaniczno-biologiczną niezależnie od lokalizacji oczyszczalni.

28. Wysypisko zorganizowane

Za wysypisko zorganizowane uważano obiekt inżynierski przygotowany prawnie i teohnicznie do gromadzenia odpadów, wyznaczony przez or­

gana administracji terenowej w uzgodnieniu z organami urbanistycz­

nymi

badaniu w miastach ujęto zorganizowane wysy­

piska odpadów znajdujące się na terenie miasta lub też na terenie gminy lecz obsługująoe dane miasto. W miejscowościach wiejskioh

fakt wywożenia odpadów na wysypisko zorganizowane niezależnie od lokalizacji wysypiska*

29.

Za wysypisko niezorganizowane uznano wysypisko, na które odpady wy­

wożone są bez uzgodnienia z władzami terenowymi w miejsca nie doz­

wolone: lasy, wąwozy, rowy przydrożne nie odpowiadające wymaganym zasadom technicznym.

•

30. Łaźnie komunalne

Pod tym pojęciem rozumiano pomieszczenia z urządzeniami do kąpieli higienicznych, w parze wodnej lub gorącym, suchym powietrzu, dos­

tępne dla ogółu mieszkańców.

31. Zakłady utylizacy.ine

Przez zakład utylizacyjny rozumiano technicznie wyodrębnioną jed­

nostkę /mie

i urządzenie/, której aadaniem jest unieszkodli­

wienie odpadów metodą zapewniającą przywrócenie im wartości użyt­

kowej lub doprowadzenie do postaci gospodarczo-użytecznej.

/

32. Jednostki straży pożft^ne.i

W badaniu uwzględniono tylko terenowe straże pożarne. Nie ujęto straży pożarnych: zakładowych, wojskowych, przy zakładach karnych oraz jednostek ratownictwa górniczego podziemnego.

18

33. Kotłownie osiedlowe zdalaczynne

Pod tym pojęciem rozumiano wolnostające lub wbudowane zespoły kot­

łów obsługujące więcej niż 1 budynek.

34. Kotłownie lokalne

Pod tym pojęciem rozumiano zespoły-kotłów ogrzewające w zasadzie jeden budynek, w którym są zainstalowane. W badaniu ujęto wszystkie kotłownie lokalne, za*wyjątkiem tych kotłowni,które ogrzewały wy­

łącznie instytucje.

35. Taksówki osobowe

W badaniu ujęto wszystkie pojazdy samochodowe użytkowane jako tak­

sówki zarejestrowane w wydziałach komunikacji jako taksówki osobo­

we /państwowe, spółdzielcze i prywatne/.

36. Jezdnie na ulg a c h i placach

Pod tym pojęciem rozumiano pasy na ulicy /placu/ przeznaczone dla ruchu pojazdów. Do nawierzchni twardej ulepszonej zaliczono na­

wierzchnie: kostkowe, klinkierowe, betonowe, bitumiczne i z płyt kamienno-betonowych.

37. Parki

Przez park rozumiano w badaniu teren zieleni o powierzchni co najmniej 2 ha, urządzony i konserwowany z przeznaczeniem na cele wypoczynku ludności, ’ wyposażony w drogi, place itp. Kie traktowa­

no jako parków lasów komunalnych znajdujących się na terenie mias­

ta.

38. Zieleńce

Przez zieleńce rozumiano tereny zielone urządzone, towarzyszące arteriom komunikacyjnym, obiektom architektonicznym itp. Do po- wierzchni zieleńców zaliczono również powierzchnię pasów trawni­

kowych pod drzewami ulicznymi.

19

20

39» Zieleń osiedlowa

Pod tym pojęciem rozumiano urządzone tereny zieleni związane z bu­

dynkami mieszkalnymi lub ich zespołami, przeznaczone do użytku mieszkańców tych osiedli.

40. Przedszkola

W badaniu uwzględnione dostały placówki wychowania przedszkolnego dla dzieoi w wieku od ukończenia 3 lat do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, mieszczące się w stałym obiekcie własnym lub wynajętym, powołane na podstawi« orzeczenia wydanego przez kurato­

ra oświaty i wychowania, bez względu na typ, podporządkowanie or­

ganizacyjne i formę finansowania, tj. przedszkola typu miejskiego, wiejskiego, przyzakładowe, specjalne, przedszkola prowadzone przez różne resorty /z wyjątkiem prowadzonych przez Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych/, organizacje spo­

łeczne, spółdzielczość mieszkaniową, zgromadzenia zakonne oraz przez osoby prywatne. \

41. Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych

Pod tym pojęciem rozumiano klasy zorganizowane przy szkołach pod­

stawowych w mieście lub miejscowościach wiejskich dla dzięoi 5-6 letnich w budynkach szkoły lub w innym lokalu nadającym się do tych celów.

42. Szkoły podstawowe

W badaniu ujęto wszystkie szkoły podstawowe /łącznie ze specjal­

nymi/ dla młodzieży nie pracującej tj. szkoły 8-klasowe, niepeł­

ne i szkolne punkty filialne. Do szkół podstawowych zaliczono również szkoły artystyczne I stopnia. Za szkoły podstawowe nie-, pełne uznano szkoły, które nie realizują pełnego programu naucza­

nia ośmioklasowej szkoły podstawowej, zaś za szkolne punkty filial­

ne placówki szkolne o liczbie uczniów do 21, realizujące program nauczania klas I-III.

' \ 43* Zasadnicze szkoły zawodowe i równorzędne

W badaniu ujęto wszystki typy zasadniczych szkół zawodowych o

różnym profilu kształcenia tj.:

21

- zasadnicze szkoły zawodowe dla nie pracujących i młodocianych pracowników /zasadnicze szkoły przyzakładowe/,

- zasadnicze szkoły zawodowe dla pracujących /wieczorowe, zaoczne, przyzakładowe dla dorosłych/,

- zasadnicze szkoły zawodowe specjalne dla nie pracujących i przy­

zakładowe ,

- szkoły specjalne przysposabiające do zawodu,

- szkoły przysposabiające do zawodu rolnika,

I 4-4-• brednie szkoły ogólnokształcące, zawodowe i policealne

>V badaniu wykazano wszystkie licea ogólnokształcące, technika zawodowe, szkoły równorzędne oraz ich filie tj.:

- technika i licea zawodowe dla nie pracujących /technika i licea zawodowe np.: technika budowlane, ekonomiczne, rolnicze, licea ekonomiczne, rolnicze, medyczne, pielęgniarstwa itp*, technika i licea ęawodowe specjalne, studia wychowania przedszkolnego/, - technika i licea zawodowe dla pracujących - wieczorowe i zaoczne

/technika i licea zawodowe, średnie studia zawodowe i średnie studia zawodowe, przyzakładowe, technika i licea zawodowe przy­

zakładowe/ ,

- technika dla przodujących rolników, .

szkoły policealne dla nie pracujących /1-roczne policealne stu­

dia zawodowe, policealne studia zawodowe specjalne, studia na­

uczycielskie, policealne studia rolnicze,.pedagogiczne studia techniczne/,

- szkoły policealne dla pracujących - wieczorowe i zaoczne /po­

licealne studia zawodowe, policealne studia zawodowe przyzakła­

dowe, studia nauczycielskie/,

- szkoły artystyczne /II stopnia dla nie pracujących,^11 stopnia

zaoczne/.

22

45* Pomieszczenia do nauczania

W ogólnej liczbie pomieszczeń do nauczania ujęto pomieszczenia użytkowane przez szkoły w budynkach własnych oraz w budynkach wy­

najętych od innych szkół, zakładów pracy i instytucji.

Do pomieszczeń do nauczania zaliczono* izby lekcyjne,, pracownie przedmiotowe i sale gimnastyczne, nie zaliczono natomiast pomiesz­

czeń przeznaczonych wyłącznie na zajęcia pozalekcyjne.

Pomieszczenia do nauczania wykorzystywane przez kilka szkół w ^s-- temie zmianowym ujęto w badaniu tylko jeden raz.

46. Internaty

7

badaniu ujęto internaty i bursy międzyszkolne prowadzone przez szkoły podstawowe, licea ogólnokształcące, szkoły zawodowe, szkoły artystyczne i . tp.

47. Domy 1 ośrodki kultury

»

Pod tym pojęciem rozumiano w badaniu placówki z urządzeniami i wy­

posażeniem do prowadzenia różnych form pracy kulturalno-oświatowej oraz placówki społeczno-kulturalne prowadzące działalność w zakre­

sie metodyki i organizacji pracy kulturalno-oświatowej.

48. Kluby kultury i świetlice

Za kluby kultury i świetlice uznano w badaniu takie placówki upow­

szechniania kultury, podporządkowane różnym jednostkom i instytuc­

jom, które prowadziły systematyczną działalność kulturalno-oświa­

tową,- miały określony program zajęć, prowadzone były przez wykwa­

lifikowanych pracowników, posiadały dokument organizacyjny i pro­

gramowy swojej działalności.

49. Biblioteki publiczne i filie

W badaniu ujęto tylko placówki biblioteczne publiczne tj. dostęp­

ne dla wszystkich mieszkańców, posiadające księgozbiory obejmujące piśmiennictwo ze wszystkich dziedzin wiedzy, ze szczególnym uprzy­

wilejowaniem literatury pięknej.

Jako filie biblioteczna biblioteki publiczfaej traktowano wyodręb­

nioną organizacyjnie jednostkę sieci bibliotek publicznych, pod­

porządkowaną bibliotece macierzystej, posiadającą własny księgo-'

zbiór i obsługującą czytelników z części terenu lub ośrodka ob-

23 jętego zasięgiem działania biblioteki macierzystej.

50. Powierzchnia użytkowa domów /ośrodków/ kultury, świetlic.

bibliotek publicznych

Przez powierzchnię użytkową tych placówek rozumiano łączną po- wierzchnlę w m wszystkich pomieszczeń wykorzystywanych na dzia­ 2 łalność merytoryczną. Do powierzchni tej nie zaliczono magazynów, szatni, piwnic, klatek schodowych, pomieszczeń gospodarczych itd., chyba, że dokonana została w nich przebudowa zmieniająca w zasad­

niczym stopniu przeznaczenie pomieszczenia»

Wielkość księgozbioru bibliotek podana została w woluminach. Wolu­

min stanowi jednostkę obliczeniową księgozbioru - zawartość jednej okładki, a w przypadku periodyków - komplet roczny numerów jednego tytułu.

51. Czytelnie

Za czytelnie uważano wyodrębnione pomieszczenie biblioteczne /zes­

pół .pomieazczeń/ posiadające stałe miejsca dla czytelnikówł przez­

naczone do korzystania ze zbiorów na miejscu. Nie traktowano jako czytelni tzw. ’’kącików czytelniczych”.

52. Punkty biblioteczne

Pod tym pojęciem rozumiano w badaniu placówki prowadzone społecz­

nie, nie posiadające samodzielności organizacyjnej, podporządkowa­

ne bibliotece publiczhej lub filii bibliotecznej, posiadające księgozbiór ruchomy, wypożyczany z biblioteki macierzystej lub filii bibliotecznej.

53. Biblioteki szkolna

Za bibliotekę szkolną uważano placówkę biblioteczną integralnie związaną z procesem dydaktyczno-wychowawczym szkoły, posiadającą zinwentaryzowany zbiór książek, czasopism i innych materiałów bi­

bliotecznych /co najmniej trzysta woluminów/, udostępniany uczniom

w sposób zorganizowany.,

• 54* Kina

Za kino stałe uważano obiekt /salę/ przeznaczony 1 przystosowany do publicznego wyświetlania filmów z określoną częstotliwością.

Badaniem objęto kina ogólnodostępne czynne, prowadzone przez insjrytuoje państwowe» związkowe lub przez inne organizacje.

55* Sale widowiskowe i widowiskowo-kJnowe zlokalizowane poza domami /ośrodkami/ kultury.

Ujęto tutaj wyłącznie sale widowiskowe i widowiekowo-kinowe, które były zlokalizowane w innych obiektach aniżeli dom kultury lub oś­

rodek kultury /np. w remizach strażackich/ i w których mogły byó wyświetlane filmy kin objazdowych, odbywaó się wieczornice, aka­

demio, koncerty, występy zespołów teatralnych, itp.

Sale widowiskowe i widowiskowo-kinowe sklasyfikowano na po­

siadające scenę i zaplecze sceniczne tj. odpowiednie pomieszcze­

nie na zapleczu umożliwiające przygotowanie się artystów do wys­

tępów itp. oraz pozostałe, które wyżej wymienionych warunków nie posiadają.

56. Muzea i oddziały, skanseny

Pod pojęciem muzeum rozumiano placówkę, która gromadzi, przecho­

wuje, konserwuje i udostępnia dobra kultury w zakresie sztuki, wiedzy, techniki i przyrody.

Pod pojęciem skansenu rozumiano krajoznawcze muzeum etnograficzne pod gołym niebem, gdzie eksponowane są budynki, meble, sprzęty, tkaniny itp. z danego regionu.

57. Izby regionalne, izby pamięci

Za izbę regionalną uznano placówkę dysponującą odrębnym pomiesz­

czeniem, która gromadzi, przechowuje i udostępnia wytwory kultu­

ry materialnej i duchowej regionu, dokumenty, materiały i pamiąt­

ki historyczne związane z daną miejscowością i okolicą.

Izba pamięci - pomieszczenie w którym eksponowane są zbiory, plan­

sze lub inne materiały nawiązujące do walki narodu polskiego w czasie II wojny światowej.

2k

58«.Przychodnie i ośrodki zdrowia

W badaniu ujęto w raiastaoh wszystkie przychodnie i ośrodki zdro­

wia wchodzące w skład:

** zespołów opieki zdrowotnej dla ludności,

♦

- przemysłowych /np.: górniczych, portowych/ zespołów opieki zdro­

wotnej,

- specjalistycznych zespołów opieki zdrowotnej i innych, a także uwzględniono w tej liczbie:

- przychodnie przy szpitalach specjalistycznych,*

- przyzakładowe i międzyzakładowe przychodnie rehabilitacyjne, przychodnie kolejowe,

- przychodnie spółdzielcze, oraz inne.

x i

W miejscowościach wiejskich ujęto wszystkie ośrodki zdrowia działające na terenie gmin to jest gminne, wiejskie i przyzakładowe.

Pod pojęciem przyzakładowy ośrodek zdrowia w miejscowościach wiej­

skich rozumiano ośrodek zorganizowany przy rolnym zakładzie pracy zatrudniającym ponad 1000 pracowników i obsługujący poza pracownikami tego zakładu członków ich rodzin.

Jeżeli przyzakładowy ośrodek zdrowia mieścił się w budynku gminnego lub wiejskiego ośrodka zdrowia i niektóre gabinety lekar­

skie wykorzystywane były wspólnie, zostały.one wykazane tylko je­

den raz przez gminny lub wiejski ośrodek zdrowia.

59» Punkty lekarskie

Pod tym pojęciem rozumiano terenowe placówki ośrodków zdrowia

/lekarskie jak również felczerskie/ organizowane w miejscowościach oddalonych od większych skupisk ludności.

60. Szpitale W badaniu ujęto:

- szpitale zespołów opieki zdrowotnej /dla ogółu ludności, dla szkół wyższych, przemysłowe/,

25

26

- szpitale specjalistycznych zespołów opieki zdrowotnej«

- szpitale kliniozne,

- szpitale instytutów naukowo-badawczych, - samodzielne szpitale psychiatryczne, - szpitale kolejowe,

- inne szpitale np. szpital wojewódzki.

Do liczby łóżek w szpitalach zaliczono tylko łóżka rzeczywiste

»

tj. łóżka umieszczone na stałe na sali chorych, bez łóżek i posłań

prowizorycznych. *

Jeżeli w danym mieście znajdował się oddział szpitala mającego swą siedzibę w innej miejscowości w badaniu ujęto tylko łóżka znajdują­

ce się na danym oddziale.Nie wykazano natomiast oddziału jako samo­

dzielnej placówki.

■ 61. Żłobki

W badaniu ujęto wszystkie żłobki stałe /bez żłobków sezonowych/

miejskie i zakładowe /działające przy zakładach pracy/.

W liczbie miejsc wykazano tzw. miejsca rzeczywiste. Przez miejsca rzeczywiste rozumiano miejsca niezależnie od rodzaju sprzętu

/łóżko - leżak/j wyposażone w pościel, uruchomione na stałeiz peł­

ną możliwością wykorzystania. Nie wykazano miejsc chwilowo urucho­

mionych, a nie przewidzianych do stałej eksploatacji.

62. Apteki /punkty apteczne/

Badaniem objęto tylko apteki i punkty apteczne dostępne dla ogółu ludności. Nie ujęto aptek i punktów aptecznych w zakładach stacjo­

narnej opieki zdrowotnej tj. szpitalach, sanatoriach itp.

63« Hotele, motele

W badaniu ujęto hotele i motele czynne prowadzone przez jednostki gospodarki uspołecznionej, organizacje społeczne oraz osoby prywat­

ne. Do hoteli nie zaliczono hoteli pracowniczych, służących do

stałego bądź okresowego zakwaterowania zamiejscowych pracowników

zakładów pracy.

27 64. Pensjonaty

Pod tym pojęciem.rozumiano prywatne domy wczasowe zapewniające wczasowiczom nocleg i całodzienne wyżywienie.

65. Domy wycieczkowe

Uwzględniono tutaj oprócz typowych domów wycieczkowych również stacje turystyczne i domy turysty.

66. Schroniska

*

Jako schroniska traktowano zakłady położone przy szlakach tu­

rystycznych poza terenami zabudowanymi świadczące usługi przede wszystkim turystom. Do schronisk zaliczono również stanice wod­

ne i bacówki PTTK.

\

67. Schroniska młodzieżowe

W badaniu ujęto schroniska młodzieżowe stałe i sezonowe /tj.

organizowane w szkołach w okresie przerw wakacyjnych/.

68. Kempingi

f ' ' • «

Pod pojęciem kempingu rozumiano obozowisko turystyczne strzeżo­

ne, umożliwiające turystom nocleg w namiotach* przyczepach miesz­

kalnych i w domkach kempingowych, przyrządzanie posiłku oraz parkowanie samochodów.

\

69 . Pola biwakowe

Pod tym pojęciem rozumiano obozowiska turystyczne nie strzeżone, ogrodzone prowizorycznie lub tylko oznakowane, umożliwiające turystom nocleg w namiotach. Do pól biwakowych nie zaliczono obozowisk i biwaków prowadzonych w ramach akcji wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej.

70. Obiekty wczasowo-wypoczynkowe Ujęto następujące rodzaje obiektów?

- domy wczasowe,

- domki kempingowe»wagony, statki wykorzystywane jako domy wcza­

sowe.,

28

- ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, - domy pracy twórczej,

- kwatery prywatne wykorzystywane na potrzeby wczasów, którymi dysponują jednostki turystyczne i wypoczynkowe /np.: hotele, obiekty wczasowo-wypoczynkowe./«

Nie objęto badaniem obiektów wczasowo-wypoczynkowych podległych ' MSW i MON*

71. Pokoje gościnne prywatne

Ujęto pokoje gościnne zarejestrowane, będące w dyspozycji jed­

nostek turystycznych i wypoczynkowych oraz biur zakwaterowań w przedsiębiorstwach turystycznych i obsługi turystów, zajmują­

cych się wynajmem pokoi gościnnych. Nie ujęto pokoi gościnnych wykorzystywanych na potrzeby wczasów oraz pokoi, które służą zakwaterowaniu pracowników zakładów pracy, tj* spełniają rolę hoteli pracowniczych.

72. Stadiony, boiska sportowe oraz boiska do

wielkich Przez stadion rozumiano kompleks urządzeń sportowych, w skład którego

przynajmniej» boiska do gier wielkich i urzą­

dzenia lekkoatletyczne /bieżnia, skocznia, rzutnie/. Stadion powinien być

w trybuny mieszczące powyżej 3 tysięcy widzów. W skład urządzeń sportowych stadionu mogły wchodzić boiska małe /do rozgrywania zawodów siatkówki, koszykówki, te­

nisa,

piłki ręcznej itp./.

Przez boisko sportowe rozumiano zespół co najmniej trzech urządzeń sportowych

boisko do gier wielkich, boisko do koszykówki, siatkówki/; może ono posiadać bieżnię okólną i być wyposażone w zaplecze, ogrodzenie, ławki i trybuny mieszczące do trzech tysięcy widzów. '

Przez boisko do gier wielkich rozumiano wydzielony samodziel­

ny teren przystosowany do rozgrywania meczów np.: piłki nożnej,

rugby. Boisko do gier wielkich powinno być ogrodzone liniami

bocznymi o długości minimum 90 m i liniami bramkowymi.

t

73. Sale gimnastyczne i gimnastyczno-sportowe

29

Pod tym pojęciem rozumiano w "badaniu pomieszczenia wyposażone w odpowiednie urządzenia towarzyszące, służące do uprawiania różnych dyscyplin sportowych np.i gimnastyki, siatkówki, koszy­

kówki, boksu, tenisa stołowego itp., znajdujące się w szkołach, zakładach pracy, obiektach kulturalnych i innych.

74. Kąpieliska strzeżone

Przez kąpielisk) strzeżone rozumiano wydzieloną przez odpowied­

nie oznakowanie powierzchnię na wodach naturalnych, przystoso­

waną do pływania rekreacyjnego i prowadzenia nauki pływania.

Kąpielisko strzeżone dysponuje posterunkami ratowniczymi, syg­

nalizacją ostrzegawczą nawodną i flagową ewentualnie znakową na nabrzeżu.

75. Przystanie wodne

Przez przystań wodną rozumiano zespół urządzeń wodnych umożli­

wiających uprawianie sportów wodnych na wodach śródlądowych.

W skład przystani wchodzi pomost stanowiący miejsce postoju dla małych jednostek sportowych i rekreacyjnych oraz pomiesz­

czenie dla przechowywania sprzętu pływającego.

76. Ośrodki sportowo-rekreacyjne

Przez ośrodek sportowo-rekreacyjny rozumiano kompleks J obiek­

tów i urządzeń sportowych ogólnodostępnych, umożliwiający upra­

wianie różnych dyscyplin sportu.

77. Hale sportowe

Pod tym pojęciem rozumiano obiekty sportowe o wymiarach 36 ^m

x 18 m, wyposażony w odpowiednie urządzenia, służące do upra­

wiania sportu.

73. Bank spółdzielczy /oddziały« filie i stałe punkty kasowe/

Banie spółdzielczy na terenie objętym zasięgiem jego działalności prowadzi placówki zamiejscowe /znajdujące się poza siedzibą

banku/ tj. oddziały, filie i stałe punkty kasowe.Wszystkie te

placówki zostały ujęte w badaniu.

30

79» Oddziały, agenc.le i ekspozytury PKO

.Przez agencje PKO rozumiano placówki, w których usługi w imie­

niu PKO świadczone są przez pracowników innych instytucji.

Znajdowały się one w zakładach pracy, placówkach handlowyoh, osiedlach mieszkaniowych itp.

Przez ekspozyturę PKO rozumiano placówkę zlokalizowaną poza siedzibą oddziału, prowadzącą bezpośrednią obsługę ludności w zakresie obrotu oszczędnościowo-czekowego i rozliczeń pie­

niężnych o charakterze powszechnym.

80, Stałe mie.lsca pracy w miejsoowości poza indywidualnymi Kospodarstwami rolnymi.

W badaniu ?rykazano ogólną liczbę stałych miejso pracy /limitów etatów/ we wszystkich uspołecznionych i nie uspołecznionych za­

kładach pracy - w tym również rolniczych poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi - znajdujących się na terenie danej miej­

scowości wiejskiej.

81. Indywidualne gospodarstwa rolne

Dane dotyczące indywidualnych gospodarstw rolnych opracowano na podstawie informacji czerwcowego spisu rolniczego 1987 r.

Za indywidualne gospodarstwo rolne uznano w spisie każdą wy­

odrębnioną organizacyjnie jednostkę o powierzchni ogólnej powyżej 0,50 ha, która w całości lub przynajmniej w części jest użytkowana rolniczo jako:grunt orny, sad, ogród, łąka lub pastwisko, niezależnie od tytułu władania oraz miejsca położenia.

Indywidualne gospodarstwo rolne może posiadać

położo­

ne w całości w jednym miejscu lub też w kilku odrębnych częś­

ciach /działkach/, położonych w jednej lub w kilku miejsco­

wościach /a nawet na terenie różnych gmin/. W spisie rolni­

czym wszystkie grunty należące do danego gospodarstwa ujęte zostały łącznie i wykazane w miejscu zamieszkania użytkownika gospodarstwa.

Q2. Powierzchnia użytków rolnych

Pod tym pojęciem rozumiano powierzchnię gruntów ornych, sadów, łąk i pastwisk trwałych.

83. Powierzchnia upraw 4 zbóż

Obejmuje powierzchnię upraw żyta, pszenicy, jęczmienia i owsa.

UWAGI_DOJ^I£ę

1. W tablicach 1-19 zawarte są dane dotyczące dwóch zbiorowości

* /

miąst oznaczonych symbolami M i R, charakteryzujących się na­

stępuj ącymi cechami:

miasta, M - do 20 tysięcy ludności,

miasta R - o wspólnej radzie narodowej z gminą.

Przy miastach imiennie symbole poprzedzają nazwy miast, przy czym symbol MR oznacza miasto do 20 tysięcy ludności posiada­

jące wspólną radę narodową z gminą.

2. Przy opracowaniu tablic, w których są zawarte informacje o liczbie ludności stale zamieszkałej /bądź wskaźniki wyliczone w oparciu o liczbę ludności/ wykorzystane zostały dwa źródła danych tj. wyniki badania i sprawozdawczość bieżąca.

W oparciu o wyniki badania ustalone zostały klasy wielkości miejscowości wiejskich w tabl. 38-56 oraz określone symbole /I-VII/ charakteryzujące wielkość miejscowości w tabl. 57.

W oparciu o sprawozdawczość bieżącą podane zostały informacje zawarte w tabl. 1 ^, 5 ^, 6 ^, 8 dla miast oraz w tabl. 20 , 24, 25, 27, 28, 3 3 ^, 34 ⁱ 35 ^{dla gmin.}

3. W tablicach 38-56 przyjęto następującą klasyfikację miejscowości wiejskich według liczby ludności:

poniżej 50 osób, 50-99, 100-199, 200-499, 500-999, 1000-1999, . 2000 i więcej osób. . .

w tablicy 38 wyodrębniono ponadto miejscowości wiejskie o licz­

bie ludności 5000 i więcej.

/ ' Tablica 57

W tablicy tej zaprezentowano dane dla poszczególnych miejsco­

wości wiejskich według gmin. W 15 rubrykach tablicy podano zestaw informacji o placówkach i urządzeniaoh, w jakie wyposażona jest miejscowość /znaczenie zastosowanych skrótów zamieszczono przed tabl. 57 w części zatytułowanej "Objaśnienia skrótów zastosowa­

nych w tabl. 57"/.

32

s

Brak danych liczbowych obok niektórych skrótów oznacza, że w badaniu nie zbierano informacji dotyczących ilości placówek i urządzeń znajdujących się w miejscowości, tylko samego faktu ich występowania /np. zapis PPT oznacza, że w miejscowości znaj­

duje się jedna lub kilka placówek pocztowo-telekomunikacyjnych/.

W kilku przypadkach gdy nie stwierdzono faktu występowania pla- • cówek lub urządzeń,podawano odległość do najbliższej miejscowości, w której dana placówka lub urządzenie się znajduje. Dotyczy to siedziby urzędu gminy /UGM/, stacji lub przystanku Polskich Kolei Państwowych /PKP/, przystanku Państwowej Komunikacji Samo­

chodowej /PKS/, placówki pocztowo-telekomunikacyjnej /PPT/ oraz szkoły podstawowej 8-klasowej /SZK.PD/. I tak np. zapis PKS-7 oznacza, że odległość do najbliższej miejscowości z przystankiem PKS wynosi 7 km. W przypadku 8-klasowej szkoły podstawowej należy rozróżniać zapisy w rodzaju "SZK.PD-1"; i"SZK.PD-1; P-7; U-123*;.

Pierwszy z tych zapisów oznacza, że w miejscowości nie ma szkoły podstawowej 8-klasowej, a odległość do najbliższej miejscowości w której się taka szkoła znajduje wynosi 1 km, drugi, że w miej­

scowości znajduje się jedna szkoła podstawowa 8-klasowa posiada-, jąca 7 pomieszczeń do nauczania, do której uczęszcza 123 uczniów.

W pozostałych przypadkach, niż wymienione powyżej, wartość liczbowa umieszczona obok skrótów oznacza ilość placówek lub urządzeń występujących w danej miejscowości lub wielkość ich parametrów użytkowych np. zapis "SKL.ŻYW-2; P-94;n wskazuje, że w miejscowości znajdują się dwa sklepy z towarami żywnościowymi o łącznej powierzchni użytkowej 94 m . o

i

Zwraca się uwagę, że z ogólnej liczby niektórych placówek i urządzeń znajdujących się w danej miejscowości, wyodrębniono pla­

cówki i urządzenia o charakterze szczególnym. Dotyczy to:

- sklepów z towarami żywnościowymi, sklepów z towarami nieżywnoś- ciowyrai oraz punktów sprzedaży drobnodetalicznej,. wyodrębnio­

nych spośród ogólnej liczby puhktów sprzedaży detalicznej, - domów towarowych i handlowych oraz księgarni, wyodrębnionych

spośród sklepów z towarami nieżywnościowymi,

- kiosków "RUCH", wyodrębnionych spośród punktów sprziedąży drobno­

detalicznej ,

- prywatnych abonentów telefonicznych, wyodrębnionych z ogólnej liczby wszystkich abonentów telefonicznych,

- zasadniczych szkół zawodowych rolniczych, wyodrębnionych spoś­

ród ogólnej liczby zasadniczych szkół zawodowych,

- średnich szkół ogólnokształcących, zawodowych i policealnych o profilu rolniczym, wyodrębnionych spośród-ich ogólnej liczby, - stadionów i boisk sportowych oraz boisk do gier wielkich zloka­

lizowanych w szkołach, wyodrębnionych spośród ich ogólnej licz­

by, '

- sal gimnastycznych i gimnastyczno-sportowych znajdujących się w szkołach, wyodrębnionych spośród ich ogólnej liczby; np. za­

pis dotyczący jednej miejscowości; GIMN-2; GIMN.SZK-1; oznacza, że ogólna liczba sal gimnastycznych i gimnastyczno-sportowych znajdujących się w tej miejscowości wynosi 2 , z których jedna jest zlokalizowana w szkole.

Bez znajomości powyższych zależności niemożliwe byłoby zorien­

towanie się jaka jest łączna ilość niektórych placówek /np. han­

dlowych/ znajdujących się w miejscowości, ponieważ zsumowanie

wszystkich wyszczególnionych w rubryce tablicy dałoby błędną infor- iB&cję./

Wielkość danej miejscowości pod względem liczby ludności scha­

rakteryzowano w rubryce 1 tablicy według następujących klas wiel­

kości:

1 - poniżej 50 osób

II - 50-99 V - 500-999

III - IOO -199 ^' VI “ 1000-1999 IV - 2 ^OO -499 VII - 2000 i więcej >

I tak np, zapis KL-IV oznacza, że dana miejscowość znajduje się w grupie miejscowości o liczbie ludności 200-499 ^osób.

33

v