uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2005)0116) 1,

P6_TA(2006)0127

Program „Obywatele dla Europy” (2007-2013) ***I

Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu „Obywatele dla Europy” na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego w okresie od 2007 do 2013 r. (COM(2005)0116 – C6-0101/2005 – 2005/0041(COD))

(Procedura współdecyzji, pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2005)0116)¹,

– uwzględniając art. 251 ust. 2 oraz art. 151 i 308 Traktatu WE, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C6-0101/2005),

– uwzględniając art. 51 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinie Komisji Budżetowej, Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Konstytucyjnych (A6-0076/2006),

1. zatwierdza wniosek Komisji po poprawkach;

2. podkreśla, że środki określone w projekcie legislacyjnym na okres po roku 2006 zależą od decyzji w sprawie wieloletnich ram finansowych na kolejny okres;

3. wzywa Komisję, po przyjęciu wieloletnich ram finansowych na kolejny okres, do ewentualnego przedstawienia projektu zmiany finansowej kwoty referencyjnej dla tego programu;

4. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

5. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

1 Dotychczas nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym.

P6_TC1-COD(2005)0041

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2006 r. w celu przyjęcia decyzji nr .../2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu „Europa dla Obywateli” na rzecz promowania wartości europejskich ustanowionych w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej i aktywnego obywatelstwa europejskiego w okresie od 2007 do 2013 r.

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 151 i 308,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego²: uwzględniając opinię Komitetu Regionów³,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu⁴, a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Traktat ustanawia obywatelstwo Unii, które uzupełnia, ale nie zastępuje obywatelstwa krajowego. Jest ono ważnym elementem wzmocnienia i zabezpieczenia procesu integracji europejskiej.

(2) Wspólnota podejmuje kroki w celu podniesienia świadomości wśród obywateli na temat korzyści płynących z obywatelstwa europejskiego, a także praw i obowiązków, które się z nim wiążą, które – w celu zachowania spójności – powinny być promowane w poszanowaniu zasady pomocniczości.

(3) Z uwagi na wynik kilku ostatnich referendów w sprawie projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy szczególnie pilne jest pełne poinformowanie obywateli europejskich o ich europejskim obywatelstwie. Program Europa dla Obywateli powinien zatem uzupełniać, a nie pokrywać się z Planem D Komisji na rzecz Deomokracji, Dialogu i Debaty.

(4) Aby obywatele w pełni popierali integrację europejską, należy położyć większy nacisk na wspólne wartości, historię i kulturę, będące kluczowymi elementami uczestnictwa w społeczeństwie zbudowanym w oparciu o wolność, demokrację, szacunek dla praw

2 Dz.U. C 28 z 3.2.2006, str. 29.

3 Dz.U. C 115 z 16.5.2006, str. 81.

4 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2006 r.

człowieka, różnorodność kulturową, tolerancję i solidarność, w pełnej zgodności z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej proklamowaną dnia 7 grudnia 2000 r.

(5) Propagowanie aktywnego obywatelstwa jest kluczowym elementem wzmacniania nie tylko walki z rasizmem, ksenofobią i nietolerancją, ale także integracji, spójności i budowania demokracji.

(6) W kontekście strategii informacji i komunikacji UE, należy zapewnić szerokie rozpowszechnienie i wysoki wpływ działań wspieranych przez program.

(7) Aby przybliżyć Europę jej obywatelom i umożliwić im pełne uczestnictwo w budowaniu Europy, która byłaby im coraz bliższa, konieczne jest zwrócenie się do wszystkich obywateli i zaangażowanie ich w ponadnarodowe wymiany i współpracę, co przyczyni się do budowania poczucia przynależności do wspólnoty podzielającej te same ideały.

(8) Nie należy zapominać o imigrantach oraz ich potomkach. Istotne jest wspieranie ich w pełnym wykorzystaniu ich nowo nabytego obywatelstwa europejskiego.

(9) Aby zaangażować obywateli w projekt europejski, muszą być oni informowani o praktycznych prawach wynikających z obywatelstwa europejskiego, takich jak prawo do swobodnego przemieszczania się i osiedlania na terytorium Państw Członkowskich, w szczególności po wejściu w życie dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich⁵.

(10) Parlament Europejski w rezolucji z dnia 15 kwietnia 1988 r. w sprawie wniosków Komisji dotyczących działań promujących kulturę europejską⁶ uznał, że należy podjąć znaczny wysiłek w celu rozszerzenia kontaktów pomiędzy obywatelami różnych Państw Członkowskich oraz oświadczył, iż uzasadnione i pożądane jest szczególne wsparcie ze strony Unii Europejskiej dla rozwoju projektów partnerskich pomiędzy miastami w różnych Państwach Członkowskich.

(11) Rada Europejska kilkakrotnie uznała potrzebę przybliżenia obywatelom Państw Członkowskich Unii Europejskiej i jej instytucji. Rada zachęcała również instytucje unijne, aby prowadziły i popierały otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, wspierając w ten sposób uczestnictwo obywateli w życiu publicznym i w procesie podejmowania decyzji, kładąc nacisk na podstawowe wartości, wspólne dla wszystkich obywateli Europy⁷.

(12) Rada ustanowiła swoją decyzją 2004/100/WE z dnia 26 stycznia 2004 r.⁸ wspólnotowy

5 Dz.U. L 158 z 30.4.2004, str. 77.

6 Dz.U. C 122 z 9.5.1988, str. 38.

7 Konkluzje Rady Europejskiej z 7-9 grudnia 2000 r., 14-15 grudnia 2001 r. (oraz załączona do nich Deklaracja z Laeken), 4-5 listopada 2004 r. i 16-17 grudnia 2004 r.

8 Dz.U. L 30 z 4.2.2004, str. 6.

program działań na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego (udziału społeczeństwa obywatelskiego), który potwierdził potrzebę promocji długoterminowego dialogu z organami władz miejskich, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz, w wymiarze ogólnym, z obywatelami. Dialog powinien również objąć organizacje reprezentujące obywateli krajów trzecich zamieszkujących Unię Europejską. Ponadto, w swojej rezolucji z dnia 8 czerwca 2005 r. w sprawie wyzwań politycznych i środków budżetowych w rozszerzonej Unii w latach 2007- 2013⁹ Parlament Europejski stwierdził, że program dotyczący udziału społeczeństwa obywatelskiego pozostaje priorytetem, co ma na celu przybliżenie Europy obywatelom poprzez oddolny proces.

(13) Projekty obywatelskie o wymiarze ponadnarodowym i międzysektorowym są ważnymi narzędziami docierania do obywateli i promowania świadomości europejskiej, politycznej integracji europejskiej, spójności społecznej oraz wzajemnego zrozumienia, poprzez wydarzenia i działania organizowane przez obywateli i organizacje lokalne, skupiające się na projektach, w których mogą spotkać się różne grupy obywateli, takich jak biblioteki, fundacje lub amatorskie kluby sportowe, zwalczając w ten sposób rasizm zgodnie z postanowieniami Karty Praw Podstawowych.

(14) Wspólne obywatelstwo europejskie powinno jeszcze bardziej zacieśnić stosunki między obywatelami Państw Członkowskich i powinno zostać uwzględnione przez krajowych i regionalnych prawodawców, władze lokalne oraz podmioty powołane do ochrony praw obywatelskich na szczeblu krajowym, niezależnie od tego, czy są to władze odpowiadające za bezpieczeństwo, ochronę sądową czy udzielanie pomocy prawnej, np.

rzecznicy praw obywatelskich; w interesie Unii Europejskiej leży zatem sprzyjanie dialogowi i wymianie dobrych praktyk między tymi władzami oraz wspieranie ich sieci kontaktowych na szczeblu europejskim.

(15) Organizacje społeczeństwa obywatelskiego na poziomie europejskim, narodowym, regionalnym i lokalnym są ważnymi elementami aktywnego zaangażowania obywateli w społeczeństwie oraz wspomagają pobudzenie wszystkich aspektów życia publicznego. Są one także pośrednikami pomiędzy Europą j jej obywatelami. Dlatego też należy wspierać i zachęcać do ponadnarodowej współpracy między nimi, szczególną uwagę zwracając na kraje kandydujące poprzez wspomaganie tworzenia i rozwijania w nich podobnych organów.

(16) Organizacje badające europejską politykę publiczną mogą dostarczać idei i refleksji, które przyczyniają się do ożywienia debaty na poziomie europejskim. Zalecane jest zatem również wsparcie – jako punktu stycznego łączącego instytucje europejskie i obywateli – działań, które odzwierciedlają ich zobowiązanie do tworzenia europejskiej tożsamości i obywatelstwa, poprzez ustanowienie wyposażonych w przejrzyste kryteria procedur, w celu wsparcia sieci informacji i wymiany.

(17) Program powinien być dostępny dla wszystkich obywateli, zwłaszcza krajów trzecich

9 Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0224.

stale i legalnie przebywających w Państwie Członkowskim, dlatego szczególną uwagę należy zwrócić na zrównoważoną integrację obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich Państw Członkowskich w ponadnarodowych projektach i działaniach.

(18) W przyjętej przez Radę Europejską w Nicei (7-9 grudnia 2000 r.) deklaracji w sprawie sportu podkreślono, że Wspólnota w swoim działaniu, na mocy różnych postanowień Traktatu, musi brać pod uwagę społeczne, edukacyjne i kulturowe funkcje nieodłącznie związane ze sportem.

(19) Kraje kandydujące oraz kraje EFTA, które są stronami Porozumienia EOG, są uznawane za potencjalnych uczestników programów Wspólnoty, zgodnie z porozumieniami, które z nimi zawarto.

(20) W czasie posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach, które odbyło się w dniach 19 i 20 czerwca 2003 r. przyjęto „Agendę z Salonik dla Bałkanów Zachodnich - w kierunku integracji europejskiej”, która zaprosiła kraje Bałkanów Zachodnich do uczestnictwa w programach i agencjach Wspólnoty. Dlatego kraje Bałkanów Zachodnich należy uznać za potencjalnych uczestników programów Wspólnoty.

(21) Program powinien być regularnie monitorowany i niezależnie oceniany we współpracy z Komisją i Państwami Członkowskimi w celu umożliwienia jego korekty, która jest konieczna, jeżeli środki mają zostać właściwie wdrożone.

(22) Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich, (zwane dalej „rozporządzeniem finansowym”)¹⁰ i rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich¹¹, które zabezpieczają interesy finansowe Wspólnoty, muszą być zastosowane z uwzględnieniem zasady prostoty i spójności w wyborze instrumentów budżetowych, ograniczania liczby przypadków, w których Komisja ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za wdrożenie i zarządzanie, a także wymaganej proporcjonalności pomiędzy ilością zasobów i obciążeniem administracyjnym związanym z ich wykorzystaniem.

(23) Odpowiednie środki powinny zostać podjęte w celu zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz w celu odzyskania utraconych, niewłaściwie wypłaconych lub wykorzystanych funduszy.

(24) Decyzja ustanawia ramy finansowe na całkowity czas trwania programu, mające stanowić

10 Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.

11 Dz.U. L 357 z 31.12.2002, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1261/2005 (Dz.U. L 201 z 2.8.2005, str. 3).

podstawowy punkt odniesienia dla władzy budżetowej, w rozumieniu pkt 33 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 r. między Parlamentem Europejskim, Radą a Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i usprawnienia procedury budżetowej¹².

(25) Z uwagi na ponadnarodowy i wielostronny charakter działań i środków programu

„Europa dla Obywateli” jego cele nie mogą zostać w pełni osiągnięte przez Państwa Członkowskie, ale mogą być osiągnięte na szczeblu Wspólnoty, toteż Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, ustanowioną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów.

(26) Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą procedury wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji¹³.

(27) Przejściowe środki dotyczące monitorowania działań, które rozpoczną się przed 31 grudnia 2006 r., powinny być przyjęte na mocy decyzji 2004/100/WE,

UZGODNILI, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Przedmiot i zakres programu

1. Niniejsza decyzja ustanawia program „Europa dla Obywateli” w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r.

2. Program przyczyni się do osiągnięcia następujących celów ogólnych:

- zachęcenie obywateli do współpracy i udziału w tworzeniu wieloaspektowej, sprawiedliwej, demokratycznej i ukierunkowanej na świat Europy, która byłaby im coraz bliższa, zjednoczonej w swojej różnorodności kulturowej i wzbogaconej przez nią, przyczyniając się w ten sposób do tworzenia pojęcia obywatelstwa europejskiego;

- tworzenie i wzmacnianie tożsamości europejskiej w oparciu o uznane wspólne wartości, historię, kulturę oraz obywatelstwo europejskie, które jest źródłem legitymacji instytucji;

- poprawa wzajemnej znajomości i zrozumienia między obywatelami Europy oraz propagowanie poszanowania i uznania dla różnorodności kulturowej i wielojęzyczności, przyczyniając się do dialogu międzykulturowego, w szczególności poprzez zwalczanie rasizmu, ksenofobii i wszelkich form nietolerancji;

- zapewnienie, aby wymagania związane z obywatelstwem europejskim były w większym

12 Dz.U. C 172 z 18.6.1999, str. 1.

13 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.

stopniu uwzględniane przez krajowe, regionalne i lokalne instytucje wybierane, organy administracyjne i instytucje pomocy obywatelom.

Artykuł 2

Szczegółowe cele programu

Program ma następujące cele szczegółowe, zgodne z zasadniczymi celami Traktatu, które będą realizowane na szczeblu ponadnarodowym:

a) umożliwienie zbliżenia członków społeczności lokalnych z całej Europy w celu wymiany doświadczeń, opinii i wartości, wyciągnięcia wniosków z historii oraz budowania przyszłości;

b) wspieranie działań, debat i refleksji związanych z obywatelstwem europejskim i demokracją, wspólnymi wartościami, wspólną historią i kulturą poprzez współpracę w ramach społeczeństwa obywatelskiego na poziomie europejskim;

c) promowanie wymiany doświadczeń związanych z obywatelstwem europejskim między wyłonionymi w wyborach lokalnymi, regionalnymi i krajowymi organami władzy, do kompetencji których należy zapewnianie obywatelom ochrony sądowej i pomocy administracyjnej, poprzez zwiększenie współpracy transgranicznej, utworzenie europejskich sieci kontaktowych i wzmocnienie sieci już istniejących;

d) sprecyzowanie idei Europy dla jej obywateli poprzez wspieranie i docenianie europejskich wartości i osiągnięć, przy równoczesnym zachowaniu pamięci o przeszłości Europy;

e) wspieranie zrównoważonej integracji obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich Państw Członkowskich, co przyczyni się do dialogu międzykulturowego i ukaże zarówno różnorodność, jak i jedność Europy, ze szczególnym uwzględnieniem działań dotyczących Państw Członkowskich, które niedawno przystąpiły do Unii Europejskiej.

Artykuł 3 Działania

1. Do osiągnięcia celów programu dąży się poprzez następujące działania, szczegółowo opisane w części I Załącznika:

a) Aktywni obywatele dla Europy, do którego należą:

- projekty miast partnerskich;

- projekty obywatelskie i środki wsparcia.

b) Aktywne społeczeństwo obywatelskie w Europie, do którego należą:

- strukturalne wsparcie dla organizacji badających europejską politykę publiczną (zespoły ekspertów);

- strukturalne wsparcie dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego, stowarzyszeń i sieci na poziomie europejskim;

- wsparcie dla projektów inicjowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

c) Razem dla Europy, do którego należą:

- wydarzenia medialne takie, jak rocznice, nagrody, imprezy artystyczne, konferencje na szczeblu europejskim;

- badania i sondaże opinii publicznej;

- narzędzia informacji i rozpowszechniania.

d) Aktywna pamięć europejska, do której należą:

- wsparcie dla projektów mających na celu upamiętnienie ofiar masowych deportacji i masowych eksterminacji nazistowskich i stalinowskich.

2. Zrównoważona integracja obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich Państw Członkowskich może zostać uznana za priorytet w ramach każdego działania, zgodnie ze szczegółowym celem, określonym w art. 2 lit. e).

3. Wspólnotowe środki mogą przyjąć postać dotacji lub zamówień publicznych.

4. Wspólnotowe dotacje mogą być przekazywane za pomocą określonych form, takich, jak dotacje operacyjne, dotacje na działania, stypendia, nagrody.

5. Zamówienia publiczne pokrywają koszty zakupu usług takich, jak organizacja wydarzeń, analizy i badania, narzędzia informacji i rozpowszechniania, monitorowanie i ocena.

6. Aby kwalifikować się do dotacji wspólnotowej, beneficjenci muszą spełniać wymogi zawarte w części II Załącznika.

Artykuł 4 Udział w programie

W programie mogą wziąć udział następujące kraje, zwane dalej „krajami uczestniczącymi”:

a) Państwa Członkowskie;

b) kraje EFTA, które są stronami Porozumienia EOG, zgodnie z przepisami Porozumienia;

c) kraje kandydujące, które korzystają ze strategii przedakcesyjnej, zgodnie z ogólnymi zasadami i warunkami uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych, określonymi odpowiednio w umowie ramowej i w decyzjach Rad Stowarzyszenia;

d) kraje Bałkanów Zachodnich, zgodnie z ogólnymi zasadami uczestnictwa w programach Wspólnoty, które mają być ustalone w ramach porozumień ramowych z tymi krajami.

Artykuł 5

Przystąpienie do programu

W programie mogą wziąć udział wszystkie zainteresowane podmioty, których działania wzmacniają cele programu, przede wszystkim zaś:

- grupy obywateli i lokalne stowarzyszenia i organizacje oraz organy władzy lokalnej, centra szkoleniowe, centra badań polityki publicznej, platformy, sieci;

- fundacje europejskie zajmujące się problematyką europejską, jak np. Ruch Europejski (European Movement), oraz inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

W celu ułatwienia dostępu do środków finansowych zasada proporcjonalności powinna mieć zastosowanie do dokumentów, które należy złożyć, a także tworzy się bazę danych dla składanych wniosków.

Artykuł 6

Współpraca z organizacjami międzynarodowymi

Program może objąć lub zawierać wspólne działania z organizacjami międzynarodowymi, które działają na polu aktywnego obywatelstwa – w szczególności na polu obywatelstwa europejskiego – takimi jak Rada Europy i UNESCO, na zasadzie wspólnego finansowania i zgodnie z rozporządzeniem finansowym i regułami, które dotyczą danej instytucji lub organizacji.

Artykuł 7 Środki wykonawcze

1. Środki konieczne do wykonania programu zostaną przyjęte zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 8 ust. 2.

2. Komisja może przygotować wytyczne dotyczące każdego z działań wymienionych w Załączniku w celu przystosowania programu do ewentualnych zmian priorytetów w dziedzinie aktywnego obywatelstwa europejskiego.

3. Komisja zapewnia, w kontekście strategii informacji i komunikacji UE, a także poprzez inne działania w zakresie informacji, publikacji i rozpowszechniania, szeroką wiedzę oraz wysoki wpływ działań wspieranych przez program.

Artykuł 8 Komitet

1. Komisja jest wspomagana przez komitet zwany dalej „Komitetem”.

2. W przypadku, gdy przywołuje się ten ustęp, stosuje się art. 3 i 7 decyzji 1999/468/WE, uwzględniając przepisy jej art. 8.

3. Komitet uchwala swój regulamin.

Artykuł 9

Spójność z innymi instrumentami Wspólnoty i Unii Europejskiej

1. Komisja zapewni spójność i komplementarność niniejszego programu i instrumentów z innych obszarów działań Wspólnoty, przede wszystkim edukacji, kształcenia zawodowego, kultury, młodzieży, sportu, środowiska naturalnego, sektora audiowizualnego i mediów, podstawowych praw i wolności, integracji społecznej, równości płci, zwalczania wszelkich form dyskryminacji, rasizmu i ksenofobii i promowania badań naukowych i zewnętrznych działań Wspólnoty, w szczególności na poziomie europejskiej polityki sąsiedztwa.

2. W celu realizacji działań spełniających wspólne cele niniejszego programu i innych instrumentów Wspólnoty i Unii, środki są wykorzystywane wspólnie przez program oraz te instrumenty; przestrzega się również nowych wytycznych dotyczących informacji.

Artykuł 10 Środki budżetowe

1. Orientacyjne ramy finansowe przeznaczone na realizację niniejszego programu w okresie 7 lat, od 1 stycznia 2007 r., o którym mowa w art. 1 ust. 1 niniejszym ustala się na 235 000 000 EUR.

2. Roczne środki zatwierdzane są przez władzę budżetową w ramach limitów perspektywy finansowej.

3. Ogólne wydatki administracyjne programu obejmujące wewnętrzne wydatki agencji wykonawczej i wydatki związane z zarządzaniem powinny być proporcjonalne do zadań przewidzianych w danym programie i są zależne od decyzji władz budżetowych i ustawodawczych.

Artykuł 11 Przepisy finansowe

1. Zgodnie z warunkami art. 176 ust. 2 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002 Komisja może zadecydować, w zależności od rodzaju beneficjentów i charakteru działań, o zwolnieniu ich z weryfikacji kompetencji i kwalifikacji zawodowych wymaganych do wykonania proponowanego działania lub programu pracy.

2. Pomoc finansowa przybiera formę dotacji dla osób prawnych lub europejskich stowarzyszeń krajowych instytucji publicznych działających w dziedzinie ochrony obywateli.

Dotacje mogą być w niektórych przypadkach przyznane osobom fizycznym zgodnie z warunkami art. 114 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

3. Komisja może przyznać nagrody dla osób fizycznych i prawnych za działania lub projekty zrealizowane w ramach programu.

4. Zgodnie z art. 181 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002 i w zależności od charakteru działania można dopuścić finansowanie w systemie stawek ryczałtowych i/lub zastosowanie stawek kosztów jednostkowych.

5. Dotacje operacyjne przyznane w ramach niniejszego programu podmiotom realizującym cel będący przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego, zgodnie z definicją w art. 162 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002, nie będą automatycznie obniżane w przypadku ich przedłużenia, zgodnie z art. 113 ust. 2 rozporządzenia finansowego.

6. W przypadku niewielkich dotacji zezwala się na współfinansowanie w formie wkładu rzeczowego.

7. W przypadku niewielkich dotacji takich, jak stypendia i stypendia indywidualne (Individual Mobility Grants - IMG) ilość informacji może zostać ograniczona.

8. W szczególnych przypadkach takich, jak np. przyznanie niewielkiej dotacji, nie wymaga się od beneficjenta udowodnienia finansowej zdolności do przeprowadzenia zaplanowanego projektu lub programu pracy.

Artykuł 12

Ochrona interesów finansowych Wspólnoty

1. Komisja zapewnia, że podczas realizacji działań finansowanych w ramach niniejszej decyzji, interesy finansowe Wspólnoty są chronione przez zastosowanie środków zapobiegawczych, zabezpieczających przed nadużyciami finansowymi, korupcją i wszelkimi innymi nielegalnymi działaniami, przez skuteczny system kontroli, odzyskiwanie niesłusznie wypłaconych kwot oraz, jeżeli wykryte zostaną nieprawidłowości, przez system skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar, zgodnie z rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich¹⁴ oraz (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami¹⁵ oraz z rozporządzeniem (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 maja 1999 r.

dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć

14 Dz.U. L 312 z 23.12.1995, str. 1.

15 Dz.U. L 292 z 15.11.1996, str. 2.

Finansowych (OLAF)¹⁶.

2. W odniesieniu do działań Wspólnoty finansowanych w ramach programu, pojęcie nieprawidłowości, o którym mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 oznacza każde naruszenie przepisów prawa Wspólnoty lub każde naruszenie zobowiązania umowy, wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które narusza lub mogłoby naruszyć ogólny budżet Unii Europejskiej lub budżety zarządzane przez nią, poprzez nieuzasadnione wydatki.

3. Komisja obniży, zawiesi lub zażąda zwrotu kwoty pomocy finansowej przyznanej na dane działanie, jeżeli stwierdzi nieprawidłowości, w tym postępowanie niezgodne z przepisami określonymi w niniejszej decyzji lub decyzji indywidualnej, kontrakcie lub umowie o przyznaniu wsparcia finansowego, o którym mowa, lub jeżeli okaże się, że działanie zostało zmienione w sposób, który jest niezgodny z charakterem warunków realizacji projektu, bez uzyskania zgody Komisji.

4. Jeśli nie przestrzegano terminów lub jeśli tylko część przyznanego wsparcia finansowego jest uzasadniona postępem w realizacji działania, Komisja prosi beneficjenta o przedłożenie uwag w określonym terminie. Jeśli beneficjent nie udzieli zadowalającej odpowiedzi, Komisja może anulować pozostałą część pomocy finansowej i zażądać spłaty kwoty już otrzymanej przez beneficjenta.

5. Wszelkie nieprawidłowe wpłaty są zwracane Komisji. Do kwot, które nie zostały zwrócone w odpowiednim czasie, doliczane są odsetki zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu finansowym.

Artykuł 13 Kontrola i ocena

1. Komisja zapewni regularną kontrolę programu. Wyniki procesu kontroli i oceny będą użyte podczas realizowania programu.

Kontrola uwzględni przede wszystkim sporządzanie sprawozdań określonych w ust. 3 lit. a) i c).

Szczegółowe cele mogą zostać zmienione w zależności od wniosków w sprawozdaniach z kontroli.

2. Komisja zapewni regularną, zewnętrzną i niezależną ocenę programu oraz będzie regularnie informować właściwe komisje Parlamentu Europejskiego.

3. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów:

a) okresowe sprawozdanie z oceny efektywności programu oraz jakościowych i ilościowych

16 Dz.U. L 136 z 31.5.1999, str. 1.

aspektów realizacji programu trzy lata po jego przyjęciu;

b) komunikat na temat dalszej części programu cztery lata po jego przyjęciu;

c) szczegółowa ciągła ocena wykonania i wyników programu po jego wdrożeniu, nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.

Artykuł 14 Przepisy przejściowe

Działania rozpoczęte przed 31 grudnia 2006 r. na mocy decyzji 2004/100/WE będą podlegać tej decyzji do ich zakończenia.

Artykuł 15

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2007 r.

Sporządzono w

W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady

Przewodniczący Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK I.OPISDZIAŁAŃ

DZIAŁANIE1:AKTYWNIOBYWATELEDLAEUROPY

Działanie to stanowi część programu ukierunkowaną w szczególności na działania, w których bezpośrednio lub pośrednio uczestniczą obywatele. Działania te dzielą się na następujące dwa rodzaje środków:

Projekty miast partnerskich

Celem tego środka są działania, które wspierają lub łączą się z bezpośrednią wymianą między obywatelami Europy poprzez ich udział w działaniach miast partnerskich. Mogą to być organizowane w kontekście działań miast partnerskich jednorazowe czy pilotażowe działania lub też wieloletnie umowy o ustalonej strukturze, uwzględniające kilku partnerów, oparte o planowe podejście i składające się z szeregu działań, do których mogą należeć spotkania obywateli, takie jak imprezy organizowane przez partnerskie kluby sportowe, specjalistyczne konferencje i seminaria na tematy będące przedmiotem powszechnego zainteresowania, wraz z towarzyszącymi im publikacjami. Środek ten przyczyni się do poszerzenia wiedzy obywateli o sobie nawzajem i pogłębienia wzajemnego zrozumienia między obywatelami i kulturami.

Aby uprościć realizację tego środka, strukturalne wsparcie może zostać przekazane bezpośrednio Radzie Europejskich Władz Miejskich i Regionów (CEMR), podmiotowi, który realizuje cel będący przedmiotem ogólnoeuropejskiego zainteresowania, działając w obszarze projektów miast partnerskich.

Projekty obywatelskie i środki wsparcia

W ramach tego środka wsparcie zostanie udzielone różnym projektom o wymiarze ponadnarodowym i międzysektorowym, w których obywatele biorą bezpośredni udział. Priorytet przyznaje się projektom mającym na celu zachęcanie aktywnych organizacji, takich jak lokalne amatorskie kluby sportowe, do uczestnictwa na poziomie lokalnym. Skala i zakres projektów będą zależały od sytuacji społecznej, a ich celem będzie badanie innowacyjnymi metodami możliwych odpowiedzi na zidentyfikowane potrzeby. Dla projektów w ramach tego środka nie wymaga się zaplecza w formie współdziałania miast partnerskich. Wsparcie otrzymają projekty wykorzystujące nowe technologie, w szczególności technologie informacyjne i komunikacyjne (TSI). Projekty te mają umożliwić obywatelom o zróżnicowanych poglądach wspólne działania lub dyskusje dotyczące wspólnych kwestii europejskich, rozwijając wzajemne zrozumienie i poszerzając wiedzę o procesie integracji europejskiej.

Aby poprawić jakość projektów obywatelskich, należy stworzyć środki wsparcia, które umożliwią wymianę najlepszych praktyk, wymianę doświadczeń między zainteresowanymi stronami na poziomie lokalnym i regionalnym, włączając władze publiczne oraz rozwój nowych umiejętności, np. poprzez szkolenia.

Na realizację tego działania przeznaczono około 40% całkowitej kwoty budżetu niniejszego projektu.

DZIAŁANIE2:AKTYWNESPOŁECZEŃSTWOOBYWATELSKIEWEUROPIE

Strukturalne wsparcie dla organizacji badających europejską politykę publiczną (zespoły ekspertów)

Instytucje, dzięki którym powstają nowe idee i refleksje dotyczące kwestii europejskich, są ważnymi instytucjonalnymi partnerami w dyskusji, którzy mogą przekazywać instytucjom europejskim niezależne, międzysektorowe zalecenia o znaczeniu strategicznym… Mogą one podejmować działania, które przyczyniają się do ożywienia debaty przede wszystkim na temat obywatelstwa Unii Europejskiej oraz na temat europejskich wartości i kultur. Środek ten ma na celu wzmocnienie możliwości instytucjonalnych tych organizacji, które są reprezentatywne, stwarzają rzeczywistą wartość dodaną na poziomie europejskim, są w stanie zapewnić znaczący efekt multiplikacji oraz są zdolne do współpracy z innymi beneficjentami niniejszego programu.

Istotnym elementem w tym obszarze jest wzmocnienie sieci transeuropejskich. Dotacje mogą być przyznawane na podstawie wieloletniego programu pracy, uwzględniającego szereg różnych tematów i działań.

Strukturalne wsparcie może zostać przekazane bezpośrednio stowarzyszeniu „Groupement d’études et de recherches Notre Europe” oraz „Institut für Europäische Politik” w Berlinie, które realizują cel będący przedmiotem ogólnoeuropejskiego zainteresowania.

Strukturalne wsparcie dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego, stowarzyszeń i sieci na poziomie europejskim

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego są ważnym elementem obywatelskiego, edukacyjnego, kulturalnego i politycznego zaangażowania społecznego obywateli. Konieczne jest, aby istniały i były zdolne do działania i współpracy na poziomie europejskim. Powinny one także mieć możliwość uczestniczenia w kształtowaniu polityki poprzez konsultacje. Środek ten zapewni im stabilność i zdolność do działania w wymiarze międzysektorowym i horyzontalnym w charakterze ponadnarodowych katalizatorów w stosunku do ich własnych członków oraz społeczeństwa obywatelskiego na poziomie europejskim, przyczyniając się w ten sposób do osiągnięcia celów programu. Istotnym elementem w tym obszarze jest wzmocnienie sieci transeuropejskich i stowarzyszeń europejskich. Dotacje mogą być przyznawane na podstawie wieloletniego programu pracy, uwzględniającego szereg różnych tematów i działań.

Strukturalne wsparcie może zostać przekazane bezpośrednio trzem podmiotom, które realizują cel będący przedmiotem ogólnoeuropejskiego zainteresowania, a mianowicie Platformie europejskich społecznych organizacji pozarządowych, organizacji Ruch Europejski oraz Europejskiej Radzie ds. Uchodzców i Wypędzonych.

Wsparcie dla projektów inicjowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego takie, jak organizacje pozarządowe, związki

zawodowe, federacje, zespoły ekspertów, instytucje zapewniające nieformalne kształcenie dla dorosłych itd., mogą włączać obywateli do swoich działań lub reprezentować ich interesy poprzez debaty, publikacje, rzecznictwo, działalność szkoleniową i inne konkretne projekty ponadnarodowe. Rozpoczęcie lub kontynuowanie działań organizacji społeczeństwa obywatelskiego w wymiarze europejskim pozwoli im na zwiększenie wydajności i dotarcie do szerszej publiczności. Bezpośrednia współpraca organizacji społeczeństwa obywatelskiego z różnych Państw Członkowskich przyczyni się do wzajemnego zrozumienia różnych kultur i punktów widzenia oraz do rozpoznania wspólnych trosk i wartości. Cel ten może być realizowany za pomocą pojedynczych projektów, jednak działania obliczone na dłuższy okres będą miały bardziej trwały wpływ i umożliwią powstanie sieci i efektu synergii.

Na realizację tego działania przeznaczono około 38% całkowitej kwoty budżetu niniejszego projektu.

DZIAŁANIE3:RAZEMDLAEUROPY Wydarzenia medialne

Środek ten ma na celu wsparcie organizowanych przez Komisję lub we współpracy z nią wydarzeń o znacznej skali i zasięgu, które dotyczą ważnych dla ludności Europy zagadnień, przyczyniają się do zwiększania poczucia przynależności do wspólnoty, uświadamiają historię, osiągnięcia i wartości Unii Europejskiej, włączają ludność w dialog międzykulturowy i przyczyniają się do rozwoju tożsamości europejskiej.

Wydarzeniami takimi mogą być obchody upamiętniające wydarzenia historyczne, obchody związane z europejskimi osiągnięciami, imprezy artystyczne, akcje mające na celu zwrócenie uwagi na konkretny problem, konferencje na szczeblu europejskim, imprezy związane z europejskim sportem amatorskim oraz przyznawanie nagród za ważne osiągnięcia. Wsparcie otrzymają projekty wykorzystujące nowe technologie, w szczególności TIK.

Badania

Aby lepiej zrozumieć aktywną postawę obywatelską na poziomie europejskim, Komisja przeprowadzi badania i sondaże opinii publicznej.

Narzędzia informacji i rozpowszechniania

Skupienie wysiłków na obywatelach i różnorodność inicjatyw na polu aktywnego obywatelstwa wymagają kompleksowych informacji na temat różnych działań w ramach programu, innych działań europejskich związanych z obywatelstwem oraz innych istotnych inicjatyw, które będą przekazywane za pomocą portalu internetowego i innych narzędzi. Przede wszystkim za priorytetową uznać należy informację na temat dyrektywy 2004/38/WE, której termin transpozycji przez Państwa Członkowskie upływa dnia 30 kwietnia 2006 r.

Strukturalne wsparcie może zostać przekazane bezpośrednio organizacjom „Association Jean Monnet”, „Centre européen Robert Schuman” oraz “Maisons de l’Europe”, które są

stowarzyszone na szczeblu krajowym i europejskim, jako podmiotom realizującym cel będący przedmiotem ogólnoeuropejskiego zainteresowania.

Na realizację tego działania przeznaczono około 8% całkowitej kwoty budżetu niniejszego projektu.

DZIAŁANIE 4: AKTYWNA PAMIĘĆ EUROPEJSKA

W ramach tego działania wsparcie może być udzielone następującym rodzajom projektów:

- projektom mającym na celu zachowanie najważniejszych miejsc i pomników związanych z masowymi deportacjami, byłych obozów koncentracyjnych i innych miejsc męczeństwa i eksterminacji nazistowskiej na szeroką skalę, a także archiwów dokumentujących te wydarzenia oraz zachowanie pamięci o ofiarach w tych miejscach;

- projektom mającym na celu zachowanie pamięci o tych, którzy w skrajnych okolicznościach ocalili ludzi przed holokaustem;

- projektom mającym na celu upamiętnienie ofiar masowych eksterminacji i deportacji związanych ze stalinizmem, a także zachowanie pomników i archiwów dokumentujących te wydarzenia.

Projekty w ramach tego działania powinny mieć znaczenie ponadnarodowe lub powinny zawierać element ponadnarodowy oraz powinny wspierać wśród narodów Europy zrozumienie zasad demokracji, wolności i poszanowania praw człowieka. Na realizację tego działania przeznaczono około 4% całkowitej kwoty budżetu niniejszego projektu.

II.ZARZĄDZANIEPROGRAMEM

Program będzie realizowany zgodnie z zasadami przejrzystości oraz otwartości na różnego rodzaju organizacje i projekty. Z tego względu wybór projektów i działań będzie się odbywał zasadniczo za pomocą otwartych zaproszeń do składania wniosków. Odstępstwa będą możliwe tylko w szczególnych okolicznościach i zgodnie z art. 168 ust.1 lit. c) i lit. d) przepisów wykonawczych rozporządzenia finansowego.

Niniejszy program będzie rozwijał zasadę wieloletnich programów partnerskich w oparciu o uzgodnione cele i analizę wyników tak, aby zapewnić wzajemne korzyści zarówno dla społeczeństwa obywatelskiego, jak i dla Unii Europejskiej. Maksymalny czas trwania finansowania przydzielonego przez pojedynczą umowę o dotację w ramach niniejszego programu jest ograniczony do 3 lat.

W przypadku niektórych działań, szczególnie dla działania 1, konieczne może być wprowadzenie zcentralizowanego zarządzania pośredniego. Tam, gdzie to odpowiednie, do zarządzania programem powinny być wykorzystywane istniejące środki i struktury w zakresie

zarządzania i wdrażania.

Wszystkie działania będą realizowane na poziomie ponadnarodowym. Będą one wspierać przemieszczanie się obywateli i przepływ idei w ramach Unii Europejskiej.

Ustanowione kryteria wyboru, wraz ze stosowaną skalą klasyfikacji, są dostępne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów.

Wnioski w sprawie finansowania są oceniane w świetle następujących kryteriów:

- zgodność z celem programu;

- jakość planowanych działań;

- prawdopodobny efekt mnożnikowy tych działań wobec obywateli;

- geograficzny wpływ prowadzonych działań;

- zaangażowanie obywateli w organizację zainteresowanych instytucji.

Niezależnie od tego, czy otrzymali oni dotacje czy też nie, wnioskodawcy mają prawo do uzyskania stosownych informacji na temat motywów wydania decyzji końcowej.

Ważnym elementem jest tworzenie sieci i efektu multiplikacji, w tym wykorzystanie TIK, co znajdzie odzwierciedlenie zarówno w typie działań jaki i w rodzaju uczestniczących w projekcie organizacji. Wsparcie otrzymają działania mające na celu rozwój współpracy oraz efektu synergii między różnymi zainteresowanymi stronami uczestniczącymi w projekcie.

Z budżetu programu można również pokryć wydatki na działania związane z przygotowaniem, kontynuacją, kontrolą, audytem i oceną, które są niezbędne do zarządzania programem i realizacji jego celów takich, jak badania, spotkania, działania związane z informowaniem i publikowaniem, wydatki na sieci TIK używane do wymiany informacji oraz wszelkie inne wydatki na wsparcie administracyjne i techniczne, które Komisja może uznać za niezbędne do zarządzania programem.

Komisja może również podejmować odpowiednie działania w zakresie informowania, publikacji i rozpowszechniania. Działania te mogą być finansowane z dotacji lub organizowane i finansowane bezpośrednio przez Komisję, przy pomocy umów o świadczenie usług.

III.KONTROLEIAUDYT

W przypadku projektów wybranych zgodnie z procedurą opisaną w art. 13 ust. 1 ustanowiony zostanie system audytu wyrywkowego.

Beneficjent otrzymujący dotację jest zobowiązany do udostępnienia Komisji wszelkich dokumentów uzupełniających dotyczących wydatków w okresie pięciu lat od daty otrzymania płatności końcowej. Beneficjent dotacji jest zobowiązany do zapewnienia, że tam, gdzie to

stosowne, dokumenty uzupełniające będące w posiadaniu partnerów lub członków, zostaną udostępnione Komisji.

Komisja może przeprowadzić kontrolę wykorzystania dotacji bezpośrednio przy pomocy swojego własnego personelu lub przy pomocy właściwej, wybranej przez siebie organizacji zewnętrznej. Takie kontrole mogą być przeprowadzane w czasie obowiązywania umowy oraz przez okres pięciu lat od dnia ostatecznej zapłaty. Tam, gdzie to stosowne, wyniki kontroli mogą prowadzić do decyzji o zwrocie Komisji wypłaconych środków.

Personel Komisji i personel zewnętrzny zatwierdzony przez Komisję musi mieć odpowiedni dostęp do biur beneficjenta oraz do wszelkich informacji, w tym informacji w postaci elektronicznej, wymaganych do celów przeprowadzenia takiej kontroli.

Trybunał Obrachunkowy oraz Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) korzystają z takich samych praw, jak Komisja, szczególnie, jeśli chodzi o dostęp.