• Nie Znaleziono Wyników

Glückauf, Jg. 50, No. 50

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Glückauf, Jg. 50, No. 50"

Copied!
24
0
0

Pełen tekst

(1)

GLÜCKAUF

Berg- und Hüttenmännische Zeitschrift

Nr. 5 0 12. Dezember T9T4 50 . Jahrg.

Exkursionen des XII. Internationalen Geologenkongresses in Kanada. I.

V o n B e r g a s s e s s o r D r . H . A r l t , M ü n c h e n . ( F o r t s e t z u n g . )

D i e K o b a l t - S i l b e r l a g e r s t ä t t e n v o n T e m i s k a m i n g . D e r O r t C o b a l t l i e g t i m M i t t e l p u n k t d e r K o b a l t - S i l b e r l a g e r s t ä t t e n d e r P r o v i n z O n t a r i o , 1 4 4 k m n ö r d l i c h v o n S u d b u r y u n w e i t d e s T e m i s k a m i n g - S e e s . Z u s a m m e n ­ h ä n g e n d e g l a z i a l e S c h o t t e r m a s s e n , d i e m i t d i c h t e m W a l d b e s t a n d e n s i n d , v e r h ü l l e n in d e r R e g e l d e n a n ­ s t e h e n d e n U n t e r g r u n d u n d d i e in i h m a u f s e t z e n d e n E r z ­ g ä n g e . Z u r o b e r f l ä c h l i c h e n A u f d e c k u n g d e r E r z l a g e r b e d i e n t m a n s i c h d e s h a l b h e u t e m i t V o r l i e b e d e s h y d r a u ­ li s c h e n S p r i t z v e r f a h r e n s . S i n d d u r c h h o c h g e p r e ß t e W a s s e r s t r a h l e n d i e G e r ö l l m a s s e n f o r t g e s c h w e m m t w o r ­ d e n , s o b i e t e t s i c h d e m A u g e d e s B e r g m a n n s o f t e i n e r ­ f r e u l i c h e r A n b l i c k . A u s d e r g l a z i a l g l a t t g e s c h l i f f e n e n O b e r f l ä c h e d e s d u n k e l n D i a b a s e s b l i n k e n d i e h e l l e n G ä n g e m i t g e d i e g e n e m S i l b e r u n d K o b a l t e r z e n im S o n n e n s c h e i n .

W i e a u s d e r F o r m a t i o n s t a f e l (s. S . 1 6 7 5 ) e r s i c h t l i c h i s t , s i n d d i e e i n z e l n e n g e o l o g i s c h e n H o r i z o n t e d e s P r ä ­ k a m b r i u m s b e i C o b a l t d u r c h e t w a s a n d e r s g e a r t e t e G e ­ s t e i n e v e r t r e t e n . E i n e r d e r a u f f a l l e n d s t e n U n t e r s c h i e d e g e g e n ü b e r d e r G e o l o g ie d e s S u d b u r y - B e z i r k e s i s t , d a ß h i e r l a u r e n t i s c h e G r a n i t e f e h l e n , d i e d o r t d i e ä l t e s t e n K e e w a t i n - G e s t e i n e in w e i t e m M a ß e d u r c h d r i n g e n . D i e s e G r a n i t e f i n d e n s i c h b e i C o b a l t a l s G e r ö l l e i n d e n K o n g l o ­ m e r a t l a g e r n d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e . S i e l i e f e r n a l s o e i n e n s c h l a g e n d e n B e w e is f ü r d i e l a n g e E r o s i o n s z e i t , d i e i m a l t e r n K e e w a t i n g e h e r r s c h t h a b e n m u ß , u m n a c h E i n d r i n g e n d e r l a u r e n t i s c h e n G r a n i t e d i e ü b e r i h n e n b e f i n d l i c h e G e s t e i n d e c k e u n d s i e s e l b s t z. T . a b z u t r a g e n . D i e K o n g l o m e r a t e d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e z e i g e n e in e g r o ß e M a n n i g f a l t i g k e i t . I n i h n e n f i n d e n s i c h V e r t r e t e r a l l e r a l t e r n G e s t e i n e in G e r o l l e n : B a s a l t e , D i a b a s , G r ü n ­ s c h i e f e r , A u g i t - u n d H o r n b l e n d e p o r p h y r , Q u a r z p o r p h y r , F e l s i t , g r a u e G r a n i t e , G n e i s e u n d g r o b k ö r n i g e S y e n i t e m i t z e n t i m e t e r g r o ß e n F e l d s p a t k r i s t a l l e n . D i e M ä c h t i g ­ k e i t d e r g e s a m t e n T e m i s k a m i n g - S e r i e , d i e i m a l l g e m e i n e n g u t g e s c h i c h t e t u n d s t e i l a u f g e r i c h t e t i s t , b e t r ä g t 2 5 0 0 m . D ie i n d e n a u s f e i n e r m M a t e r i a l a u f g e b a u t e n G r a u ­ w a c k e n s i c h t b a r e K r e u z s c h i c h t u n g d e u t e t d a r a u f h i n , d a ß d a s W a s s e r b e c k e n , in d e m d i e s e G e s t e i n e a b g e l a g e r t v 'u r d e n , n i c h t s e h r t i e f u ra r .

D i e T e m i s k a m i n g - S e r i e w i r d v o n d e m L o r r a i n - G r a n i t d u r c h b r o c h e n . E i n Z e i t a b s c h n i t t e r n e u t e r A b t r a g u n g l i e f e r t e a l s d a n n d a s M a t e r i a l f ü r d i e C o b a l t - S e r i e , d i e

h i e r v o n b e s o n d e r e r B e d e u t u n g i s t , d a in i h r w o h l r d . 8 0 % a l l e r s i l b e r e r z f ü h r e n d e n G ä n g e a u f s e t z e n .

I m G e g e n s a t z z u r T e m i s k a m i n g - S e r i e i s t d i e L a g e ­ r a n g d i e s e r G e m e i n e - z i e m l i c h f l a c h . V o n h e f t i g e n t e k ­ t o n i s c h e n B e w e g u n g e n s i n d s i e v e r s c h o n t g e b l i e b e n . D i e C o b a l t - S e r i e h a t e i n s t m a l s d e n g r ö ß t e n T e i l d e s n ö r d l i c h e n 1 O n t a r i o s b e d e c k t . B e i d e r u n e n d l i c h l a n g e n Z e i t a b e r , i n n e r h a l b d e r h i e r d i e E r o s i o n s e i t d e m P a l ä o ­ z o i k u m a n d e r A r b e i t w a r , s i n d j e t z t n u r n o c h e i n i g e m e h r o d e r w e n i g e r a u s g e d e h n t e S c h o l l e n e r h a l t e n g e ­ b l i e b e n . I h r e G e s t e i n e s i n d a l l e s e d i m e n t ä r e r E n t ­ s t e h u n g u n d w e c h s e l n in d e r Z u s a m m e n s e t z u n g z w i s c h e n g r o b e n K o n g l o m e r a t e n , d e r e n G e r ö l l e o f t m e h r e r e F u ß D u r c h m e s s e r h a b e n , u n d f e i n k ö r n i g e n S a n d s t e i n e n , G r a u ­ w a c k e n s o w ie u n r e i n e n Q u a r z i t e n a b . D a s M a t e r i a l d i e s e r K o n g l o m e r a t e i s t n o c h b u n t e r a l s d a s d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e , d a e s a u ß e r d e n ä l t e s t e n G e s t e i n e n a u c h n o c h R e s t e d i e s e r S c h i c h t e n i n s i c h a u f g e n o m m e n h a t . D a s L i e g e n d e d e r C o b a l t - S e r i e i s t s e h r u n g l e i c h m ä ß i g . I h r e G e s t e i n e s i n d ü b e r d e n U n e b e n h e i t e n d e r v o r a u s ­ g e g a n g e n e n E r o s i o n s z e i t a b g e l a g e r t , d i e g r ö ß e r e H ö h e n ­ u n t e r s c h i e d e g e s c h a f f e n h a t , a l s d i e j e t z i g e s c h o n s e h r w e i t a b g e t r a g e n e L a n d o b e r f l ä c h e z e i g t . A u c h d a s S e d i ­ m e n t a t i o n s b e c k e n d e r C o b a l t - S e r i e i s t r e c h t f l a c h g e ­ w e s e n . D a f ü r s p r e c h e n d i e W e l l e n f u r c h e n a u f d e n S c h i c h t ­ f l ä c h e n d e r G r a m v a c k e n s c h i e f e r .

E i n b e s o n d e r e s g e o l o g i s c h e s I n t e r e s s e v e r d i e n t d a s h a n g e n d e K o n g l o m e r a t l a g e r , d a s d i e R e i h e d e r G e s t e i n ­ h o r i z o n t e i n d e r C o b a l t - S e r i e a b s c h l i e ß t . D a r i n f i n d e n s ic h a u f f a l l e n d e r w e i s e w i e d e r G e r ö l l e a u s d e m L i e g e n d e n d i e s e r g a n z e n S e r ie ) S ie k ö n n e n a l s o n i c h t a m O r t i h r e r E n t s t e h u n g z u r A b l a g e r u n g g e l a n g t s e i n , s o n d e r n m ü s s e n e i n e n l a n g e m T r a n s p o r t e r f a h r e n h a b e n ! . . . .

B e i d e r F r a g e n a c h d e r E n t s t e h u n g d i e s e s K o n g l o ­ m e r a t s i s t v o n d e n k a n a d i s c h e n G e o l o g e n s c h o n i h r e D e u t u n g a l s M o r ä n e n e in .e r p r ä k a m b r i s c h e n E i s z e i t a u s ­ g e s p r o c h e n w o r d e n . D i e s e M e i n u n g v e r s t ä r k t e s i c h , a l s v o n C o l e m a n 1 i m J a h r e 1 9 0 7 g e s c h r a m m t e G e r ö l l e a u s d e r T r e t h e w a y - G r a b e b e s c h r i e b e n w u r d e n , d i e g e - k r i t z t e n G l a z i a l g e r ö l j e n g l i c h e n . D i e s e E n t d e c k u n g b l i e b a b e r b i s h e r v e r e i n z e l t , u n d m a n w i r d d e s h a l b w o h l z u d e r z w a n g l o s e m E r k l ä r u n g g r e i f e n m ü s s e n , d a ß d u r c h e in e U n r e g e l m ä ß i g k e i t i n d e r S e d i m e n t a t i o n , z . B . d u r c h

k Q u i i l e . b o o k >’ r. 7 , S . 78.

(2)

•1694 G l ü c k a u f Nr. 50

E V \i Kee/vatin I I Cnbalt-Serie k ü J ffipissing - Diabas

A b b . 12. G e o lo g is c h e s P r o f i l d u r c h d i e e r z f ü h r e n d e n G e s t e in e b e i C o b a lt ( n a c h M ille r ) .

e i n e a u s g e d e h n t e Ü b e r s c h w e m m u n g , v o n g r o ß e m E r ­ h e b u n g e n h e r d i e G e r ö l l e g e b r a c h t w o r d e n s i n d , d i e s ic h j e t z t i m H a n g e n d e n d e r C o b a l t - S e r i e b e o b a c h t e n l a s s e n .

D i e M ä c h t i g k e i t d i e s e r C o b a l t - S e r i e i s t i n f o l g e i h r e r A b l a g e r u n g a u f d e r u r s p r ü n g l i c h s o u n e b e n e n A u f ­ l a g e r u n g s f l ä c h e s e h r w e c h s e l n d . A n e i n z e l n e n S t e l l e n b e t r ä g t s i e w e n i g s t e n s 1 5 0 m .

D i e s e s e d i m e n t ä r e n A b l a g e r u n g e n w e r d e n v o n d e m N i p i s s i n g - D i a b a s , d e m E r z b r i n g e r i n d i e s e m B e z i r k , i n g r o ß e n L a g e r g ä n g e n d u r c h b r o c h e n . D i e u r s p r ü n g l i c h z u s a m m e n h ä n g e n d e n L a g e r g ä n g e w u r d e n d u r c h d i e A r b e i t d e r E r o s i o n u n d d u r c h V e r w e r f u n g e n z e r s t ü c k e l t ; i h r e h e u t i g e n L a g e r u n g s v e r h ä l t n i s s e g e h e n a u s d e m P r o f i l i n A b b . 1 2 h e r v o r . D i e M ä c h t i g k e i t d e r D i a b a s ­ d e c k e b e t r ä g t b i s z u 2 0 0 m . I n p e t r o g r a p h i s c h e r B e ­ z i e h u n g i s t d i e s e s G e s t e i n e i n Q u a r z d i a b a s , d e r i n s e i n e r c h e m i s c h e n Z u s a m m e n s e t z u n g s e h r d e m Q u a r z n o r i t v o n S u d b u r y ä h n e l t , w i e a u s d e n n a c h s t e h e n d e n v e r g l e i c h e n ­ d e n A n a l y s e n h e r v o r g e h t . D i e k a n a d i s c h e n G e o l o g e n n e h m e n d e s h a l b e i n e n g e n e t i s c h e n Z u s a m m e n h a n g z w i s c h e n b e i d e n E r u p t i v g e s t e i n e n a n .

N i p i s s i n g - D i a b a s S u d b u r y a m v o m V io le t - O l i v in ­

N o r i t

° //o C ro s s -S e e

%

G r u b e n f e l d

%

d i a b a s /o

S i 0 2 ... 4 9 ,8 4 4 8 ,0 0 4 7 ,2 2 4 9 ,9 0

T iO s ... — 3 ,6 2 4 ,4 7

A lsO s . . . . 1 8 ,9 4 1 8 ,2 3 10,52 16,32

F e 20 3 . . . . 1,51

0,57 3 ,3 2 —

F c O ... 0 ,4 0 1 2 ,4 0 1 3,54

C a O ... 1 0 ,3 2 11,55 9,61 6 ,5 8

M g O ... 7 ,3 9 7 ,8 0 3 ,3 3 6 ,2 2

B a O ... — 0 ,0 1

N a sO . . . . 1,39 1,87 3 ,4 0 1,82

K sO ... 1,28 0 ,2 7 0 ,6 7 2 ,2 5

M n O ... 0 ,0 4 S p u r

C u O ... S p u r

N i O ... 0 ,0 2 7 5

C o O ... 0 ,0 0 5 5

P aO s ... 0 ,3 3 0 ,1 7

H sO ... 0 ,3 0 0 ,7 0

G l ü h v e r l u s t . . 2 ,5 7 3 ,5 4

1 0 0 ,2 4 1 0 0 ,8 9 1 0 0 ,S03 9 9 ,0 3

J ü n g e r e a p l i t i s c h e u n d b a s i s c h e G ä n g e d u r c h s e t z e n a u c h d e n N i p i s s i n g - D i a b a s , e b e n s o w ie d e n S u d b u r y - N o r i t . I m F e l d e d e r L a - R o s e - G r u b e s e t z t n a c h A u s w e i s d e r g e o l o g i s c h e n K a r t e d e s B u r e a u o f M in e s e i n j ü n g e r e r G r a n i t i m D i a b a s a u f . M it d i e s e n G a n g g e s t e i n e n s c h l i e ß e n d i e e r u p t i v e n B i l d u n g e n u n d d a s P r ä k a m b r i u m i n d i e s e r G e g e n d a b .

D i e K o b a l t - S i l b e r g ä n g e s e t z e n i n 3 v e r s c h i e d e n e n G e s t e i n h o r i z o n t e n a u f , i n d e r C o b a l t - S e r i e , i n d e n K e e w a t i n - G e s t e i n e n , h a u p t s ä c h l i c h i n d e r T e - m i s k a m i n g - S e r i e , u n d i m N i p i s s i n g - D i a b a s . D i e R e i h e n f o l g e d i e s e r G e ­ s t e i n e 'e n t s p r i c h t i h r e r B e d e u t u n g f ü r d i e E r z f ü h r u n g . V o n d e r b i s h e r e r ­ z i e l t e n G e s a m t f ö r d e r u n g s t a m m t e n 8 2 % a u s G ä n g e n , d i e i n d e r C o b a l t - S e r i e a u f s e t z e n , 1 0 ,8 5 % a u s G ä n g e n i m K e e w a t i n u n d 7 % a u s d e m E r u p ­ t i v g e s t e i n s e l b s t .

D i e A n z a h l d e r v o r h a n d e n e n E r z g ä n g e i s t s e h r g r o ß ; b i s h e r s i n d ü b e r 1 1 5 a l s a b b a u f ä h i g b e k a n n t g e w o r d e n . S ie s i n d i m a l l g e m e i n e n n u r s c h m a l e u n d a u f k u r z e E r ­ s t r e c k u n g a u s h a l t e n d e S p a l t e n a u s f ü l l u n g e n . D e r T r e t h e - w a y - G a n g z. B . e r r e i c h t n u r e i n e M ä c h t i g k e i t v o n 2 0 c m , w ä h r e n d e i n a n d e r e r b i s 3 5 c m b r e i t i s t . I n d e r L a - R o s e - G r u b e i s t e in e A n z a h l p a r a l l e l e r G ä n g e a u f g e s c h l o s s e n w o r d e n . E i n G a n g ( N r . 3 ) , d e r b e i n a h e s e i g e r z u m H a u p t g a n g v e r l ä u f t , i s t a n d e r O b e r f l ä c h e 3 0 0 m w e i t v e r f o l g t w o r d e n .

U b e r d a s A u s h a l t e n n a c h d e r T e u f e l a s s e n s i c h b e i d e r J u g e n d d e s B e r g b a u e s n u r w e n i g A n g a b e n m a c h e n . D i e S c h ä c h t e h a b e n b i s j e t z t n o c h n i c h t 1 0 0 m T e u f e e r r e i c h t .

D i e v e r s c h i e d e n e n N e b e n g e s t e i n a r t e n s i n d v o n e r h e b ­ l i c h e m E i n f l u ß a u f d i e A r t u n d d a s A u s h a l t e n d e r E r z ­ f ü h r u n g . W e n n d i e G ä n g e , d i e i n d e r C o b a l t - S e r i e a u f ­ s e t z e n , d a s l i e g e n d e K e e w a t i n e r r e i c h e n , s o p f l e g e n s ie i n d e r R e g e l a n d i e s e m K o n t a k t p l ö t z l i c h a u f z u h ö r e n o d e r s i c h i n w i n z ig e A d e r n z u z e r s p l i t t e r n . N u r s e l t e n s e t z e n s i e a l s p r o d u k t i v e G ä n g e i n d i e s e n a l t e m H o r i z o n t h i n e i n . E i n e c h e m i s c h e E i n w i r k u n g d e s N e b e n g e s t e i n s a u f d i e A u s f ü l l u n g d e r e r z f ü h r e n d e n L ö s u n g e n w i r d d e n v e r s c h i e d e n e n H o r i z o n t e n v o n d e n k a n a d i s c h e n F o r s c h e r n n i c h t z u g e s p r o c h e n . S ie e r k l ä r e n d i e w e c h s e l n d e E r z ­ f ü h r u n g d u r c h d a s p h y s i k a l i s c h e V e r h a l t e n d e r G e s t e i n e b e i m A u f r e i ß e n d e r S p a l t e n . D i e h a r t e m u n d s p r ö d e m G e s t e i n e \ v a r e n d e r S p a l t e n b i l d u n g l e i c h t e r u n t e r w o r f e n , s o d a ß i n i h n e n d i e e i n m a l a u f g e r i s s e n e n S p a l t e n l ä n g e r b e s t e h e n b l e i b e n u n d d e n E r z l ö s u n g e n l e i c h t e U m l a u f ­ w e g e s c h a f f e n k o n n t e n .

I m C o b a l t - B e z i r k i s t a u c h e in e A n z a h l v o n s o g e n a n n t e n b l i n d e n G ä n g e n a n g e f a h r e n w o r d e n , d i e n i c h t a n d e r T a g e s o b e r f l ä c h e a u s b e i ß e n . D i e s e E r z g ä n g e f i n d e n s i c h i m K e e w 'a t i n u n t e r d e m D i a b a s l a g e r , o h n e d u r c h d a s E r u p t i v g e s t e i n s e l b s t h i n d u r c h z u s e t z e n .

D i e w i c h t i g s t e n E r z e a u f d e n G ä n g e n s i n d g e d i e g e n S i l b e r , S m a l t i n u n d N i c c o l i n . D i e v o l l s t ä n d i g e L i s t e d e r b i s j e t z t a u f d e n G ä n g e n g e f u n d e n e n M i n e r a l i e n e n t ­ h ä l t f o l g e n d e :

1 . G e d i e g e n e E l e m e n t e

G o l d , S i l b e r , W i s m u t , G r a p h i t . 2 . A r s e n i d e

N i c c o l i n ( N iA s ) , C h l o a n t h i t (N iA s .,) , S m a l t i n (C o A s 2).

3 . W a s s e r h a l t i g e A r s e n i a t e

K o b a l t b l ü t e (C o 3A s 2O g + 8 H . , 0 ) , A n n a b e r g i t ( N i c k e l b l ü t e , N i 3A s .,O s + 8 H . , 0 ) .

(3)

4 . S u l f i d e

A r g e n t i t ( A g 2 S ), M i l p i t ( N i S ) , B o r n i t (C u 5F e S 4), C - h a lk o p y r i t ( C u F e S 2), Z i n k b l e n d e ( Z n S ) , B l e i g l a n z ( P b S ) , P y r i t ( FcS 2), A n t i m o n n i c k e l ( N i S b ) , D i s - k r a s i t (A g 3 S b ) , A r s e n k i e s ( F e A s S ) , K o b a l t g l a n z [ ( C o F e ) A s S ] , P r o u s t i t ( A r s e n s i l b e r b l e n d e A s S 3A g 3), P y r a r g y r i t ( S b S 3A g 3), S t e p h a n i t ( S b S 4A g 5), F a h l ­ e r z ( S b 2 S 7C u 8), S i l b e r w i s m u t g l a n z ( B i S 2A g ) , K u p f e r ­ w i s m u t g l a n z ( B i S 2C u ).

5 . O x y d e

A s b o l a n ( K o b a l t - M a n g a n e r z ) , A r s e n o l i t (A s 20 3).

6 . G a n g g e s t e i n e .

K a l z i t , D o l o m i t , A r a g o n i t , Q u a r z , B a r y t , F l u o r i t . D i e E r z e k o m m e n i n d e r R e g e l m a s s i g v o r , o d e r s ie s i n d i n d i e G a n g g e s t e i n e , b e s o n d e r s i n d e n K a l z i t , e i n ­ g e s p r e n g t . K r i s t a l l e u n d D r u s e n s i n d s e l t e n o d e r n u r v o n m i k r o s k o p i s c h e r K l e i n h e i t . G o l d w u r d e i n g e r i n g e r M e n g e a u f e i n i g e n G ä n g e n g e f u n d e n , a u f d e n e n K o b a l t ­ g l a n z u n d A r s e n k i e s r e i c h l i c h v o r h a n d e n w a r e n .

D i e E n t s t e h u n g d e r E r z g ä n g e w i r d v o n M i l l e r 1 in e n g e n Z u s a m m e n h a n g m i t d e m A u f s t e i g e n u n d E i n ­ d r i n g e n d e s D i a b a s e s i n d i e p r ä k a m b r i s c h e n A b l a g e ­ r u n g e n g e b r a c h t . B e i d i e s e m V o r g a n g u n d b e i m E r ­ k a l t e n d e s E r u p t i v g e s t e i n s h a b e n s i c h i n d e m u m g e b e n ­ d e n N e b e n g e s t e i n u n d i n d e n E r u p t i v g e s t e i n k ö r p e r n s e l b s t z a h l r e i c h e S p a l t e n u n d R i s s e g e b i l d e t , d i e d e n s p ä t e r a u f t r e t e n d e n E r z l ö s u n g e n V e r b i n d u n g s w e g e ö f f ­ n e t e n u n d a u f d e n e n d i e M e t a l l v e r b i n d u n g e n z u m N i e d e r ­ s c h l a g g e l a n g t e n . D a d i e G ä n g e i m D i a b a s u n d i n d e r C o b a l t - S e r i e h a u p t s ä c h l i c h s i l b e r f ü h r e n d s i n d , i n d e n G ä n g e n a b e r , d i e i n d a s t i e f e r e K e e w a t i n h i n a b s e t z e n , m e i s t n u r K o b a l t u n d N i c k e l a u f t r e t e n , w i r d b e i d i e s e r E r k l ä r u n g e in z w e i m a l i g e s A u f r e i ß e n d e r S p a l t e n a n ­ g e n o m m e n . N a c h A b s a t z d e r K o l b a l t - N i c k e l - A r s e n - v e r b i n d u n g e n ö f f n e t e n s i c h d i e G ä n g e v o n n e u e m , u n d a u s s i l b e r h a l t i g e n L ö s u n g e n s c h l u g s i c h d a s r e i c h e E r z z u s a m m e n m i t K a l z i t n i e d e r . D i e a u f d e n G ä n g e n v o r ­ h a n d e n e n S a u e r s t o f f v e r b i n d u n g e n u n d w a s s e r h a l t i g e n A r s e n i a t e w e r d e n i n d e r P a r a g e n e s i s d e r E r z e a l s d r i t t e G e n e r a t i o n a u f g e f a ß t , d i e d u r c h n a c h t r ä g l i c h e U m ­ l a g e r u n g e n d e r u m l a u f e n d e n T a g e s w a s s e r e n t s t a n d e n i s t ( H u t b i l d u n g e n ) .

I n e i n e m k u r z e n R e i s e b e r i c h t b e z e i c h n e t S t u t z e r 2 d i e s e g e n e t i s c h e E r k l ä r u n g n i c h t a l s b e f r i e d i g e n d . U n t e r d e m H i n w e i s d a r a u f , d a ß s i c h i n d e r G a n g f ü l l u n g d e r L a g e r s t ä t t e n b e i C o b a l t f a s t a l l e k e n n z e i c h n e n d e n M i n e ­ r a l i e n d e s s ä c h s i s c h e n E r z g e b i r g e s ( J o a c h i m s t h a l , A n n a - b e r g u n d S c h n e e b e r g ) m i t A u s n a h m e d e r U r a n - P e c h ­ b l e n d e w i e d e r f i n d e n , m ö c h t e e r a u c h f ü r C o b a l t w ie b e i d e n ä h n l i c h e n V o r k o m m e n S a c h s e n s , b e i C h a l a n c h e s i n d e r D a u p h i n e u n d b e i W i t t i c h e n i m S c h w a r z w a l d G r a n i t a l s d a s M u t t e r g e s t e i n d e r K o b a l t - S i l b e r e r z g ä n g e a n s e h e n . E r n i m m t a n , d a ß d e r ä l t e r e G r a n i t i m C o b a l t - B e z i r k v o r A b l a g e r u n g d e r C o b a l t - S e r i e z u m g r ö ß t e n T e il e r s t a r r t , i n g r ö ß e r e r T i e f e a b e r n o c h l ä n g e r e Z e i t a k t i v w a r , w ie a u s d e m j ü n g e r n G r a n i t g a n g i m F e l d e d e r L a - R o s e - G r u b e h e r v o r g e h e . I n d i e s e m G r a n i t h e r d g l a u b t e r d i e Q u e l l e d e r S i l b e r - K o b a l t c r z e v e r m u t e n z u k ö n n e n .

F ü r d e n a u f f a l l e n d e n W e c h s e l i n d e r E r z f ü h r u n g i m K o n g l o m e r a t d e r C o b a l t - S e r i e u n d i m K e e w a t i n v e r s u c h t

1 G u i d e b o o k N r . 7 , S . b l . 2 . s . : Z ._ f. p r . ^ G e o l . 1 9 0 8 , S . ö l l - ü

S t u t z e r ä h n l i c h e e l e k t r o l y t i s c h e V o r g ä n g e v e r a n t w o r t l i c h z u m a c h e n , w ie s i e b e i K o n g s b e r g i n N o r w e g e n n a c h ­ g e w i e s e n w o r d e n s i n d . I n C o b a l t m ö g e n a u f d i e s e W e i s e D i a b a s e u n d K o n g l o m e r a t e m i t M a g n e t i t - o d e r K i e s ­ g e h a l t a u s f a l l e n d a u f d i e E r z l ö s u n g e n g e w i r k t h a b e n . D a r a u f , d a ß d i e s e E r k l ä r u n g n i c h t g a n z b e f r i e d i g e n d i s t , w e i s t S t u t z e r j e d o c h s c h o n s e l b s t h i n , d e n n a u c h i m K e e w a t i n f i n d e t s i c h v i e l D i a b a s ,- d e r a l l e r d i n g s g r ö ß t e n ­ t e i l s s t a r k u m g e w a n d e l t w o r d e n u n d i n f o l g e d e s s e n e l e k t r o ­ l y t i s c h v i e l l e i c h t a n d e r s w i r k s a m g e w e s e n i s t .

B e i d e m B e s u c h d e r L a g e r s t ä t t e n u n d d e m S t u d i u m d e r r e i c h e n m i t g e d i e g e n e m S i l b e r a n d e r O b e r f l ä c h e a u s ­ g e f ü l l t e n G ä n g e i s t m a n w o h l g e n e i g t , z u n ä c h s t a n d a s V o r h a n d e n s e i n d e r r e i c h e n Z e m e n t a t i o n s z o n e z u d e n k e n . D i e a l l g e m e i n e g e o l o g i s c h e E n t w i c k l u n g d e r E r z g ä n g e i m k a n a d i s c h e n S c h i l d , d e r s e i t l a n g e n Z e i t e n u n d b e ­ s o n d e r s w ä h r e n d d e r D i l u v i a l z e i t e i n e r k r ä f t i g e n A b ­ t r a g u n g u n t e r w o r f e n g e w e s e n w a r , m a c h t e s e r k l ä r l i c h , d a ß d i e O x y d a t i o n s z o n e , d i e ü b e r d e r Z e m e n t a t i o n s z o n e l a g , e n t f e r n t w o r d e n i s t . D i e s e A u f f a s s u n g w i r d a u c h v o n B e y s c h l a g , K r u s c h u n d V o g t 1 v e r t r e t e n .

G e g e n d i e D e u t u n g d e s g e d i e g e n e n S i l b e r s a l s d e s E r z e u g n i s s e s e i n e r s e k u n d ä r e n A n r e i c h e r u n g w e n d e t s i c h n e u e r d i n g s M i l l e r i m E x k u r s i o n s f ü h r e r d e s K o n ­ g r e s s e s . D u r c h L a b o r a t o r i u m s v e r s u c h e i s t f e s t g e s t e l l t w o r d e n , d a ß d i e ' A n w e s e n h e i t v o n K o b a l t - N i c k e l m i n e ­ r a l i e n a u f S i l b e r l ö s u n g e n s e h r s c h n e l l a u s f a l l e n d w i r k t . N a c h d e n E r f a h r u n g e n d e s B e r g b a u e s s o l l e n d i e r e i c h s t e n S i l b e r g ä n g e i n d e r N ä h e d e s D i a b a s e s o d e r d e r Z o n e a u f t r e t e n , w o d e r D i a b a s l a g e r g a n g v o r d e r A b t r a g u n g d u r c h d i e E r o s i o n g e l e g e n h a t . W i e M i l l e r a n g i b t , i s t i n d e m g r o ß e m T e i l d e s B e r g w e r k s g e b i e t e s n i c h t n u r d a s H a n g e n d e d e s D i a b a s l a g e r g a n g e s , s o n d e r n a u c h d i e s e r s e l b s t v o n d e r E r o s i o n a b g e t r a g e n w o r d e n . I n ­ f o l g e d e s s e n s i n d d i e E r z g ä n g e z u t a g e g e t r e t e n , d i e s i c h u n t e r d i e s e m E r u p t i v g e s t e i n i n d i e T e u f e e r s t r e c k e n . N a c h M i l le r s A u f f a s s u n g l i e g e n a l s o i n d i e s e n r e i c h e n S i l b e r e r z g ä n g e n d i e A u s f ä l l u n g e n v o r , d i e , e i n e r z w e i t e n E r z g e n e r a t i o n a n g e h ö r e n d , a l s p o s t v u l k a n i s c h e A g e n z i e n a u s d e m D i a b a s g a n g a u s g e t r e t e n s i n d u n d s i c h i n d e n a l t e r n , z u m z w e i t e n m a l a u f g e r i s s e n e n K o b a l t - N i c k c l - g ä n g e n n i e d e r g e s c h l a g e n h a b e n . D i e k r ä f t i g e R e a k t i o n s ­ w i r k u n g d e r K o b a l t - N i c k e l m i n e r a l i e n a u f d i e S i l b e r e r z ­ l ö s u n g i s t i n V e r b i n d u n g - m i t d e m v e r s c h i e d e n e n p h y s i ­ k a l i s c h e n V e r h a l t e n d e s N e b e n g e s t e i n s d i e V e r a n l a s s u n g d a f ü r g e w e s e n , d a ß d i e S i l b e r e r z e a u f d i e s e n G ä n g e n k e i n e g r o ß e T i e f e e r r e i c h t e n .

D a n a c h A n g a b e d i e s e s F o r s c h e r s d e r D i a b a s a l s T r ä g e r u n d B r i n g e r d e r E r z l ö s u n g e n i n d e m g r o ß e m T e i l d e s G e b i e t e s d u r c h E r o s i o n a b g e t r a g e n w u r d e , i s t d i e E n t s c h e i d u n g , o b d i e S i l b e r e r z g ä n g e d a s E r z e u g n i s s e k u n d ä r e r U m l a g e r u n g e n z u Z e m e n t a t i o n s e r z e n o d e r d a s p r i m ä r e r A u s s c h e i d u n g e n s i n d , s e h r e r s c h w e r t u n d n a c h M a ß g a b e u n s e r e r h e u t i g e n K e n n t n i s d e r E r z l a g e r ­ s t ä t t e n n i c h t b e s t i m m t . a b z u g e b e n . J e d e n f a l l s w i r d d u r c h d i e a l l g e m e i n e E r f a h r u n g . u n d d a s T a t s a c h e n ­ m a t e r i a l , d a s v o n K r u s c h 2 i n d i e s e r F r a g e d e r s e k u n d ä r e n E r z u m l a g e r u n g a u s d e m G e s a m t g e b i e t d e r L a g e r s t ä t t e n - k u n d e ^ z u s a m m e n g e t r a g e n w o r d e n Q s t , e i n e D e u t u n g in d i e s e r R i c h t u n g w a h r s c h e i n l i c h e r g e m a c h t .

1 a . a . 0 . B d . , 1 1 , S . 1 61.

- - B e y s c h l a g ^ K r u s c l i u n d V o g t , a . a . [ 0 . ‘» B d . I , S . 201 f f .

(4)

1696 G l ü c k a u f Nr. 50

V o n d e m g r o ß e n R e i c h t u m d e r L a g e r s t ä t t e b e i C o b a l t g e b e n f o l g e n d e Z a h l e n a n g a b e n e in a n s c h a u l i c h e s B ild . E i n e r d e r g r ö ß t e n u n d r e i c h s t e n E r z b l ö c k e , d i e d e m B u r e a u o f M i n e s z u g e s t e l l t w u r d e n , h a t t e e in G e w i c h t v o n 7 9 P f u n d . S e i n e D u r c h s c h n i t t s a n a l y s e e r g a b :

O//o S i l b e r ...6 6 ,6 7 K o b a l t . . . 2 ,1 5 N i c k e l ... 0 ,4 1

D e r D u r c h s c h n i t t s g e h a l t d e s E r z e s v o n C o b a l t b e t r ä g t :

o / 0 /

/ o /o

S i l b e r ... 1 0 N i c k e l . . . . 6 K o b a l t . . . . 9 A r s e n i k . . . . 3 9 D e r R e s t b e s t e h t a u s K a l k , K i e s e l s ä u r e s o w ie g e r i n g e n M e n g e n v o n A n t i m o n , E i s e n , S c h w e f e l , T e l l u r u s w .

D i e w i r t s c h a f t l i c h e E n t w i c k l u n g d e s B e z i r k s s e i t B e g i n n d e r F ö r d e r u n g g e h t a u s d e r n a c h s t e h e n d e n s t a t i s t i s c h e n Z u s a m m e n s t e l l u n g h e r v o r :

J a h r

Anzahl der Gruben G e f ö r ­ d e r t e s

E r z t

S ilb e r ­ g e h a l t uz.

o u

.

iS t ct-Kobalt

ECl tr, u

<

t

G e s a m t ­ w e r t

.8

1904 4 • 15S 2 0 6 875 14 16 72 136 217

1906 16 2 144 2 451 3 5 6 75 118 5 4 9 1 4 7 3 196

1906 17 5 335 5 401 7 6 0 160 321 1 4 4 0 3 7 6 4 113

1907 28 14 7 8 8 10 0 2 3 311 3 7 0 739 2 958 6 301 095

1908 30 25 0 2 4 19 4 37 875 612 1 224 3 672 9 2 8 4 8 6 9 1909 31 3 0 677 25 897 825 766 1 5 3 3 4 294 12 617 5 8 0 1910 41 34 282 3 0 6 4 5 181 5 0 4 l 0 9 8 4 897 15 603 4 5 5 1911 34 2 6 6 5 3 31 5 0 7 791 3 9 2 8 5 2 3 806 16 199 3 4 6 1912 30 21 933 3 0 2 4 3 8 5 9 5 1 5 1 964 17 8 0 5 397

D a s F o r t s c h r e i t e n d e s B e r g b a u e s i n g r ö ß e r e T e u f e n w i r d a u c h a u s d i e s e n P r o d u k t i o n s z a h l c n e r s i c h t l i c h . D i e r e i c h s t e n E d e l e r z e , w ie m a n s i e a u f a l l e n E r z g ä n g e n i n g e r i n g e n T i e f e n , b e s o n d e r s ü b e r d e m G r u n d w a s s e r ­ s p i e g e l , in d e n Z e m e n t ä t i o n s z o n e n a n z u t r e f f e n g e w o h n t i s t , g e b e n in d e n e r s t e n J a h r e n r e i c h e A u s b e u t e , d e r e n N a c h l a s s e n i n d e r w e i t e r n E n t w i c k l u n g d e s B e r g b a u e s m i t d e n d a b e i a u f t r e t e n d e n S c h w i e r i g k e i t e n f ü r d i e F ö r d e r u n g u n d W a s s e r h a l t u n g d u r c h b e s o n d e r s s o r g ­ f ä l t i g e A u s g e s t a l t u n g d e s A b b a u e s u n d d e r A u f b e r e i t u n g a u s g e g l i c h e n w e r d e n m u ß . A n f ä n g l i c h w u r d e n d i e E r z e n u r d u r c h H a n d s c h e i d u n g g e t r e n n t . J e t z t b e s i t z e n d i e g r o ß e m W e r k e m a s c h i n e l l e A u f b e r e i t u n g e n , i n d e n e n d e r M e t a l l g e h a l t d e r E r z e v o r d e r V e r h ü t t u n g a n g e r e i c h e r t w i r d . D i e r e i c h s t e n E r z v e r l a d u n g e n e n t h i e l t e n i n d e r T o n n e E r z z w i s c h e n 7 4 0 2 u n d 5 9 4 8 u z . S i l b e r b e i e in e m D u r c h s c h n i t t s g e h a l t v o n 5 ,9 9 % K o b a l t , 3 ,6 6 % N i c k e l u n d 2 7 , 1 2 % A r s e n i k .

D i e G e s t e h u n g s k o s t e n f ü r 1 u z . S i l b e r e i n s c h l i e ß l i c h G e w i n n u n g s - , F ö r d e r u n g s - u n d A u f b e r e i t u n g s k o s t e n s i n d f ü r e i n z e l n e G e s e l l s c h a f t e n n a c h s t e h e n d a n g e g e b e n :

c C ro w m R e s e r v e ... 1 0 ,7 6 C o n i a g a s . . . 8 , 8 0 N i p i s s i n g ... 1 3 ,9 5 K e r r L a k e . . . 1 4 ,6 9

M i t i h r e r K o b a l t e r z e u g u n g v e r s o r g t d i e s e e in z i g e L a g e r s t ä t t e d e n W e l t m a r k t f a s t a u s s c h l i e ß l i c h . U n t e r s ä m t l i c h e n S i l b e r e r z b e z i r k e n s t e h t C o b a l t g l e i c h f a l l s a n

e r s t e r S t e l l e . V o n h i e r s t a m m e n r d . 1 3 % d e s S i l b e r s u n d 2 0 % d e s A r s e n i k s d e r W e l t e r z e u g u n g .

D i e G o l d l a g e r s t ä t t e n i m P o r c u p i n e - B e z i r k . D e r P o r c u p i n e - G o l d b e z i r k l i e g t 8 0 0 k m v o n T o r o n t o u n d 2 0 0 k m n o r d w e s t l i c h v o n C o b a l t j e n s e i t s d e r f l a c h e n W a s s e r s c h e i d e , v o n d e r d i e F l ü s s e e i n e r s e i t s d e r L o r e n z - B u c h t , a n d e r s e i t s d e r H u d s o n - B u c h t Z u s t r ö m e n . S e i n e L a g e u n t e r 4 8 ° 2 7 ' n ö r d l i c h e r B r e i t e i s t n o c h u m e in G e r i n g e s s ü d l i c h e r a l s d i e G r e n z e K a n a d a s g e g e n d i e V e r e i n i g t e n S t a a t e n i m W e s t e n , i n M a n i t o b a u n d im F e l s e n g e b i r g e . Ü b e r d a s f l a c h e L a n d in e i n e r M e e r e s h ö h e v o n r d . 3 0 0 m , d a s s i c h n a c h N o r d e n a l l m ä h l i c h s e n k t , s t e i g e n n u r w e n i g e H ü g e l z u g e r i n g e n E r h e b u n g e n e m p o r . D e r B o d e n w i r d z u m g r ö ß t e n T e i l v o n M o r ä n e n u n d p o s t ­ g l a z i a l e n F l u ß - u n d S e e a b l a g e r u n g e n g e b i l d e t . D i e s e S a n d e u n d T o n e h a b e n d e r G e g e n d d e n R u f e i n e r l a n d ­ w i r t s c h a f t l i c h a u s s i c h t s r e i c h e n Z u k u n f t v e r s c h a f f t , s o d a ß u r s p r ü n g l i c h z u i h r e r . A u f s c h l i e ß u n g i n d i e s e r B e ­ z i e h u n g u n d i h r e r B e s i e d e l u n g m i t B a u e r n d i e T e m i s - k a m i n g a n d N o r t h e r n O n t a r i o R a i l w a v v o n d e r R e g i e r u n g d e r P r o v i n z O n t a r i o n a c h N o r d e n w e i t e r g e f ü h r t v 'e r d e n s o l l t e . N a c h d e r E n t d e c k u n g d e r g o l d f ü h r e n d e n Q u a r z ­ g ä n g e u n d n a c h d e r e r s t e n r e i c h e n A u s b e u t e w rn rd e im

J a h r e 1 9 1 1 v o n d e r H a u p t l i n i e b e i I r o q u o i s F a l l s e in N e b e n s t r a n g n a c h d e m E r z b e z i r k a b g e z w e i g t .

E i n e A n z a h l v o n N i e d e r l a s s u n g e n i s t s e i t d e m e n t ­ s t a n d e n : P o r c u p i n e , S o u t h P o r c u p i n e u n d L a k e v i e w a m P o r c u p i n e - S e e , S c h u m a c h e r a m P e e r l - S e e , T i m m i n s w e s t l i c h v o m M i l le r - S e e u n d M a t t a g a m i a m M a t t a g a m i - F l u ß .

U n t e r d e n v e r h e e r e n d e n W a l d b r ä n d e n , d i e i n K a n a d a s o h ä u f i g s i n d , h a t d e r j u n g a u f s t r e b e n d e B e r g w e r k s ­ b e z i r k in d e r j ü n g s t e n V e r g a n g e n h e i t s e h r z u l e i d e n g e h a b t . D i e m e i s t e n d e r e r s t s e i t k u r z e m e r r i c h t e t e n B e t r i e b s - u n d W o h n g e b ä u d e w u r d e n d u r c h g r o ß e B r ä n d e im S o m m e r 19:11 z e r s t ö r t . Im - M a i u n d n o c h s c h l i m m e r i m J u l i j e n e s J a h r e s w u r d e n f a s t a l l e N i e d e r l a s s u n g e n e in R a u b d e r F l a m m e n u n d a u c h 71 M e n s c h e n f a n d e n i h r e n T o d .

I n g e o l o g i s c h e r B e z i e h u n g s c h l i e ß t s i c h d e r P o r c u p i n e - B e z i r k e n g a n d a s C o b a l t - R e v i e r a n . U n t e r d e n B i l ­ d u n g e n d e s P r ä k a m b r i u m s v e r d i e n e n h i e r d a s K e e w a t i n u n d d i e T e m i s k a m i n g - S e r i e b e s o n d e r e B e a c h t u n g , d a h a u p t s ä c h l i c h in i h n e n d i e g o l d f ü h r e n d e n Q u a r z g ä n g e a u f s e t z e n . D i e h u r o n i s c h e n A b l a g e r u n g e n d e r C o b a l t - S e r i e t r e t e n in i h r e r B e d e u t u n g z u r ü c k .

D a s K e e w a t i n b e s i t z t i m P o r c u p i n e - G e b i e t d i e g r ö ß t e V e r b r e i t u n g v o n a l l e n p r ä k a m b r i s c h e n G e s t e i n e n u n d e n t h ä l t i n f o l g e d e s s e n a u c h d i e g r ö ß t e Z a h l d e r a u f ­ s e t z e n d e n G ä n g e . D i e e i n z e l n e n G e s t e i n g l i e d e r , d i e d i e s e n H o r i z o n t a u f b a u e n , s i n d s c h o n ö f t e r e r w ä h n t w 'o r d e n . E s s i n d h a u p t s ä c h l i c h b a s i s c h e u n d s a u r e E r u p t i v ­ g e s t e i n e , L a v e n , r o s t i g v e r w i t t e r t e K a r b o n a t g e s t e i n e u n d a n d e r e G e s t e i n e , d i e a l l e e i n e s e h r s t a r k e V e r ­ ä n d e r u n g e r f a h r e n h a b e n , s o d a ß d i e F e s t s t e l l u n g i h r e r u r s p r ü n g l i c h e n Z u s a m m e n s e t z u n g i n d e r R e g e l g r o ß e n S c h w i e r i g k e i t e n b e g e g n e t .

I n f o l g e i h r e r w i r t s c h a f t l i c h e n B e d e u t u n g s i n d d i e s e K e e w ra t i n - G e s t e i n e b e i P o r c u p i n e e i f r i g s t u d i e r t w o r d e n ,

(5)

w o b e i m a n f o l g e n d e G e s t e i n a r t e n e r k a n n t h a t : U n t e r d e n b a s i s c h e n G e s t e i n e n f o l g e n g e s c h i e f e r t e G r i i n s t e i n e , d i e w a h r s c h e i n l i c h a u s B a s a l t e n t s t a n d e n s i n d , S e r p e n t i n m i t A s b e s t a d e r n u n d e i n e s t a r k u m g e w a n d e l t e L a v a , in d e r S e r i z i t u n d Q u a r z d i e w e s e n t l i c h e n B e s t a n d t e i l e d a r s t e l l e n . V o n s ä u e r n E r u p t i v g e s t e i n e n s i n d O u a r z - p o r p h y r u n d F e l s i t n o c h a l s m a s s i g e G e s t e i n e e r k e n n b a r , S c h i e f e r d e r v e r s c h i e d e n s t e n Z u s a m m e n s e t z u n g s c h e i n e n a u s d i e s e n u n d a u s R h y o l i t h e n d u r c h P r e s s u n g h e r v o r ­ g e g a n g e n z u s e i n . I n d e n S c h i e f e r n s i n d n e b e n O u a r z i n d e r

G r u n d m a s s e F e l d s p a t u n d S e r i z i t z u e r k e n n e n . D i e G e ­ s t e i n e d e r » E is e n f o r m a t i o n « b a u e n s i c h a u s l a g e n f ö r m i g e n S c h i c h t e n v o n O u a r z u n d M a g n e t i t o d e r H ä m a t i t a u f . S t e l l e n w e i s e w e r d e n d i e s e E i s e n o x y d e d u r c h S c h w e f e l ­ k i e s v e r t r e t e n . I h r E i s e n g e h a l t i s t a b e r n i r g e n d s s o r e i c h , d a ß s i e d i e B e d e u t u n g e i n e s E i s e n e r z e s g e w i n n e n . S c h l ie ß l ic h w e r d e n n o c h K a r b o n a t g e s t e i n e a l s D o l o m i t , E i s e n d o l o m i t , E i s e n k a r b o n a t u n d A n k e r i t u n t e r s c h i e d e n , d i e t e i l s d u r c h m e c h a n i s c h e n A b s a t z , t e i l s a u s L ö s u n g e n a u s k r i s t a l l i s i e r t e n t s t a n d e n s e i n m ö g e n .

E r u p t i v k o n t a k t e d e s l a u r e n t i s c h e n G r a n i t s m i t d e m K e e w a t i n s i n d i m N o r d e n , W e s t e n u n d S ü d e n d e s P o r - c u p i n e - B e z i r k s a u f g e s c h l o s s e n w o r d e n . D i e p o r p h y r i s c h e n G e s t e i n e , d i e i m K e e w a t i n a u f s e t z e n , s i n d z. T . v i e l l e i c h t a l s G a n g g e s t e i n e d i e s e r G r a n i t e a u f z u f a s s e n .

D e r a n d e r e G e s t e i n h o r i z o n t , d e r n e b e n d e m K e e w a t i n a u f d e r g e o l o g i s c h e n Ü b e r s i c h t s k a r t e d e s ö s t l i c h e n O n ­ t a r i o s a u s g e s c h i e d e n i s t u n d a l s N e b e n g e s t e i n d e r G o l d ­ q u a r z g ä n g e w i r t s c h a f t l i c h e B e d e u t u n g b e s i t z t , i s t d i e T e m i s k a m i n g - S e r i e . A l s e in s c h m a l e r S t r e i f e n i s t s i e m i t s ü d w e s t - n o r d ö s t l i c h e m S t r e i c h e n i m N o r d e n d e s B e z i r k s z w i s c h e n d e n a l t e r n K e e w a t i n - S c h i c h t e n e i n g e b e t t e t . D i e T e m i s k a m i n g - S c h i c h t e n b e g i n n e n m i t e i n e m G r u n d ­ k o n g l o m e r a t , d a s i n s e i n e n G e r o l l e n h a u p t s ä c h l i c h a u f ­ g e a r b e i t e t e T e i l e d e s l i e g e n d e n K e e w a t i n s e n t h ä l t . D a r ü b e r f o l g t e in e d ü n n e L a g e f e i n k ö r n i g e r s c h w a r z e r S c h i e f e r , d i e n a c h S ü d e n z u i n G r a u w a c k e ü b e r g e h e n . E i n Q u a r z i t s c h l i e ß t d i e S c h i c h t e n f o l g e a b . D i e S c h i c h t e n d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e s i n d i m a l l g e m e i n e n s t e i l a u f ­ g e r i c h t e t u n d d u r c h h e f t i g e P r e s s u n g s t a r k g e s c h i e f e r t . N a c h i h r e r A b l a g e r u n g s i n d d i e L o r r a i n - G r a n i t e e m p o r g e d r u n g e n , d i e a n d e r Z u s a m m e n s e t z u n g d e s U n t e r ­ g r u n d e s b e i C o b a l t s i c h t b a r e n A n t e i l h a b e n . I m P o r - c u p i n e - B e z i r k i s t d a s E r u p t i v g e s t e i n n i c h t s o h o c h e m p o r ­ g e s t i e g e n b z w . h a t d i e E r o s i o n d a s a u s S e d i m e n t g e s t e i n e n b e s t e h e n d e D a c h ü b e r d e m G r a n i t n o c h n i c h t a b ­ g e t r a g e n , s o d a ß d i e i m G e f o l g e d e s e r u p t i v e n E m p o r ­ d r i n g e n s a u f g e s t i e g e n e n Q u a r z g ä n g e u n d P e g m a t i t e m i t i h r e m E r z g e h a l t e r h a l t e n g e b l i e b e n s i n d .

D i e m i t Q u a r z a u s g e f ü l l t e n S p a l t e n i m K e e w a t i n u n d i n d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e s i n d v o n s e h r m a n n i g ­ f a l t i g e r F o r m . N e b e n v i e l e n , i m S t r e i c h e n u n d E i n f a l l e n g e r a u m e Z e i t a u s h a l t e n d e n e i n z e l n e n G ä n g e n f i n d e n s ic h e b e n s o h ä u f i g z u s a m m e n g e s e t z t e G ä n g e , S t o c k w e r k e u n d u n g e o r d n e t e , w i r r e V e r ä s t e l u n g e n z a h l r e i c h e r A d e r n , d i e d a s N e b e n g e s t e i n k r e u z u n d q u e r d u r c h s c h w ä r m e n . A u c h b e g e g n e t m a n l i n s e n f ö r m i g e n u n d d o m f ö r m i g e n Q u a r z m a s s e n , d i e 3 0 - 4 0 m d i c k s i n d , w ä h r e n d d i e M ä c h t i g k e i t d e r Q u a r z g ä n g e u n d A d e r n i m a l l g e m e i n e n g e r i n g i s t . S i e b e g n ü g t s i c h m i t e i n i g e n D e z i m e t e r n . D i e Q u a r z a d e r n s i n d i n d e r M e h r z a h l e c h t e G ä n g e ,

w e l c h e d i e S c h i c h t e n d e s N e b e n g e s t e i n s u n t e r w e c h s e l n ­ d e n W i n k e l n s c h n e i d e n . S c h a r f e S a l b ä n d e r f e h l e n a l l e r ­ d i n g s , d a a u c h d a s N e b e n g e s t e i n h ä u f i g v o n O u a r z - l ö s u n g e n i m p r ä g n i e r t w o r d e n i s t . D a s E i n f a l l e n d e r G ä n g e s c h w a n k t z w i s c h e n s t e i l e n u n d s e h r f l a c h e n W i n k e l n . W ä h r e n d d i e N e i g u n g d e r N e b e n g e s t e i n ­ s c h i c h t e n i n d e r R e g e l s t e i l u n d g e g e n N o r d e n g e r i c h t e t i s t , h a b e n d i e G ä n g e h ä u f i g e in s ü d l i c h e s E i n f a l l e n . O b g l e i c h d i e Q u a r z g ä n g e ü b e r e in a u s g e d e h n t e s G e b i e t z e r s t r e u t s i n d , k a n n m a n d o c h e i n i g e G r u p p e n v o n i h n e n z u G a n g z ü g e n z u s a m m e n f a s s e n , i n d e n e n e i n e b e s t i m m t e S t r e i c h r i c h t u n g v o r h e r r s c h t . S o b e f i n d e n s i c h i n d e r N ä h e v o n T i s d a l e d r e i G a n g z ü g e , v o n d e n e n z w e i e in s ü d w e s t - n o r d ö s t l i c h e s u n d e i n e r e in o s t - w e s t l i c h e s S t r e i ­ c h e n b e s i t z e n ; i h r e R i c h t u n g e n e n t s p r e c h e n a l s o d e n i m K e e w a t i n u n d i n . d e r T e m i s k a m i n g - S e r i e h e r r ­

s c h e n d e n . „

A n d e r A u s f ü l l u n g d e r S p a l t e n s i n d n e b e n d e m Q u a r z h a u p t s ä c h l i c h S c h w e f e l k i e s , D o l o m i t u n d K a l z i t b e ­ t e i l i g t . A u ß e r d e m S c h w e f e l k i e s f i n d e n s i c h n o c h d i e S u l f i d e v o n K u p f e r , N i c k e l , A r s e n i k , B l e i u n d Z i n k . D ie m e h r f a c h b e o b a c h t e t e M i n e r a l v e r g e s e l l s c h a f t u n g v o n Q u a r z , F e l d s p a t , T u r m a l i n , T o p a s , Z i n n e r z u n d S c h e e l i t g i b t e i n e n F i n g e r z e i g f ü r d i e g e n e t i s c h e n B e ­ z i e h u n g e n d e r G ä n g e z u P e g m a t i t e n . A u c h e i n e T e l l u r - S i l b e r v e r b i n d u n g ( H e s s i t ) i s t a u f e i n e m Q u a r z k a r b o n a t ­ g a n g n a c h g e w i e s e n w o r d e n . I n d i e s e m M i n e r a l f a n d s ic h a u c h F r e i g o l d a l s s e k u n d ä r e A u s s c h e i d u n g .

W i e i n d e r R e g e l a u f d e n G ä n g e n d e r a l t e n G o l d e r z ­ g a n g g r u p p e , z u d e r j a P o r c u p i n e o h n e Z w e if e l g e r e c h n e t w e r d e n m u ß , i s t d a s G o l d m i t s c h w a n k e n d e m S i l b e r ­ g e h a l t i m S c h w e f e l k i e s e n t h a l t e n . Ü b e r d i e r e c h t u n ­ r e g e l m ä ß i g e V e r t e i l u n g d e s G o l d e s i n d e n G ä n g e n s i n d f o l g e n d e B e o b a c h t u n g e n g e m a c h t w o r d e n .

D a s G o l d b e v o r z u g t i m Q u a r z T r ü m e r z o n e n u n d d i e K o n t a k t f l ä c h e n g e g e n d a s N e b e n g e s t e i n . B e s o n d e r s i n d e r N a c h b a r s c h a f t d e r z u r A u s s c h e i d u n g g e k o m m e n e n d u n k e l n M i n e r a l i e n , w ie T u r m a l i n u n d C h l o r i t , u n d d e r K a r b o n a t e p f l e g t s ic h G o l d z u f i n d e n . E i n e m i k r o ­ s k o p i s c h e U n t e r s u c h u n g v o n D ü n n s c h l i f f e n z e i g t i m Q u a r z * d u n k l e g e w u n d e n e S c h n ü r e , d i e a u s b r e c c i ö s e m O u a r z o d e r K a r b o n a t m i t T u r m a l i n , F e l d s p a t u n d ä n d e r n M i n e ­ r a l i e n b e s t e h e n . Z w i s c h e n i h n e n h a t s i c h d e r g o l d h a l t i g e S c h w e f e l k i e s u n d h ä u f i g a u c h F r e i g o l d a n g e s i e d e l t . D e r Q u a r z e r w e i s t s i c h i m D ü n n s c h l i f f a l s a u s z i e m l i c h g r o ß e n K ö r n e r n b e s t e h e n d , d i e G a s - u n d F l ü s s i g k e i t s ­ e i n s c h l ü s s e e n t h a l t e n u n d s e k u n d ä r e P r e s s u n g e r f a h r e n h a b e n . D u r c h d i e s e n a c h t r ä g l i c h e P r e s s u n g m ö g e n d i e g a n z f e i n e n S p a l t f l ä c h e n e n t s t a n d e n s e i n , a u f d e n e n d i e E r z l ö s u n g e n e i n d r a n g e n u n d d a s G o l d z u r A u s ­ f ü l l u n g k a m . A u f g r o ß e m d e r a r t i g e n T r ü m e r z o n e n i s t a u c h d i e A u s s c h e i d u n g v o n s e k u n d ä r e m Q u a r z u n d K a r b o n a t n a c h g e w i e s e n w o r d e n .

M i t d e m V o r h a n d e n s e i n s e k u n d ä r e r T e u f e n u n t e r ­ s c h i e d e u n d d e n d a m i t v e r b u n d e n e n b e s o n d e r n E r z ­ a n r e i c h e r u n g e n w i r d v o n d e n K a n a d i e r n n i c h t g e r e c h n e t . S i e g l a u b e n , d a ß d i e E r z e u g n i s s e d e r O x y d a t i o n s - u n d Z e m e n t a t i o n s z o n e e i n O p f e r d e r s t a r k e n A b t r a g u n g in d e n v o r a n g e g a n g e n e n g e o l o g i s c h e n Z e i t a b s c h n i t t e n , b e ­ s o n d e r s d e r D i l u v i a l z e i t , g e w o r d e n s i n d , s o d a ß a u c h d a s F r e i g o l d a l s p r i m ä r e s E r z a n z u s p r e c h e n w ä r e .

(6)

1698 G l ü c k a u f Nr. 50

E i n V e r g l e i c h d e s E r z r e i c h t u m s m i t w a c h s e n d e r T e u f e l ä ß t a l l e r d i n g s b i s j e t z t n o c h k e i n e A b n a h m e e r k e n n e n . D i e v o n d e r H o l l i n g e r - G o l d g r u b e m i t g e t e i l t e n W e r t e e i n i g e r E r z g ä n g e a u f d e n v e r s c h i e d e n e n S o h l e n e r g e b e n z . B . f o l g e n d e Z a h l e n :

S o h l e n te u f e G a n g N r . 1 G a n g N r . 2 G a n g N r . 37

F u ß S 8 S

100 3 1 ,5 4 1 2 ,5 0 1 1 ,0 0

2 0 0 4 5 ,7 4 1 0 ,0 0 1 0 ,8 0

3 0 0 8 ,4 0 1 0 ,0 0 2 0 ,0 0

S e i t s e i n e r E n t d e c k u n g i m J a h r e 1 9 0 9 s i e h t d e r P o r c u p i n e - B e z i r k e r s t a u f e i n e k u r z e E n t w i c k l u n g s ­ g e s c h i c h t e z u r ü c k . W ie a b e r a u s d e n P r o d u k t i o n s z a h l e n d e r J a h r e 1 9 1 0 - 1 9 1 2 e r s i c h t l i c h i s t , h a t s i c h d i e b e r g ­ w i r t s c h a f t l i c h e E n t w i c k l u n g 'g l ä n z e n d g e s t a l t e t :

J a h r E r z f ö r d e r u n g t

G o l d b a r r e n u z .

W e r t S

1 9 1 0 1 0 0 0 1 947 35 5 3 9

1911 707 851 17 187

19 1 2 (9 M o n a te ) 8 8 4 0 0 5 0 033 1 0 3 2 313

m 9 0 233 5 3 431 1 0 8 5 0 3 9

D e r s c h a r f e R ü c k s c h l a g i n d e r A u s b e u t e d e s J a h r e s 1 9 1 1 i s t d u r c h d i e g r o ß e n W a l d b r ä n d e v e r u r s a c h t w o r d e n , d e n e n d i e m e i s t e n T a g e s a n l a g e n , b e s o n d e r s d i e P o c h w e r k e d e r j u n g e n G r u b e n z u m O p f e r g e f a l l e n s i n d . I m J a h r e 1 9 1 2 s t a n d e n i m P o r c u p i n e - B e z i r k i n s g e s a m t 1 2 B e r g w e r k e i n B e t r i e b o d e r i m B e g i n n s e i n e r A u f ­ n a h m e , n a c h d e m s i e P o c h w e r k e e r r i c h t e t h a t t e n .

D i e ä l t e s t e n u n d g r ö ß t e n G r u b e n s i n d d i e D o m e - G r u b e n u n d d i e H o l l i n g e r - G o l d g r u b e . U b e r d e n B e t r i e b d e r l e t z t g e n a n n t e n G r u b e e n t h ä l t d e r l e t z t e B e r i c h t d e s B e r g w e r k s l e i t e r s d e r T e m i s k a m i n g a n d N o r t h e r n O n t a r i o R a i l w a y a u s f ü h r l i c h e r e A n g a b e n , a u s d e n e n h i e r f o l ­ g e n d e s m i t g e t e i l t s e i :

I n d e m G r u b e n f e l d v o n 1 6 h a F l ä c h e n i n h a l t s i n d b i s j e t z t 4 1 g o l d h a l t i g e Q u a r z g ä n g e [ n a c h ­ g e w i e s e n w o r d e n , v o n d e n e n a b e r b i s h e r e r s t 7 i m A b b a u s t e h e n . Ü b e r i h r e A u s d e h n u n g u n d i h r e n R e i c h t u m u n t e r r i c h t e t f o l g e n d e Z u s a m m e n s t e l l u n g :

G ä n g e

A u f g e f a h r e n e L ä n g e

F u ß

D u r c h ­ s c h n i t t l i c h e M ä c h ti g k e i t

D u r c h ­ s c h n i t t l i c h e r

W e r t 8 100 F u ß - S o h le

G a n g N r .

1 10 0 0 8 ' 2 " 3 1 ,5 4

2 065 5 ' 2 " 1 2 ,5 0

3 136 4 ' 4 " 5 ,6 0

4 4 8 5 8 ' 2 " 12,91

8 56 5 ' 2 ' 4 ,9 0

37 7 0 4 ' 6 " 1 1 ,6 0

38 66 3 ' 8 " 1 5 ,3 0

2 0 0 F u ß - S o h le G a n g N r .

1 8 3 9 6 ' 7 *

£ ^

4 5 ,7 4

2 4 2 6 ' 2 " 1 0 ,6 0

4 . 125 5 ' — . 9 ,2 0

37 155 4 ' 2 " 10, SO

41 57 4 ' 5 " 1 5 ,1 0

G ä n g e

A u f g e f a h r e n e L ä n g e

F u ß

D u r c h ­ s c h n i t t l i c h e M ä c h t i g k e i t

D u r c h ­ s c h n i t t l i c h e r

W e r t S 3 0 0 F u ß - S o h le

G a n g N r .

1 • 03 5 ' 7 " 8 ,4 0

2 13' — 1 6 ,0 0

37 ' — V — 2 0 ,0 0

D a s k l e i n e P o c h w e r k m i t z w e i S t e m p e l n , d a s i m J a h r e 1 9 1 0 e r r i c h t e t w o r d e n w a r , u m d i e E r z p r o b e n d e r e i n z e l n e n G ä n g e a u f i h r e n G o l d g e h a l t z u u n t e r s u c h e n , w u r d e d u r c h e i n P o c h w e r k m i t 3 0 S t e m p e l n e r s e t z t , d i e t ä g l i c h 3 0 0 t H a u f w e r k v e r a r b e i t e n . D u r c h e i n e z w e i t e E r w e i t e r u n g a u f 4 0 S t e m p e l i s t d i e t ä g l i c h e L e i s t u n g s f ä h i g k e i t d e s P o c h w e r k e s a u f 4 5 0 - 5 0 0 t g e ­ s t e i g e r t w o r d e n . D i e a n s c h l i e ß e n d e Z y a n i d - A u f b e r e i t u n g v e r m a g b i s z u 6 0 0 t a m T a g e z u v e r a r b e i t e n .

D e r D u r c h s c h n i t t g e h a l t d e r g e s a m t e n F ö r d e r u n g d i e s e r G r u b e v o n 2 6 2 2 1 t b e t r u g 2 3 , 6 9 $ / t . W ä h r e n d d e s J a h r e s 1 9 1 2 w ie s s i e f o l g e n d e A u s b e u t e a u f :

B a r r e n W e r t

u z . $

G o l d . . . . 4 3 6 8 9 , 5 2 9 0 3 0 6 2 , 4 6 S i l b e r ... 9 7 5 6 ,3 3 6 1 1 9 ,0 7 5 3 4 4 5 , 8 5 9 0 9 1 8 1 , 5 3 U n t e r g e w ö h n l i c h e n V e r h ä l t n i s s e n e r z i e l t e d i e G r u b e e i n e n w ö c h e n t l i c h e n G e w i n n v o n r d . 4 0 0 0 0 8 , s o d a ß s i e e i n e m o n a t l i c h e D i v i d e n d e v o n 3 % o d e r 9 0 0 0 0 § z u r A u s z a h l u n g b r i n g e n k o n n t e .

D i e G o l d l a g e r s t ä t t e v o n O l d h a m i n N e u s c h o t t - l a n d h j

I m S ü d e n u n d i m S ü d o s t e n d e r P r o v i n z N e u s c h o t t ­ l a n d m i t A u s n a h m e d e r C a p e - B r e t o n - I n s e l b e s i t z e n g o l d f ü h r e n d e G e s t e i n e l ä n g s d e r a t l a n t i s c h e n K ü s t e e in e g r o ß e V e r b r e i t u n g . S e i t d e m J a h r e 1 8 6 0 i s t i n d i e s e n G e g e n d e n B e r g b a u u m g e g a n g e n , d e r a n f ä n g l i c h b e t r ä c h t ­ l i c h e E r t r ä g e a b w a r f . S o b e l i e f s i c h d i e G o l d a u s b e u t e d e s B e z i r k s 2 J a h r e n a c h d e r E n t d e c k u n g a u f 1 4 2 0 0 0 8 , u n d b i s z u m J a h r e 1 9 0 2 s c h w a n k t e d e r W e r t d e r J a h r e s ­ e r z e u g u n g z w i s c h e n 2 0 0 0 0 0 u n d 6 2 8 0 0 0 8- S e i t d e m i s t d i e s e r G o l d b e z i r k g e g e h a n d e r e , r e i c h e r e G e g e n d e n A m e r i k a s m e h r u n d m e h r i n d e n H i n t e r g r u n d g e t r e t e n u n d d e r B e t r i e b s t a r k z u r ü c k g e g a n g e n . S o h a t d i e A u s ­ b e u t e i m J a h r e 1 9 1 2 n u r n o c h 4 9 4 8 u z . b e t r a g e n , d i e e i n e m W e r t v o n 9 4 0 1 2 8 e n t s p r e c h e n .

V o n d e n i n d e r S t a t i s t i k a u f g e f ü h r t e n 1 6 G e w i n n u n g s ­ s t ä t t e n w u r d e d e r E x k u r s i o n d e s K o n g r e s s e s O l d h a m a l s e i n B e i s p i e l f ü r d i e s e L a g e r s t ä t t e n g e z e i g t .

O l d h a m l i e g t r d . 4 0 k m n ö r d l i c h v o n d e r S t a d t H a l i f a x u n d 4 , 8 k m s ü d ö s t l i c h v o n E n f i e l d , e i n e r k l e i n e n S t a t i o n a n d e r I n t e r k o l o n i a l - E i s e n b a h n z w i s c h e n H a l i ­ f a x u n d T r u r o . D e r E r z b e z i r k i s t i n d e r N ä h e d e r N e u s c h o t t l a n d v o n S ü d w e s t e n n a c h N o r d o s t e n d u r c h ­ z i e h e n d e n W a s s e r s c h e i d e g e le g e n , d u r c h w e l c h e d i e d e m

1 s . F a i r b a u l d : T h e g o l d b e a r i n g s e r i e s o f N o v a S c o t i a . G u i d e b o o k N r . 1, 1 9 1 3 , S . 1 58, u n d O l d h a m g o l d - d i a t r i c t , a . a . O . S . 1 92. F e r n e r R e p o r t o f t h e D e p a r t m e n t o f M i n e s . P r o v i n c e o f N o v a S c o t i a , 1912.

(7)

A t l a n t i s c h e n O z e a n z u s t r ö m e n d e n W a s s e r v o n d e n z u r F u n c l y - B u c h t f l i e ß e n d e n g e t r e n n t w e r d e n . D i e H ö h e n ­ l a g e v o n O l d h a m ü b e r d e m M e e r e s s p ie g e l b e t r ä g t r d . 1 0 0 m .

D i e g o l d f ü h r e n d e n S c h i c h t e n ( g o l d b e a r i n g s e r i e s d e r k a n a d i s c h e n G e o l o g e n ) , d i e d a s N e b e n g e s t e i n d e r G o l d ­ l a g e r s t ä t t e n b i l d e n , g l i e d e r n s i c h i n z w e i H o r i z o n t e , d i e

G o l d e n v i l l e - Q u a r z i t e im H a n g e n d e n u n d d i e H a l i f a x -

goldfü/>renc/e S ch ich ten

t-'vv'/M Knrhnn V/WAünhieJ'er 1 \@uarrit 1+ +-HIjra n it

0 1 2 3 * 5/cm

A b b . 13. G e o lo g is c h e K a r t e d e s O l d h a m - G o ld b e z i r k s .

S c h i e f e r i m L i e g e n d e n . D i e G e s a m t m ä c h t i g k e i t d i e s e r g o l d f ü h r e n d e n S c h i c h t e n w i r d a u f m e h r a l s 1 0 0 0 0 m a n g e g e b e n .

D i e G o l d e n v i l l e - S c h i c h t e n , d a s e i g e n t l i c h e N e b e n ­ g e s t e i n i m O l d h a m - B e z i r k s e t z e n s i c h a u s d i c k b a n k i g e n , d e r b e n , g r ü n l i c h e n u n d b l a u g r a u e n Q u a r z s a n d ­ s t e i n e n u n d Q u a r z i t e n z u s a m m e n , z w i s c h e n d i e s i c h h ä u f i g T o n - u n d K i e s e l s c h i e f e r u n d s e l t e n e r a u c h K a l k s c h i e f e r e i n s c h a l t e n . D i e s e S c h i e f e r l a g e n w e r d e n n a c h d e m L i e g e n d e n z u h ä u f i g e r u n d g e h e n a l l m ä h ­ l ic h i n d i e H a l i f a x - S c h i c h t e n i j b e r , i n d e n e n d i e

S c h i e f e r v o r h e r r s c h e n .

E i n e s t a r k e F a l t u n g h a t d i e g o l d f ü h r e n d e n S c h i c h ­ t e n in l a n g e u n d g l e i c h m ä ß i g e , s t e h e n d e F a l t e n g e l e g t , d e r e n S a t t e l k u p p e n d u r c h d i e E r o s i o n a b g e t r a g e n u n d e i n g e e b n e t w o r d e n s i n d , s o d a ß d i e S t r u k t u r e in e s F a l t e n g e b i r g e s o r o g r a p h i s c h f a s t g a r n i c h t m e h r h e r v o r t r i t t . D i e F a l t e n d e s O l d h a m - B e z i r k s s i n d N e b e n f a l t u n g e n d e s S h u b e n a c a d i e - G r a n d - L a k e - S a t t e l s ( v g l. A b b . 1 3 ).

D e r O l d h a m - S a t t e l s t r e i c h t i n o s t w e s t l i c h e r R i c h t u n g u n d i s t f a s t v o l l s t ä n d i g s y m m e t r i s c h , d a d i e S c h i c h t e n z u b e i d e n S e i t e n d e r s e n k r e c h t e n S a t t e l a c h s e m i t 5 0 — 7 5 ° e i n f a l l e n . E i n e b e s o n d e r e E i g e n t ü m l i c h ­ k e i t d e r S ä t t e l i n d i e s e r G e g e n d i s t , d a ß s i e h ä u f i g e in e k u p p e l f ö r m i g e A u f w ö l b u n g z e i g e n , v o n d e r e n S c h e i t e l d i e S c h i c h t e n a u c h i n d e r S t r e i c h r i c h t u n g u n t e r f l a c h e n W i n k e l n a b f a l l e n u n d s o m i t d a s B i l d e in e s u m g e k e h r t e n l ä n g l i c h e n T r o g e s e r g e b e n . D a s E i n f a l l e n d e r S c h i c h t e n d e s O l d h a m - S a t t e l s i n s t r e i c h e n d e r R i c h t u n g ü b e r ­ s t e i g t 4 5 ° n i c h t .

D i e s e e l l i p t i s c h g e s t r e c k t e , d o m f ö r m i g e G e s t a l t i s t w o h l w e n i g e r d u r c h z w e i h i n t e r e i n a n d e r f o l g e n d e F a l ­ t u n g e n a l s d u r c h A u f w ö l b u n g e n , d i e v o n d e n e i n ­ d r i n g e n d e n G r a n i t b a t h o l i t h e n h e r v o r g e r u f e n w u r d e n , z u e r k l ä r e n . Z a h l r e i c h e S t ö r u n g e n f e h l e n i n d e m F a l t e n ­ g e b i r g e n a t u r g e m ä ß n i c h t . S o d u r c h s e t z t d e n S c h e i t e l d e s O l d h a m - S a t t e l s e i n e g r o ß e s t r e i c h e n d e V e r ­ w e r f u n g . A u c h k l e i n e V e r w e r f u n g e n , d i e j ü n g e r a l s d i e a u s g e s c h i e d e n e n E r z l a g e r s i n d , f i n d e n s i c h h ä u f i g .

D i e G r a n i t b a t h o l i t h e d u r c h b r e c h e n i n g r o ß e r Z a h l d i e s e d i m e n t ä r e n F o r m a t i o n e n N e u s c h o t t l a n d s , u n d d i e j e t z t a n d e r O b e r f l ä c h e l i e g e n d e n E r u p t i v g e s t e i n k ö r p e r s i n d i n a l l e n G r ö ß e n v o n k l e i n e n G ä n g e n b i s z u m e i l e n ­ l a n g e n M a s s i v e n a u f g e s c h l o s s e n . D e r g r ö ß t e d e r a r t i g e B a t h o l i t h e r s t r e c k t s i c h v o n d e r K ü s t e b e i H a l i f a x w e s t w ä r t s b i s a n d a s w e s t l i c h e E n d e d e r P r o v i n z .

D i e G r a n i t e s i n d v o n K o n t a k t h ö f e n u m g e b e n , in d e n e n d i e g o l d f ü h r e n d e n S c h i c h t e n z u „ m e t a m o r p h e n k r i s t a l l i n e n S c h i e f e r n g e w o r d e n s i n d . D i e Q u a r z i t e s i n d d u r c h U m w a n d l u n g d e s i n i h n e n v o r h a n d e n e n T o n ­ g e h a l t e s i n e i n G e s t e i n ü b e r g e f ü h r t w o r d e n , i n d e m Q u a r z u n d G l i m m e r v o r h e r r s c h e n u n d d i e S t n i k t u r e in e h ö h e r e K r i s t a l j i h i t ä t e r h a l t e n h a t . D i e S c h i e f e r e r ­ s c h e i n e n i n d i e s e n K o n t a k t z o n e n a l s G l i m m e r s c h i e f e r m i t S t a u r o l i t l i , A n d a l u s i t u n d h i e r u n d d a m i t H o r n ­ b l e n d e u n d G r a n a t . E i n i g e L a g e n s i n d s t a r k m i t S c h w e f e l k i e s b e l a d e n u n d s t e l l e n w e i s e a l s S i l l i m a n i t - S c h i e f e r a u s g e b i l d e t . A u c h p e g m a t i t i s c h e G a n g g e s t e i n e f e h l e n i n d e n r a n d l i c h e n Z o n e n d e r G r a n i t k ö r p e r n i c h t .

D i e I n t r u s i o n d e s G r a n i t s e r f o l g t e w ä h r e n d d e s D e v o n s . D i e s e s A l t e r l ä ß t s i c h d a d u r c h b e s t i m m e n , d a ß d a s E r u p t i v g e s t e i n i n e i n i g e n G e g e n d e n N e u s c h o t t ­ l a n d s a l t d e v o n i s c h e S c h i c h t e n d u r c h b r i c h t , u n d d a ß d e r G r a n i t s e i n e r s e i t s v o n d e n H o r t o n - S c h i c h t e n , d i e a n d i e G r e n z e d e r D e v o n - u n d d e r K a r b o n f o r m a t i o n g e s t e l l t w e r d e n , t r a n s g r e s s i v ü b e r l a g e r t w i r d .

Abb. 14. G oldquarzader im O ldham -Bezirk.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Einführung einer gemeinschaftlichen Verwaltung für die Königlich Preußischen und Herzoglich Braunschweigischen Berg- und Hüttenbetriebe am Unterharz1... Vorrichtung zur

Da sie während des Betriebes im Innern nicht verschmutzen (etwa durch Kohlenstaub), äußerlich aber ohne Mühe gereinigt werden können, so sind sie bezüglich ihrer

Dies wird aus dem Grunde für wichtig gehalten, weil der Drehrost infolge seiner mahlenden Tätigkeit auch die Briketts mehr oder weniger schnell zerkleinert und

herigen Höhe halten werden, da ja der Weltkrieg auch auf inr Wirtschaftsleben einen weitgehenden Einfluß ausübt. Soweit bisher aus Deutschland große Lieferungen

Ausbau aus Kies- und Bimsbeton..

Berg- und Hüttenmännische

Ka dorazowo przed czyszczeniem okapu, zasilanie okapu musi by odł czone (nale y wyj wtyczk zasilaj c lub wył czy bezpieczniki).. • Dzieci bez nadzoru nie mog wykonywa

Nie wątpię, że przyJdZ11e w ,końcu chwila, gdy teatralnym dorobkiem Tuwima zajmie się !ktoś 'Powołany, gdy wydobędzie się z teatralnych archiwów wszyst- ko, co