Rzeźba i architektura jako sztuki wizualne. Rzeźba i architektura jako bryła w sztukach wizualnych.

(1)

Rzeźba i architektura jako sztuki wizualne.

Rzeźba i architektura jako bryła w sztukach wizualnych.

(2)

Ważne daty

1904 – August Rodin tworzy rzeźbę pt. Myśliciel

1929 – stworzenie rzeźby przez Katarzynę Kobro, pt. Kompozycja przestrzenna 4

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Źródło: online-skills.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w graﬁce i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania

i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotograﬁe zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);

4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;

Rzeźba i architektura jako sztuki wizualne.

(3)

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

wskazywać rzeźbę i architekturę jako dziedziny sztuk plastycznych;

omawiać funkcje rzeźby i architektury;

analizować cechy rzeźby oraz architektury;

określać role bryły w rzeźbie;

charakteryzować role bryły w architekturze

Rola bryły w rzeźbie

Rzeźba i architektura są dziedzinami sztuk wizualnych, których wytworami są trójwymiarowe bryły w przestrzeni. Bryła w rzeźbie i architekturze określa ich kształt oraz formę. Zmieniała się ona w zależności od czasów, w jakich powstawała, gdyż każda epoka wykształciła swoje odrębne, charakterystyczne style kształtowania bryły, zarówno w rzeźbie, jak i w architekturze.

Podstawowe cechy rzeźby określa jej bryła, faktura oraz tworzywo, z jakiego rzeźba została wykonana.

Może być zamknięta lub otwarta, zwarta lub rozczłonkowana, symetryczna lub asymetryczna, statyczna lub dynamiczna, frontalna lub wieloproﬁlowa (możliwa do oglądania z każdej strony). Może być także rytmiczna, uporządkowana lub swobodna. Bryła rzeźby może składać się z jednego lub z wielu elementów, jednej lub kilku postaci. Mogą w niej dominować kierunki pionowe, poziome lub skośne.

Agesander, Atenodor, Polidor, „Grupa Laokoona”, II wiek p.n.e - I wiek n.e., Muzea Watykańskie, online-skills, CC BY 3.0Polidor

Rzeźba klasyczna wykonana w marmurze, bryła otwarta, dynamiczna, z dominacją skosów, asymetryczna, wielopostaciowa, frontalna.

(4)

Myron, "Dyskobol", V w. p.n.e., Bri sh Museum, Londyn, Wielka Brytania, online-skills, CC BY 3.0

Katarzyna Kobro, „Kompozycja przestrzenna 4”, 1929, Muzeum sztuki w Łodzi, culture.pl, CC BY 3.0

Rzeźba abstrakcyjna wykonana z metalu, bryła otwarta, ażurowa, statyczna, uporządkowana, asymetryczna, dominacja kierunków poziomych, wieloproﬁlowa.

Barbara Hepworth, „Rodzina Człowiecza”, 1970, Yorkshire Sculpture Park, davidpo er2012.ﬁles.wordpress.com, CC BY 3.0

(5)

Bryła otwarta, ażurowa, rozczłonkowana, wieloelementowa, wieloproﬁlowa, statyczna, z dominacją kierunków pionowych, wieloproﬁlowa.

Marcel Duchamp, „Suszarka do butelek”, 1914, Francja Paryż, i.pinimg.com, CC BY 3.0

Bryła statyczna, ażurowa, symetryczna, jednoelementowa, dominacja kierunków skośnych, wieloproﬁlowa.

Rola bryły w architekturze

W architekturze bryła może być statyczna lub dynamiczna, monumentalna lub przysadzista, niska, zwarta, rozbita lub rozczłonkowana. Może być także lekka lub ciężka, symetryczna lub asymetryczna.

Budowla może składać się z jednej lub wielu brył. Kształt budowli zależy w bardzo dużej mierze od planu, na jakim została wykonana: podłużnym, centralnym czy nieregularnym oraz od jej elementów

konstrukcyjnych.

Piramida Chefrena w Gizie, ok. 2,5 tys. lat p.n.e., Egipt, online-skills, CC BY 3.0

Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie, XII w., online-skills, CC BY 3.0

Katedra Notre-Dame w Paryżu, XIV w., Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0

Donato Bramante, Tempie o, 1502, Rzym, Włochy, historiasztuki.com.pl, CC BY 3.0

Antonio Gaudi, Casa Milà, 1910, Barcelona, Hiszpania, wikipedia.org, CC BY 3.0

Walter Gropius, Kompleks budynków Bauhaus, Dessau, 1926, Niemcy, dziennikarstwo.wroclaw.pl, CC BY 3.0

(6)

Polecenie 1

Wykonaj bryłę geometryczną, którą wykorzystuje się w architekturze. Potrzebne Ci będą: brystol, klej, taśma klejąca, farby, nożyczki, kredki, mazaki, bibuła, linijka, cyrkiel, ekierka.

Podczas pracy możesz korzystać z szablonów dostępnych np. tutaj:

h ps://www.sosrodzice.pl/media/uploads/2012/07/szescian_prostopadloscian.jpg h ps://www.sosrodzice.pl/media/uploads/2012/07/stozki.jpg

h ps://www.sosrodzice.pl/media/uploads/2012/07/walec_graniastoslup.jpg h ps://www.sosrodzice.pl/media/uploads/2012/07/45.jpg

Ćwiczenie 1

Termin stosowany na określenie różnych dziedzin twórczości artystycznej odbieranych wzrokowo, to:

rzeźba

sztuki wizualne architektura

Ćwiczenie 2

Jak inaczej nazywa się kształt, forma trójwymiarowa w architekturze i rzeźbie?

faktura tworzywo bryła

Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 5

Uzupełnij zdania poprawnymi pojęciami:

... to sztuka projektowania, wznoszenia i artystycznego kształtowania budowli.

... to kształt przestrzenny w architekturze i rzeźbie. ... to jedna z dziedzin sztuki, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło.

Ćwiczenie 6

Przyporządkuj imię i nazwisko twórcy do jego dzieła.

Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro, Barbara Hepworth, Antonio Gaudi

(7)

Ćwiczenie 7

Przyjrzyj się rzeźbie i dopasuj do niej najbardziej adekwatny opis.

ciężka, ażurowa

lekka, dynamiczna, asymetryczna zwarta, statyczna

Słownik pojęć

Architektura

sztuka projektowania, wznoszenia i artystycznego kształtowania budowli.

Bryła

kształt przestrzenny w architekturze i rzeźbie.jedna z dziedzin twórczości, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło sztuki.

Rzeźba

to jedna z dziedzin sztuki, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło.

Sztuki wizualne

termin na określenie różnych dziedzin twórczości artystycznej odbieranych wzrokowo. Obejmuje architekturę, rzeźbę, malarstwo, graﬁkę, rzemiosło artystyczne, a także nowe zjawiska w sztuce, np.

instalacja, performance.

Źródła:

krzyzowka.net/haslo‑do‑krzyzowki/Architektura pl.glosbe.com

gp2plastyka.jimdo.com/lekcje/sztuki‑plastyczne

krakinform.com.pl/hurtownia/sztuka/rzezba‑rzemioslo‑artystyczne ...

... ...

(8)

Galeria dzieł sztuki

Agesander, Atenodor, Polidor, „Grupa Laokoona”, II wiek p.n.e - I wiek n.e., Muzea Watykańskie, online-skills, CC BY 3.0Polidor

Myron, "Dyskobol", V w. p.n.e., Bri sh Museum, Londyn, Wielka Brytania, online-skills, CC BY 3.0

P-130-FOTO3

Katarzyna Kobro, „Kompozycja przestrzenna 4”, 1929, Muzeum sztuki w Łodzi, culture.pl, CC BY 3.0

(9)

Barbara Hepworth, „Rodzina Człowiecza”, 1970, Yorkshire Sculpture Park, davidpo er2012.ﬁles.wordpress.com, CC BY 3.0

P-130-FOTO5