Sygn. akt V W 2851/20
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2020 roku
Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie V Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący sędzia Justyna Koska-Janusz po rozpoznaniu w sprawie M. K., P. T., D. S. i P. S.
obwinionych o czyn z art. 54 kw i in.
w przedmiocie umorzenia postępowania postanawia
I.
na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 k.p.w. w zw. z art. 62 § 2 k.p.w. umorzyć postępowanie przeciwko M. K., P. T., D. S. i P. S. - wobec stwierdzenia, iż czyny obwinionych nie zawierają znamion wykroczenia;
II.
na podstawie art. 119 § 2 pkt 1 k.p.w. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
M. K. został obwiniony o to, że w dniu 16 maja 2020 roku około godziny 16:30 w W. na Plac (...), naruszył zakaz gromadzenia się, wprowadzony Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16.05.2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, poprzez uczestnictwo z zgromadzeniu w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku Prawo o zgromadzeniach, to jest o wykroczenie z art. 54 kw w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
P. S. został obwiniony o to, że w dniu 16 maja 2020 roku około godziny 16:40 w W. na ul. (...), stwarzał w sposób oczywisty, bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego, w ten sposób, że nie stosował się do wydanych z mocy ustawy w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16.05.2020 roku (poz. 878) ograniczeń, znajdując się na obszarze, na którym wystąpił stan epidemii, brał udział w zgromadzeniu, nie stosując się do wydanego nakazu zachowania wymaganego dystansu. Jednocześnie nie zastosował się do wydanego na podstawie prawa polecenia nakazującego zaprzestania działań stwarzających zagrożenie dla niego i innych osób w związku z wystąpieniem stanu epidemii, to jest o wykroczenie z art. 54 kw w zw. z § 13 ust. 1 oraz § 16 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
P. T. został obwiniony o to, że w dniu 16 maja 2020 roku w W. na Plac (...), brał udział w zgromadzeniu, wykraczając tym samym wobec przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscu publicznym, wydanym z upoważnienia ustawy, to jest o wykroczenie z art. 54 kw w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
D. S. został obwiniony o to, że w dniu 16 maja 2020 roku w W. na ul. (...), będąc w miejscu publicznym nie stosował się do wydanego zakazu brania udziału w zgromadzeniu, jednocześnie przemieszczając się pieszo nie zachował odległości nie mniejszej niż 2 metry od innej osoby, jak i zarówno nie zasłaniał ust i nosa w czasie określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem
stanu epidemii, to jest o wykroczenie z art. 54 kw w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
W ocenie Sądu, przedstawiony przez oskarżyciela publicznego materiał dowodowy nie daje podstaw do przypisania obwinionym sprawstwa zarzucanych im wykroczeń z art. 54 kodeksu wykroczeń, a co więcej, aby można było uznać, że swoim zachowaniem wyczerpali znamiona ogólne wykroczenia, o których mowa w art. 1 § 1 kodeksu wykroczeń.
Przechodząc do analizy niniejszej sprawy z dowodów dołączonych do wniosku o ukaranie wynika, że w dniu 16 maja 2020 roku obyło się spontaniczne, pokojowe zgromadzenie, tzw. (...), w którym to demonstranci spotkali się przy ul. (...), skąd mieli wyruszyć w kierunku (...). Około godziny 15:45, na wysokości ul. (...), zgromadzenie zostało otoczone kordonem policji, albowiem – w ocenie Policji - protestujący nie przestrzegali zakazu zgromadzenia, stali obok siebie, nie zachowując wymaganej odległości, a ponadto część osób nie miała założonych na twarz maseczek, zakrywających usta i nos. Protestujący byli kilkukrotnie wzywani przez megafon do zachowania zgodnego z prawem, a także rozejścia się wobec występującego stanu epidemii. W związku z niezastosowaniem się przez protestujących do wydawanych komunikatów, funkcjonariusze Policji przystąpili do zatrzymywania osób demonstrujących. Wśród osób zatrzymanych byli M. K., P. T., D. S. i P. S..
Obwiniony M. K. nie przyznał się do zarzucanych jemu czynów i odmówił składania wyjaśnień (k. 21).
Obwiniony D. S. nie przyznał się zarzucanego jemu czynu i wyjaśnił, że stał w bezpiecznej odległości od innych uczestników zgromadzenia (k. 13).
Obwiniony P. S. nie został przesłuchany w toku czynności wyjaśniających.
Obwiniony P. T. nie został przesłuchany w toku czynności wyjaśniających.
W świetle przedstawionych przez oskarżyciela publicznego dowodów nie budzi wątpliwości fakt obecności obwinionych w miejscu i w czasie wskazanym we wniosku o ukaranie, niemniej nie można tracić z pola widzenia uprawnienia obwinionych do korzystania w przestrzeni publicznej z wolności słowa i wyrażania poglądów.
Dokonując prawnokarnej oceny zachowania obwinionych, w tym przypadku przez pryzmat znamion zarzucanego obwinionym wykroczenia z art. 54 kw, należy udzielić odpowiedzi na pytanie, czy zachowanie obwinionych rzeczywiście godziło w przedmiot ochrony tego wykroczenia, tzn. czy faktycznie doszło po stronie obwinionych do wykroczenia przez nich przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych oraz czy czyny obwinionych realizują znamiona ogólne jakiegokolwiek czynu zabronionego jako wykroczenia, a przede wszystkim, czy czyn ten należy ocenić jako karygodny (społecznie szkodliwy).
Odpowiedzialności na podstawie art. 54 kodeksu wykroczeń podlega ten, kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych. Przedmiotem ochrony wskazanego przepisu jest porządek w miejscach publicznych i zasady zachowania się w takich miejscach, określone w przepisach wydanych z upoważnienia ustawowego.
Przepis ma charakter blankietowy, tj. sam nie określa znamion zabronionego zachowania, lecz odsyła do innych przepisów, które regulują zasady i sposób zachowania się w miejscach publicznych. Tak więc przepis art. 54 kw stanowi normę sankcjonującą w stosunku do tych wszystkich przypadków, w których przepisy porządkowe o zachowaniu się w miejscach publicznych stanowią normę niezabezpieczoną. Czynność sprawcza polega na „wykraczaniu" przeciwko przepisom porządkowym, czyli takim zachowaniu się sprawcy, które narusza obowiązujący w określonym miejscu publicznym porządek, wyznaczony tymi przepisami porządkowymi.
Zachowanie się sprawcy musi naruszać przepisy dotyczące zachowania się w miejscach publicznych, tj. takich, które są ogólnie dostępne dla każdego. Odesłanie zawarte w art. 54 kw obejmuje wyłącznie „przepisy porządkowe". Termin nie jest w pełni ostry, a precyzyjne ustalenie jego znaczenia może budzić wątpliwości. Nie został on zdefiniowany w obowiązującym ustawodawstwie. W praktyce ustawy udzielające upoważnień do stanowienia przepisów porządkowych wyraźnie kwalifikują te przepisy przy pomocy terminu „przepisy porządkowe" lub „zarządzenia porządkowe". W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę, że analizowany przepis ma na celu ochronę porządku i spokoju w miejscach publicznych. Zawiera on odesłanie do przepisów porządkowych wydawanych w celu zapewnienia porządku i spokoju publicznego. W konsekwencji, w razie naruszenia przepisów, które mają inny przedmiot ochrony, nie jest możliwe zastosowanie zaskarżonego przepisu. Należy przy tym zauważyć, że podstawę karania na podstawie art.
54 kw może stanowić wyłącznie naruszenie przepisów regulujących zachowania w miejscach publicznych (vide wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2003 roku, P 10/2, OTK-A 2003, nr 6, poz. 62).
Jako przepisy, przeciwko którym mieli wykroczyć obwinieni, oskarżyciel wskazał § 13 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Nie ulega najmniejszych wątpliwości, że Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 roku w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. W dniu 16 maja 2020 roku rozporządzeniem Rady Ministrów utrzymano do odwołania m. in. zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności innych niż określone w pkt 1 zgromadzeń organizowanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych oraz imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem spotkań danej osoby z jej osobami najbliższymi w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny lub z osobami najbliższymi osobie, z którą pozostaje we wspólnym pożyciu, wprowadzonym rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 roku, a także nakaz określonego sposobu przemieszczania się.
Analiza przywołanych powyżej regulacji prawnych prowadzi do wniosku, że karane mogą być wyłącznie określone kategorie osób oraz osoby działające w rażąco niebezpiecznych okolicznościach. Nie ma natomiast przepisów karnych umożliwiających generalne sankcjonowanie złamania zakazów określonych w rozporządzeniu.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że art. 54 Konstytucji RP gwarantuje każdemu wolność wyrażania swoich poglądów, natomiast w art. 57 Konstytucji RP zagwarantowane jest każdemu prawo do organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Realizacje tych praw często korelują ze sobą, co wiąże się z opiniotwórczym charakterem zgromadzenia, które jest formą ekspresji poprzez słowa, zachowania, czy postawy. Także normy prawa międzynarodowego, stanowiące część polskiego porządku prawnego, gwarantują obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej szereg praw związanych z wolnością zgromadzeń oraz manifestowania swoich poglądów. W szczególności art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (dalej: EKPC) zapewnia każdemu prawo do wolności wyrażania opinii, a w art. 11 tej Konwencji statuuje się prawo do swobodnego, pokojowego gromadzenia się po to, aby swoje poglądy publicznie wyrażać. Takie same gwarancje wynikają również z innych aktów prawa międzynarodowego, jak Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 19 grudnia 1966 r. (art. 21) czy Karta Praw Podstawowych UE (art. 12).
Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej ETPC) wynika jasno, iż wolność zgromadzeń oznacza w szczególności swobodę wyboru czasu i miejsca zgromadzenia, formy wyrażania poglądów oraz swobodnego ustalania przebiegu zgromadzenia. Po stronie władz publicznych istnieje natomiast obowiązek podejmowania działań, które doprowadzą do urzeczywistnienia tego prawa, czyli usunięcia przeszkód, które to uniemożliwiają, a przede wszystkim zaniechania nieuzasadnionych ingerencji w tą sferę nawet, gdy demonstracja może drażnić i przeszkadzać innym (zob. wyroki TK z dnia 28 czerwca 2000 r. w sprawie K 34/99 i z dnia 10 listopada 2004 r. sygn. akt Kp 1/04; wyrok ETPC z 2007 r. w sprawie (...) i inni przeciwko Bułgarii, wyrok ETPC z 2010 r. w sprawie (...) przeciwko Rosji).
Należy pamiętać, na co niejednokrotnie zwracał uwagę w swoim orzecznictwie Europejski Trybunał Praw Człowieka, że władze publiczne powinny w każdych okolicznościach wykazywać odpowiedni poziom tolerancji dla pokojowych zgromadzeń, niezależnie od tego, czy ich odbywanie się wiązać się może z pewnymi zaburzeniami porządku publicznego (zob. m.in. wyrok ETPC z dnia 26 kwietnia 1991 r. w sprawie (...) przeciwko Francji, wyrok ETPC z dnia 3 października 2003 r. w sprawie (...) przeciwko Rosji).
Zdaniem Trybunału wykluczone winno być stosowanie sankcji wobec osób zachowujących się pokojowo. Uczestnicy zgromadzenia mogą ponosić odpowiedzialność jeżeli podejmują się aktów agresji lub przemocy (zob. m.in. wyrok ETP z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie (...) i inni przeciwko Węgrom ).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że zachowanie obwinionych w czasie, gdy przebywali w okolicy Pl. (...) - w związku z pokojową, spontaniczną manifestacją - stanowiło w istocie realizację ich prawa do wolności wyrażenia swojej opinii. W takich warunkach, potrzeba wyrażenia niezgody na wprowadzenie obostrzeń przez Radę Ministrów, doprowadziła właśnie do protestu w postaci symbolicznego zgromadzenia się. Zachowanie to zmierzało do zamanifestowania braku zgody obywateli RP
na nadużycie podmiotowego prawa gromadzenia wyrażone w § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku.
Z kolei w przypadku naruszenia nakazu określonego sposobu przemieszczania się, wprowadzonego w § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii należy przywołać przepisy z art. 52 Konstytucji RP, która reguluje wolność poruszania się, stanowiąca przejaw ogólnej wolności osobistej, przy czym na podstawie ust. 3 powyższego przepisu przedmiotowa wolność może podlegać ograniczeniom określonym w ustawie. Natomiast art. 57 Konstytucji RP gwarantuje każdemu prawo do organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Z kolei art. 31 ust. 3 Konstytucji RP stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób, przy czym ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Powyższe rozważania mają istotne znaczenie w niniejszej sprawie, albowiem warunkiem formalnym zgodnego z Konstytucją ograniczania praw jest ustanawianie ich tylko w ustawie. W ten sposób Konstytucja wprowadza zasadę wyłączności ustawy przy ograniczaniu konstytucyjnych praw. Zauważyć w tym miejscu jednakże należy, że Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nie zawiera żadnych sankcji za naruszenie przedmiotowych przepisów. Tymczasem odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary – art. 1 § 1 kodeksu wykroczeń. Za taki akt normatywny nie może być oczywiście uznane przedmiotowe Rozporządzenie Rady Ministrów.
Rozporządzenie to może wprowadzać m. in. przepisy porządkowe, jednak należy je traktować jedynie jako normy sankcjonowane (zakazy), których naruszenie może prowadzić do odpowiedzialności wynikającej z kodeksu wykroczeń, o ile w sposób wyraźny i skonkretyzowany dokonano takiego zastrzeżenia w treści tego rozporządzenia. Art. 54 kw stosuje się bowiem wyłącznie do naruszeń takich przepisów porządkowych, co do których wyraźnie zastrzeżono, że ich naruszenie podlega odpowiedzialności karnoadministracyjnej (tak: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2009 roku, sygn. akt III KK 249/09, uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2003 roku, sygn. akt P 10/02). Warto przytoczyć także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 roku w sprawie V KK 41/05 (OSNKW 2005/9/83, Biul. SN 2005/8/11), z którego wynika, iż przy tworzeniu przepisów o charakterze porządkowym, mających wypełniać swą treścią dyspozycję przepisu o charakterze
"blankietowym", zawierającego sankcję (np. art. 54 kw), wystarczające jest ogólne odesłanie do odpowiedzialności przewidzianej w tym przepisie.
W ocenie Sądu Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nie spełnia powyższych kryteriów poprawności techniki legislacyjnej. Nie odsyła ono bowiem w swej treści do konkretnego przepisu kodeksu wykroczeń i jednoznacznie nie określa wobec sprawcy prawno- materialnych konsekwencji naruszenia przez niego zawartych w niej przepisów.
Podkreślić również należy, że nakładanie ograniczeń w zakresie podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela musi odbywać się na podstawie prawidłowej legislacji, w szczególności zgodnie z podstawowymi zasadami wyrażonymi w Konstytucji, a zatem wprowadzenie nakazów i zakazów podstawowych praw i wolności obywatelskich może nastąpić tylko w przypadku wprowadzenia jednego z trzech stanów nadzwyczajnych, co dotychczas nie miało miejsca. Zgodnie bowiem z art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej, przy czym biorąc również pod uwagę ust. 3 - zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa. Reasumując brak wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, który to stan nadzwyczajny odpowiada obecnej sytuacji związanej z „koronawirusem” powoduje, że zakazy wyrażone w treści ww. rozporządzenia uznać należy za niekonstytucyjne, a w związku z tym bezprawne.
W takich warunkach w zachowaniu obwinionych nie sposób doszukać się niekorzystnych, z punktu widzenia interesów całego społeczeństwa, następstw (skutków) działań. W konsekwencji Sąd nie dostrzegł podstaw, aby stwierdzić wystąpienie szkody społecznej, a sprowadzając to zagadnienie do wymiaru etycznego - stwierdzić, że działanie obwinionych wyrządziło społeczeństwu zło.
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 2 k.p.w., nie wszczyna się postępowania, a wszczęta umarza, jeżeli czyn nie zawiera znamion wykroczenia. W sytuacji, gdy brakuje jakiegokolwiek z elementów koniecznych do uznania, że działanie bądź zaniechanie zarzucane sprawcy jest karalne jako wykroczenie, nie mamy do czynienia z czynem zabronionym.
W niniejszej sprawie nie sposób uznać, że zachowanie obwinionych zarzucane im przez oskarżyciela publicznego nie stanowiło wyrazu realizacji przysługujących im na mocy Konstytucji oraz innych aktów prawnych prawa wolności wyrażania poglądów w miejscach publicznych. Nie można zatem przyjąć, by działanie obwinionych powodowało negatywny wpływ na porządek publiczny i wolność gromadzenia się. Zachowanie obwinionych przyniosło pożyteczne skutki społeczne, wskazując na przyczyny i istotę niezadowolenia, tak uczestników tego protestu, jak i opinii publicznej. W warunkach przedmiotowej sprawy zaistniała więc sytuacja, gdy zachowanie obwinionych, choć formalnie realizowało znamiona szczególne wykroczenia z art. 54 kw, z uwagi na okoliczności, w jakich działali obwinieni i warunki, w jakich odbywało się zgromadzenie, w istocie nie godziło w przedmiot ochrony tego wykroczenia i nie było społecznie szkodliwe. Sąd w przedmiotowej sprawie podziela stanowisko dominujące w doktrynie: A. Zolla (Kodeks Karny Część ogólna t. 1 Komentarz, red A. Zoll Kraków 2004, s, 26 -27); T. Grzegorczyka (Kodeks Wykroczeń. Komentarz, wyd. II Tomasz Grzegorczyk, komentarz do art. 1, Lex 2013), prezentowane też w judykaturze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 1997 r. III KKN 222/96), iż brak społecznej szkodliwości czynu oznacza brak znamion czynu zabronionego (ogólnych znamion wykroczenia określonych w art. 1 § 1 k.w.). Odnotować należy, że w doktrynie prezentowane jest także stanowisko, zgodnie z którym popełnienie czynu, którego nie można uznać za karygodny (pozbawiony cech społecznej szkodliwości) wskazuje na sytuację, w której „ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia – art. 5 ust. 1 pkt 2 in fine k.w. (tak Andrzej Światłowski w komentarzu do art. 5 kpw pod red. Andrzeja Sakowicza, wyd. 1,Legalis 2018). Nie zmienia to jednak podstawy prawnej rozstrzygnięcia, którą zarówno w przypadku braku znamion czynu zabronionego, jaki i sytuacji, gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia jest art. 5 ust. 1 pkt 2 k.p.w.
Stwierdzając zaś okoliczności wyłączających orzekanie po wszczęciu postępowania, sąd zgodnie z dyspozycją art. 62 § 2 k.p.w.
wydaje postanowienie o jego umorzeniu.
Zgodnie natomiast z treścią art. 119 § 2 pkt 1 k.p.w., w razie uniewinnienia obwinionego lub umorzenia postępowania, koszty postępowania w sprawie, w której wniosek o ukaranie złożył oskarżyciel publiczny, ponosi odpowiednio Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Skoro zatem oskarżycielem publicznym w niniejszej sprawie jest Policja, zatem kosztami postępowania należało obciążyć Skarb Państwa.
sędzia Justyna Koska – Janusz
