Widok Edukacja filmowa i medialna w Polsce i na świecie — rozwiązania systemowe i studia przypadków. Sektor publiczny i prywatny

(1)

Barbara Kilijańska

Uniwersytet Wrocławski

Edukacja fi lmowa i medialna w Polsce i na świecie

— rozwiązania systemowe i studia przypadków.

Sektor publiczny i prywatny

W maju 2015 roku odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja „Edukacja fi lmowa i medialna w Polsce i na świecie — rozwiązania systemowe i studia przy- padków” (Film and media education in Poland and the world — systemic solutions and case studies). Wydarzenie zostało zrealizowane w ramach projektu PEAM (Pro- gram Edukacji Audiowizualnej i Medialnej) we współpracy z Creative Europe Desk Polska. Kreatywna Europa jest programem Unii Europejskiej na lata 2014–2020, a w ramach komponentu „Media” wsparcie fi nansowe otrzymują projekty z sekto- rów audiowizualnych, kulturowych i kreatywnych. Projekt PEAM realizowany jest od 2012 roku z inicjatywy Uniwersytetu Warszawskiego, a współfi nansowanie za- pewnia Polski Instytut Sztuki Filmowej. Majowa konferencja odbyła się w Bibliote- ce Uniwersytetu Warszawskiego przy ulicy Dobrej w Warszawie. Część uczestników zaprezentowała swoje referaty w formie wideorozmowy za pośrednictwem internetu.

Obrady odbywały się w języku angielskim. Celem spotkania było znalezienie nowo- czesnej najkorzystniejszej formuły dla edukacji medialnej i fi lmowej w Polsce i na świece. Kształcenie rozumiano jako działanie skierowane do poszczególnych odbior- ców: dzieci, młodzieży i dorosłych. Formuły omawianych programów znacznie róż- niły się w zależności od grupy docelowej. Podkreślano, jak ważna jest zdolność do krytycznej analizy mediów w czasach szybkich zmian życia społecznego. Poruszono problematykę sektorów publicznego i prywatnego jako kategorii różnicującej wydarzenia. W oparciu o studia przypadków szukano odpowiedzi na pytanie: jaki sektor odpowiada za edukację medialną w poszczególnych krajach, czy są to instytucje pań-

DiM 6.indb 229

DiM 6.indb 229 2016-04-12 10:49:252016-04-12 10:49:25

Dziennikarstwo i Media 6, 2015

(2)

230 Barbara Kilijańska

stwowe czy prywatne organizacje. Zastanawiano się, z jakich źródeł powinna być fi nansowana edukacja fi lmowa i medialna.

Pierwszy dzień konferencji (6 maja) rozpoczęły „Filmowe mowy na powitanie”.

W tej części organizatorzy potwierdzili istotną rolę edukacji fi lmowej i medialnej oraz przypomnieli cele konferencji. Następnie zaprezentowano autorskie programy edukacji fi lmowej. Prelegentami byli koordynatorzy poszczególnych programów z Anglii („Budowanie europejskich ram edukacji fi lmowej”), Danii („Szkoła fi lmowa dla młodych — historia prawdziwa”) i dwoje reprezentantów USA („Nauczanie wschodzących mediów internetowych i związane z tym kreatywne praktyki na Uni- wersytecie Hawajskim” z University of Hawaii West O’ahu oraz „Kondycja edukacji medialnej w Stanach Zjednoczonych” z National Association for Media Literacy Education, Nowy Jork).

W kolejnym panelu omówione zostały programy i festiwale fi lmowe. Ich edu- kacyjną rolę zaprezentowała członkini Crimean Film and Media Centre z Krymu (Ukraina) na przykładzie festiwali Watch Docs w Warszawie i DocuDays w Kijo- wie. Stowarzyszenie Nowe Horyzonty z Warszawy opowiedziało o wielopoziomowej strategii edukacji fi lmowej na przykładzie Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej.

Organizator Children’s International Film Festival w Dubaju podzielił się pomysłem innowacyjnego podejścia do edukacji fi lmowej. Reprezentant DOK Leipzig z Nie- miec (Leipzig Festival for Documentary and Animated Film) przedstawił natomiast zagadnienie edukacji audiowizualnej na przykładzie festiwalu, przy którego organizacji pracował.

Wieczorem w kinie Rejs na Krakowskim Przedmieściu odbyła się projekcja fi l- mów krótkometrażowych, którą przygotowała Fundacja Edukacji Kulturalnej Ad Arte z Poznania.

Drugi dzień konferencji (7 maja) poświęcono analizie lokalnych inicjatyw zwią- zanych z edukacją fi lmową. W roli prelegentów wystąpili organizatorzy programów edukacyjnych z Północnej Irlandii, Australii, Tychów, Czech i Barcelony. Gość z Pół- nocnej Irlandii (Northern Ireland Screen) przygotował prezentację pt. „Pogłębianie świadomości: Wdrażanie ruchomego obrazu w Irlandii Północnej”. Reprezentant organizacji „Australian Teachers of Media” mówił o edukacji medialnej w Australii. Po- nadto zaprezentowany został polski Interdyscyplinarny Program Edukacji Medialnej

„Kinoszkoła”, którego celem jest wychowywanie uczniów przez fi lm. Organizatorzy kierują ofertę warsztatów i szkoleń także do nauczycieli i rodziców. Kolejnym kra- jem, który przedstawiał swoje działania, były Czechy reprezentowane przez „Natio- nal Film Archive” z Pragi, z prezentacją: „Rola Narodowego Archiwum Filmowego w edukacji fi lmowej w Czechach”. Na przykładzie Barcelony poruszono temat: „Cine en curso: od projektu pilotażowego do program strukturalnego; od projektu lokalne- go do międzynarodowego”.

Prezentacje zostały entuzjastycznie przyjęte przez słuchaczy, ponieważ stanowiły cenne źródło inspiracji do organizacji podobnych wydarzeń w innych krajach.

DiM 6.indb 230

DiM 6.indb 230 2016-04-12 10:49:252016-04-12 10:49:25

(3)

Edukacja fi lmowa i medialna w Polsce i na świecie 231 Ostatnia część obrad nosiła tytuł „Nowe wyzwania dla edukacji fi lmowej”. W tej sesji przedstawicielka Crimean Film and Media Centre z Krymu zaprezentowała model edukacji fi lmowej i medialnej w swoim kraju. Ponadto reprezentant South Asian Academy of Motion Picture Arts and Television z Pakistanu wygłosił referat pt. „Edukacja fi lmowa — dyscyplina niedoceniona”. Z ramienia Th e American Uni- versity of Beirut zaprezentowano temat „Kompetencje cyfrowe a metody korzystania z mediów”. Th e Media and Digital Literacy Academy of Beirut organizuje dwutygodniowe kursy wakacyjne dla studentów, absolwentów i nauczycieli pro- wadzone przez ekspertów z zagranicy. Ich celem jest edukacja cyfrowa i medialna w regionie.

Wygłoszone referaty rozpoczęły dyskusję nad kierunkami rozwoju edukacji medialnej w Polsce i na świecie. Mówiono o potrzebach korzystania z nowych techno- logii i dostosowywania oferty do zmieniających się potrzeb. Uczestnicy pytali prele- gentów o źródła fi nansowania projektów. Koszty pokrywane są zarówno ze źródeł publicznych, jak i prywatnych. Do pierwszej kategorii zaliczyć można dotacje ze środków państwowych przyznawane przez ministerstwa i inne instytucje wspiera- jące kulturę, sztukę i edukację. Przykładem edukacji medialnej wśród studentów są kreatywne praktyki na Uniwersytecie Hawajskim. Organizatorzy większość zapre- zentowanych wydarzeń, nawet jeśli otrzymali wsparcie publiczne, pozyskali też środ- ki ze źródeł prywatnych. Potwierdza się jednak to, że istotną funkcję pełnią spon- sorzy. Często są nimi podmioty związane z tematem programu, które dzięki temu chcą zwiększyć swoją popularność, ale nie jest to regułą. Drugim znaczącym źródłem fi nansowania projektów są wpływy ze sprzedaży biletów. Jak się okazuje, edukacja fi lmowa i medialna wcale nie musi być darmowa dla adresatów, aby budzić zaintere- sowanie. Taki przykład stanowi działalność Stowarzyszenia Nowe Horyzonty, które prowadzi edukację fi lmową poprzez organizację spotkań, warsztatów i festiwali dla dzieci i dorosłych. Wstęp na wydarzenia jest płatny, ale budzą one duże zaintereso- wanie i nieustannie przyciągają uczestników.

Na podstawie wysłuchanych podczas konferencji prezentacji i udziału w dysku- sjach, nie sposób udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który sektor powi- nien organizować edukację medialną i fi lmową oraz z jakich źródeł powinna być ona fi nansowana. Opinie są podzielone. Korzystny wydaje się model, w którym zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne partycypują w procesie kształcenia. Na początku poprzez zajęcia szkolne i pozaszkolne, następnie uniwersyteckie i pozauniwersytec- kie aż wreszcie za sprawą programów edukacji fi lmowej i medialnej skierowanej do dorosłych, których szczególnie należy chronić przed wykluczeniem z obszaru kultu- ry i mediów.

Wszystkie prezentacje multimedialne prelegentów konferencji „Edukacja fi lmowa i medialna w Polsce i na świecie — rozwiązania systemowe i studia przypadków” do- stępne są bezpłatnie pod adresem http://come.uw.edu.pl/peam/index.html.

DiM 6.indb 231

DiM 6.indb 231 2016-04-12 10:49:252016-04-12 10:49:25