• Nie Znaleziono Wyników

Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Krakowska Akademia

im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Karta przedmiotu

obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 WydziałLekarski i Nauk o Zdrowiu

Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny

Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: PIEL

Stopień studiów: I

Specjalności: bez specjalności

1 Przedmiot

Nazwa przedmiotu Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

Kod przedmiotu WLINZ PIELP1S OS8 13/14

Kategoria przedmiotu Opieka specjalistyczna

Liczba punktów ECTS 7

Język wykładowy polski

2 Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów

Semestr W C K S L I Zp Pz Sk

3 15 0 15 0 0 0 80 0 30

4 0 0 0 0 0 0 0 40 0

Legenda: W — WykładC — ĆwiczeniaK — KonwersatoriumS — SeminariumL — LaboratoriumI — Zp,pz,sk Zp — Zajęcia PraktycznePz — Praktyka ZawodowaSk

— Samokształcenie

(2)

Cel 1 Celem kształcenia jest zdobycie wiedzy i kompetencji z zakresu fizjologii i patologii układu rodnego kobiety oraz stanów zagrożenia życia ciężarnej i płodu oraz poznanie przebiegu i rozwoju ciąży, mechanizmu porodu fi- zjologicznego i patologicznego. Przedstawione zostaną podstawowe informacje dotyczące zasad monitorowania ciąży oraz praktyczna nauka pomocy medycznej w trakcie i po porodzie jak również przedstawiony zostanie zarys najczęstszych schorzeń ginekologicznych w tym nowotworowych.

Cel 2 Cel praktyki zawodowej: Doskonalenie umiejętności zawodowych w sprawowaniu opieki nad ciężarną, rodząca, kobieta w okresie połogu, oraz kobietą z problemami ginekologicznymi.

4 Wymagania wstępne

1 Wiedza, umiejętności i kompetencje z zakresu: farmakologii, patologii, promocji zdrowia i podstaw pielęgniar- stwa w ginekologii i położnictwie

5 Modułowe efekty kształcenia

MW1 1. Wiedza: Wymienia objawy zagrożenia życia u pacjenta w różnym wieku (D.W1) 2.Wiedza: Wyjaśnia etio- patogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żo- łądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego(nerek i pęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi (D.W3) 3. Wiedza: Zna zasady diagnozowania w pie- lęgniarstwie położniczo-ginekologicznym (D.W5) 4. Wiedza:Charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym w zależności od jego wieku i stanu zdrowia (D.W9) 5. Wiedza: Zna rolę pielę- gniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta (D.W12) 6. Wiedza: Omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia no- worodka i wcześniaka (D.W19) 7. Wiedza: Charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem (D.W20) 8. Wiedza: Wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej (D.W21) 9: Wiedza: Charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego (D.W22) 10. Wiedza: Zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu (D.W23) 11. Wiedza: Identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych (D.W24) 12. Wiedza: Wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jed- nostkach chorobowych leczonych chirurgicznie (D.W34) 13. Wiedza: Zna przebieg procesu znieczulenia oraz zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu (D.W43)

MU2 1. Umiejętnosci:"Gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża in- terwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki zdrowia (D.U1) 2. Umiejętnosci:Prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia,dotyczące wad rozwojowych, chorób i uza- leżnień (D.U3) 3. Umiejętnosci: Motywuje chorego i jego opiekunów do wejścia do grup wsparcia społecznego (D.U4) 4. Umiejętności: Ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zabu- rzenia w rozwoju(D.U7) 5. Umiejętnosci: Pobiera materiał do badań diagnostycznych (D.U9) 6. Umiejętnosci:

Ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych(D.U10) 7. Umiejętnosci: Przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fi- zycznym i psychicznym (D.U12) 8. Umiejętnosci: Dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską (D.U13) 9. Umiejętnosci: Rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdro- wia (D.U16) 10. Umiejętnosci: rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilita- cyjnego, leczniczo-pielegnacyjnego (D.U20) 11. Umiejętnosci: Prowadzi rozmowę terapeutyczna (D.U22) 12.

Umiejętnosci: Przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego (D.U26) 13. Umiejętnosci: Asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych (D.U27) 14. Umiejętno- sci: Ocenia poziom bólu, reakcje chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe (D.U29) 15. Umiejętnosci: Dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych; 16.

Umiejętnosci: Dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych (D.U32) MK3 1. Kompetencje społeczne: szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece (D.K1) 2. Kompetencje

społeczne: systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu (D.K2) 3. Kompetencje społeczne: przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece (D.K3) 4. Kompetencje społeczne: wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodo- wych (D.K4) 5. Kompetencje społeczne: przestrzega praw pacjenta (D.K5) 6. Kompetencje społeczne: rze-

(3)

telnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe (D.K6) 7. Kompetencje społeczne: przestrzega tajemnicy zawodowej (D.K7) 8. Kompetencje społeczne: współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej (D.K8) 9. Kompeten- cje społeczne: jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta (M.K9) 10. Kompetencje społeczne:

przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami (D.K10)

6 Treści programowe

Wykład

Lp Tematyka zajęć Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

W1

1.Wymieni zagrożenia życia u pacjentki w schorzeniach ginekologicznych i położnictwie. 2. Wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach ginekologicznych i położnictwie.

3. Zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie położniczo-ginekologicznym. 4.

Charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stowowane w opiece nad chorym w zależności od jego wieku i stanu zdrowia. 5. Zna rolę pielęgniarki przy

przyjęciu chorego do podmiotu leczniczego w zależnośći i stanu zdrowia pacjentki. 6. Omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka. 7. Charakteryzuje podstawy

opieki nad wcześniakiem i noworodkiem. 8. Wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej. 9. Charakteryzuje mechanizm i okresy porodu

fizjologicznego. 10. Zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu. 11. Identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych. 12. Wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie w ginekologii i położnictwie. 13. Zna przebieg procesu znieczulenia oraz zasady

i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu. 15. Zna zasady pielęgnacji noworodka w pierwszych dobach jego życia. 16. Zna zadsady pielęgnacji położnicy. 17. Potrafi rozpoznać objawy powikłań poporodowych. 18. Zna

zasady opieki pielęgniarskiej nad kobietą w ciąży powikłanej.

15

Razem 15

(4)

Zajęcia Praktyczne

Lp Tematyka zajęć Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

Zp1

1. Potrafi zgromadzić informacje o stanie zdrowia pacjentki, wykorzystując metodę wywiadu pielęgniarskiego, obserwacji i analizy dokumentacji. Zna obowiązującą w oddziale dokumentację pielęgniarską. Potrafi

ustalić cele opieki nad pacjentką na oddziale ginekologiczno-położniczym.

Potrafi zaplanować działania pielęgnacyjne dla pacjentki objętej opieką wykorzystując metody i techniki adekwatne do stanu chorej. 2. Umie prowadzić

poradnictwo w zakresie samoopieki i samopielęgnacji pacjentek po zabiegach operacyjnych i operacjach ginekologicznych. Umie nauczyć pacjentkę prawidłowych ćwiczeń usprawniających w okresie pooperacyjnym. Potrafi prowadzić poradnictwo w zakresie pielęgnacji noworodka. 3. Potrafi motywować

pacjentki znajdujące się w trudnej sytuacji (poronienia, śmierć dziecka) do korzystania z grup wsparcia. Motywuje pacjentki i ich rodziny do skorzystania ze wsparcia grup w przypadku choroby nowotworowej, mastektomii. 4. Potrafi ocenić stan zdrowia noworodka za pomocą skali Apgar. 5. Samodzielnie pobiera

krew mocz do badań diagnostycznych. Potrafi pobrac wymaz z pochwy, cytologię. 6. Umie rozpoznać objawy powikłań pooperacyjnych wczesnych

i późnych. Dokonuje oceny stanu zdrowia pacjentki po zabiegu i operacji ginekologicznej. 7.Potrafi przygotować oacjentkę do specjalistycznych badań diagnostycznych (USG, HSG, biopsja) 8. Przygotowuje psychicznie i fizycznię

pacjentkę do pobrania materiału do badania histopatologicznego. 9. Zna dokumentację obowiązująca w oddziale położniczo ginekologicznym. Potrafi dokumentować zaplanowale działania diagnostyczne, lecznicze i pielęgnacyjne.

10. W oparciu o domukentacje dokonuje zmian w opiece nad pacjentka ginekologiczną, pacjentką w ciąży, rodzącą, położnic i noworodkiem 11. Potrafi

rozpoznać syptomy zagrażającego porodu przedwczesnego. Zwraca uwagę na występowanie powikłań poporodowych i pooperaacyjnych. 12. Zna wskazania do stosowania i przeciwskazania do leczenia farmakologicznego w ciąży, podczas

porodu, połogu oraz u pacjentki leczonej ginekologicznie. Rozpoznaje powikłania u pacjentek z cukrzycą, cholestazą, związanych z postępowaniem dietetycznym. 13.Potrafi rozpoznać symptomy stosowania nieprawidłowej diety po porodzie, cięciu cesarskim, operacji ginekologicznej. 14.Przekazuje informacje

o stanie zdrowia pacjentki człobkom zespołu terapeutycznego. 15.Ocenia poziom bólu, reakcje pacjentki na ból i nasilenie bólu oraz stosuje niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego. 16.Ocenia poziom

bólu i stosuje postępowanie przeciwbólowe u pacjentek po cięciu cesarskim i operacjach ginekologicznych. 17.Realizuje działania profilaktyczne w celu

zapobiegania zakażeniom połogowym. Zna zasady postępowania pielęgnacyjnego w zakażeniach połogowych.

80

Razem 80

(5)

Praktyka Zawodowa

Lp Tematyka zajęć Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

Pz1

1. Potrafi zrealizować zaplanowane działania, uwzględniając udział chorej i jej rodziny. 2. Dokonuje oceny zaplanowanych i zrealizowanych działań pielęgnacyjnych. 3. Prowadzi edukację pacjentek na temat diety i higieny w połogu. 4. Prowadzi działania edukacyjne pacjentek i ich rodzin w zakresie

przygotowania do samoopieki po wypisaniu pacjentki do domu. 5. Potrafi przygotować noworodka i wykonać testy przesiewowe w kierunku mukowiscydozy, fenyloketonurii i hipotyreozy. 6. Potrafi pobrać wymaz z pochwy, cytologię. 7. Potrafi samodzielnie pobierać materiał do badań

profilaktycznych przeciwnowotworowych. 8. Rozpoznaje objawy

nieprawidłowego przebiegu połogu. 9. Zwraca uwagę na występowanie powikłań poporodowych i pooperacyjnych. 10. Asystuje lekarzowi podczas badania ginekologiczneo i badania USG. 11. Ocenia poziom bólu, reakcje pacjentki na

ból i nasilenie bólu orac stosuje niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego. 12. Ocenia poziom bólu i stosuje postępowanie przeciwbólowe u pacjentek po cięciu cesarskim i operacjach ginekologicznych. 13. Realizuje działania profilaktyczne w celu zapobiegania zakażeniom połogowym. 14. Zna

zasady postępowania pielęgnacyjnego w zakażeniach połogowych.

40

Razem 40

Konwersatorium

Lp Tematyka zajęć Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych K1

Opieka nad noworodkiem Dokumentacja medyczna związana z przyjęciem noworodka na oddział Nauka pomiarów obwodowych Opieka nad kobieta

w okresie prokreacji

15

Razem 15

Samokształcenie

Lp Tematyka zajęć Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

Sk1 Ciąża powikłana Przebieg porodu fizjologicznego Połóg Powikłania połogowe

Samobadanie piersi HTZ 25

Razem 25

7 Metody dydaktyczne

M16. Wykłady

M10. Prezentacje multimedialne M9. Praca z podręcznikiem M5. Dyskusja

M3. Ćwiczenia projektowe M8. Praca w grupach M13. Studium przypadku

(6)

8 Obciążenie pracą studenta

Forma aktywności

Średnia liczba godzin na zrealizowanie

aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym:

Godziny wynikające z planu studiów 175

Konsultacje przedmiotowe 0

Egzaminy i zaliczenia w sesji 0

Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym:

Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury 0

Opracowanie wyników 0

Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji 0

Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z

całego nakładu pracy studenta 175

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 7

9 Metody oceny

Ocena podsumowująca P2. Egzamin praktyczny P7. Test jednokrotnego wyboru P4. Kolokwium

P11. Aktywność na zajęciach P14. Studium przypadku P10. Obserwacja

P15. Dzienniczek praktyk I1. Ćwiczenia praktyczne I2. Raport pielęgniarski I3. Proces pielęgnowania I4. Samoocena

I5. Ocena ustala nauczyciel - według kryteriów na kierunku pielęgniarstwo Warunki zaliczenia przedmiotu

1 zasady dopuszczenia do egzaminu: zaliczenie kolokwium, zaliczenie zajęć praktycznych, zaliczenie samokształ- cenia (praca własna studenta)

2 zaliczenie kolokwium, zaliczenie zajęć praktycznych, zaliczenie samokształcenia (praca własna studenta) 3 Zasady zaliczenia zajęć praktycznych: obowiązkowa 100% obecność na zajęciach, przestrzeganie regulaminu

zajęć praktycznych, zaliczenie procesu pielęgnowania, zaliczenie efektów kształcenia według dzienniczka i karty przedmiotu.

Kryteria oceny

Na ocenę 3

Efekty kształcenia opanowane na poziomie podstawowym. Wymaga

ukierunkowania w zdobywaniu wiedzy, umiejętności w prowadzeniu procesu pielęgnowania oraz w kształtowaniu kompetencji społecznych. Korzysta z podanego piśmiennictwa podstawowego w ograniczonym zakresie. Aktywność na zajęciach minimalna , w pracy zespołowej wymaga pomocy. Test

egzaminacyjny rozwiązuje na poziomie: 55%-65% max ilościpunktów

(7)

Na ocenę 3.5

Efekty kształcenia opanowane na poziomie podstawowym, usystematyzowane.

Wymaga niewielkiego ukierunkowania w zdobywaniu wiedzy, umiejętności w prowadzeniu procesu pielęgnowania oraz w kształtowaniu kompetencji

społecznych. Aktywność na zajęciach mała. W pracy zespołowej wymaga omocy w niewielkim zakresie. Korzysta z podanego piśmiennictwa podstawowego w pełni. Test egzaminacyjny rozwiązuje na poziomie 66%-75% max ilości punktów.

Na ocenę 4

Efekty kształcenia opanowane na poziomie ponad podstawowym,

usystematyzowane. Samodzielny w sytuacjach typowych, w zdobywaniu wiedzy, umiejętności, w prowadzeniu procesu pielęgnowania, oraz w kształtowaniu kompetencji społecznych. Formułuje wnioski z podjętych działań. Aktywność na zajęciach zadowalająca. W pracy zespołowej nie wymaga pomocy w sytuacjach typowych. Korzysta z podanego piśmiennictwa w pełni, a z uzupełniającego w ograniczonym zakresie. Test egzaminacyjny rozwiązuje na poziomie 76%-85%

max ilości punktów.

Na ocenę 4.5

Efekty kształcenia opanowane na poziomie zadowalającym. Wykazuje samodzielność w sytuacjach nowych w zdobywaniu wiedzy, umiejętności, prowadzeniu procesu pielęgnowania, oraz w kształtowaniu kompetencji społecznych. Aktywność na zajęciach duża. W pracy zespołowej nie wymaga pomocy w sytuacjach nowych. Sprawnie korzysta z podanego piśmiennictwa podstawowegi i uzupełniającego. Test egzaminacyjny rozwiązuje na poziomie 86%-94% max ilośći punktów.

Na ocenę 5

Efekty kształcenia opanowane na poziomie wysokim. Wykazuje samodzielność w sytuacjach złożonych (problemowych) w zdobywaniu wiedzy, umiejętności, prowadzeniu procesu pielęgnowania, oraz kształtowaniu kompetencji społecznych.

Aktywność na zajęciach bardzo duża, w pracy zawodowej nie wymaga pomocy w sytuacjach nowych i złożonych. Samodzielnie poszukuje informacji

korzystając z piśmiennictwa z listy podstawowej i uzupełniającej. Test egzaminacyjny rozwiązuje na poziomie 95%-100% max ilości punktów

10 Macierz realizacji przedmiotu

Modułowe efekty kształcenia dla

przedmiotu

Odniesienie do efektów kierunkowych

Treści programowe Metody

dydaktyczne Sposoby oceny

MW1

D.W.19, D.W.20, D.W.21, D.W.22, D.W.23, D.W.24, D.W.43, D.W.01, D.W.03, D.W.05,

D.W.09

W1, Zp1, Pz1 M16, M9, M5,

M8, M13 P2, P11, I1, I4

MU1

D.U.01, D.U.07, D.U.13, D.U.26, D.U.27, D.U.28, D.U.29, D.U.32, D.U.33, D.U.12, D.U.20, D.U.22, D.U.03, D.U.04, D.U.09, D.U.10,

D.U.16

Pz1 M5, M8, M13

P11, P14, P10, P15, I1, I2, I3,

I4, I5

MK1 K.01, K.06, K.08, K.10 Zp1, Pz1 M9, M5, M8,

M13 P11, P10, I4

(8)

11 Wykaz literatury

Literatura podstawowa:

[1] Klimek R — Połoznictwo, Warszawa, 1999, PZWL

[2] Bręborowic G.H. — Położnictwo i ginekologia, Warszawa, 2006, PZWL

[3] Dudenhausen J.W., Pschyrembel — Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, Warszawa, 2002, PZWL

[4] Iwanowicz-Palus G. — tany nagłe w opiece okołoporodowej. Podręcznik dla położnych, Warszawa, 2008, PZWL

[5] Kalita J. — Wybrane zagadnienia intensywnego nadzoru położniczego, Kraków, 2001, Przegląd Lekarski [6] Nehring-Gogulska M. — Warto karmić piersią, Warszawa, 2008, Intertom

[7] Troszyński M. — Położnictwo. Ćwiczenia, Warszawa, 2003, PZWL [8] Bałanda A. — Opieka nad noworodkiem, Warszawa, 2008, PZWL [9] Szczapa J. — Neonatologia, Warszawa, 2000, PZWL

Literatura uzupełniająca:

[1] 5.W.Pschyrembel, J.Dudenhausen — Połoznictwo praktyczne i operacyjne, Warszawa, 2002, PZWL

12 Informacje o nauczycielach akademickich

Oboba odpowiedzialna za kartę

mgr Beata Marzec (kontakt: bmarzec@poczta.onet.pl) Oboby prowadzące przedmiot

dr Tomasz Banaś (kontakt: tbanas@mp.pl) . Marzec

Cytaty

Powiązane dokumenty

INFANRIX Hexa - szczepienie dziecka (błonica, tężec, krztusiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B, poliomyelitis, zakażeniom. wywoływanym przez Haemophilus influenzae typu B)

INFANRIX Hexa - szczepienie dziecka (błonica, tężec, krztusiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B, poliomyelitis, zakażeniom. wywoływanym przez Haemophilus influenzae typu B)

opracowanie procesu pielęgnowania, studium przypadku, dokumentacja umiejętności w dzienniku umiejętności zawodowych, obserwacja

• poprawna, oceniona pozytywnie odpowiedź ustna/pisemna na pytania z zakresu treści odnoszących się do efektów uczenia się z dziedziny wiedzy i umiejętności,

D.W5 zasady przygotowania pacjenta w różnym wieku i stanie zdrowia do badań oraz zabiegów diagnostycznych, a także zasady opieki w trakcie oraz po tych badaniach i zabiegach.

symulacje obserwacja pracy studenta, test, zaliczenie ustne Możliwe 2 nieobecności na ćwiczeniach w czasie

Wymagania końcowe - Zaliczenie dwutygodniowych ćwiczeń na podstawie oceny każdego studenta przez asystentów prowadzących zajęcia, obecność na wszystkich zajęciach klinicznych

Spod skrzydeł pierwszego mistrza przeszedł pod opiekę Henryka Jordana, habilitował się i pracował przez kolejne 12 lat w prowadzonej przez niego klinice, by następnie