Bakterie - znaczenie w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka - Biologia.net.pl
Znaczenie bakterii w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka
Bakterie, dzięki zróżnicowanemu metabolizmu, zdolne są zasiedlać różne, często skrajne środowiska. Spotkać je można w wilgotnej glebie, oceanie, jeziorze, osadach dennych, gorących źródłach, w powietrzu w formie przetrwalników. Pełnią w ekosystemach
zróżnicowane, bardzo ważne funkcje.
Pozytywne znaczenie w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka
Bakterie saprofityczne:
- pełnią rolę reducentów w łańcuchu troficznym, rozkładają martwą materię organiczną, przyczyniając się do obiegu pierwiastków w przyrodzie.
Sinice:
- główny producent tlenu i biomasy w zbiornikach wodnych
- Sinice i niektóre gatunki grzybów wchodzą w symbiozę, dzięki czemu plechy porostów mogą zasiedlać trudno dostępne tereny.
Bakterie diazotroficzne:
- wiążą azot atmosferyczny, wzbogacają glebę i organizmy w jego przyswajalne biologicznie formy.
Bakterie chemosyntetyzujące:
- utleniają związki mineralne, przyczyniają się do obiegu pierwiastków w ekosystemach, szczególnie bakterie nitryfikacyjne.
Bakterie brodawkowe:
- umożliwiają roślinom motylkowych wzrost na glebach ubogich w azot
Bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym zwierząt i człowieka, wspomagają rozkład celulozy, ułatwiają trawienie i wchłanianie związków odżywczych, są źródłem witamin z grupy B i witaminy K.
Negatywne znaczenie w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka
- Wydzielanie do środowiska toksyn
- Rozwój pasożytniczych bakterii wewnątrz organizmu powodujący choroby Toksyny:
Toksyna jadu kiełbasianego – wydzielana przez bakterie Clostridium botulinum; rozwija się m.in. w zanieczyszczonych konserwach mięsnych, prowadzi do groźnej choroby, botulizmu (powoduje poważne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego), prowadzi do śmiertelnego zatrucia
Toksyna gronkowcowa – produkowana przez Staphylococcus aureus, znajduje się w lodach, kremach, majonezie. Prowadzi do ostrych zatruć pokarmowych (biegunka, wymioty,
1 / 3
Bakterie - znaczenie w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka - Biologia.net.pl
bóle brzucha). U roślin powodują nekrotyczne plamy na liściach i pędach, więdnięcie kwiatów, niszczenie owoców, powstawanie narośli, guzków, brodawek.
Choroby zwierzęce i ludzkie pochodzenia bakteryjnego:
- Nosacizna – pałeczka nosacizny (konie, muły, osły – przewlekłe stany zapalne jamy
nosowej).
- Wąglik – laseczka wąglika – stany zapalne, nacieki skórne na szyi, błonach śluzowych, często prowadzi do śmierci (broń biologiczna kategoria A).
- Krętek kiły, dwoinka rzeżączki – choroby przenoszone drogą płciową (choroby
weneryczne).
- Pałeczka duru brzusznego, pałeczka czerwonki, przecinkowiec
cholery – dostają się z zanieczyszczoną wodą lub jedzeniem (choroby układu pokarmowego).
- Dwoinka zapalenia płuc, pałeczka krztuśca, prątek gruźlicy – przenoszone drogą kropelkową, schorzenia układu oddechowego.
- Pałeczka duru plamistego powoduje tyfus.
- Pałeczka dżumy ( pchły, szczury, ludzie).
W organizmie mogą występować bakterie niepowodujące objawów chorobowych. Przykładem jest pałeczka okrężnicy, bytująca w jelicie grubym. Jest ona wskaźnikiem zanieczyszczenia wody ściekami komunalnymi, gdyż obecna jest w ludzkim kale.
2 / 3
Bakterie - znaczenie w gospodarce, przyrodzie i życiu człowieka - Biologia.net.pl
Walka i profilaktyka chorób bakteryjnych:
1. Przestrzeganie zasad higieny.
2. Szczepienia ochronne (odporność na dany gatunek bakterii i chorobę).
3. Antybiotyki – substancje chemiczne działające bakteriostatycznie lub bakteriobójczo.
4. Metody konserwacji żywności – zamrażanie, gotowanie, wędzenie, kwaszenie, solenie, suszenie, zasładzanie.
5. Schemat przedstawia mechanizm działania antybiotyków.
3 / 3