IMPERIUM BRYTYJSKIM l KRAJACH

V

INFORMATOR

o

IMPERIUM BRYTYJSKIM l KRAJACH

AMERYKI

PŁNC.

J

PŁD.

RZYM 1946'

l 'NFORMATOR

o

IMPERIUM BRYTYJSKIM l KRAJACH

AMERYKI

Pł:NC.

l

Pł;D.

RZYM _{1 9 ls} 6

MAPKA WIELKIEJ BRYTANJI

SCALE OF MILES

'

N

o

R T H

s

E A

•utt>Y \

NorU..mpt.on

0 oB~

s ^H

c

^{H A N}

N

Biblioteka Narodowa

11~1 ^l \IIII~ iiDfi~li\111

30001011677176

^{11 l III}

(0. G. I.) Offlcine Grafich e Itaiiane. Via Cesena. 14- Roma

OD WYDAWNICTWA

Praca ni_niejsza jest oparta na następują_cych

wydawnictwach polskich:

«Informator Polski », wydany z zasiłku

Min. P1·. i Op. Spał. przez światowy Zwią_zek Polaków z Zagranicy. Londyn 1945 r.

<<Przewodnik ]fzykowy »,opracowany przez R. i /_ Makarewzczów, Londyn 1946 r.

<<Angielski dla Polaków, wraz z pożyteczny­

mi informacjami, rozmówkami, mapką_ W.

Brytanii i planem Londynu», opracowany przez E. Rapaczyńskiego i C,M.O. Vollratha, Lon dyn 1945 r.

Broszury informacyjne, wydawane p1·zcz

<< Samopomoc Lotniczą_ >>, a Ul szczególności

«Argentyna», <<Kanada», «Australia», «Bra- zylia», ((Nowa Zelandia».

<<Kalendarzyk Polaka w Wielkiej Brytanii H

na rok 1946, opracowany i wydany przez A.

Laskowską_ (14 High Street, Edinbu1·gh).

WIELKA BRYTANIA

I

IMPERIUM BRYTYJSKIE

(BriPish Commonwealth of Nations)

t

Imperium Brytyjskie, zwane oficjalnie Bry- tyjską Wspólnotą Narodów, posiada swoje po- siadłości we wszystkich częściach świata i liczy:

1/ w Europie i basenie mil kw. mieszk.

~1.orza ~ródzi_emnego 129 379 50.800 000

21 'w Azji 2 316 000 400 000.000

3! \V Afryce 4 652.000 65 000 000

41 w .Ameryce Plnc. 3.893 020 12 000 000

5/ '"' Ameryce Srodl<ovrej 8 600 50.000

6' \V Indiach Zachodnich 12.300 2 000.000

71 \v,Ameryce Pld. 97 800 320 000

8, w Australii i Oceanii 3 300 000_ 10 500.000

Imperium składa się ze Zjednoczonego Królestwa, dominiów (Kanada, Irlandia, Mryka Płd., Australia, Nowa Zelandia), państw półkolonialnych (Indie, Rodezja, Bur- ma), kolonii koronnych i obszarów mandato. wych. Dominia są samodzielnymi państwami, które uznają wspólnotę króla oraz mają guber- natora brytyjskiego, jako łącznika z metropo- lią. Państwa półkolonialne (przede wszystkim Indie) nie posiadają jeszcze statutu dominia\-

nego. Imperium ma olbrzymią i skompliko-

waną strukturę polityczną różnych krajów i narodów, stojących na różnym poziomie ro- zwoju kulturalnego i gospodarczego.

Imperium powstawało od XVI wieku,. szczyt zaś swojej potęgi osiagnęło na przełomie x~x i XX. Obecnie zajmuje czwartą część powie- rzchni globu z czwartą częścią ludności.

Ustrój, - Imperium Brytyjskie nie posia- da wypracowanych dla całości Imperium pod- staw konstytucyjnych ani prawnych. Poszcu;- gólne dominia rządzą! się własnymi prawam1.

Pod względem obronnym całoU interes.ów im- perialnych reprezentuje t. zw. « Impenal Con- ference » (zwołana: po raz pierwszy w I887 r.).

Rządem centralnym dla Imperium jest

rząd Wie:kiej Brytanii, która jest dziedziczną monarchią -konstytucyjną i ogra'niczoną. Król symbolizuje jedność Imperium. Obecny król · Jerzy VI - syn Jerzego V, a prawnuk kr~­

lowej Wiktorii - ur. I4. XII. I895, wst~plł na tron II. XII. I936 r. Następczyni tronu - księżniczka Elrżbieta. .

Prawa państwowe Wielkiej Brytanii - po- dobnie jak i prawa całości Imperium -: n:e mają formy jednolitego aktu ko~stytucy]~eg~

i opierają ·się na aktach ~onstytu.C~jnych róznq dawności, z których naJwcześmeJszy: Magna 8

~arta .(I2I5 r.), gwarantujący parlament ·i mezalezność wymiaru spraw:edliwości; Habeas Corpus (I679 r.), gwarantujący prawa osobi- ste; Act of Sett:ement (I70I r.), rezerwują;cy tron d:a protestantów.

Władzą ustawodawczą (a praktycznie wła­

~Z'!: nadrzędną) jest Parlament, który składa

~1ę z

?wu

Izb: Lordów (The House of Lords)

t Gmm (The House of Commons)i jest naj- starszym parlamentem świata.

~zba Gmin konstytuuje się na podstawie wyborów powszechnych (ostatnie w czerwcu I_945 r.). Składa się ona z przedstawicieli par- tli politycznych, które brały udział i przeszły

V:

wyborach. W chwili obecnej Izba Gmin hczy 640 członków.

w

ostatnich wxborach

zwycięstwo osiągnęła Partia Pracy (Labour Party - 393 mandaty) (I) przed Partią Kon- serwatystów (Conservative Party - I8g manda- (~) Partia Pracy w założeniu swoim jest partzlł. socjalistycznlł i robotniczlł, ale nie jest SOCJalzst~cznlł w kontynentalnym tego .s,łowa znaczemu. Socjalizm jest tylko postfpowym s~rz~dlem Partii Pracy. Przewódca Partii Pracy me _Jest przewódclł brytyjskiego socjalizmu (za taktego uważany jest obecnie prof. Harold Las~y) .. Partia Pracy opiera się o potfŻnfł or- gamzacJf zawadowił (Trade Unione).

tów). Inne stronnictwa: Liberaln~ Narodow:

(Libera! National - 13 mand.), L1beralne (Li- berał _ 12 mand)., Niezależne (Independent, - r mand.) i kilka paromandatowych (wsrod nich Partia Komunistyczna - 2 mand_.).

W.

poprzednich wyborach zwycięstwo. OSl'!gnęh Konserwatyści (387 mand.) przec1wko La.

bourzystom (154 mand.).

Wybory odbywaj'! się_ na_ wnio~ek premiera i za zgodą króla. GłosuJe s1ę na Jednego kan- dydata w każdym okręgu wyborczym. House of Commons uchwala ustawy (bills) i kontro- luje rząd.

Izba Lordów składa się z parów (lordów).

Tytuł para otrzymuje się w Anglii. bądź ~a zasadzie dziedziczenia, bądź z m1anowam_~

przez króla, bądź z_ wyboru lub też z_ ra9~

piastowanego stanowiska. Ty~uły w vy1elku;J Brytanii nadawane są stale 1 co~oczme kro\

ogłasza listę osób, które otrzymuJą tytuły w uznaniu ich zasług, bez względu na klasowe, a nawet narodowe pochodzenie. Prawa Izby Lordów zostały poważnic zmniejszone przez Parlament Act w 19U r. i w praktyce ogra- niczają się do zatwierdzania ustaw parlamen- tarnych.

Zwycięska w wyborach parti~ tworzy rz~d spośród członków swego stronmctwa. Premie- rem obecnego rządu W. Brytanii (His Maje-

sty's Government), ukonstytuowanego 2J.

vn.

1945 r., jest Klemens Ryszard Attlee; mini- strem spraw zagranicznych (Secretary of State for Foreign Affairs) - Ernest Bevin; mini.

strem spraw wewnętrznych (Secretary of State for Home Affairs) - James Chuter Ede.

Ogółem rząd składa się obecnie z 32 mini- strów (w tym 17 ministrów pierwszej klasy, t. zw. Cabinet Ministers). W czasie wojny W.

Brytania miała rząd koalicyjny, na którego czele stał (od II. V. 1940 r.) Winstan Chur- chill, obecny leader opozycji w parlamencie, co jest stanowiskiem oficjalnym.

I. WIELKA. BRY'fA.NIA.

a) POLOtENIE I LUDNOśĆ

. Wielka Brytania jest wyspą, oblaną woda- mr Oceanu Atlantyckiego. Wzdłuż południo­

wych jej brżegów przepływa ciepły prąd za- toko_wy (Golfstrom). Wielka Brytania leży ^w str.ehe klimatu umiarkowanego, przy czym kiJmat jej nosi charakter morski: żaden punkt w_

w_.

Brytanii nie jest oddalony od morza w1ęc~~ I_~iż o roo mil ang. (r6o km). Klimar Anglu Jest wilgotny, łagodny; przeciwieństwa la~a i ~imy nie zaznaczają się tak ostro jak w khmacte kontynentalnym, który obejmuje

większą część Polski. Wiosna przychodzi w Anglii na ogół wczdniej niż w Polsce, lato jest mniej upalne, jesień jest bardziej słotna,

a zima rzadko kiedy przynosi opady śnieżne.

Poza Szkocją śnieg nie utrzymuje się w Wie!

kiej Brytanii dłużej niż przez kilka dni ~·

ciągu zimy (styczeń, luty). Nawet w górach Walii i Szkocji rzadko kiedy pojawia się

grubsza warstwa śniegu.

Wilgotny, niekiedy cieplarniany klimat ze- zwala na uprawę łąk i wspaniałych ogrodów.

Południowe prowincje kraju, t. j. Anglia

właściwa, zamieszkuje mieszanina różnyc~

szczepów, powstała na skutek licznych naja- zdów. Pierwotna ludnoU Anglii była pocho-- dzenia celtyckiego (Celtami są dzisiejsi Irland- czycy), a w I wieku przed Chrystusem rozpO-

czął się _napływ Rzymian, którzy podbili kraj w ciągu następnych stu lat. W V wieku r0z- począł się napływ Sasów i Anglów, pochodze- nia germańskiego. W roku ro66 Anglia zo-

stała opanowana przez zromanizowanych Nor- manów.

Walijczycy pochodzą z pnia celtyckiego, a

więc z tej samej rasy co mieszkańcy Francji przed przybyciem legionów rzymskich. Język

walijski jest i dzisiaj językiem całkowicie odrębnym i niezrozumiałym dla· Anglika. W Walii używa go jeszcze ludnoU wiejska obok

az:gie!sk!ego. O~tatnio czyni __ się nawet próby

ozywtem~ :ego ]ęzyka. WahJczycy rozmą się

?d

Ang!Ikow. nawet wyglądem fizycznym : o

~!e na połudmu kraju częsty jest słuszny wzrost, Jasne włc:sy.- w Walii pr:z:eważa typ krępej budowy ¹ ctemny kolor włosow. (Szkocja zno- wu ma poważny procent rudowłosych.)

Walia utraciła swą niepodległość w wieku

~III,. gdy została podbita przez królów an- g~-elsk~ch. Od tego czasu następca tronu an- gtelsktego nosi tytuł księcia Walii.

Szk~cję zamieszkiwały za czasów podboju rzyi?sklego, celtyckie plemiona Piktów. Przez dłuzszy czas stanowiła ona odrębne królestVIiO,

prowad~ące długotrwałe wojny z Anglią.

z

początkiem XVII wieku dynastia Stuartów połączyła oba kraje pod swym berłem.

Wyspiarskie położenie Anglii zmusiło ją w cela~h obronnych, do budowy floty, która 'sta- ła s1~ ~łówną jej bronią w licznych wojnach.

C.hoc1a~ w. wyprawach na Francję Anglicy uz~wah WOJsk ekspedycyjnych i odnosili po- wazne zwycięstwa lądowe, to jednak flota m~>rs~a pozostała główną ich troską. W ciągu Wte~ow Anglia wydarła swym sąsiadom pana- wam; .r:~ morzu. . Klęska. wielkiej . floty hl- szpanskte], _wysłaneJ przeciw Anglii w roku

1~88 przypieczętowała przeważające stanowi- s ⁰ Anglii na morzach.

Ta przewaga umożliwiła Anglikom wielkie podboje kolonialne. Pierwotną przyczyną an- gielskiej ekspansji kolonialnej były względy

handlowe. Wytwarzane powoli Imperium Bry- tyjskie okazało się trwalsze od wielkich mo- carstw kolonialnych, jakimi były w swoim czasie Hiszpania i Portuga,lia. Umiejętno~ć rządzenia ludami kolonialnymi pozwoliła Wiel- kiej Brytanii na utrzymywanie swych .posi:J-

dłości nielicznymi stosunkowo woj skaml.

b) RELIGIA.

Anglia przyjęła chrześcij~ństwo z koń:e'J.l

VI wieku i przez tysiąc praw1e lat był~ kraJem katolickim. W wieku XVI, w okresie refor- macji, w Anglii powstał oderwany od Rzymu narodowy kościół, na kt~~ego cz~le sto~ ar:t biskup Canterbury. Koścwł anghkańsk1 bhz- szy jest w swoim rytuale. i li.turĘii katolicyzmo- wi niż protestantyzm mem1eck1.

Obok oficjalnego Kościoła Anglikańskiego istnieją w Anglii liczne sekty protestanckie.

Prześladowany przez długie lata Kościał Ka- tolicki ostatnio zyskuje wyznawców. Głową

tego kościoła w An~lii jest arcybiskup West- minsteru (w Londyme).

Zaznaczyć' należy, że w Anglii dyskusje na temat religijny w rozmowach prywatnych nie

są przyjęte.

c) SZKOLNICTWO I KULTURA.

Szkolnictwo angielskie jest nieco odmienne od kontynentalnego. Obok szkół elementar-

~yc~. ( elementary schools lub grammar schools)

Is.tme]ą szkoły średnie (secondary schools) Stli- dla w tych szkołach są krótsze aniżeli na kon- tynencie. Tym samym uczeń szkół angielskich,

r?ZP?czynający studia uniwersyteckie, jest prze-

CI.ętme młodszy wiekiem od słuchacza wszech- nlcy w Europie. 1

Specjalnością Anglii jest system szkół in- ternatowych, w których uczeń mieszka w bursie i pobiera naukę na miejscu. Te 'public schools', z których · najsłynniejsze są szkoły w . E ton i Harrow (obok szkół w Rugby i Wmchester), mają na celu wyrobienie charak- teru ucznia i to nie ty1ko przez .system nauki, a!e również przez gry, zabawy i uczenie ży

c~a w środowisku ludzkim. Szkoły angielskie me kładą tyle nacisku na wtłoczenie w głowę ucznia wielkiej ilości wiadomości, co .na ukszta~towanie jego charakteru i wyrobienie

poczu~1a obywatelskiego.

Na]sł~wniejsze uniwersytety angielskie to Oxfor? 1 Cambridge, które także stosują sy- stem lUtematowy - pozostałość po szkąłach klasztornych średniowiecza. Obie te wszechni- ce stały się w ostatnich dziesiątkach lat do- stępne nie tylko dla studentów, pochodzących

z wyższych warstw społeczeństwa - jak to

było dawniej - ale także dla stypendystów ze wszystkich warstw społecznych.

Uniwersytety w Londynie, Glasgow czy Manchester lub Birmingham odznaczaj'! się

wysokim poziomem nauk.

d) WAżNIEJSZE MIAST A W WIELKIEJ BRYTANII.

Londyn - stolica Imperium Brytyjskiego -położony nad Tamizą,, liczy wraz z przed-

mieściami ponad 8.000.000 m:eszkańców.

Przez Londyn przebiegaj'! główne drogi, za- łożone jeszcze przez Rzymian i łącz'!ce po-

łudniową Anglię ze Szkocją i zachodnią czę­

kią, kraju.

Spośród wielu gmachów londyńskich, za- sługujFych na uwagę, wymienić należy Opactwo Westminsteru, Katedrę Św. Pawła

oraz Parlament. W gmathu Parlamentu m:e-

ści się Izba Lordów i Izba Gmin. Biura rzą­

du W. Brytanii i Imperium maj'! swą siedzi-

bę w pobliżu dzielnicy Whitehall

Rozwój Londynu spowodowany został w znacznej mierze przez jego dogodne położenie

jako portu. Słynne ze swych rozm=arów i ru- chu doki londyńskie powstały w XVIII wie-

/6

ku. Przybywają, tu statki z towarami i surow- cami ze wszystkich krajów. ·

Pewne gałęzie handlu i niektóre zawody sk~:mcentrowane są tradycyjnie na pewnych u~Jcach_ Londynu. Tak np "Fleet Street" jest osrod~~e~ wszystkich czasopism, "Harle) Street Jest ulic'! lekarzy, The "Inns of Court"

~ ośrodkiem prawników, "Cockspur Street''

u,Icą towarzystw okrętowych, " Lombard Stree_t" ulicą banków, "Covent Garden" je~t ry~klem owocowym, a "Smithfield" rynkiem

mięsnym.

Edinburgh - stolica Szkocji - zwraca

uwaĘę or;ygin~lno_ścią p_ołożenia. Po jednej

s~rome głowneJ uhcy (~nnc~s Street) znajdują się nowoczesne budynki z pięknymi sklepami, a po ;Jrugiej ci'!g~ie się długi wąwóz, pełen

ogrodow, poza ktorym wznosi się starożytny za~ek. na górze. Po drugiej stronie wąwozu

ZnaJduJ:- się stary Edynburg z ma-lowniczymi domami budowanymi z kamienia.

Ilość mieszkańców wynosi ponad 440.000.

W Edynburgu mieści się główna Administra- CJa Szkocji.

Glasgow - największe po Londynie mia- st;> W: Brytanii (r.rzs.ooo mieszkańców) jest osrod~1em p~zemy·słu i hand:u z dużym por- tem ^l stoczmą. Miasto posiada piękne ogrody

17

i I:'arki oraz zasługuj'!C'! na uwagę dzielnicę umwersyteck~.

B_irm~ngham - drugie największe miasto ang1elskle po Londynie (1.030.000 mieszk.)

położone w ~rodkowej czę~ci Ang1ii t.zw. --

Midla~d, jest ko!ebk~ przemysłu metalowego,

główme samochodowego, motocyklowego i ro- werowego, oraz uzbrojeniowego.

Liverpool (Bss.ooo mieszk.) - położonv

na za~hodnim brzegu wyspy, posiada: drugi

co

do w1elkoki port w Anglii (doki ci~gn~ się

na długość 7 mil ang. nad ujściem rzeki Mer- sey). Pod rzek~ przechodzi tunel o długości

jednej mili, wybudowany w r866 roku, łącz~­

cy Liverpool z Birkenhead. St~d można do-

stać się au,tobusem. do Chester, (miasta pełne­

go zabytkow, z p1ękną katedrą i z murami

poc~odz<!cy~i

z:

c;~sów rzymskich). Liverpool pos1ada duz~ 1losc okazałych gmachów, w których mieszcz~ się magazyny i biura han- dlowe. Jest to centrum handlu bawełn~, drze- wem, zbożem i tytoniem. Uniwersytet, założo­

ny w r88r roku, posiada wydziały architektu- ry, medycyny, prawa, handlu i mechaniczny.

e) KOMUNIKACJE.

. I:ondyn posi?da dosk~nal~ komunikację mlejsk~, na ktor~ składaH się: kolej pod- 18

ziemna (Underground), autobusy, trolleybusy i tramwaje.

Dworce kolejowe:

Charing Cross (S. R. - Southern Railwav) obsługuje pociągi odjeżdżające na południO\~·y

wsc~ód aż do wybrzeża. Dojazd do dworca koleJ'! podziemni! i autobusami nr.: I, 3, 6, g,, II, 12, IJ, 15, 24, 29, 53, 59, 6o, 77, 88, g6.

Euston (L. M. S. - London, Midiand and

~cottish Railway), z. którego odchodzą· po- Cl'!gi do środkowej części Anglii (Midland) oraz do Szkocji. Dojazd kolej'! podziemni! i autobusami Nr.: 14, 18, 30, 68, 73, 77.

King's Cross (L. N. E. R. - London and Nonh Eastern Railway) obsługuje pociągi, zdążające do północno - wschodniej. części A~glii. Dojazd koleją podziemną i autobusa-

f i l Nr.: 14, r8, 30, 63, 68, 73 i 77- . L~verpool Street (L. N. E. R.) - dla po-

c1ągow,_ odjeżdżających na pólnocny ~schód

(Cambn:Jge). Dojazd koleją podziemną i au-· tobusam1 Nr · 6 7· 8 g I I 22 35 47 6o 6 6 .. , , ' ' ' , ^{l ' ,}

g, 7' 78 .

. M~r~lebon_e (L. N. E. R.) - obsługuje rowmez poc1ągi, idące w kierunku północno

Wschodnim. Dojazd kolej~ podziemn~ i auto- busami Nr.: I, 18, 23 i 27.

19

Paddi~gton (G. W. R. - Great Western Railway) - skąd odchodzą pociągi na za- chód i południowy zachód. Dojazd koleją podziemną i autobusami Nr.: 7, IS, I8, 27 i 36.

St. Pancras (L. M. S.) - obsługuje pocią­

gi, zdążające do środkowej części Anglii i do Szkocji. Dojazd koleją podziemną i autobusa- mi Nr.: I4, I8, 30, 63, 68, 73, 77.

Victoria (S. R.) - obsługuje pociągi, od-

jeżdżające na południe <lo wybrzeża. Dojazd

koleją podziemną i autobusami Nr.: 2, IO,

li.~.~.~.~.~~.~;~;~;~.

Waterloo (S. R.) - dla pociągów kursu-

jących na południe i południowy zachód. Do- jazd koleją podziemną oraz autobusami Nr : I, 6, 46, 67, 68, 76.

Na· każdym dworcu kolejowym znajduje

się biuro informacyjne - « Enquiry Office ,, lub « Inquiries ». Bi:ety nabywa s'ę w kasach na dworcu lub w biurach podróży Thomas Cook, którego oddziały znajdują si_ę w więk

szych miastach (centrala w Londyme - Bar- keley Street W. I.).

Cena biletu powrotnego jest wyższa o I/3 od ceny biletu pojedyńczego. Bilet powrotny jest ważny na jeden miesiąc. Ilość przerw w

podróży jest nieograniczona między miejsco-

wościami, na które opiewa bilet - nie ma po- trzeby zgłaszania ich w urzędach kolejowych.

Pr~y naby~aniu biletu w kasie należy wyra- Źme za~naczyć czy to ma być bilet pojedyn- c~y (na Jednorazowy przejazd), t.zw. «Single»

(tt~ket) lub powrotny t. zw. «Return» (ticket).

Większe dworce posiadają osobne kasy bileto-

~e do k~asy I-szej i osobne do 3--ej. Na, kole_

Ja~h angielskich nie ma wagonów z-ej klasy B1let I-szej klasy jest droższy od 3--ej o 50

%.

Przedziały dla pa·lących oznaczone są napi- sem <_<Smoking», zas dla niepalących - «No smokmg ». Przed dojazdem do większych

dworców kolejowych konduktor odbiera bilety od pasażerów. Na mn:ejszych dworcach bile- ty oddaje się portierowi przy wyjściu. Prze- chowa:nie bagażu oznaczone są napisem « Clo- akroom ».

~ koleł podziemnej jest tylko jedna klasa.

Kazdy pociąg ma wagony osobne dla niep'l- lą~ych «No smoking». Ceny biletów są za- lezne o~ odległości i zaczynają się od I~d.

Y",

podziemnej można przesiadać s:ę dowolną

1los~ razy !lliędzy stacjami, na które został wy- k_up!Ony bilet. W kasach biletowych kolei pod-

zte~nel można otrzymać bezpłatnie plan linii kolejowych (Underground Map). ·

, _Ceny biletów autobusowych w Londynie są rozne, zależnie od odległości, począwszy od

r~d. Bi~et~w t.zw. «przesiadkowych n nie ma w uzyctu._ Przystanki « na Ż<tdanie n s

ozna~zone

naptsem « Request n. Celem zatrz

~

mama

~utobusu należy podnieść rękę.

Y Prowmcja (zarówno Anglii J'ako t . W l'·

· S k · ·) ' ez a ^JJ

l z ocp ma. doskonałą komunikację autobu- solą. c.eny btletów są na ogół niskie Zawsze

0P aca stę brać bilet powrotny. ·

f) SYSTEM MONETARNY.

F arthing-y,i penny Halfpenny-2 farthings.

Penny (d.)-I/12 shilling lub 4 farthings.

T.hreepence-

y,;

shilling.

St~p~nce-~ shilling lub 6 pence.

Shtlhng (s.)-12 pennies lub I/20 f T wo-s h"ll" 1 mgs. ' unta . Half-crown-2 shillings 6 pence

Pound (+') 2 h"ll" ·

G . ""' - ~ ^{5 1} mgs, lub 240 pennies.

u.mea-~I shllhngs (moneta ta nie ^J. est

obecme wybtpna). '

l" Manibety złote: S, 2, I i ~

L

(I funt ster-

mg a o suweren).

~on~ty srebrne: S szylingów (Crown) 4

~zylmgt (Double Florin) - obecnie nie wybi- pne: z.~ szylin~a (Half-Crown), 2 szylin i (I Flonn), I szyling, 6 pensów (sixpence 6d

~

3 pensy (threepence, 3d.). ' ·.·

Monety br'!zowe: threepence (3d.), I penny (Id.),

7i

penny (half-penny), ~ penny (far·

thing). . .

Banknoty, będ<!ce obecme w ob1egu:

L

S·

L

I, ros. (banknoty

L

ro i

f

20 zostały wy-

cofane). .

Oznaczanie I pensa liter'! « d >> pochodzi od łacińskiej nazwy « denarius n.

Penny jest liczb'! pojedyń_czą; _w . liczbie mnogiej mówimy pence; penmes - Jeśh mamy na mym pojedyńcze mo.nety pensowe. Na cze- kach lub rachunkach p1szemy w następujący

sposób:

fi

ISS. 6d

fi

ss. 6d. s/6 s/- -/6 co odpowiednio znaczy:

I funt IS szylingów i 6 pensów; ^I funt 5 szylingów i 6 pensów; S szylingów 6 pen- sów; S szylingów; 6 pensów.

g) BANKI.

Bank of England jest bankiem emisyjnym.

Pięć największych banków Anglii (Big Five.), t.

i. :

Barclays Bank Lloyds Bank Midiand Bank

National Provincial Bank Westminster Bank

23

posiadaj~ s~~je oddzi.~ły we wszystkich mia- stach ~1elk1eJ ~rytan11 i zagranicą; i przepro- wadza!'! wszel.kle operacj; bankowe_ Szczegó- łowe mformac1e otrzyma(' można w każdym z tych banków.

Konto otwarte, t. zw. Current Account za-

łożyć m~żna

^{w banku}

składaj

'!C pewni!

kwvtę (około

kilku funtów) i

podają;c równocześnie

referencje osoby posiadającej własne konto ban- kowe.

Właściciel konta otrzymuje ksią;żeczkę cze-

kową.

(24

cz~ki)

za

opłatą

4 sh.

Istnieją;

dwa rodzaje czekow: zwykłe i «kreślone n (cros- sed~. Na p~dst~wi.e czeku zwykłego każdy moze podac p1emądze w odnośnym banku.

Czek kreślony zrealizować może tylko osoba posiadająca własne konto bankowe. '

W braku czeku kreślonego, przy wysyłce pocztą;, bezpieczniej jest przekreślić czek dwiema równoległymi liniami w poprzek cze- ku, wpisufąc między nimi c c & Co. n (co zna- czy c c and Company n).

Czeki należy wypełniać atramentem słowa­

mi i cyframi; wypełnione na maszynie są; nie- ważne:;. ~ie należy _wpisywać na czeku daty. w _ktorel wypada medziela lub inne oficjalne św1ęto, gdyż czek taki nie jest honorowany przez banki.

24

Jeśli właściciel konta sam podejmuje pie-

nią;dze, wówczas po słowie cc Pay » pisze ~ię

<1 cash n (co znaczy cc gotówka )) ) , w wypadku

wystawienia czeku na drugi! osobę, po sł.o~Je

<c Pay n pisze się imię lu.b pierwszą literę mu~­

nia oraz nazwisko daneJ osoby.

Czeki kreślone można wysyłać pocztą li- stem zwykłym, gdyż nie zacho~zi ob~:Va, aby

pienią;dze m?gła I?odją;ć osob~ mna nrz ta, na której nazwisko Jest wystaWlOny czek.

Pieni<!dze można podejmować tylko w ty~

banku, w którym zostało otwarte. k~nto. Jes,t

ktoś ma konto w jednym z oddz1~ło~ L~oyJs

Bank które np. w Londynie znaJdUJ'! s.Ię w każd~j dzielnicy, nie może podj'!ć. p:emę~zy w innym oddziale tego bank~,. pk~o.lwie~

wszystkie są w Londynie. Istm:Je morz.ltwośc

przeniesienia konta w ca~oŚCl . do I~n.ego oddziału tegoż banku w razie zmiany mieJSCa zamieszkania, lub też części.o";_o można prze-

przenieść do jednego z oddziałow w wypad~~

wyjazdu np. na urlol?· N~leży wów~zas zgłos:c

to w swoim banku, ząda)<!c wydama pol~c.ema odnośnemu ·oddziałowi, aby w danej mieJsco-

wości wypłacono wskazaną kwotę.

Ksiażeczkę czekową na:eży prze~~owy~ać w bezpiecznym ~iejsc~, .gdyż _właSClctel )eJ sam jest odrowiedzialny ¹ me moze zgłaszac preten-

25

sji do banku, gdyby znalazca podjął pieniądze

na podstawie znalezionej ksiażec,:zki.

P.O.S. Bank (Post Office Saving Bank) jest odpowiednikiem P.K.O. Książeczkę oszczęd­

nościową może otrzymać każdy, wpłacając oszczędnoki począwszy już od kilku szylin- gów. Każdy urząd pocztowy, przy którym znajduje się dział oszczędno~ciowy. wydaje

książeczki, przymuje wkłady i wypłaca pienią-·

dZ:e. Pieniądze można wkładać i podejmować

w dowolnym urzędzie pocztowym, a nie tylko w tym, w którym zostało otwarte konto. Po- dejmować można tylko do f:-3 dziennie, a w wypadku, gdy się chce podjąć więcej niż f:-3·

należy wymówić na kilka dni z góry, używa­

jąc do tego celu specjalnych formu:arzy, które otrzymuje się bezpłatnie w każdym urzędzie pocztowym. Na książeczkę oszczędnokiową można wkładać oprócz gotówki również czeki,

<< pastal order >>, << mo.ney order n etc.

Najwyższa kwota, jaką można złożyć na książeczkę oszcŻędnościową w ciągu roku, wy:

nosi f:.soo.

Wkłady oszczędnościowe są oprocentowane na ² ~% w stosunku rocznym. Celem wpisania procentów od oszczędności, należy przesłać książeczkę, co roku po dacie, w której zostało

otwarte konto, do Centrali, w kopercie (mnżna ją <:>trzymać w każdym urzędzie pocztowym).

hl tU/ARY, WAGI l TEMPE, RATURA

TEMPERATUitA

Punkt Punk

Fahrenheit Celsiusz Reamur

wrzenia +212"

+loo·

+ 80'

za mar7.anta.

+32°

o•

O' MIARY DLUGO:!CJ l mile st.at .. (1760 vard;l ~ 1600.3 metra l vard (3 feetl = !l1.4 7 cm

l foot (12 inchcsl ~ 30.48 cm 1 inch = 2.54 cm.

l nautical mile (mila mor>kal = 1853 m 1 knot (węwll = 18:;3 mila/~od7..

ł mile (furlon~) (223 vardsl = 200 metrClw l fathom (s;rżeńl = 6 feel.

MlARY POWIERZCHNI ' ~q na re mil t' = 1~40 acr.

l acre (4841' sąuar,. nlrds)

= ok. 4liU3 mtr kw.

ltllARY WAGI

l tori (157.5 stone>, 2240 l b,. l = 1018.98 k~

l stone (14 Jbs.) = 6.3 ~Q.

1 Ib. (16 onuees) = 0.453 kg t onnce <nncjal = 28.35 gr

MIARY OBJĘTO§CI 1 bush<>l (8 ~tallons). = 36.3~8 litra.

1 gallon (4 ąuarts) = ok. 4 i ł lt.r.

1 quart. (2 pinl!>) = 1.136 litra.

J plnt (4 gitls) = 0.568 litra.

1 gili - 1.42 decylltru.

i) POCZTA

Taryfa pocztowa w obrocie wewnrtrznym W. Brytanii.

Listy zwykle o wadze nie przekr. 2 oz.

za każde dodatk. 2 oz. .

Listy polecone . . , , (Koperty ofrankowane, płócienne do listów poleconych są; w kilku wymia- rach do nabycia w urzędach po- cztowych.)

Listy <<Express >> :

są; doręczane przez posłańca jak te- legramy.

Kartki pocztowe zwykłe

Druki: (printed pa per post) o wadze

do 2 uncji . , ,

za każde dalsze 2 uncji (waga ogran.

do 2 Ib.) , , ,

(Druki mają; być nadane w stanie otwartym bez żadnych osobistych na nich notatek o charakterze korespon- dencji.)

Listy do ż~łnierzy: (Letters for H.M.

Forces and Ships of War. Abroad):

listy za pierwszą uncję wagi .

2~d.

y~d.

s~d

zd.

Id.

~d.

r~d

za każdą; następną; uncję . rd.

karty pocztowe Id.

gazety i druki za każde 2 uncJe ?;d.

Przesyłki pienirżne

Chąc wysłać pienią;dze, można to uczyn·ć

za pomocą t.zw. Postal Orders albo Money Orders.

Postal Order s są to czeki z wydrukowaną sumą pieniężną; w wysokościach po 6d. do 2Is.

Opłata wynosi: od 6d.-rs. rd -od rs. 6d-ss. r~d.

od 6s.-2Is. 2d.

Na tych czekach pisze się nazwisk? adresat~

i wysyła w kopercie, jak _zwykły list. (Jdl!

nie napiszemy na czeku me prócz n.azw1ska, czek może być zrealizowany w kazdym u-

rzędzie pocztowym. Jeśli prócz nazwiska na- piszemy miejscowość'. pie?i~dze rr;~gą być pod-

jęte tylko w podaneJ mle]scowosct.)

Money Orders są; to przekazy pieniężne •o~.·

wysokościach od Ł. 1-40:

Opłata za przekaz wynosl: do Ł. 3 . 4d.

do Ł. IO . 6d, do Ł. 20 . 8d.

do Ł. 40 . rs.

Na przekazie pisze się nazwisko i adres od- biorcy. Odbiorca przy podjęciu pieniędzy musi

powiedzieć urzędnikowi pocztowemu od kogo otrzymuje pieniądze. Jeśli nie wie, od kogo-

pieniędzy nie otrzyma. Wynika stąd, że o_ wy-·

słaniu Money Order należy adresata zawlado-

mić.

Jdli taki przekaz przekreślimy dwiema ¹i- niami od góry do dołu, oznacza to, że adresat

może podjąć pieniądze tylko przez bank.

Przekazy telegraficzne (telegram Money Orders)-

za telegraficzne przesłanie pieniędzy opłata minimum

Paczki (parcels):

o wadze do 3 lb.-7d., 4 lb.-8d., 6\b.-rod. i 15 Ib. (maximum) rs. rd. Zaliczenia (cash on delivery):

przy ros. dopłata ,

(przy ;EIO-Is., przy ;E40-2s.)

TARYFA POCZTOWA w obrocie zagranicznym Listy zwykle:

do Dominiów, Protektoratów i Kra- jów Mandat. oraz Egiptu i U.S.A.

do pozostałych krajów (za I oz.) za każdą następną uncję wagi .

Is. 7d.

Listy Lotnicze (Air Mail)-2 oz . . do Ameryki

Na listach lotniczych należy nakleić niebie-

ską na:epkę << Air Mail», którą otrzymuje się bezpłatnie w Urzędach Pocztowych.

Druki-za każde 2 uncje . . . . . . }6 d.

Maksymalna waga na obszarze Do- miniów-S funtów (Ib.), do innych krajów-4 funty.

Telegramy

Za 9 słów najmniej (łącznie z adresem) Is.od,

każde następne słowo . . . rd.

Telegramy nocne (NLT)-do 36 słów rs.3d.

(S 'l: to telegramy wysyłane w godzinach ma-

łego ruchu).

Telefony.

Opłata za rozmowę telefoniczną w p:omie- niu ro mil od Oxford Circus w Londyme wy.

nosi zd.-Telefony-automaty znajdują się na dworcach kolejowych, na stacjach kolei pod- ziemnej, oraz na ulicach w czerwonych kio- skach.

Jeśli aparat, z którego telefonujemy, posiada

tarczę z literami i numerami, żądany numer

nakręcamy sami. W wypadku, gdy ap_arat nie posiada tarczy z literami i numerami, wówczas 32

po podniesieniu słuchawki czekamy na zgło­

szenie się centrali.

j) NIEKT6RE ADRESY W WIELKIEJ BRYTANII:

LONDYN:

Sztab Główny.

Kuria Biskupia.

Kancelaria W aiskowa Biskupa Prawosławnego.

Administracja Funduszami i Darami Spał,

Pol. Sil. Zbrojnych.

7 Ashley Gardens, London, S.W.r. Tel.

Vic. 8741.

Szefostwo Opieki nad Żołnierzem.

Wydział prac Kulturalno-Ośwzatowych Wojska.

Komenda Główna P.W.S.K.

8 Ashley Gardens, London, S.W.I. Tel. Vic.

8741.

Inspektorat do Spraw Zarzctdu Wojskowego.

4 Lancaster Terrace, London, W.2. Tel. Pad.

0791. (dojazd kolejką podz. do stacji Lan- caster Gate).

Fundusz Obrony Ncu·odowej.

Polish National Defence Fund and Gift De- partment.

gr Ashley Gardens, London S.W.r. Tel.

Vic. 8741; E~t. 343·

33

Fundusz Społeczny Wojska.

Polish Soldiers Asst'stance Fu11d.

gr Ashley Gardens, London, S.W.I.

Konto bankowe: Barclay's Bank Ltd., 78 Victoria Street, London, S.W.I. No. 8753, Polish Soldiers Assistance Fund.

Dowództwo Sił Powietrznych.

Pomoc. Lotn. Sł. Kobiet.

I Princes Row, London, S.W.I. Tel. Vic.

8480.

Kierownictwo Marynarki Wojennej.

Pomoc. Morska Sł. Kobiet.

28 Wimpole Street, London, W.I. TeL Lan. 458I.

Wojskowy Instytut Techniczny.

32 Cromwell Road, London, S.W.5.

Biw-o dla Spraw Rodzin Wojskowych.

8, Ashley Gardens, S.W.I. Tel. Vic. 874I.

Dom Harcerski.

7, Belgrave Mews North, S.W.I.

Dom Lotnika Polskiego.

II, Ebury Street, S.W.I. Tel. Sio. 4032. Dom Żołnierza (Polish Military Hostel).

Culford Gardens, S.W.3. Tel. Ken. 3584.

Dom żołnierza Polskiego.

4, Devonia Road, N. I. Tel. Can. 4074·

Dział Opieki Społecznej, Re,ferat Inwalidzki.

(dawne Min. Opieki Spał.). 4, Chester 'Sq.

S.W.I

Interim Treasury Comm. for Polish Questio11s.

obejmuje dawne Ministerstwa).

Thorney Court, Palace Gate, W.8. Tel.

Wes. 4374·

Sekcja 3. (Min. Spraw Wewn.).

Sekcja 4· (Min Informacji)

Sekcja 6. (Min. Sprawiedliwo.~ci wraz z S<!- dami Morskimi)

Sekcja 7· (Min. Przemysłu i Handlu) Sekcja 8. (Min. Odbudowy i Administracji) Educational Branch (Min. Oświaty)

I2, Hyde Park Crescent, W.2. Tel. Amb.

26JI:

Sekcja I. (Prezydium Rady Ministrów) Sekcja i. (Min. Spraw Zagr.)

Dział Finansowy (Min. Skarbu)

Dział Opieki Społecznej (Min. Opieki Spal.) Stratton House, Stratton Street, W.I:

Dział Finansowy (Min. Skarbu).

'' Ognisko Polskie ».

55, Princes Gate, S.W.7. Tel. Ken. 4670.

Koło ślqzaków,

I2, Grafton Street, W.I.

Koło ślqzaków Cieszyńskich.

gr, Queen's Court, Queen's Way, W.2. Tel.

Bay. 4184.

Kolo Obywateli Polskir:h "W:yznania Prawo-

sławnego na terenie W. Brytanii.

7, Penywern Road, S.W.s.

Komisja dla Spraw Oszczędności Wojskowych.

61, St. James' Street, W.r. Tel. Reg. 2956.

Kościół Polski.

2, De~onia Road, Is:ington, N.r. Tel. Can.

3439·

Państwowa Szkoła Handlu Zagranicznego i Admin·istmcji Portowej.

20, Aldermanbury, E.C.2. Tel. Cle. 7462.

Polish Relief Fund.

31, Belgrave Square, S.W.r. Tel. S!o. 9894 Polish-Jewish Home,

gr, Gower Street, Gower House, W.C.r.

Polska Misja Katolicka.

2,Devonia Road, Islington, N.r. ·Tel. Can 3439·

Polska Opieka nad Więźniami. - 2, Devonia Road, Islington, N.r.; Tel. Can. 3439·

Polskie Biuro Badań Folitycznych (Polish Re- search Centre).

32, Chesham P:ace, S.W.1. Tel. Slo. 8233.

Polskie Biuro Pośrednictwa Pracy.

r8, Devonshire St., W.r. Tel. Wel. r662.

Połskie Towarzystwo Katolickie.

2, Devonia Road, Islington, N.r. Tel. Can.

3439·

Polsko-żydowski Uchodźczy Komitet.

33, Soho Square, W.r. Tel. Ger. 3455·

Przychodnia Dentystyczna P.C.K.

48, WiJton Crescent, S.W.r. Tel. Slo 8343.

Przychodnia Lekarska.

5, Bulstrode Street, W.1. Tel. We!. 8827.

Rada Akademickich Szkół Technicznych.

5, Princes Gardens, Kensington, S.W.7.

Tel. Ken. 2154.

Rada żydów Polskich w W. Brytanii.

gr, Gower Street, W.C.r. TeL Eus. 3571.

S.A.R.P., St;owarzyszenie Architektów R.P.

45, ·Belgrave Sq. S.W.1. Tel. Slo. 7605.

Sqdy Mat·skie.

Thorney Court, Palace Gate, W.8.

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników PoJ- skich w W. Brytanii.

18 Devonshire Street, W.r. Tel. Wel. 9635.

Stowarzyszenie Prawników Polskich w Zjed-

noczonym Królestwie. .

62-64, Brook Street, W.r. cfo Polish Ma- ritime Court.

White Eagle Club (Klub Białego Orła).·

2, Albert Gate, S.W.r. Tel Ken. 8666.

Zrzeszenie Ewangelików-Polaków w W, Bry- tanii.

493, Oxford Street, W.r. Tel. May 3192.

87

Zrzeszenie Studentów Polaków w. W. Brytanii 45, Belgrave Sq. S.W.I. Tel. Slo. 4755·

Zwiflzek Kolejarzy, c(o K. Wi~cek.

so, Belsize Sq. N.W.3.

Zwiflzek Rzemieślników i Robotników Pol- skich.

66, New Cavendish Street, W.r. Tel. Lan.

·r2r8.

EDYNBURG

Allied lnformation Bureau (W.V.S.).

54, Princes Street. Tel. 24035.

BMsa Akademicka P. W .L.

5, Grosvenor Crescent. Tel. 213141.

Bursa dla Chłopców (Polish Boy' s Hotel, Bri- tish Council).

17,Carlton Terrace. Tel. 264889.

Czołówka Teatralna.

6, Chalmers Cres.cent.

Delegatura P.C.K. na Szkock.

7, S. E. Circus Place. Tel. 20762.

Dom Szkocko-Połski.

7, Grenhill Gardens. Tel. 5r8or.

Dom Żołnierza Polskiego.

9,Moray Place. Tel. 22761.

Kasyno Garnizonowe i Hotel Oficerski.

9, Rothesay Place. Tel. 33088r.

Komisja Wyższych Studiów Weterynaryjnych.

Royal (Dick) Veterinary College.

Kokioł Polski.

St. Anne Church, Randolph Place.

Ognisko Tow. Szkocko-Polskiego.

rr,Castle Street. Tel. 2278:i.

Polski Wydział Lekarski przy Uniwersytecie w Edynburgu.

3, Potter Row. Tel. 44337.

Szpital im. lgn, Paderewskiego (przy Western General Hospital). Tel. 20888.

Towarzystwo Szkocko-Polskie (Scottish-Polish Society).

r6, Picardy Place. Tel. 2528r.

Oddział Opieki nad żołnierzem I Kat-p.

Edinburg (adres chwilowo nieustal).

Centrala Zaopatrywania.

23 Dean Park Crescent, Edinburgh. Tei.

25538, 24756.

Warsztaty Centrali Zaopatrywania.

235 Willowbrae Road, Edinburgh. Te:.

75375.

Sklep Garnizonowy.

4 William Street, Edinburgh.

39

GLASGOW Biuro Połskie.

gr, Hill Street, C.3. Tel. Douglas 3600.

Dom Polski,

I2, Kensington Gate. Tel. Weste.rn 3629 Ognisko Polskie.

74, Oakfield Avenue. Tel. Western 4768.

Ośrodek Kształcenia Handlowego, Państwowe

Liceum Handlowe, Państwowe Gimnazjum Kupieckie, Korespondencyjny Kurs Hand- lowy.

34, West George Street, C.z.

·. Ośrodek Nauczania Korespondencyjnego z Za- kresu Liceum i Gimnazjum Ogólno-Ksztal- cqcego.

6r, Hillhead Street, W.2.

Ośrodek Pracy i Szkolenia Pplskich Inwalidów Wojennych.

4, Fredrick Lane, C.I.

Polskie Liceum i Gimnazjum zm.

J.

Słowa­

ckiego,

rgzo, London Road. Tel. Shettleston r6gs.

Scoto-Polish Club.

129, Renfrew Street.

Scottish-Polish V, Club.

195, Bath Street. Tel. Douglas 4382.

40

LIVERPOOL The AZZ.ied Cent1·e.

r, Basset Street.

Polska Szkoła Architektury (University).

26, Abercromby Square, Liverpool 7- MANCHESTER

Polish Cit·cle (Koło Polskie).

I45, Cheetham Hill Road.

OXFORD

Polski Wydział Prawa.

r8, Longwall Street. Tel. 47841.

LINCOLN

Ośrodek Zapasowy Polskich Sił Powiet1·znych, R.A.F. Station,

Dunholme Lodge, nr. Lincoln.

WYDAWNICTW A, KSIĘGARNIE, DRUKARNIE

Caldra House (Publishers) Ltd., Duns, Ber- wickshire.

<<Co Słychać», Ksi(garnia Polska.

2, Drumsheugh Place, Edinburgh. Tel.

2IJI2.

41

Filski Witold, Polish Bookstalls.

29, Buckingbam Palace Road, London, S.W.r. Tel. Vic. 4679.

Kiosk Przy Ognisku Polskim.

45, Belgrave Sq., London, S.W.r.

Ksiqżnica Polska (Firma Wydawnicza).

Sklep Polski (księgarnia), 242 Hope Street. Glasgow. Tel. Douglas 7738.

Orbis (London) Ltd, Księgarnie w:

London: W.C.r. 9 New Oxford Street. Tel.

Hol. o868.

Edinburgh: 3i Castle Street. Tel. 24705. Dundee: 24 Cowgate. Tel. 4234.

Polish Air Force Bookstall, R.A.F. Station.

Dunholme Lodge, Lincoln, Lincs.

Połish Shop, 284 High Street, Lincoln.

19 Bridlesmith Gate, Nottingham. Tel. 2375· Polska Agencja Drukarska. .

52 Halton House, 20/23 Holborn, London. E.C.r. Tel. Chan. 7747.

Składnica Ksirgarska (Polish Book Depot).

(Firma Wydawnicza i Hurtownia). 8 Hope Street, Edinburgh. ·Tel. 26573.

H Rocznik Bibliograficzny », c

f

o Oliver and and Boyd Ltd., Edinburgh.

REDAKCJE PISM.

<• Co Słychać>> (dwutygodnik streszczeń).

40 Brunsfield Place, Edinburgh. Tel. 52395.

<<Dziennik Polski i Dziennik żołnierza».

Administracja: 63 Lin.coln's Inn Fields.

London, W.C.z. Tel. Cha. 5506.

Redakcja: King' s Chambers, 29 PortugaJ Street, London, W.C.z. Tel. Cha. 506r Cha. 8348, Cha. 5062.

Przedstawiciel na Szkocir «Dziennika Polskie- go i Dziennika żołnierza». .

7, Springvalley Gardens, Edmburgh. Tel.

snoz.

« Free Europe ».

II, Gower Street, London, W.C.r. Tel.

Mus. 9420.

«Jutro Polski >>.

r6, Roland Gardens, London, S.W.7. Tel.

Ken. 3786.

<<Nowa .Polska >> (miesięcznik).

gr, Great Titchfield Street, London, W.r.

Tel. Mus. 1409 i Bay. 4762.

«Poradnik świetlicowy >>-miesięcznik wyd. Polska Y.M.C.A.:

6r, Eaton Place, London,. S.W.r. Tel. Slo- ane 88-zr.

4S

cc Wiadomości» (tygodnik).

33, Boiton Gardens, Earls Court, London, S. W.

s.

k) GDZIE JADAC W LONDYNIE?

Jadłodajnia Zwiqzku Rzemieślników.

66, New· Cavendish Street, W.I.

Klub Białego Orła (P~lish ~hite Eagle Club).

2, Albert Gate, Kmghtsbndge, S.W.I.

Lyons Camer House:

Coventry Street, W.r. (blisko Piccadill v Circus).

Marble Arch, W.I.

Oxford Street, W.I.

Strand, Charing Cross, W.C.2.

cc Ognisko Polskie ».

55, Princess Gate, S.W.7.

cc Polonia ».

29, Grosvenor Gardens, SW.I. (blisko Vic- toria). ·

Polska Gospoda (Polish In n).

· 449, Oxford Street, W.I. (vis a v1s Sel- fridge'a).

_Towarzystwo Polskie.

23, Regents Park Road, N.W.I.

Kantyna P.C.K. dla żołnz:erzy.

Belgrave Mews South, S.W.I.

((A.B.C. » Kawiarnie.

cc Express Dairy ». .

Jadłodajnie-cc cafeterie)) Lyonsa, A.B.C. i Express Dairy znajduj'! się prawie na każdej większej ulicy i wydają tanie ~niadania, obiady i podwieczorki (bez kolacji).

l) NIEKTóRE ORGANIZACJE I INSTY- TUCJE POLSKIE.

światowy Zwiqzek Polaków z Zagmnicy.

światowy Związek Polaków z Zagranicv (światpol) powstał, jako związek organizacji terenowych Polonii zagranicznej, w r. I934 w Krakowie na zjeździe, w którym wzięli udział przedstawiciele Polonii z całego świata, z wy- jątkiem kilku krajów, których niechętny sto- sunek do ludności polskiej nie pozwo:ił na jej rozwój organizacyjny. W ten sposób świat­

pol stał się organizacyjnym łącznikiem pomię­

dzy skupieniami polskimi za granicą i wyra- zem ich nierozerwalnego związku z Polską.

Stałym dążeniem światpolu było uzgadnianie zamierzeń i wysiłków Polonii na poszczegól- nych terenach emigracyjnych i mniejszościo­

wych. Od I934 r. Prezydent Raczkiewicz jest prezesem światowego Zwi'!zku Polaków z Za- granicy.

Podczas wojny światpol rzucił hasło (( Pol- ska w najwyższej _potrzebie JJ i pod tym ba- sł~m r_ozpoczął akCJę _skupiania Polonii zagra- niczneJ wokoło wysiłku wojennego Polski.

~cja t~ objęła przy tym nie ty:ko Polaków

mieszkaJących za granicą, lecz także i te ~ro­

dowi~ka, które zach?wały ~wiadomość swego polskiego pochodzenia. WoJna wzmocniła w nich poczucie duchowej łączności z narodem polskim, z którego wyszli ich przodkowie.

Akcja światpolu podczas wojny wyraziła się

w jak najmocniejszym poparciu akcji werbun- kowej i zaciągu ochotniczego do polskich stł

zbrojnych oraz w inicjowaniu zbiórki finan-

so:v~i ~ m~teriałowej na. potrzeby ludno~ci pol- skieJ, Jeńcow, rannych 1 walczących żołnierzy

polskich. Z drugiej strony światpol poprzez

własną agencję prasową podjął pracę bezstron- nego informowania Po!onii zagranicznej o wy- darzeniach wojennych i politycznych, doty-

czących Polski, o oporze i prześladowaniu ludności w Polsce pod okupacją, o przebiegu walk prowadzonych przez polskie siły zbroj- ne. Po szczę~Iiwym wyjkiu z Rosji tysięcv

polskich kobiet i dzieci, światpol roztoczył także nad nimi opiekę w dziedzinie kultu-

ralno-o~wiatowej. Zainteresował się też dolą żołnierza, szczególnie dolą ochotników z Po- lonii zagranicznej, starając się utrzymywać z

nimi stały kontakt i troszcząc się o ich po- trzeby i pragnienia. światpol pojmuje skupie- nie całej Polonii zagranicznej przy sztandarze Rzeczypospolitej jako -spełnienie swego obo-

wiązku w okresie wojny.

Adres: 28, Beaufort Gardens, London,

s. w.

3.

Polski Czerwony Krzyż.

Polski Czerwony Krzyż współpracuje ~ciś\e z Międzynarodowym Czerwonym Krzyze~, Czerwonymi Krzyżami narodów sprzymie- rzonych i niektórych neutralnych oraz z Radą Polonii Amerykańskiej. Stworzywszy 28 dele- gatur we.wszystkich częściach świata, P.C.K:

zdołał zorganizować na dużą sk~lę wy~yłkt dla jeńców i zapewnić każdemu Jeńcowi co- najmniej 2 paczki żywno~ciowe po 5 kg.

oraz komplet odzieżowy raz do roku. P.C.K. wysyłał jeńcom również papierosy w ilości

yo-

nad I5 milionów miesięcznie, leki i matenały sanitarne oraz książki (w I943 r. ok. 30.000).

Dopóki to było możliwe, P.C:K. dostarczał pomocy Polakom w Rosji, przesyłając tran- sporty odzieży, żywności i leków oraz pro- wadząc poszukiwania na terenie Z.S.R.R., Iranu i Bliskiego Wschodu. Łącznie zdołano przesłać 24 transporty, wagi ok. 250 ton.

P.C.K. utrzymuje domy wypoczynkowe dla lotników, marynarzy, ochotniczek P.S.W.K.

Na potrzeby żołnierzy i ich rodzin P.C.K. prowadzi ambulatoria zwykłe i specjalne oraz instututy przetaczania krwi. P.C.K. oddał do

użytku ok. 70 samochodów sanitarnych. Nadto zaopatruje armię w dodatkowy sprzęt ·sanitar~

ny. Nie zapomina przy tym o potrzebach kul- turalnych żołnierza.

Korpus pielęgniarski sióstr P.C.K. w liczbie ok. 8oo służy wojsku polskiemu na terenie Wielkiej Brytanii, Bliskiego Wschodu i Włoch,

jako personel szpitalny.

Biura P.C.K. utrzymują łączność pomiędzy

rodzinami polskimi, rozrzuconymi po świecie, odszukują zaginionych, przesyłają korespon-

dencję.

Głównie za pośrednictwem komisji miesza- nej przy Międzynarodowym Czerwonym Krzy.

żu, P.C.K. przesłał w ciągu 1942 i 1943 r.

do szpitali i zakładów dla dzieci w Kraju po- nad roo ton leków i materiałów sanitarnych.

Poza tym P.~.K. subwencjonuje Union lnter- nationale des Secours, która opiekuje się dzie-

ćmi polskimi w Polsce i w wielu krajach eu- ropejskich. Pornocą żywnościową objęto rów-

nież obozy koncentracyjne i obozy pracy.

Po tragicznie zakończonym powstaniu w Warszawie, P.C.K. zaopiekował się ludnością,

wysiedloną, wywiezioną częściowo do Niemiec do obozów pracy, koncentracyjnych i jeńców.

Do końca: listopada 1944 r. przesłano miesz.

kańcom Warszawy ok. 340 ton żywności i ok.

12 ton odzieży.

Folski Czerwony Krzyż prowadzi obecnie

szeroką akcję pomocy dla uwolnionych przez

armie sprzymierzone jeńców wojennych i polskiej ludności cywilnej na terenie Rzeszy.

Zarząd Główny.

London S.W.r, 34 Belgrave Square. Tel.

SLOane 9839 i 9839. Rk bież. Lloyd' s Bank Ltd., 192 Great Portland Street, Len- don, W.r.

Delegatura P.C.K. na Szkocję, 6, Royal Cres., Edinburgh.

Zakłady P.C.K. w Wielkiej Brytanii.

Przychodnie Lekarskie P.C.K.

Londyn, 48 WiJton Crescent, S.W.1. Tel.

SLO 8343.

Glasgow, 8, Crown Circus, Tel. Western 357!.

Peeb:es, 2, Montgomery Place. Tel. PEEbles zzs.

Falkirk, Kilinsicle House, Dollar Park. TeL Fa:kirk ro62.

7 ambulansów dentystycznych ruchomych.

Przychodnie Dentystyczne P .C.K.

Londyn, Wilton Crescent, S.W.r. Tel. SLO 8343·

Edinburgh, Przy Oddz. Stomatologicznym Szpitala Paderewskiego. Crewe Road.

Instytut Przetaczania Krwi P.C.K,

Blood Transfusion Department, Royal In- firmary, Edinburgh. Tel. 26031.

Laboratorium Farmaceutyczne, 34, Belgrave Square, London, S.W.I. Tel. 9838.

Magazyny i Składnice Sanitarne P.C.K.

London: 34, Belgrave Square, S.W.r.

Edinburgh: 20 Victoria Street, St John's Church.

Kantyny P.C.K.

w Londynie: 29 Belgrave Mews, S.W.I.

Tel. SLOane 9838.

lotnicza w Nottingham: Cathedra! Hall, College Street. .

kan~na, sklep i herbaciarnia przy Szpitalu WoJennym No. I, p

l

56.

Domy wypoczynkowe P.C,K.

Dom dla Ochotniczek P.W.S.K., I5 Aber- carn Terrace, Portobello, Edinburgh. Tel.

8I093·

Dom dla Matki i Dziecka Green Park Green End, Edinburgh. Tel. 79I56. '

Dom Sióstr P.C.K., Duddingston, Edin- burgh.

Dom dla Lotników, Craighall, Blairgowri<'.

Tel. Blairgowrie 78.

Biblioteki Stale i Ruchome P.C.K.

Biblioteka stała: 34, Belgrave Square, Lon- don, S.W.r. Tel'. SLOane 9838.

545 bibliotek ruchomych na terenie W. Bry- tanii.

Centralne Szwalnie P.C.K.

Edinburgh, 6, Royal Circus.

Glasgow, 8, Crown Circus. Tel. Western 357I.

Brytyjski Czerwony Krzyż:

British Red Cross Society and Order of St John of Jerusalem, London, S.W.I, St James's Palace. .

Mirdzynarodowy Czerwony Krzyż:

Geneve, Suis.se, Falais du Conseil General Comite International de la Croix-Roug~:

Agence Centrale des prisonniers de guerre.

T he British Committee for Polish W elfat·e.

Bt·itish Liaison Officer, Polish Forces (Wel- fare):

I, Hi:! Street, Berkeley Sq., London, W.r.

Tel. Gro I8o6.