1
X I
S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I j k l ^ l ć ...
^ RXV B Vż
OWA i ć<_ < £A/£L.
1/1. Relacja —
I/2. Dokum enty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora ——
I/3. Inne materiały dokum entacyjne dotyczące osoby relatora —
II. Materiały uzupełniające relację v k -
\ s J - l
111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora —
III/2 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —
III/3 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) ' III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r. — '
III/5 - inne
IV. Korespondencja «—-
V. Nazwiskowe karty inform acyjne
VI. Fotografie
2
3
Przyhyłowa z Świerkoszów Eufemia Ewa,
k o m e n d a n tk a okręgu krakowskiego Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet, działaczka społeczna, k a p ita n Armii K rajowej. Ur. 3 VI I I w W arszawie, była córką Wincentego, k upca z K rakow a, i Franciszki z dom u P alitz a z Mo
rawskiej O strawy.
Po ukończeniu w r. 1930 P ryw atn e g o S em i
nariu m Nauczycielskiego im. M. R eja w K ra k o wie Eufemia była przez krótki okres słuchaczką Wyższego Naukowego K ursu Spółdzielczego przy W ydziale Rolniczym U J ; w arunki rodzinne i działalność społeczna uniemożliwiły jej k o n tynuow anie studiów. Od tego też czasu d a tu je się jej p ra ca w Organizacji Przysposobienia Wojskowego K o b iet (O W P K ) na terenie D o
w ództw a Okręgu K o rp u su V (K raków ); pełniła w niej kolejno funkcje: k o m e n d a n tk i żeńskich hufców szkolnych, k o m e n d a n tk i koła krakow7- skiego, a po ukończeniu Wyższego K ursu I n s t r u k torskiego w r. 1935 — k o m e n d a n tk i okręgu k r a kowskiego. P row adziła rozległą pracę organiza
to rsk ą i pedagogiczno-wychowawczą zarówno pseud, W a n d a , nazw iska o k u pac yjne : Eugenia H alina K ubala, Ewa P awłowska (1911— 1979),
4
P R Z Y B Y Ł O W A E U F E M I A — P R Z Y B Y Ł O W A J A N I N A 125
w zakresie szkolenia ogólnego j a k i in s tru k to r
skiego we wszystkich środowiskach młodzieży żeńskiej i kobiet dorosłych. P ra c u ją c w 1. 1938— 9 w Okręgowym Urzędzie W y c h o w an ia Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego sprawowała n a d zór pedagogiczny nad hufcami żeńskimi w szko
łach średnich i S tudium W y c h o w an ia Fizycznego na U j oraz nad szkoleniem k a d r nauczycielskich na stanowiska k o m e n d a n te k hufców szkolnych.
Tworzyła ochotnicze d ru ż y n y p racy społecznej, k tó ry ch celem była m. in. w a lka z analfabetyz
mem, opieka nad sierotami i ludźmi starym i.
Organizowane przez nią obozy letnie i zimowe (stacjonarne i wędrowne), m. in. na Łemkow- szczyźnie, łączyły działalność oświatowo-opiekuń- czą wśród dzieci i młodzieży z pom ocą rolnikom w polu i gospodarstwie dom owym . W spółpraco
w ała z miesięcznikiem O P W K pt. „D la P rzy
szłości” ; jeden z jej arty k u łó w na t e m a t Drużyn P ra c y Społecznej ukazał się w publikacji „Dla Przyszłości. R ok 1928— 1938. J e d n o d n ió w k a ” (W. 1938). Duże zasługi położyła na polu pro
p a g a n d y wychowania fizycznego i sportu wśród robotnic fa b ry k krakowskich. W r. 1939 kierowała akcją Pogotowia Społecznego P W K , zmierzającą do przygotow ania sam oobrony w mieście i na wsi na wypadek— wojny, k o o rd y n u ją c działalność z tego zakresu wszystkich stow arzyszeń kobiecych w okręgu krakowskim.
Po w ybuchu w ojny polsko-niemieckiej 1939 r.
ewakuowała się do Lwowa, gdzie w stąpiła do kobiecego batalionu Pomocniczej Służby W ojsko
wej i uczestniczyła w obronie m iasta. W drodze powrotnej do K rakow a w g ru d n iu 1939 została aresztow ana przy próbie przejścia «zielonej»
granicy. Po zwolnieniu z więzienia w Przemyślu przedostała się w styczniu 1940 do Warszawy, stą d do Krakowa. W W arszaw ie nawiązała k o n t a k ty ze Związkiem W alki Zbrojnej (ZWZ).
W Krakowie ściśle w spółpracow ała z szefem sztab u k om endy obszaru krakowskiego ZWZ, m ajorem J a n e m Cichockim, pseud. Jasio. Wy?
chowane przez nią członkinie O P W K masowo, zasiliły szeregi konspiracyjnego ZWZ, później Armii Krajowej (AK). W ty m też czasie ukoń
czyła roczny kurs w P aństw ow ej Szkole H andlo
wej wyższego stopnia. P oszukiw ana przez gestapo, wiosną 1941 u kryw ała się w podkrakowskiej wsi, posługując się fałszywym dowodem osobistym na nazwisko Eugenia H a lina K ubala. Jesienią 1941 przeniosła się do W a rsza w y , gdzie zawarła związek małżeński ze S tanisław em Z ygm untem Przybyło, pseud. Paweł. W Oddziale V Kom endy Głównej (KG) A K kierowała szkoleniem k a d r do służby łączności kurierskiej. W Warszawie posługiwała się nazwiskiem E w a Pawłowska.
W y b u c h powstania warszawskiego zastał ją pod Krakowem.
Od r. 1946 P. mieszkała we Wrocławiu, w r. 1954 przeniosła się do R abki, a w r. 1961 osiadła
w Rzeszowie. Od r. 1958 pracow ała w służbach ekonomicznych różnych przedsiębiorstw i in s ty tucji. Jednocześnie uzupełniała swoje kwalifikacje i w r. 1963 otrzy m a ła t y t u ł dyplom owanego biegłego księgowego. N a em e ry tu rę przeszła w r. 1971. Była członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zm arła w Rzeszowie 12 II 1979 na ra k a płuc i została pochow ana na miejscowym cm entarzu. B yła odznaczona m. in. K rzyżem P arty za n ck im , Medalem Z w y
cięstwa i Wolności i O d z n ak ą G runw aldzką.
W małżeństwie ze Stanisław em Przybyło, k tó ry w czasie w ojny był kurierem KG AK, więźniem obozu koncentracyjnego w M ajdanku, a po wojnie pracował w różnych przedsiębior
stw ach handlowych, P. miała troje dzieci:
W acław a (ur. 1942), inżyniera in fo rm aty k a , pracow nika naukowego Politechniki Krakowskiej, Jerzego (ur. 1946), inżyniera budow nictw a, i Ewę (ur. 1947), zamężną W arm ez, m agistra w ycho
wania fizycznego, zamieszkałą we Francji.
F o t. w M a teriałach Red. P S B ; — „D la P rz y szło ś ci”
1929— 39; „D zień. P ol.” 1979 n r 58; „ T y g . P o w sz .”
1979 n r 28; „Życie W a r s z a w y ” 1979 n r 55; — D o k u m e n t y K o m e n d y Naczelnej O P W K w zb io ra ch K o
misji Historii K o b ie t w W alc e o Niepodległość, Tow. Miłośników H isto rii w W a r sz a w ie ; — D o k u m e n t y osobis te P-owej u d o s tę p n io n e a u t o r c e przez córkę E w ę; — D o k u m e n t y w zb io ra ch a u t o rk i .
W acław a Zasiocka
