Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 183-187
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
PIOTR SALACHNA, MONIKA PLACEK
WZROST I ROZWÓJ FREZJI UPRAWIANEJ W GRUNCIE W ZALEŻNOŚCI OD TERMINU SADZENIA
Z Katedry Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej w Szczecinie
ABSTRACT.Freesias were cultivated in the fields to examine the influence of three terms of corms planting (April 26th, May 9th and May 22nd) on the growth and development of plants. Cultivars of freesia (‘Diva’, ‘Rapid Yellow’ and ‘Rapid White’) planted on April 26th always gave flowers and had the shortest vegetative phase in comparison with plants planted in later terms.
Key words: freesia, growth, development, term of planting
Wstęp
Pochodząca z Afryki Południowej frezja, dzięki kolorowym i pachnącym kwiatom, a także krótkiemu cyklowi produkcji i małym wymaganiom cieplnym, należy do grupy najpopularniejszych kwiatów ciętych uprawianych pod osłonami. Frezję można także uprawiać w gruncie odkrytym, jednak często w naszych warunkach klimatycznych rośliny pod wpływem wysokiej temperatury mogą nie kwitnąć (Mynett i Startek 2000). Wpływ temperatury na wzrost frezji w gruncie można regulować m.in. przez termin sadzenia bulw i dobór odmian.
Od 2002 roku podjęto badania mające na celu ocenę wpływu różnych terminów sa- dzenia na wzrost i plonowanie frezji uprawianej w gruncie. W pracy Salachny i Zawa- dzińskiej (2007) porównano przyrost masy i liczby bulw potomnych frezji w zależności od terminu sadzenia. W badaniach starano się określić wpływ terminu sadzenia na ce- chy morfologiczne i kwitnienie trzech odmian frezji.
Materiał i metody
Badania obejmowały trzy sezony wegetacyjne w latach 2002-2004. Materiałem były bulwy frezji o obwodzie 5-7 cm. Doświadczenie zakładano corocznie z bulw preparo- wanych, tj. do czasu sadzenia przechowywanych przez 14-15 tygodni w temperaturze 28-30ºC i wilgotności względnej powietrza 85%. Pierwszym czynnikiem był stały we wszystkich trzech latach badań termin sadzenia bulw: 26 kwietnia, 9 maja i 22 maja, a drugim odmiany frezji: ‘Diva’ (z grupy standardowych), ‘Rapid Yellow’ i ‘Rapid White’ (obie z grupy Rapid). Doświadczenie zaplanowano jako dwuczynnikowe w ukła- dzie bloków losowych. Obiekty doświadczalne utworzono, uwzględniając czynniki:
termin sadzenia (3) × odmiana frezji (3). Każdy obiekt składał się z 40 bulw, po 10 bulw w czterech powtórzeniach.
Zaprawione bulwy frezji (w zawiesinie preparatów Kaptan 1,5%, Benlate 0,4%
i Actelic 0,1%) sadzono w glebie piaszczysto-gliniastej, na zagonach o szerokości 100 cm, po 10 sztuk w rzędzie, w rozstawie 12,5 cm × 10 cm. Jako nawóz podstawowy stosowano Azofoskę w dawce 0,3 kg·m-2 zagonu. W czasie uprawy nie stosowano okry- cia ani chłodzenia podłoża. Bulwy zbierano w drugiej dekadzie października. Corocz- nie, w połowie sierpnia, oceniano: wysokość roślin, liczbę pędów i liczbę liści na rośli- nie. Ustalono początek kwitnienia, gdy powyżej 5% roślin miało rozwinięte pierwsze kwiaty w kwiatostanach oraz określono liczbę pędów kwiatostanowych wytworzonych na roślinie. Wyniki dotyczące cech wegetatywnych zweryfikowano statystycznie za pomocą analizy wariancji oraz testu Tukeya na poziomie istotności 5%.
Wyniki i dyskusja
Jedyne doświadczenia w kraju nad wpływem terminu sadzenia na rozwój, cechy morfologiczne, kwitnienie i plon bulw frezji odnosiły się do uprawy pod osłonami (Kamińska i in. 1989, Startek i Wojcieszczuk 2000). Wynika z nich, że termin sadze- nia modyfikował cechy morfologiczne frezji, determinował przebieg i długość faz roz- wojowych, a przede wszystkim zainicjowanie kwitnienia, natomiast nie wpływał na plon bulw potomnych. W doświadczeniu własnym stwierdzono, że opóźnienie terminu sadzenia bulw frezji istotnie zmniejszyło wysokość roślin (tab. 1). Termin sadzenia nie miał wpływu na dwie pozostałe oceniane cechy wegetatywne, tj. na liczbę pędów i liczbę liści frezji. Porównując odmiany, wykazano, że najwyższa była ‘Diva’, kolejno
‘Rapid Yellow’ i ‘Rapid White’. Więcej pędów wytworzyła ‘Rapid Yellow’, mniej
‘Diva’, a ‘Rapid White’ miała pośrednią liczbę pędów i nie różniła się od obu odmian pod względem tej cechy. Odmiany z grupy Rapid miały więcej liści na roślinie – śred- nio o 2,6 liścia − niż odmiana ‘Diva’ (tab. 1).
Wyniki doświadczenia wykazały, że w miarę opóźniania terminu sadzenia bulw przedłużała się faza wegetatywna wszystkich ocenianych odmian frezji (ryc. 1) oraz malała ogólna liczba pędów kwiatostanowych na roślinie (ryc. 2). Frezje z grupy Rapid kwitły w każdym roku z bulw sadzonych we wszystkich trzech terminach. Odmienne wyniki uzyskano w przypadku odmiany standardowej ‘Diva’: z bulw sadzonych 26 kwietnia kwitła we wszystkich trzech latach, z bulw sadzonych 9 maja zakwitła jedy- nie w drugim roku doświadczenia, a z bulw sadzonych w ostatnim terminie, 22 maja, nie
Tabela 1 Wpływ terminu sadzenia i odmiany na wzrost frezji uprawianej w gruncie
(średnie z lat 2002-2004)
The influence of term of planting and cultivar on growth of freesia cultivated in ground (means in the years 2002-2004)
Odmiana – Cultivar Cecha (B)
Trait
Termin sadzenia bulw Term of corms
planting
(A) Diva Rapid Yellow Rapid White
Średnia Mean (A)
26.04 9.05 22.05
średnia – mean (B)
34,1 31,8 29,3 31,7
30,1 28,2 26,3 28,2
29,6 27,7 25,8 27,7
31,3 29,2 27,1 Wysokość
rośliny (cm) Height of plant (cm)
NIR0,05 – LSD0.05 A – 1,33; B – 3,99; A × B – r.n. – n.s.
26.04 9.05 22.05
średnia – mean (B)
1,92 1,53 1,48 1,64
2,25 2,44 1,87 2,19
2,14 1,93 1,77 1,95
2,10 1,97 1,71 Liczba
pędów Number of shoots
NIR0,05 – LSD0,05 A – r.n – n.s.; B – 0,44; A × B – r.n. – n.s.
26.04 9.05 22.05
średnia – mean (B)
9,7 8,6 8,4 8,9
11,5 11,0 11,1 11,2
12,3 11,8 11,4 11,8
11,2 10,5 10,3 Liczba liści
Number of leaves
NIR0,05 – LSD0.05 A – r.n. – n.s.; B – 2,26; A × B – r.n. – n.s.
Średnie wartości oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie na poziomie istotno- ści α = 0,05.
Means values followed by the same letters do not differ significantly at α = 0.05.
uzyskano kwitnących roślin w żadnym roku. Obserwacje te są zbieżne z wcześniejszy- mi badaniami (Mynett i Startek 2000), w których wykazano, że frezje z grupy standar- dowej są bardziej wrażliwe od odmian z grupy Rapid na wysoką temperaturę w trakcie uprawy i mogą nie kwitnąć. O negatywnym wpływie wysokiej temperatury na wzrost i rozwój frezji piszą m.in. Imamura i in. (2000), Doi i in. (2001), Motozu i Imanishi (2003).
Ryc. 1. Liczba dni do zakwitnięcia frezji w zależności od terminu sadzenia bulw i odmiany
Fig. 1. Number of days to flowering of freesia depending on term of corms planting and cultivar
Ryc. 2. Ogólna liczba pędów kwiatostanowych na roślinie w zależności od terminu sadzenia bulw i odmiany
Fig. 2. Total number of inflorescence shoots per plant depending on term of corms planting and cultivar
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Ogólna liczba pędów kwiatostanowych na roślinie Total number of inflorescence shoots per plant
26.04 9.05 22.05 26.04 9.05 22.05 26.04 9.05 22.05
Termin sadzenia bulw – Term of corms planting Diva Rapid Yellow Rapid White
2002 2003 2004
0 20 40 60 80 100 120 140 160
Liczba dni do zakwitnięcia Number of days to flowering
26.04 9.05 22.05 26.04 9.05 22.05 26.04 9.05 22.05
Termin sadzenia bulw – Term of corms planting Diva Rapid Yellow Rapid White
2002 2003 2004
Wnioski
1. W uprawie polowej termin sadzenia miał wyraźny wpływ na rozpoczęcie kwit- nienia frezji i liczbę pędów kwiatostanowych, natomiast nie stwierdzono wpływu tego czynnika na liczbę pędów i liści na roślinie.
2. Oceniane odmiany frezji (‘Diva’, ‘Rapid Yellow’ i ‘Rapid White’) sadzone do gruntu 26 kwietnia najszybciej rozpoczynały kwitnienie oraz wytworzyły więcej pędów kwiatostanowych od roślin sadzonych w późniejszych terminach (9 i 22 maja).
3. Kwitnące frezje z grupy Rapid uzyskano co roku we wszystkich trzech terminach sadzenia. Odmiana standardowa ‘Diva’ niezawodnie kwitła tylko po zastosowaniu naj- wcześniejszego terminu sadzenia, tj. 26 kwietnia.
Literatura
Doi M., Imamura-Torata Y., Maniwa H., Imanishi H. (2001): High temperature storage of freesia cormlets for delaying flowering time. J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 70, 6: 740-746.
Imamura-Torata Y., Doi M., Imanishi H. (2000): Multidirectional effects of exposing freesia corms to chilling on flower bud initiation, flower bud development and flower stalk elonga- tion, and corm formation. J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 69: 115-117.
Kamińska M., Szczepański J., Łyś J. (1989): Ocena kwitnienia odmian frezji. Pr. Inst. Sad.
Kwiac. Ser. B 14: 211-220.
Motozu T., Imanishi H. (2003): After-effect of storing freesia ‘Elegance’ corms between 2°C and 8°C on flower bud initiation. J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 72: 342-346.
Mynett K., Startek L. (2000): Wpływ wielkości bulw matecznych na dynamikę wzrostu roślin oraz plon bulw potomnych frezji ogrodowej (Freesia hybrida) w uprawie bez osłon. Fol.
Univ. Agric. Stetin. 209, Agric. 83: 113-118.
Salachna P., Zawadzińska A. (2007): Wpływ terminu sadzenia i odmiany na plon bulw frezji w uprawie polowej. W: Naturalna i indukowana zmienność w genetycznym doskonaleniu roślin ogrodniczych. Red. P. Nowaczyk. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Bydgoszcz: 117-120.
Startek L., Wojcieszczuk T. (2000): Wpływ miejsca i terminu uprawy na rozwój i cechy morfolo- giczne frezji ogrodowej (Freesia hybrida Klatt). Rocz. AR Pozn. 323, Ogrodn. 31, 1: 163-169.
THE GROWTH AND DEVELOPMENT OF FREESIA CULTIVATED IN THE FIELDS DEPENDING ON THE TERM OF PLANTING
S u m m a r y
The aim of the conducted experiments was to examine the influence of three terms of corms planting (April 26th, May 9th, May 22nd) on morphological traits and the beginning of flowering of three cultivars of freesia (‘Diva’ from the standard group, ‘Rapid Yellow’ and ‘Rapid White’
from Rapid group), cultivated in the fields in the years 2002-2004.
It was found that the term of planting had a clear influence on the beginning of flowering of freesia. There was no effect of this factor on number of shoots and leaves. The cultivars of freesia planted on April 26th had the shortest vegetative phase in comparison with the plants planted in later terms. Freesias from Rapid group gave flowers in every term of planting. Standard cultivar
‘Diva’ gave flowers unfailingly only in the earliest term of planting.
