y J ojfoaujta. Jl M jaa^t(\ tu ^ Ą o i t u i ^ (WL^- -,

y J

Jl¿M jAA^t(\ tu ^ Ą o i t u i ^ ■ (WL^- - ,

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

P R Z Y I Ę C I E

n a y Fa s n i e y s z e g o p a n a

STANISŁAWA A UG UST A

K R Ó L A P O L S K I E G O

W I E L K I E G O X I Ą Z Ę C I A L I T E W S K I E G O

R u s k i e g o , P r u s k i e g o , M a z o w i e c k i e g o , Z m u d z k i s g o , K i t o w s k i e g o , W o ł y ń s k i e g o , P o d o l s k i e g o , P o d l a s k i e g o , I n f l a n t s k i e g o , S m o l e ń s k i e g o ,

S i e w i e r s k i e g o y C z e r n i a c h o w s k i e g o

P A N A N A S Z E G O M I Ł O Ś C I W E G O W S ie d lc a c h R o ku * f8 3-

w Drukami Nadworney Jego Królewlkiey Mości

http://rcin.org.pl

V

/Ÿill. 4 . 9 5 6 .

http://rcin.org.pl

D O

JA SN IE JVIELMÖZNEN J-EJM CI PANI

A L E X A N D R A

Z X I Ą Z A T C Z A R T O R Y S K I C H

0 G I N S K I E Y

H E T M A N O W E Y W I E L K I E Y

W lELKIÊ GO X l E S Ï W A LiTÉWSEIEGO,

■> '>* 0O3 iâ c co-S (Ax ccx, c o î co ç c ô î coo ¿Gó&icrj zan

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

JAŚNIE W I E L M O Ż N A M O S C I A P O B R O D Z I K O ,

/ i

D aruiefz jW . Wmć Pełni Dobrodzika, ze odwazney używam śmiałoś a, do opisania przijięcia Nayiaśnieijszego Króla p i c i Pa­

na mego Miłościwego w jey Domu. Ani wi­

nić mnie o to Jprawiedliwie mozefz; bo deli­

katność Tiuoia, zawfze chluby jtroniąca, w cichym pewnie milczeniu, to ujzystko zachować chciała,[ co Ciebie wjławtać, po „

wfzechność, przez przykładne pobudki, do prawd ziwey miłości Króla, zachęcać po­

winno. Nie fzukam zadney chlubmy ztąd dla fiebie chw ałykiedy nie włafńe myśli, tylko ułożone dlii Króla p i c i codzienne za­

bawki, porządnie zebrawjzy, światu ie oka­

zać

śliłem. Daleki od obludney podchle- bjhua majzki, to fzczegulnie w opijamukla-

http://rcin.org.pl

d ę , co mnie w tę porę w Siedlcach bedace- \ ~ < * < *

m u, pod oko y ucho podpadało. Czynię zdaie im Jię naysprawiedliwiey, ofaruiąc ten zbiór zabaw, fameyze fllf. Wmc Pani Dobrodzice, dla przypomnienia fley wlafnych prac, chętliwych uflowań, y pięknych wy­

nalazków , na ukontentowanie Króla f n c i poświęconych, Przyimze to z takim fercem, z iakcj. czułością mam honor pifac fię w nay *

glębfzym ufzanowaniu

JW. Wmó Pani Dobrodziki Życzliwym y nayniżfzym ftugij

http://rcin.org.pl

DO C Z J T E L N I K A

C h c ą c c z y t a ć zbiór t y c h zabaw, nie m yśl żaden o tym, Ż e b y ś wzmiankę w nich znalazł o b o ż y f z c z u z ło ty m ; A lb o o t y c h B o g in ia c h , co fw e trefiąc w ł o f y , K ażą ie pleść f w y m Nimfom w w ielofarbe k o f y ,

\ łapiąc f w y c h kochanków, w niep rzeyrz an e f i e e i , Rade, i e wr nie raz w p ad łfzy, żaden nie w y leci.

Z n a y d z ie lz tylk o C e r e r ę , y F lo rę p rz y je m n ą , Połączone z natury p rzy jaź n ią w z a ie m n ą ;

http://rcin.org.pl

Jak z miłości ku Panu fwoie czyn ią dary , W iern e W fercach ryfuiąc pamiątki ofiary.

U y r z y f z Boginią, Panu otwieraiąc wrota D o m ie yfc , g d z ie fama ty lk o panuie fzczodrota.

Y tę , co z w y fp m iefzk alnych, c z yite kąch y niefie Y t ę , co ptafzki ł o w i , przefiaduiąc w lefia.

T am mafz, iak tuczn e krow y młode dziew ki d oią, Y zebranym z nich darem hoyn e fio ły ftroią.

O w d z ie ikorych żn iw iarzów , y w ień ce pow ite , A trzodami Pafterzów buyne łąki kryte-

( w p r zó d y W r e f z c i e doznafz n a y l e p i e y , p r z e y r z a w f z y zbiór Jak ściśle miłość z Iławą iść umie w zawody.

http://rcin.org.pl

P R Z Y I Ę C I E

N A Y I A S N I E Y S Z E G O P A N A

W S ied lca ch R oku i?8 3 -

U n i a 20. L ip c a N a y ia ś n ie y f z y Pan z rana w y ie - chał z W a r f z a w y , a w ieczorem ftanął w S ie d l­

cach. Na trakcie w Grębkowie, Ziem ia Liw lka licznię zgromadzona, miała honor p r zy w ita ć N ayiaśnieyfze- go Pana. Kafztelan y P od ko m o rzy z innemi U rzę­

dnikami w poiazdach , a m ło d zie ż konno aż do fa­

j n y c h S ie d le c afsyftowali..

Na granicy, to iefl: za C h odow e m o milę od S i e ­ dlec, N a y ia ś n ie y fz y Pan zaftał JW. Hetm anową na p o l u , z lic zn y m nayp ierw fzego pańiłwa gronem.

K u p c y W a rfz a w fc y w ofob kilkanaście , pięknie po k ozacku p r z e b ra n i, z n a c z y li Elkortę S ie d le c k ą , na p r z e c iw K R Ó L A Jm ciwyflaną. Nayiaśn: Pan wyfiadł- f z y z karety, odebrał od JW. H e tm a n o w e y oświad- fczen ie radości, z w id zen ia tak pożądanego G ościa w w y c h włafnościach. T e n ż e Nayiaśn: Pan w zaiem nie o ś w i a d c z y w f z y fw e u kon tentow anie, Wraz z JW.

H etm ano w ą w iedney k a re c ie , udał fię do C h o do ­

http://rcin.org.pl

Pr z y t y c i e Na y i a ś n: P^{a n a}

wa pierwfzego Folwarku K lucza Siedleckiego. Na po­

cz ątk u wii, ftała Brama tryumfalna, z iedliny w y - ftawiona, z C y f r ą J. Ii. Mości na wierzchu w kwia­

ty ułożoną. P r z y bramie ftoiąc D z ie rż a w c a te g o ż Folwarku, v r krótkich ftowach, ale ży c z liw o ś c i p e ł­

n y c h wyrazach, p r z y w it a ł K R Ó L A J m c i... . Od bra­

m y, ulica przez całą wieś na kilkafet kroków choiną wyfadzona. Z iedney i drugiey ftrony u lic y ftoiąc poddańltwo przyftoyn ie ubrane, wolało: niech ż y i e K R Ó L , a dzieci rzucając k w i a t y : niech pannie w iak n a y u łu żlż e lata. Na końjcu u l i c y , ftały t r z y hraniy, w iednąż połączone, z taż C y fr ą na w ie rz­

chu, za któremi dwanaście krów pomalowane rogi , a w ieńce z kwiatów na fzyia ch m a i ą c e , trzym a­

ło 12. D z ie w e k w bieli, w kw iaty y w ftęgi przybra-, nych . Na moście nad rzeką L iw c e m , ftała brama z iedliny, z napifem: niech ż y i e K R O L y długo nam panuie. Skoro N a y ia ś n ie y fz y Pan o ćw ierć mi­

lę od S ied lec z b liż jd fię", działa y armaty rozfta- Wione, g ło liły blilkie Jego p rzy b y c ie , y p rzez czas nieuftannie h u c zą c , pozoftałemu w S ied lcac h Pań- ftwu y miaftu całemu, do p rzy ję c ia N ayiaśnieyfze- go Pana, ftały lię h a fte m ,. . P r z y ie c h a w fz y N a y ia ­ ś n i e y f z y Pan pod miafto, w yfiadł z k are ty przed bramą, na p r z y b y c ie Jego, p rzedziw nym kiżtałtem , y do admiraeyi piękną architekturą wyftawioną. Fa- cyata r z e c z o n e y bramy ze czte rech kolumn wolno ftoiących. y 4. piiaftrow wkapitelam i y fu z gzym fa- mi ozdobnych ftoiącemi, a na g zym fac h w ie ń c e za- w ielżo n e b y ły . N a c z e le b ram y, C y fr a K R Ó L E ­ W S K A z kwiatów;, pod nią k u r y , gdzie l e ż a ł y dwie F a m y ż y w e z e ik rzy d ła m i, trzym ające puzany, te g ale rya podobnie kiżtałtnie zrobiona otaczała ; na t e y c z te r y w a z y ftały okazale wyrobione, y helio­

nami uwieńczone. N a dole p r z y kolumnach po pra- w e y r ę c e , na poftuinencie itaia Bogini Ceres, iho- pek ż y ta y iierp trzymanie, po i e w e y itrenie, B o gi­

ni F lo r a z ko fzyk iem kwiatów y b u k ie tó w ; obok

http://rcin.org.pl

w S i e d l c a c h

bramy po o b y d w o ch ftronach f z ty fzp a lery z d rze­

wa w y f o k i e g o , m ię d z y którem i po p ra w e y llronie ftały na poftumentaeh t r z y N im fy C e r e r y , girlandę z kwiatów po ln ych , y. kłofów ż y t n y c h trzym aiąc e , po l e w e y zaś, t r z y N im fy F lo r y , girlandę z kw ia­

tów o gro d o w y c h maiące. W y ż e y wzmiankowane B o­

ginie w p r z y z w o it y m famym Boginiom, a N im f y w należn ym Nimfom przybrane b y ł y ubierze . . Z a zbliżeniem fię K R Ó L A Jm ci ku bramie , po t r z y ­ krotnym p rzez F a m y daniu odgłofie w p u z a n y , C e ­ res z m ieyfca fw e go tę do K R Ó L A u c zy n iła p r z e ­ mowę ;

Pow śtaią gm achy, g d z ie leżały, g r u zy , Them is rzą d trzym a, p o lo r daią M uzy;

Pod Twoim haftem, y p r ze m y sł wzrost bierze:

Pam ięta/z nawet o w ieyskiey Cererze.

T o g d y C e r e s f k o ń c z y ła , F lora mów ić z a c z ę ł a : S za co w n eJ k u tk iy F lo ra fp ra w u ie;

Z y c ie oftadza, zdrow ie utrzyniuie;

N ie m nieyszy p r zeto D obrotliw y P a n ie , y na iey dobro ma/z w zg lą d y staranie.

P oty m tak C e r e s , iako y Flora zftapiły z m ieyfc fwo.mh razem z Nimfami, trzym aiącenn -girlandy, y zbłiźaiąc hę ku K R O L O W I , ip ie w a ly p r z y m uzyce:

N iefiem y na znak w dzięczności te dary , Uprzeyme z fe r c a chciey p r z y ią ć ofiary.

N i m f y w fzyftkie p o w t a r z a ł y :

Z fe r c a , z fe r c a chciey p r zy ią ć ofiary.

http://rcin.org.pl

4 ^Pr z y j ę c i e Na y i a ś n: P^{a n a}

C e r e s fnopek z b o ż a , Flora k w ia t y , a N im fy gir­

lan dy pod nogi Pańikie rzu cały, y fpiewaiąc, K R Ó ­ L A do miafta wprow adzały, g d z ie o b yw atele w po­

rządku ufzykowani Itab ; Magillrat w ięc zb lizon y do K R Ó L A i , p rzez ufta n a y fta r fz e g o , w tę Ho w a mówić z a c z ą ł :

N A N I A S N .I R T S Z y K R Ó L U P A N I E N A S Z M I Ł O S C I W N l

G d y b y można chęci y um yfty obyw ateló w mia- fta tu te y fz e g o na widok okazać , z iam ey izczero- ś c i y w iern o ści, bramy tryufalne wyftaw ic , a za- miaft lam p , y wfpaniałych ogmów, lame ierca g d y ­ b y można za p a lić , na ten czas; r a c zy łb y ś Waiza K R Ó L E W S K A M ość Pan N afz M iło ś c iw y obaczyc, z iaka radością, z iaką miłością, z iaką w d zięc zno ­ ścią, K R Ó L A , ‘'Pana, y O y c a ludu, na tym w itam y, y u w ielbiam y m ieyfcu. B ogu m ech będzie c h w a ł a , y Pani n a fz e y nieśmiertelne d z i ę k i , z e Maieitat 'K R Ó L E W S K I , do n a y m ż fz y c h poddanych ra c z y ł fie z b l i ż y ć , iaihością y wfpaniałością mialto to o- św iecić, y ufzczęśliw ić. G d y w ięc N a y ia s n ie y iz y Panie , na dach y nafze łalkaWyrn raz poglądafz o- kiem , racz w e y r z e ć w ferca w iern y ch poddanych, a w nich nayp raw dziw iey w y c z y ta lz -, z e radosc naiza z p r zy b y c ia W a f z e y K R O L E W S K I E Y M ości left dla nas z t e y m iary n a y w ię k f z a , ż e g ło w y nafze pod no­

gi T w e Pańikie fc h y la m y , ż e n a y d łu zfze g o pano­

wania fz c z e r z e ż y c z e m y , ż e wierność y poddan- jiw o W a f z e y K R O L E W S K 1E Y Mości Panu Na­

fze mu M iło śc iw e m u ultnie y o cz y w iś c ie oświad­

c z a m y y p rezentuiem y.

Idąc K R O L Jmć potym d a le y ku miaftu, nadfzedł na n n e y fc e , g d z ie S y n a g o g a Z y d o w lk a czekała, ma­

jąc baldacium r o z c i ą g n i ę t y , św iatłem dużym oto-

http://rcin.org.pl

w - S i e d l c a c h 5.

c z o n y , a ieden z nich mówić do K R Ó L A po Fran- culku W te iłowa zaczął:

S ir e

A u x acclamations de la j o i e , & d’allegrefse, de V o tre A u g u s t e arrivée, perm ettez Sire que la Sma-

<T0£rUe de S ie d lc e puifse y m ettre la Tienne. O u y Sire,elle a d r o it , en qualité de V o sf u je ts, & Votre bienfaiiance, jointe aux foins Paternelles pour tout l e peuple fournis à V o t re domination. C e peuple j a ­ dis chéri de D i e u , aujourdhui errant, & humilie , fe prefente avec afsurance devant un Roi Philoio- phe. Nous fommes perfvadez Sire,que Vous ne de- daigneres pas l ’hommage des Enfans d’Jfra e l, quL en benifsant le R e g n e de V o t re M ajellé, adrefsent leur veux a Dieu d’Abraham de Jacob, pour V o s longues profperités. A g g r e e z Sire notre ze le, qu il retentifse du vive le Roi, &: que l ’encen brûle, fur nos autels, pour le M eilleu r des Princes.

O d bramy, p rze z cale Miafto ilium înow ane, li­

cznym K R O L Jmć zgrom adzon ych z różnych ftron oości , y o b y w a te ló w oto czon y gronem , piechoto fz e d ł do famego pałacu ;■ w całym ty m przeciągu czafu, kapelia na gankach ratu fzow ych w eiblo brzmia­

ła, a harmaty nieultannie pow tarzały o d g ł o s , p tzy - b y c ia N a y iaś n ie y fz e go Pana .. K R O L Jmć po kró­

tkim zabawieniu hę na pokoiach, g dzie dla w lz y - ftkich kawę dano , w y f z e d ł z całą liczn ie zgroma­

dzona kompanią, do ogrodu, w którym na Jego p r z y ­ bycie", nagotowana b y ła illu m in a c y a , w tenfpofób:

c a ły ogrod p r z y pałacu w arKady y pilaftry, z z g z y m - fami y dwiema bramami o zd o b io n y , ogniem za ja ­ śniał. Parterre lic z n y m światłem, aż do u li c y śrzod- k o w ey, w k tóre y w zn aczn ey o dległości b y ł portal, po îedney y d ru g ie y Itronie , maiący c z te r y kolu­

m ny na optykę. P r z y t y c h , po praw ey itronie ltał

http://rcin.org.pl

6 Pr z y i i j c i e Na y i a ś n: Pa n a

Mars, po le w e y Apollo. Nad kolonadą, po praw ey ftał geniuiz herb K R Ó L E W S K I w ręku trzym ają­

cy , a po le w e y herb Koronny y L i t e w i k i ; od por­

talu rozciągnięta b y ła ulica w d łu g ie y perfpekty- wie, aż do kościoła świątyni , z koionada y kopu­

łą, na k t ó r e y w g ó rze Korona K K O L E W H K A na w ę zg ło w iu ieżała. W śrzodku rzeczonego K ościoła , ołtarz w tranfparęcyą malowany, piękny o k a z y w a ł widok, nad tym Fama unofzaca lię na p o w i e t r z u , na ! V e y ta r c z y C y f r ę miała K i ł O L E W S K Ą . P r z y ołtarzu t r z y geniufze, ofiary fwe c z y n i ą c e , o k a z y ­ w a ł y winne Monarfze u fzan ow an ie , Kapelia zaś na d ę t y c h inftrumentach z kotłami, do p ięknego wido­

ku, ł ą c z y ła dla w fzyltkich wefołość.

N a y iaś n ię y fzy Pan p ow róc iw fzy z ogrodu, y ofiey- r z a w fz y nokoie dolne, udał fię do fw oich apparta- mentów. Naliąpiła p otym k o la c y a , m iefzc ząc p r z y fześciu ftołach w ię c e y dwuchfet ofob.

Dnia dwudzieftego p ierw fzego, N a y ia ś n ię y fz y Fars oddaw fzy w iz y t ę JW. H etm anowey, udał fię na po- koie , g d z ie licznie zgromadzone znalazł Pańlb >, które w e d łu g w ro dzon ey f w e y ku w fzyftk im łafi wości, p o w itaw fzy , zabawiał fię. Naftąpił obiad;

N a y ia ś n ię y fz y Pan z JW. Hetmanową y JW". Sztac- kelberkiem Poftem Rofsyiłkim, w ofobnym gabin e­

cie , cała zaś kompania w iadalney f a l i, pod go- fpodarJtwem JO. X c ia Jmci Podkomorzego Koron­

nego, p r z y w e l b ł e y m u zy c e iedli, W czafie tego obia­

du JW. Hetmanowa z a cząw fz y pierwfza zdrow ie J. K. M ości fpełnianie , przeftała k o le y do l a l i , w k tóre y gęftą koleią za zdrow ie N a y iaś n ie y fz e g o P na p r z y nieultannym biciu z h a rm a t, c h o d z iły k i e - lic h y. P r z y końcu obiadu, fam N a y ia ś n ię y fz y Pan Ofobą fw oią Salę publiczną p r z y o z d o b ił, y w f z y ftluch p rzy to m n y c h p ił zdrow ie ; wzaiem nie w fzy f c y z okrzykiem niech ź y i e K R Ó L , uczynili. T o ż U czynili na żądanie K R Ó L A J m c i , za zdrow ie G o -

http://rcin.org.pl

w S i e d l c a c h y

fpodyni, P otym udalkfię w f z y f c y z a N ą y iaśn iey fz ym Panem do paradnych pokojów na kawę. T am c.da kompania w różne g ry zabawiała lię, a N a y ia ś n ie y fz y Pan do fw oich udał fię appartamentów.

Około fzóftey g o d zin y z wieczora, K R O L J m ć z zgromadzoną kompanią pofzedł do A le x an d ro w a , na fetę, w id zen ia g o d n e y inwencyi. R z e c z o n e m iey- fce z a m y k a ł y od w e y ś c ia kfztałtne r o g a t k i , któ­

r yc h Bogini z fw em i Nimfami ftrzegąc, K R Ó L O ­ W I przechodzącemu, one o t w o r z y ł a , y w z ło że n iu fw oiego ufzanowania K R O L O W 1 Jrnęi, takowe od­

dała w ierfze :

D om ten, co chętne otw iera C i wrota , Pogromcy\ nieg d yś świata, Jfinienniczy.

JNieijska g ó K R O L lf d źw ig n ęła prostota.

A n i ma ch lu b m y z ucijku zdobyczy.

N iech w nim dni fw o ie fpokóynie uw iężą P an, który fe r c a dobrocią zw ycięża.

Po w e yś c iu K R Ó L A , w granice A Iexan d row a, Bogini z Nimfami p o p ły n ę ły bacikiem w głąb kana­

łu, m iędzy k ę p y lafem ukryte.

Na kępie w śrzod kanału będącey, dała fię w id z ie ć druga Bogini, karmiąca wodne różnego rodzaiu pta- ił /o. O k oło zaś t e y k ę p y , na czółnie w kw iaty przyftroionym, k r ą ż y ł dziki czow iek, p rzeg ryw aiąc iia inftrunjencie; Bogini p o ltrz e g łfzy p rze c h o d ź-c e ­ pu Pana, aby Jemu cześć n a le ży tą oddała , ptoiiła dzikiego człow ieka, ż e b y ią p rzy p ro w ad ził do lądu, dla przywitania w t e y okolicy, iefzcze niew idziane­

go Gościa. S tanąw fzy zatym u lą d u , po złożen iu ukłonu, ofiarowała prezent z konch, t e y w y fp ie wła-

c iw y ch , y takowe podała w ierfze :

SL,

http://rcin.org.pl

s ^Pk z y i ę c t e Na y i a ś n: Pa n a

Fanie! otą my tniefzkańce wody., O to dat' tego żyw iołu !

W fzyśtko do Ciebie bieży w za w od y , y rzeka, y lą d pofpolu.

W g łę b iz n ie wody g d zie j i ę bawiemy , Jfedna z N im f w różąc mawiała:

Z e na tym brzeg u Bóstwo u y rzem y , Bóstw em dobroci nazwała.

Z iem ia ( pow iada) zro d zi Jłodyczc;

W oda Jlodyczą popłyn ie ;

N ieznanym w dziękiem zakw itną d zicze, Z J zczęścic w fzędzie zawinie.

F a n ie! te cuda Twe robią oczy , Z d a J ię nam rojkofz zbytkowne;

Z iem ia w onn ości, woda m iód toczy , T a k dobroć umie czarować.

U c z y n i w i z y If R O L O W I Jmci głęboki ukłon, w r ó ­ ciła fig na w y f p ę . . ..

Poftępuiąc clak-y Nayiaśn i e y ś z y Pan ku AIexan- d ro w o w i, a w idząc na pięknym w zgórku wynieiio- n y D om ek , wftąpił do niego ; w nim Kupiec z C h in na ośle Afrykań ikim p r z y b y ł y , z p o m ię d z y fw oich T o warów , offiarował Królowi Jmci parę Annasow, p r z y ią w s z y N a y ia ś n ie y s z y Pan ten ‘prezent, do bli- lko itoiącey T u r e c k ie y udał lię Plebanii, tam p rze-, chodzącemu Królowi , Rogini T ryu m fu trzym aiąca w ręku girlandę , Ikłaniaiąc ią do nóg Pań (kich , w ł o ­ ż y ł a ią na lieble. W s z e d łs z y Król do Plebanii T u ­

re c k ie y

http://rcin.org.pl

w S l E D L C A H

9

1

r e c k ie y , T u rczyn k a bogato ubrana , wraz z dwiema G r e czyn k a n ii Witaiąc Pana > off.arowała mu poma­

rańcze. Kapelia j a ń c z a r f l c t u z p rzy M e c z e c ie Ko­

l ą c a , oraz D zw on T u r e c k i , gloiie z a c z ę ł y , z b liż e ­ nie fię Króla ... W s z e d ł z a tym N a y ia ś n ie y s z y Pan uo M e c z e t U t a n i M u f t y , dwocli M urzynków do u- tóug m aiący , miat ię zy k u Tureckim do Króla Jmci m ow ę naltępuiącą.

H ałła p atysza amuzyn , birginlt bin e y le je > H ail*

p a ty s za amuzyn k e ły d z in y kesquin e y ie je , Ilałła patysza amuzyn d o wie t la bin Jasza-.

M ow ę tę przez MuFtego powiedzianą T łu m a cz ie- zy k ie m N iem ieckim Królowi Jnioi tłu m a czy ł. Z s - prolił p o tym t e n ż e M u f t y Króla J m c i, y cała kom­

panią, na kawę. W ych od zą cem u z M e c z e tu Królowi, w p ię k n e y groeie Dyanna , z dwiema Nimfami zaftę- piliąc drogę , witali G o, rżUcaiąe pod nogi kwiaty.

O k i l k a krokow od G r o t y , dwie Weitalki, m ię d z y dw iem a drzewami granat, na w yniefionych y p i ę ­ k n ą darniną p r z y k r y t y c h w ysp k ac h f t o i ą c e , koszyk z kwiatami , oraz wieniec , niby tuż - naftępuiaea wieś ża m y k aią cy trzym ające , za zbliżeniem % Kró-:

la , iedna w i e n i e c , druga, ko szyk , na g aiezi r z e c z o ­ n y c h drzew zaw ielily , W o ln e daiąc Panu p r z e y - 'ście.

Nayia.snióys?y Pań 'Zobaczywszy w ieylka Chatę, iu ic d z y pięknepti lasu drzewinami fto ią c ą , d o n i c y li’ę Udał , p rzy k t ó f e y zaitał gospodarltwo całe; mę- s z c z y z n y o koło ftatkow d om ow ych robiących, kobie­

t y zaś , iednę p i z y w o d zie piorąca , d ru g i p r z y ma­

glu, trz e c ią p i z y kołowrotku, czw artą przelieWaią-

■cą miiienia & c. P o f tr z e g łs ź y ta cała Gromada N a y - iaśnieyszego P an a, z w ielkim iikątętowaniem fpie-

Wać zacz. T " B

http://rcin.org.pl

1 0 Pr z y i ę c i e Na y i a ś n: Pa n a

W itam y C ię N ayiaśnieysy Partie nasz nayslicnieysy

Co za radość w tey Chałupce W yskocm y każda Kołupce - - huhct»

Gosp: - Róbcież, róbcie nie Leniwo ,

N iech P an w idzi p ra ce zytuo - - huhd D z ie w : W szyscy jło d y c nasą ę u ie m ,

Z e p r z y Panu tu pracuiem - - huha Z e ś Pan W ie lk i, tusyscy zn a m y ; J a k i ż darek C i dać mamy ,

W ezn ii J e r ca wierne fobie ,

W rescie kuńatow damy Tobie — huha -Każda J a dam rv zę , J a kobiałkę ,

koleią J a p rzeslicn ą dam k o ń d zia łk ę, J a d a n i J t k o , J a w ślązeckę , J a na p ta s k a dam klateckę - - huha, G osp : J a na wino b a r y łe c k ę ,

D z ie c i moie kukieleckę.

W szyftk ie te z ł o ż y ł y pod nogi K R Ó L A Jmci pour.rki. Gospodarz p o rw aw szy fig od r o b o ty, temí iio w y za cz oł w itać Pana.

W ielm ożny N a yia sn ieysy Panie,.

P rzy im łaskaw ie to w ita n ie, df te d a r y , które m am y, S c ery ni J e r ceni C i Jkla da in i ,

http://rcin.org.pl

w S l E D L C A C H II

P ro firn zatym do Doniecku-.

Spocni Jobie n a łozecku .

Prowadzać za ś K R Ó L A do Domku > m ów ił:....*

W ie lm o ż n y Na y ia ś n ie y sz y Panie, iuż od fześćiu t y ­ godni , przeeuw ało ferce m o ie , ż e lię bytność j e g o z b liż a , y w ielce z tego radowało f ię , a l e , ze cu cie y z .y c e m a moie , ufty w y r a z ić potrafić nie mogłem*

profilem naszego W óyta, który lat pięć do Ikol ch o ­ d z ił , aby ż y e e n ia y radości ferca moiego, na p a p ie­

rze w y r a z i ł , które pod Nozki W ielm ożnego Llay- iaśnieyszego Pana lkładam-.

O D S Z C Z E R E G O G O S P O D A R Z A . Z pod IK ieyskićy str ze c h y , g lo s prosty., bez J z tu k i>

Z w yraz nie ten, ćo daią, nauki *

A le z ferć w iernych, na Twe przyw itanie , O d nas W ieśniaków -, p rzy in i dobry Panie-.

P rzy in i K ró lu , bo iii Stawa wierność Jżćzera.

K tó r a Jię. w w iernych C hałup ka ch Zaw iera.

K ie znamy n a lK J i, podchlebney Jlow fia d k i.

D u sze zadam y mieć czyste za ś w ia d k i, PKieri nani , że ten g ło s z je r c e m jię n ie m iid i N iech C i na św iecić w szystko , iak my Jprzyid

PZ ieri K r ó lu , bo tom ow i wierność J z ć z e r d , K tó r a f i ę W PKićyśkich C h a łu p k a ch Zdwiefa*

P a tr z K r ó lu , iak j ę tu w szystko radliić ? PKsżystko ła jka iu ep rzy b y cie Twe czaić)

B ij

http://rcin.org.pl

Pr z t i k c i e Na y i a s n: Pa n a

P a ste r ze , g a ik , tr z o d y , y p ta s z k i , S m ie ią fie r a d e , bez podchlebney maszki.

J3o la cię w ita nasza w ierność f z c z e r a , K tó r a fię w W ie y jk ić h Chałupkach zaiuiera.

T a k w ła śn ie, kiedy na p oran ku czystym , S łoń ce fwytn blajkiem weyrzy prom ienistym ,

Z w ie r z fię odzywa , fp icw a ią pta szy n y , L asy, p a g ó r k i, w esclszey fą miny.

T a k C ię p rzy im u ie w ierność nasza fz c z e r a , K tó r a f i ę w W ieyjkićh C hałup kach zaiuiei a.

Z f - k c tu z nami K ró lu nasz łafkaiuy , JYIy f i ę będziem y starać o zabawy J V r eście za onych niedostatek P a n ie, P r z y im nasze w ierne dla Ciebie jp rzy ia n ie.

P r z y im K r ó lu , bo C ię w i t a wierność fzc z e r a , K tó r a f i ę w W ięy sk ich C hałup kach zawiera.

Z a k o ń c z y ł Gospodarz dyfkurs f w o y , 'potańcdwłp- W szy z każdą z f w o i e h D z ie w c z ą t ; dla okazania zaś w ię k s ze g o ukontentowania, co zarobił przez Łydzie!!

z ł o t y c h kilka , z a w o ław sz y z iw o ie y czeladki, Ka- c h n y , k a za ł iev, aby ialc nayp iln iey biegła z tenn pien ię dzm i do miałta , y to za nie kupiła . co Pano­

w ie lubią, zimno a Słodko; przynioila zatym lodow, y temi. Gospodarz cZfftów ał Króla J m c i , y całą kompanią. P o ty m zaprowadził Króla Jmci d o p r z y - l e g ł y c h O g r o d o w , z a któremi w chacie drUgiey, D om kiem jm ć Panny Starośćianki I lum ackiey zwa- n e y (G o s p o d y n i p o ilr z e g łs ź y lic zn yc h gości . niby przeftraszona , ikryła lie do Domku , -dwoie zaś i e y

http://rcin.org.pl

w S l D L C A C I I * 3

d z i e c i , zaftat Król Jmć rozmawiair.ee pod drzewem.

G o sp o d yn i ubraw szy fig iłaneła p otym przed. K ró ­ lem Jmć y w te Iłowa m owie zaczęła.

„ K R Ó L U ! ż y i ą R o d zice nafi, co nam przepowia- . ,, d a l i , ż e na t e y r oli , w id yw a li C ieb ie młodziu- ,, chnego Panicza , z rąk ich odbierałeś przyftugi z

„ ó w o c o w t e y ziemi. * B łogolław ili dni ż y c ia iw o-

„ ie g o , d o c z e k a w s z y C i e b i e , O y c e m b y ć ludu, y ,. Panem całego Narodu. M y fami narzekaliśmy na ,, opóźnienie narodzenia naszego, a nadzieią w id z e -

nia C ie b ie , karmiliśmy fię. Spełniasz- dziś oczek i-

„ wania nasze , y daiesz nam napatrzyć lię. P r z y i - ,, nuże z p rac y rąk naszych daryyżyiesz dla nas t y lk o ,

„ y-dla dobra wszyftkich. O iak miło nam ieft, źe ż y - ,, cie drogie T w o l e , naszą u trz ym y w a ć m o ż e m y ,, pracą ! odbierasz zapew ne na M aieftacie T w oim , ,, w y m ow n ie y sz e c h w a ły , ży c z e n ia , ukłony; ale ,, lut rym mieyseu , w e s p ó ł z naszą Panią odbierasz

„ w pro Kocie y f z c z s r s z . y ży c z liw s z e . Bóg to w i-

„ dzi, a t y Panie w i e r z a y temu.

Niemiala nic takiego , c z y m b y mogła przyiąć tak zacnego Gościa y W ielk ie go Pana, z łtudni tylko ka­

za w s z y w y cze rp ać l i m o n a d y , traktowała ią Króla Jmci.

D a l e y poitopuiąc N a y ia ś n ie y s z y P an, znalazł w t r z e c i e y chacie (D om kiem JO. X ię c ia P o d k o m o r z e ­ go Z w a n e y ) S t r z e l c a , k tó r y olFiarował P a n u j e l e i n ia , y z a ię c y do ltrzelania. . Pow racaiąc taż drogą Król Jmć. Ipotcał m iędzy plotami ,!iwmueńkiego Pu- ltejn ika, k tó r y także o ffia fó w a ł K rólow i korzonki leśne .. .. P rz e z lasek wgląb idąc , N a y ia ś n ie y s z y P i n w id zia ł z daleka d z i e c i , zbieraiące k w i a t y ,' y robiące girlandy , te spieszno p o b ie g ły do Pana, y lw o ie ciary z ł o ż y ł y u nog J e g o : daley idąc K ról Jmć napotkał iednę piękną wieśniaczkę , która lig

http://rcin.org.pl

t r o s z c z y ł a , iakiby tak wielkiemu P an u, dać miała p re zę t, y n a i w o i e fzczęście, złapawszy uciekające­

go od blilko polujących P ie sak a, oddała go Kró>

łowi.,

Poftepniac Król Jmc w las g ę fts z y , po lłrzegł w nim ptaszarnia, naypięknieyszem i ptaszkami osa­

d z o n a , z t e y na znali, radości Ptaszniczką młodziu-.

c h n a piękney urody , w prześlicznym ubiorze wszy-.

f t k i e w y p u ś c ił a , lednę tylko zoitawiwszy dla liebie.

ulubioną p ta s zy n ę , którą offiaro wała Królowi Jmci.

ipiewaiąc z ptasznikiem,

J-ak fzczęśliw e Pąńfkie przybycie- ?’

W net p ta szen ta w leciały w Jicie- W sza k praw da? hey hep ! Hey Prawda', hey hep,

Więc. my Panu z Jer ca J zc zy r e g o , OJfiariiymy P taszka pięknego

W sza k praw da? hey hey, Hey praw da hey hey!.

P r z y im od n a s , ten dar niew inny, Ia keś dobry , w świecie iedyny .

W sza k prawda? hey h e y ! Hey praw da hey hey!

W ypuśćm y resztę , niech na wolności, Z y ią c g ło szą ten , dzień radością

W ]za k p r a w d a ? hey hey!.

Hey prawda, hey hey!

1 4, P r z y i ę c i e N a y i a s n : P a n a

http://rcin.org.pl

w S l E D L C A C H

Miły- Ptaszku- ! tu pozostały-!

Śpiew ay lo fo p i, źe cip w ybrały.

W sza k praw da ? he-y hcyl Hey praw da hey hey.

Po oddaniu Królowi Jmci ptaszka ulubionego, Pta- fzniczka prowadziła N a y iaś n ie y sze go Pana, do bii- fko m ieszkaiącey w leiie w ró żk i , S y b illa zw an ey.

T a chcąc pełnić proroćtwo , o p rzytom n ym Panu, u- d e rz y ła t r z y ra z y lalką w drzewo; y w y p a d ł w y r o k , ze Król długo y f z c ę ś l i w i e Panować będzie. O kil­

ka krokow od mieszkania S y b i l l i , rolkoszna dała iię w id zie ć łą k a , kosarze kosząc t r a w ę , pafterki paląc o w c e , paftufi. w efoło na luiarach. w y g r y w a ią c , iuż ipiew anu m , iuż lkakaniem , p r z y ie m n y lprawili wszyltkim widok. Palterka m i łe y urody, naymil- fzą lobie p rz y kalkadzie napawaiąc o w i e c z k ę , zoba­

c z y w s z y Pana , pobiegła czynr p rę d ze y z fw ym ba­

rankiem za mą y inne P a l t e m po sz ły, w te iłowa ipiewaiąć.

K iedy Jię Jło ń ce ku ziem i J k ieru ie , J e g o prom ienie , każdy kw iatek czu ie ;

W ita go ró ża ,. y g o zd zik bogaty , Pan nasz iak Jłońce , a my iako kw iaty.

T a k fpiewaiąc za p ro w a dz iły Króla Jmci, ku fwo- i e y Palterlkiey c h a tc e , p r z y k tóre y P a lt e r k a , od- daiąc Królowi baranka, wówić z a c z ę ł a ... N ie mam nic , co bym m ogła dziś Panu godnie offiarować.

Se rce w ięc fam o, y tego baranka, niosę na znak nie w y m o w n e y radości. W iem , źe dobroć Panika, uboftwem moim nie w z g a r d z i , a chęc y fz c ze ro ść rnoią ta Pani (Ikazuiąc na J WV Hetm anowę babkę fw oią) n a y le p ie y w y tłu m a c zy ć potrafi, Wchodzą-

http://rcin.org.pl

i 6 Pr z y i ę c i e Na y i a s n; P a n a

cemu zatym Królowi do Pafterlkiey ch t y , iioiace po o bydw och iejf ítronach p a lierk i, y girlai d y fwo- le , p ie rw ie y Królowi ich iliw szy , zawieiily ie na d r z e w i e , y ie d n a z nich w te Jlowa fpiewać zaczęła^

Ciesz f ig D ziew czę , czyniqc dary , Z a w ieś ie tu dosyć ni/ko , JMech Fan w idzi twe o jjia ry ,

Z ci c o fa od nich bijko..

K w iatki lnoie ! nie w iędnicycie ,, N iech train czy ñ a rosa fp a d n ie ; W szystkim kiedyś przypom nicie

Z W as , i e Pan b y t , każdy zgadnie.

Z tamtąd Król Jmć w y s z e d ł s z y , y ku mleczarni poftępuiąc , ullyszał Paiterzow p r z y fwoich trzo­

dach \y te iłowa ipiewaiących.

Papcie tu, owce , g d zie ten potok zlew a , F a n na was p a trzy , a K a f a wam fpiew a , K a jiu nadobna , Ciebie owce znaiq , K iedy im fp iew a sz, więcey itiLika daią.

T u fię dała w id zie ć kalkada , z. gór na kamienie fpadaiaca , pod którą Pafterz fmaczno usnoł. Jdąe K ról Jmć mimo Koisarzow poiilaiących %> wltąpił do mleczarni, na którey dziedzińcu dziewki po wiey-.

£ku p rzy lto y m e u b ran e , doiąc itrowy lpiewały.

j a k i e ż mleko ! iak go wiele ! M a g o Jkop iec , ma y ciele.

http://rcin.org.pl

W S I E I) L C A C II

N icb ii nogą krówko J iw a , Szkodabij- tego m leczywa.

Co mafia ! Sy-ra ! pięknego ! B ęd zie z doiu dzifieyszego.

N ie bii krowko p o fkopćzynie , S y r m i , z maftem razem zginie.

Po w y d o i e n iu k r ó w , y takow ym prześpiewaniu, G o lp o d y n i m le c z a r n i , w te iłowa Króla Jmć witać za c z ę ła Nayiaśrw eyszy P an ie! Daruiesz mi W .K rM e , że będąc praw dziwą l lo k d e r k ą ; o y c z y - ftym moim nie witam W .K .M e i ięzykiem , ale w y ­ m o w ą Kraiu. p o d Panowaniem VVr.K.,iVici P a ń a ,M i­

łościw ego będącego., w którym takęta bę «dobrze w y u c z y ł a i e z y k a , iż gd y b y m b yła w Holiaiutyi, Wziętoby mię z a rodowitą polkę, tu zas z dobroci W y m o w y m oiey , in aczey o innie w e iądza tylko, że m n ig dy w iło lla n d y i nie była. U łożyła m przeto Witać \\f.iv.M ć w ierszam i, bo iię lpodziew am nie­

mi zrównać, z K ryftyną Królową S zw ed zką, która iąk d y s z a ła m , zaw sze wierszami pijała , ia cu oć m le c z a r k a , mam iednak eipulacyą kobitom zrfwsze W łaściwą..,. P o w ie d z ia w s zy to, y dodawszy z iwo- i e y g ło w y kilka w ie rsz y k ów ś m ie s z n y c h . kazała dziewkom, aby łtoł n a k ryły , y zaitaw iw szy nite- cznemi potraw am i, traktowała w szyitkicli gości.

Po zn aczn ym tam zabawieniu iię N a y ia ś n ie y s z y P a n , przez,lasek idąc, w id zia ł polowanie n azaiące, które do kanału uciekały.

G d y na brzegu itał Król Jmć , bat naładowany cu ­ krem, winem, y rożnemi to w a r a m i, zaw in ął do lą­

du , Kapitan o k rę tu , w s z y itk ie tow ary z ł ą ź y ł u nóg P a ń lk ic h ; ., . Na p róż n y bat wkradłszy N a y ia ś n ie y ­ s z y Pan, wraz zJ\V. H etm anow ą, y inneini popły- noł na w ysp ę w koło wodą oblaną, do Domu R y b a ra ,

http://rcin.org.pl

Pr z y i ę c i e Na y i a sN : Pa n a

gd z ie okręcik rybacki, witał Królaftrzelaniem, w y ­ puszczaniem racy, y ogniltą Rafkadą; Boginie zaś z fwemi Nimfami, tu y owdzie p ływ aiąc po w odzie , piękn y y m iły wszyftkim patrzącym c z y n i ł y wi- dok.

P o w ró c iw s zy Król Jmć , na pokoie , y cokolw iek w nich zabawiwszy, udał lię do fwoich Apparftamen- tow , y w ię c e y dnia tego nie b y ł widziany. Naftą- piła p o tym kolacya , po k torey Kompania roziecha- ła lię na fp oczynck.

Dnia Dwndzieftego- drugiego N a y ia ś n ie y s z y Pan wraz z J W . Hetmanową w iic z n e y zgrom adzonych gości A fs yfte n c y i , o k o ło g o d zin y iedynaftey udał lię do K o ścio ła , co widząc pospoiftwo, iako n a d z ie ń ta r g o w y w S ielcach zgrom adzon e, opuściwszy w o ­ z y , y f w o i e t o w a r y , hurmem, do Kościoła cisnęło fię. N ayiasn ieyszego Pana u drzwi Kościelnych, z lic zn ym * Duchowieńftwem o czek iw ał Jmć Xiądz:

Drohoiew iki Proboszcz.S iedlecki , Kanonik Jnfhint- lki , D ziekan Ł u k o w l k i ,, odprowadził na mieysce,, przed ołtarzem n a g o t o w a n e g d z i e miał mowę do, K róla Jmć naftępuiącą.

? i A Y I A S N I E Y S Z Y P A N I E , Krok u c z y n io n y do Domu Bolkiego , p r z y zw ie ­ dzeniu wiernego Póddańftwa ,. ieft iasnym dowodem, iak iię wnętrznie p rzy w ię z u ie , wielbi, y uniża wspa- b iałc ść lYlaieftatu N ay w y żs z e m u Panowaniu. T u b y mp potrzeba u ft A chim asa z n aygłębszym przed Maieftatem niegdyś Króla Dawida upadnieniem.aż do rozpłyń,ienia D u s zy okrzykuiących. W itay Królu;

B łogoilaw iony Pan, y B ó g T w o y , k tó ry C ię w czer- ftw y m dla nas. zachow ał zd row iu, bo niezdolność moia , tu mi przeftać radzi , g d z ie mówić za czy-

http://rcin.org.pl

w S i e d l c a c h i?

n a m , n i e p r z e t o , a b y m z f e r c a o b f i t u i ą c e g o w r a ­ d o ś ć ' z p r z y b y c i a M o n a r c h y m e g o , m e m i a ł c o m ó w i ć , a l e i i m ó w i ą c n i e c z u j ę w f o b i e m c , c o b y m o -o d n e g o , M o n a r c h y N a y m ę d r z s e g o , m ó g ł w y m o - Wi c .

D z ie ń nam ten, W ca tym p o ży c iu naszym, pamię­

t n y b e d z i e , od tąd od niego rach.owac, l ic z y c , zna­

c z y ć bedziem dni naszego uszczęśliw ienia; który na m ieyscu t y m , dnie nam z niew ym owną radością , z naypow inn ie yszym Maieftatu uszanowaniem po­

znać, w itać h czcić. Monarchę , Pana, O yc a lu d u . O dbiialo fie w prawdzie echo nieraz, uprzeym e- o-o w c a ły m Narodzie odgłosu, niech ż y i e Król,y o na­

sze z a k a t y , niebyło, iednak to m ieys ce nakładem K rw i J a g ie lo ń ik ie y , D z iad ó w y .W u io w W .K M ci wspaniale ozdobione , tak izc z ę ś iiw e dotąd, aby w p r z y tomności. Tronu, n ą y ż y w i e y , naymOcmey, n ay- w y r a ż n ie y odpow iedzieć m o g ł o ; w ita y Królu. S a - vI i l e x , Henediiius J it D om inas D eus l uus, qui eon- ąlufit kom ines ,, qui UuaverunÇ manus fu a s conti a Dóininuin ineurn Regein.. Ji.R_egwn,-t&. u. 28-

D a w n ie y s ze wieki ,.rów nie,nieb yły tak uszczęśli­

wione. M o n a r c h o w i e od. Tronu nieoditępm, chcieli, aby lud tylko, o.nich, f t y s z a ł , mało ich. znał, nnay- w i e c e y fie obawiał. W.K. M c uprze/nn e Naród f w o y k o c h a ją c y , daiesz hę poznawać ludowi, abyś iaw ńie ukazał , iż.równie ludu iw oicgo leites U y c e m , iako y Panem ; kóchaiący Poddan ych twoich, iako łalkaw y O y c i e c ; uizcz ęśiiw iaiący , iako izc z o - drobliwy Monarcha..

B o g a fa m e g o d z i e ł o to ieft. którego Panowanie na Z ie m i W K . Mci. w t y m K .r ó l e f t w i e zaftfpuiesz, b y c w z g l ę d n y m na w s z y i t k i c h , u d z i e l a ć l a ik , c z ę ł t o k r o c nie biegnącym , c ó w szyitko , ia k Naród w Osobie

http://rcin.org.pl

20 P i i z Y i E c i E Na y i a s n: P^{a n a}

W . K . M c i iawnie w i d z i , tak w zględ n ieysza poto­

m n ość, z zadziw ien iem zazdrościć nani bedzie, w Królu niezrównanym,Mądrością, D o b r o c ią , prZyftę- p n o ś e ią , Sprawiedliwością N a y le p fze go O y c a ,'N a y p rze zorn ie ys ze g o N a u c z y e z y c ie ła , N a y u źy te czn ie y- s zego Pana , a tak. iak wielbi Jagiełłów, Z y g m u n ­ tów Kazim ierzów , Janów, dla dziel, cnot, y darów . osobliw ych , tak nie przefłanie nigdy Stąmiłąwa.

Z y i w ię c Królu fetne w i e k i , dla uszczęśliwienia Krain , panny na zaw sze z ciągłością Krw i lw o ie y dla przykładu Ś w i a t a ; niew zruszonym Bóltwem J woim , zaym uy Modarilwa, pod Xron lw o ie y łag o ­ dności. N iech poznaią Narody', iak Bóg umie, wier­

nym Namieltuikom iwoim , nadgradzać ludu przyllęp n ość. Kościoła tego , moia ieft y b ed zien a za w s ze powinnością, przypominać ludowi z nauki A p o f t o f a , z iak nie przelłanną gorliw ością, za Kró­

la, izczęśłityię Paniiiącego , przed Panem Zaltepow , gorące w ylew ać m odły małągieł) Weiićiyiienia z b ie ­ rać, zaciszone w lercu ży c z e n ia wymawiać, z pod- ruęheniem bezkrw aw ej' Oił-iary , kii Niebu p rze sy ­ ła ć . ^ N iec h św ia t-c a ły p o z n a ie , iż w wolnym Na­

r o d z i e , tak dobremu , łaskawemu Panu , Stan Św ie­

ck i, Stan D uchow n y , Pospołitwo iu ą c z e y myśiić, y .mówić, nie p o w in n o , tylko, Panu w nam Królu na wrclci.

P o lk o ń c z o n e y mowie , w y s z ła Msza S. o rz y w y - . borney m u z y c e , podczas którey JO. A ią ź e jinć.Bi- JfUp P ł o c k i , Koadiutor Biikupitw.a Krakoyyikiego, z lic z n y m Kanoników g r o n e m , odprawił Ceremonie, Krojom M s z y S. Iłucpaiącym. po winne. P o M s z y S. iNayiaśnieyszy Pan udał iię do Bramy tryunifkl- n o y , dla lepszego rozważania , piękn ey i e y Itru-

http://rcin.org.pl

W S l E D L C A C H S2

Z tamtad prdfto pow rocił na pokoie, w których do obiadu" zabawiał fie. Nafta pił obiad publiczny w Sali iadalney, fpełnianie zdrowia N ayiaśnieysze- o-o Pana y JW. H etm anow y gęftemi kielichami, p r z y w e f o łe y m u z y c e , g ło fiły t r ą b y , y rzęlifte z armat ftrzełania.

S to ł p ierw szy l i c z y ł Ofob 60. innne po 30. y 40.

nie rachuiac pod namiotami na dziedzińcu Pałaco­

w y m zabawionych. Po obiedzie na Pokoiach dano kawę. G r y rożne y zabawy trw ały do wieczora. O fzoftey godzinie z w iec zo ra , za trzecim Z armat na batacii w yftrżeien ie m , - N a y ia ś n ie y s z y Pan r u szy ł fie z całą Kompanią z j-ałacu > idąc piechotą p rzez , 'długą p ersp ektyw o O grodow ą n a Jarmark z Ham za­

cn ych zło żo n y , W eneckim nazwany. P r z y końcu O g r o d u , G órale w p rzyzw oitym fobie, ale kształ­

tnym ubierze z C y fr a m i Krolewlkiemi na- Kaszkie­

tach , w maiki p r z y b r a n i , przegryw aiąc n a r o ż n y c h inftrumentach , witali Króla Jm-ci wyborną grania, y fpiewania muzyką, w ten 1’posob.

G O R A L E .

'Spieszcie czym p ręd zey , rofkoszne Dziewczęta-.

Sp ieszcie u r a z z niemi rzeźwe p a ch o lę ta . Bgdżiem d ziś m ie li, ja rm a r k ’ za w oła n y , J u ż r a c z y ł p rzy b y ć y Pan nasz kochany

Uyrzyrn, co tylkó, ferc e m o że. żądać-, L ecz nam naym iley , Tw arz P an a ogląda ć»

Tu fw o y w y sła w ia , towar F ra n cu z m iły , T u W io ch gustowny, T u N iem iec utyły.

T u A n g lik - dumny , H olender b o g a ty ,

http://rcin.org.pl

2 2 Pk z y i k c i e Na y i a s n: P^{a n a}

T u P ers , tu C h iń c z y k , tu T urczyn brodaty.

W id z im , co tylko ferce może żądać L ecz nam naym iley , Tw arz Parni og lą da ć, Gdziekolw iek nasze oko [kieruian y ,

W szędzie, co zm ysły łechce , znayduiemy.

S ą tu powaby dla D a m y , y F r a c z k a , Są dla m ożnieyszych , f ą y dla wieśniaczka.

W id zim , co ty lko , Jerce może żądać

L ecz nam naym iley , Tw arz Pana oglądać.

Kupuym yż żywo , tdesiracim tu złota , Tey z a ś , którey nam W spaniała fZ czodrota . P o sp ro w a d za la , tak tanie tow ary,

Oddaym y w dzięczne Jerc naszych O ffia ry.

M a/ny, co tylko ferce może żądać ,

L ecz nam n a y m iley , TwarZ Pana Oglądać.

T u i na wodzie w id zieć fie d ały t r z y baty, pietr Wszy w k w ia ty uftroj-ony, m aiący na lobie armaty, drugi maiący muzykę, trzeci pod baldachimem kar­

m azynow ym , w i o z ą c y W enetów z czterm a M a y tka-;

m i, w p r z y z w o i t y c h im ubiorach, y Sternikiem.

P p ftrz e g łs z y W e n e to w ie zbliżającego iię Króla, Za­

winęli do lądu , y w y f i a d ł s z y z batu , wporżądKu y p o w a d ze W-eneckiey, z b liż y li fię do N ayiaśnieyfże- go Pana, a o ddaw szy Mil nayniżsZy uk ło n , ieden z p o m ię d z y ich mów ić zaczof,

S I R F .

D i tanti gran Principi ch evolse ró i loro Pafsi ver- fo ouefta Kepublica , la p r e s e n z a , fola dclla Maeftź

http://rcin.org.pl

W S I E D Ł C A C II *4

roftra poteva ad im pi re tutti i noftri voti: O g g i V e ­ ne zia fe chiamerä felice d ’aver poiseduto n e ll’suo fe-_

n o u n Ke chi di tu ttotem polni fatto lafiuaammirazio ne. Gradisa dunque L a IVlaefta Voltra gli rispettuo- fi O m aggi di ąuelto Senato, chi vorebbe per Urgano mio poter espruner gli fentim enti d ’amure , e d i r i - fpettto che nudnsce nel fu o Cuore.

Polkoń czon ey mowie, u c z y n iw s z y W enetow ie po­

w tó rn y ukłon K rólow i Jrnci , prowadzili Nayiaśniey- fz e g o Pana, do flclepow Kupieckich, u m y ś ln i e na ten.

a k t, porządnie y kształtnie zrobionych, w obszerne puł cyrkułu w yftaw ion ych ; prócz koionad y A r c h i­

tek tury na nich pięknie w yrażon ey, zd o b iły iesz cze b a rd z ie y k a ż d y ft lep , drzewa na wierzchu ich, w W azonach ftoiące, w s zy ftk ie w nich D am y, mieysce kupców zaltępuiące, w kształtne ubiory maikowe b y ł y poprzebierane.

t. Sklep m iał to w ary do p r z e d a n ia : Drzewka, K w i a t y , y Fruleta.

2. Sklep miał różne p orcellany y Faianse.

3. Sklep m iał rożne b a k a lie, t y tun i e, lulki & c.

4. Sklep miał rożne Kapelusze Damikie, y M ę fk ie . 5. Sklep m iał rożne piękne norem berszczyzn y, 6. Sklep m iał rożne Konfitury, y Cukierki.

7. Sklep m iał rożnego gatu n k u , y now e y piękno­

ści Ptaszki

8. Sklep miał rożne Xiążki.

9 Sk lep miał w fobie różne mody.

30 S k le p miał ło t e r y ą z róż n y ch kofztownjmfn t o ­ w arów złożoną.

11 Sklep b y ł z kawą, lodami, limonadą, y różnemi trunkami.

12 Sk lep b y ł z różnemi inftrumentami.

13 Sk lep b y ł z różnemi parasolami Chińfkiemi.

14 S k le p b y ł z różnemi kofztownemi materyami.

15 S k lep b y ł z różnem i witążkajni y wachlarzami.

http://rcin.org.pl

2 4 Pj i z y t k c i e N^{a y s n}: P^{a n a}

16 Sklep b y ł z ' żnemi futrami.

17 Sklep b y ł z różnemi obrazami, portretami, y

koperfztychami. , . f

Inne' S k le p y pom nieyfze b y ł y z różnemi zagram- cznem i towarami, t y c h b y ło w lzyftkich do 40.

Oglądaiąc K R O L jrnc tak otrę (klepy, od każdey z przedaiącyeh fwoie towary-, miał fobie ofiarowa­

no p re ze n t« ; p r z y f z e d łf z y do T u fc z y n k i z bakalią iiedzacey , odebrał od i c y ten komplement Turecki-:

D p w le tli pati czahem hala bite enum bin elie ,, pati fzahem raiaiz gadem il denis bujnrnm bize b i z i ż e dowletli pati fzahem hala bize bakeni ma­

łe m i z e małe eder edentun pati fzuhem Warder fa tyhik titun, w arder badeni , warder por t o k a l ,

’ ’ warder mindziryndzifi-, warder tuiTu turlu mał.

O bchodząc K R O L Jrnć I k le p y > zafzedl do prze- daiaeey k lią ż k i, która prócz ofiarowanych od hebie M iazek, podała K R O L O W i Jmci naftępuiące wier- fze :

Panie] oto fą różne kfl e g id o p r ze k a zy

>

JFew fzyślkich na to rozum człow ieczy J ię fn a ży -, Zeb y ludziom fżczę śliw o ś ć p o ka za ć na z ie m i;

C i mówią, że nas cnota robi JzczęH iiuem i.

rJ'uch bogactwo-, tych rozum u fzć ż p iiw ić cżeka;

y każda kfiążka móiuią, dla Jzczęścia , człow ieka ; Z a k ło ciły fz ć z p liw o s ć , ustawiczną jp rZ y cżką1;

W ed łu g m nie

,

zaba-

http://rcin.org.pl

W S l E E D L C A C H *5

zabaw y, przeglądając iu i to niezmierne kapehifze , na których miafta, fortece wodą w kolo o b la n e , z zbroynemi po nich p ływ aią eem i itatkami mieści­

ł y fię , iuż to inne w guście nowym modne ltroie.

Z ach odząc K R O L Jnrć z kolei do każdego fklepu , wftąpił do kafifehauzu w śrzodku iklepu b ę d ą c e g o ; G o lp o d y n i kaffehauzu , maiąc 4. d ziew cząt pieknie przybranych do fwoich ulług, po przywitaniu K a y - iaśnieyfzego Pana, kawę przynieść rozkazała, v fama pierwizą ie y filiżankę oddaiąc K R O L O W I J m e i , takowe mu podała wierfze ■.

T ak ieslw efo le d ziś rnoie m iefzkanie , t Z a Twym przybyciem N a yia śn ieyssy F anie;

Z e fa m a Ledwie dom indu. pozna ię ; S zcze ra fię radość w fzędzie wydaie.

T y m tylko ieśtem śtro fk a n a ,

Z e fam a niewiem, czym p r z y la ć Pana.

M am kawę, albo d la ochłody Są malinowe wody ,

Lody, iagody, Lim oniada, orfzada.

W refzcie, w czym ro zk a z Pańfki za ydzie, 3 To f ię wnet znaydzie.

<9 ! Cobym da la N a yia śn ieyszy Paniel B y te, co ia wiem ukontentow anie ! . W szystko tu czuto, y wfzystko m ó w iło , P rzetob y w fzystko ra ze

http://rcin.org.pl

Pr z y j ę c i e Na y i a ś n: P^{a n a}

'Filiża n ki D zban ki S zkla n ki M ifeczk i Ł y żeczk i . G arnufzeczki

Obym to wfzyśtko gadaiące m iała ! yfa n ia bym chciała.

• B y z lepfzym stanąć wymowy darem , iByą d ziś fpezuitą, albo Piiarem ; A lb o łFa rfzaw fkim P a tro n em , IV ten czasby m uczonym tonem M ów iła , co d ziś p o prostu gadam , Z e życie Tobie oddać Panie radam.

P o utraktowaniu kawą K R Ó L A Jmci y c a łe y kom - parni, G ofpodyni co ty lk o w fwoim kaffehauzie do pofilenia miała, wfzyStkiego tego nie żałowała, dano z a t y m K R O L O W I Jmci y z nim przytom nym g o ­ ściom l o d y , łimonadę , orfzadę &cc. Z a b a w iw fzy K R O L Jmć w k a fle h a u ź ie , pofzedł do blilkiego iklepu z inftrumentami będącego, tam przeaaiąca, na kilku inftrumentach grała przed K R Ó L E M Jmcią dla okazania ich dobroci.

O b fz e d łfz y w fzyftkie ildepy N ay iaś n iey fzy Pan , z a p ro fzo n y od W e n e t ó w , na ich bat w f ia d łf z y , na drugi b rze g popłynął. Tam znalazł teatr o fzesciu kołach, który c z te r y pary wotów ciągnęło. Na nim A k toro w ie P o lic y z ukontentowaniem w fzyftkich fpe ktatoró«', grali małą operetkę, z a k o ń c z y w fz y ią, fpiewaniem pieśni w fzyftkie inftrumenta m u zyczn e w yraźaiącey.

http://rcin.org.pl

W ^S I E D L C A C H 27

N a y ia ś n ie y fz y Pan, udał fię po fkonczoney O p e ­ retce, do nowo w yftaw ioney, ale rzadko gdzie wi- dzianey fuli, naprzeciw w y ż e y wzmiankowanych ildepow przez w odę w profpekcie b ę d ą c e y , cała bowiem z e Iłomy adornow ana, w kfztałt dwunalio- granny zabudowana, to ieft: w około ieft kolumn 12 wolno fto ią c y c h , a za niemi t y l e ż pilaftrow , na ścianach, p o m iędzy któremi ś c ia n y z e Iłomy ko- lo r y tn e y , y rogo żek ftomiai^ch kfztałtnie zrobio­

nych, fą ozdobione, Nad kolonadą ieft galerya, któ­

ra w różny fpofob feftonami na dół p om ięd zy ko­

lumny opufzczaiącemi fię , ozdobiona , z luftram i, które naym ocniey całą o św ie c ały falę. O d g aleryi do g ó r y cała fala niby w kopułę za lk le p ion a , róźnem i flomianno kolorowemi adornacyami uklztał- cona, z e śrzodka k t ó r y c h , było pięć wielkich zaw iefzonych lulter. Obok fali fą dwa gabinety, iło- miano-kolorowemi obiciami meblowane, a p rzy dru- g ie y ftronie pokoik. Górą , gdzie galerya, fą dwie ło ż e dla kapelii. T o w fzyftkich zaftanowić powinno, ź e cala ta fala w Twoiey f tr u k tu r ze , w e w lzyftk ich częściach ze Iłomy- tak regularnie w y r o b io n a , iak n ig d y z innego materyału b y ć niemoźe , a zaw fze od przypadku ognia naybefpiecznieylza.

P rzychodzącem u K R O L O W I Jmci bliflco fali, za- ftąpił drogę T u r c z y n z 12. Murzynkami, y te da­

rowa! Nayiaśnieyfzem u Panu. W f z e d łf z y K R O T , Jmć do fali, b y ł witanym graniem fynfouii p r z e z m u z y k ę , r o z p o c z ę ły lię zatym tańce, y bal mafko-.

w y .. W moment potym dano z n a ć , iż od dzikich ludzi p rzyb iegł kuryer na w o le , maiąc nbior pui- m ę ż c z y z n y , puł panny, ze zw yc za iu krain fw ego , ten wychodzącem u K R O L O W I Jmci oddal w li­

ftach za pieczętow anych w ie r f z e takowe ;

C i j

http://rcin.org.pl

£ 8 Pk z y i ę c i e Na y i a ś n: Pa n a

Z liftu pierw szego

W o b [żern ey y d a le k ie j Państw Tw oich g ran icy M iefzkam y, y ieśteśmy, K R Ó L U , ludzie dzicy.

Z w y cza ie nafze grube, y postać n ie m iła , B o nas Twa dobroczynna ręka n iekfztałciła.

N a od g łos Twey b y tn o ści, do Ciebie zwabieni;

Gdy nas doydzie choć ieden z Twych starań promieni-, y uczeni z nas będą, y oby watele.

B ęd ziem bitni , w o icn n i, choć nas iesł nie uńele.

Z r o b ifz z nami co zechcefz, dobre ferca mamy , W ie rn i C i będziem, gdy C ię n iezn aiąć kochamy.

Z liftu cjrugiego

O d iedney św iata, aż do d rugiey O fi , Z w iedziw fzy Jław a narody y ziem ie, Te C i M onarcho nowiny p r zy n o ji,

Z e C ie pow jzechnie kocha ludzkie plem ię.

Inne w granicach B e r ła los o fiid za ; N iezn a ich Twoia nad ferca m i w ładza.

G d zie Jlońce w nurtach atlanta z a p a d a , y gdzie poranne za p rzęg a Woźniki , G d zie dzikie K affry, czern i postać śniada , Lub mrozem krzepną m artw e L a p o ń czy k i;

R o zliczn y ięzy k , iedne Jłowo w iie , To K R O L praw dziw y, co dla ludzi iyie.

http://rcin.org.pl

"w.

P o przetańcowaniu kilku t a ń c ó w , otworzono po- ty m drzwi potroyne u fali, na przeciw ko których woda na ie y drugim brzegu, Jarmarkowe ł k ł e p y , w amphiteatr w y łzawione, ogniem oświecone, w śrzod- kowym iklepie Herb K R Ó L E W S K I , w p rzed ziw ne lampami do w ody iam ey ciągnącemi u ło ż e n ie , tuż w koło brzegu, gęłte lampy, napodziw piękny, c z y na ląd , c z y na wodę patrzącym fp raw iały widok.

D łu go fię na tak piękną y okazała wlpaniałość , kom ­ pania napatrzyć niemogła. Naftąpiła po niemałym czafie tańców, kolacya. N a yiaśn ieyfz y Pan z j W . Hetmanową y JW- Sztackelbergiem w G abinecie t e y ź e fali , a dla c a le y kompanii , nad wodą pod niebem ftoły dawane b y ły. S t o ł ieden długi na Olob 80 inne pięć po 20 y 30. ofob l ic z y ły . Sam N a y ia ś n ie y fz y Pan, wfzyftkie obchodził ftoły,.przy­

patrując lię w e f o ł e y uczcie. C o p oftrz e g łfzy u łto- łu (ie d z ą c y, p r z y lpełnianiu k ie lic h ó w , iednoftay- nym w o ła li głolem: N iech ży ie K ll OL. Po lkoń- c z o n e y kolacyi , n o w y fp ra w iły widok na w o d z ie y y na lądzie z ognia artyficionalnego różne fztuki ;

*iuż bat niby w attaku gorzał, iuż bomby w w odzie zatopione, fzelellem z w ody unofzone na powietrzu pękaniem , y prześliczn e g w i a z d y z łiebie w ypu- fzczaniem , r o z w e f e liły o c z y patrzących. Nakomec n a y d y ity n g w o w a ń fz e O fob y w liad łfzy na bat p r z y p o go d n e y nocy , na w odzie od lamp o ś w i e c o n e y , p ł y w a ł y , p r z y w e fo le y na drugim brzegu m uzyce,

* y nieuftannym ponadbrzegiem ltoiącego ludu o k rz y ­ kiem : N iech żyle. K R Ó L .

Po tak pięknym widoku, N a y ia ś n ie y fz y Pan z całą kompanią pow rócił do fali , g d z ie tańce do p ó ź n e y nocy trw ały, y za b z w iw iż y tam, do lw oich udał lię apartamentów.

Dnia dwudziefte^o trz e c ie g o N a y ia ś n ie y fz y Pan około południa, p o ize d łlz y na pokoic , zgrom adzo­

n y c h p r z y w ita ł g o ś c i , a po niedługim zabawieniu

http://rcin.org.pl

3 ° Pr z y i e c i e Na y i aŚn: Pa nA

f i f naftąpil obiad p u b lic z n y , p r z y w e fo łe y m u zy­

c e y nieuftannym p r z y geftyc h k ó ls i a c h , za zdro­

w ie J. K Mości z armat itrzelanip. Po obiedzie y po kaw ie znbaw iw izy K R O L Jmć na pokoiach, do fw o ic h p o lzedł apartamentów ; całą zaś kompanią iu ź na pokoiach, iuż w o g r o d z ie , różne g r y bawi­

ł y . Z a p rzy b y c ie m N a y iaś n ie y fz e go Pana do ogro­

du , naitąpiło ftrzelanie do orła, którego dla lic zb y

i t r z elaiących, p o trzyk ro ć odmieniano.

O f z o l i e y / w i e c z o r a , K R O L Jmć udał ile z całą zgrom adzoną k om p an ią, za A l e x a n d r ó w , na pole ż n ą c y c h żn iw a cze k y ź n iw ia r z ó w , po w i e y l k u . ale k fztąłtuie.ubranych. W idząc źniwaczki y żn i­

w iarze biifko nadchodzącego K R Ó L A J m c i , mię­

d z y ibbą rozmawiać zaczęli:

Ż n i w i a r z e .

Kwapmy J t ę z żniwem ubodzy wieśniacy y zboże y Pan warte nafzey pracy.

O n m ilo p rzy im ie , fpracow ane żeńce , C hoć z iegcrpf eg o .ro li, p rzy n io fą mu wieńce.

Pi e r w s z a ż n i w a c z k a

O iakżebym ftę za Jzczęśliw ą m iała ! Gdybym ia żniw a w ieniec oddaw ała !_

P otyni chleb nowy p r ze d P ana p o łożę.

B ó g lubi Pana, d a ł mu p iękn e zboże.

S k o ń c z y w s z y u fw ego żniwa taka rozmowę, p r z y ­ b y łe m u R R O L O W I jm c i, ż ą ć nieprzeltaiąc, w f z y - i'ey .tak śpi wali :

http://rcin.org.pl

\v S I E D L C A C H 31

F an nas nawiedza, co za fzczęsln u o sc ? Co to za dobry, co za ła jka wy?

J a k iui&lka o fw y c h km iotkach tro/kliwosc ? W g lą d a ć tu ich prace, trudy, zabawy.

Boday f ę takie Pany r o d z ili, Pobyto lu d zie iak w ra iu żyli.

Pracuym y, pracuym y Panu z ocho-tą.

W itaym y J e g o nafzą Yobotą.

W ie lk a r z e c z , że Pan naw iedzi P a n a , y iemu robi piękne g r z e c z n o ś c i, J łle oto iesi rzecz niejłychana ,

Z e km iotki m aią tak w ielkich gości.

P am iętać będziein ten dzień radosny , D zie ń we w ji nąfzey na z a u fz e głośn y.

P racuym y, pracuym y Panu z ochotą , W ita ym y J e g o nafzą robotą.

W fza kże to p r a w d a , że P an najz lubi L ud t a k i , k tó ry p r a cu ie żywo ;

p o ć f i ę y nafza wieś z tym p o c h lu b i, Z e P a n w niey w id zia ł p r a cę nieleniwo.

N iech ay że każda z nas u fd u ie , P oka zać, która lepiey p ra cu ie ;

Pracuym y, p ra cu y m y Panu z ochotą , W itaym y J e g o nafzą robotą.

http://rcin.org.pl

3 2 Pr z y i ę c i e Na y i a n: Pa n a

Oto więc Panie najz M iło ściw y .,

T a k Tobie fzc ze r y m Jercem życzem y , Z e ażebyś ż y t dtuzey fzczęsliw y ,

W fzy scy C i fwych, la t ustąpić chcemy.

T a k nam ie ft Twoie m ile p rzy b y cie , Z e n a fze Tobie oddaleni życie.

Pracuym y, pracuym y Panu z ochotą, W itaym y Jpego n a fzą robotą.

N aw iedź lafkaw y P an ie tę chatę ; Uczyń ten honor kmiotkom ubogim , Z n a y d ziem ' potraw y , choć niebogate ,

N ieg a rd ż p rzyięciem w ieyskim nie drogim , Tam wykrzykniem y jz c z e r e m i ferca m i , Hey wiwat, wiwat Pan. nad Panami.

W itaym y, witaymy P a n a z ochotą, W itaym y f ego na fzą robotą.

K ończąc fpiewać , pi e rw fza żniwiarka ofiarowała w ien iec K R O L O v V I jm c i z kłofow ż y t n y c h y kwia­

tów uw ity, infze żniwiarki y żn iw iarze rzucali lho- pki pod nogi Pańłkie, na znak p o d d a ń ftw a , ofiaru- ląc inędel z b o ż a , w którym ieden z żniwiarz ów u k r y t y o św ia d c z y ł ich radość w naftępuiąeych w y ­ razach :

ff e s li w fzystkiiji wolno, p r ze d Panem wywrzeć fwo- ią mowę ?

$ a m ędel z p o ży czon ą dufzą p o d nóżki Twe fch y - lain głowę.

http://rcin.org.pl