Zagrożenia związane z obrotem przy użyciu kart płatniczych. Cz. I. Metody zabezpieczania kart płatniczych przed fałszerstwem

Roman Łuczak

Zagrożenia związane

z

obrotem

przy użyciu kart płatniczych

Część ł: Metody zabezpieczania

kart płatniczych przed fałszerstwem

26700 10500 800 4000 2600 1600 7500 20000 1800 Kiedy przed czterdziestu laty wpro­

wadzano karty płatnicze, nie spodzie­ wano się tak ogromnego ich rozpo­ wszechnienia. Początki jak zawsze były trudne, ludzie nie ufali „kawałkowi plastiku", przy użyciu którego można było zapłacić w sklepie czy w hotelu. Należy w tym miejscu przypomnieć, że niespełna 80 lat wcześniej również wprowadzanie i rozpowszechnianie pieniądza papierowego napotykało bardzo duży opór społeczeństwa, a w tym nawet środowisk kupieckich.

Z upływem czasu dostrzeżono nie­ wątpliwe zalety karty: nie potrzeba no­ sić gotówki, ryzyko strat z powodu za­ gubienia lub kradzieży karty jest zna­ cznie mniejsze niż w przypadku pie­ niędzy, można wreszcie korzystać z karty w innych krajach, w innych syste­ mach walutowych. Przy użyciu karty płatniczej pobiera się gotówkę w pra­ ktycznie dowolnym banku lub używa jako karty telefonicznej. Dynamicznie rozwijała się równocześnie sieć pun­ któw honorujących karty płatnicze. Dzisiaj można zapłacić nią zarówno w sklepie, hotelu, banku, restauracji czy w kinie, jak i na poczcie, w taksówce oraz u lekarza.

Do prekursorów nowego systemu płatności należały międzynarodowe organizacje finansowe, lokalne insty­ tucje finansowe i banki: Diners Club International - 1969 r., American Ex- press - 1971 r., VISA - 1974 r. Obec­ nie do już wymienionych największych na świecie emitentów kart płatniczych należy jeszcze zaliczyć EURO- CARD/MasterCard oraz JCB. W wielu krajach plastikowa karta płatnicza jest już niemal równie często używana jak klasyczny pieniądz papierowy. Na ca­ łym świecie istnieje ponad 12 milionów

punktów obsługi, w tym prawie 20 ty­ sięcy w Polsce. Rozpowszechnienie kart jest jeszcze zróżnicowane - od kilku procent gospodarstw domowych (RFN) do kilkudziesięciu (Wielka Bry­ tania, Belgia, Francja). Wyjątkowa jest pozycja kart płatniczych w Stanach Zjednoczonych AP, gdzie na każde gospodarstwo domowe przypada wię­ cej niż jedna karta płatnicza, nie licząc kilkunastu kart lokalnych sieci skle­ pów, banków czy kart rabatowych. Obecnie na świecie używa się ponad 400 milionów kart płatniczych.

W Polsce obrót bezgotówkowy przy użyciu kart płatniczych nie jest jeszcze znaczny, choć stale rośnie. Emitowa­ ne są przez banki karty znanych orga­ nizacji, np. VISA, ale również pojawia­ ją się już pierwsze całkowicie polskie karty płatnicze (PolCard - 1993 r). Do chwili obecnej wydano ich ponad 75 tysięcy: VISA Classic VISA Business VISA Domestic Partner EUROCARD/MasterCard PolCard Hermes

Bank Depozytowo-Kredytowy ROR Express M

American Express

Karty emituje 12 polskich banków, transakcje rozliczane są przez dwa centra rozliczeniowe: PolCard i Cen­ trum Kart i Czeków PKO SA oraz przez przedstawicielstwo American Ex- press. Liczba transakcji w roku 1995 doszładook. 1 500 000, a obroty prze­ kroczą 400 milionów nowych złotych.

Liczba używanych na całym świecie kart płatniczych szybko rośnie. Banki i

instytucje finansowe prześcigają się w uatrakcyjnianiu ofert na nowe wzory płatnicze. Wchodząc w porozumienie z wielkimi kompaniami czy towarzy­ stwami lotniczymi można zaoferować karty, których używanie (choć bardzo intensywne, o czym użytkownik karty przekona się dopiero później) pozwoli kupić nowy samochód z bonifikatą, otrzymać darmowy bilet lotniczy lub nocleg w hotelu, czy też zatankować gratis bak benzyny.

Karty plastikowe występują samo­ dzielnie, jako płatnicze, ale również, np. w parze z euroczekiem lub jako karty rabatowe, klubowe, bankomato­ we i inne. Pewne cechy ich funkcjono­ wania, zabezpieczania oraz fałszowa­ nia są takie same, więc zostaną omó­ wione łącznie.

Od strony formalnej karty płatnicze można podzielić na karty debetowe - płatne z bankowego konta użytkowni­ ka karty i karty kredytowe - płatne z kredytu udzielanego przez bank.

W ostatnich latach obserwuje się powolne odchodzenie od typowych kart kredytowych na korzyść kart de­ betowych. Z kryminalistycznego pun­ ktu widzenia różnice te nie są istotne. Pierwsze karty płatnicze miały po­ stać kawałka plastiku z wytłoczonymi danymi i podpisem posiadacza karty. Rachunek obciążeniowy był wysta­ wiany, podpisywany przez klienta, a autentyczność podpisu weryfikowana tylko z podpisem na karcie. Obrót i rozliczenia odbywały się za pomocą dokumentów papierowych, zaś auto­ ryzacja karty drogą telefoniczną.

Możliwości popełniania oszustw kartami płatniczymi zostały szybko do­ strzeżone i wykorzystane przez prze­ stępców. I choć obecnie wyłudzenia

8

P

5bl8 W

i

:

.

c.o/P'C <

WOP

l

i

5

/uSTRęaęaRD ICA 3627 07/94 Zespól Otciugi Klienta, teL (2) 658 40 17

1

■>

3

l

PolCard

PODPIS UŻYTKOWNIKA

MasterCard s

Ryc.l. Zabezpieczenia karty płatniczej EUROCARD/MasterCard (awers): 1. Numer karty, 2. Imię i nazwisko użytkownika karty, 3. Termin ważności karty (miesiąc i rok), 4. Hologram zabezpieczający, 5. Stylizowany element, MC, 6. Ważność terytorialna karty, 7. Nazwa i logo banku wydającego karlę, 8. Emblemat EUROCARD/MasterCard

Fig. 1. Safety deuiccs on EUROCARD/MasterCard credit card (front side): I. Card nuniber, 2. User's name, 3. Dale

of validity (month and ycar), 4. Sccuring hologram,5. Styling element, MC, 6. Card’s territorial ualidity, 7. Name and logo of the bank issning the card, 8. EUROCARD/MasterCard logo

Ryc. 2. Zabezpieczenia karty płatniczej EUROCARD/MasterCard (rewers); 1. Pasek magnetyczny, 2. Pasek podpisu, 3. Ponowiony numer karty

Fig. 2. Security deuiccs on EUROCARD/MasterCard (reuersc): 1. Magnetic beli, 2. Signalure beli,3. Renewed card nitmber

Ryc. 3. Widok ogólny karty płatniczej PolCard (awers i rewers)

Fig. 3. PolCard credit card (front and reuerse side)

7

6

za pomocą fałszywych kart to ułamek procentu całego obrotu (0,10-0,15%), to jednak straty sięgają kilku miliardów USD rocznie w skali całego świata. W warunkach polskich (karty krajowe i zagraniczne) ujawnione straty sięgają ponad 600 tysięcy nowych złotych (za I półrocze 1995 r.), co stanowi około 0,35% obrotu. Aby przeciwdziałać przestępstwom związanym z nielegal­ nym użyciem kart płatniczych zaczęto zabezpieczać zarówno je same, jak i obrót nimi.

Oczywiście należy przypomnieć, iż nie ma „niepodrabialnych” dokumen- x5w. Fałszerze są w stanie wykonać lub zaimitować każdy typ zabezpie­ czenia. Istota problemu sprowadza się do zastosowania zawsze kombinacji kilku zabezpieczeń, których suma ma zniechęcić potencjalnego fałszerza lub spowodować, że jego produkt bę­ dzie daleki od oryginału.

Występujące na karcie płatniczej pierwotne elementy zabezpieczeń uległy zmianie, a jednocześnie zostały zunifikowane poprzez nadanie im standardowego wymiaru 86 x 54 mm i wykorzystanie do ich wykonania poli­ chlorku winylu, tzw. PVC (ryc. 1,2, 3, 4 i 5). Na całej powierzchni kart nad- rukowywane są skomplikowane ry­ sunki lub układy giloszowe - klasycz­ ne, reliefowe, irysowe. Rola ich spro­ wadza się do zabezpieczenia przed mechanicznymi działaniami usuwania tłoczeń na karcie oraz utrudnienia wy­ konania kopii karty płatniczej. Wystę­ pują też elementy antyskanerowe, mi­ krodruki, nadruki widoczne w promie­ niach ultrafioletowych 365 nm, ele­ menty widoczne zarówno w promie­ niach ultrafioletowych, jak i w świetle

Masteri

5W2 0100 0000

WAŻNA DO -Al

4^

A;

1 - WT'

W

PolCar^M

Ww wS

53

_{f |}jo odojian'0 oo Centrum Kart i Czeków Banku Pekao SA,

02-34/ Wararawa, ul. Cięatocnwska /a.

i |) I ęAhtA|MOŻ?liTt4,ŹPMATYI^0

ZASADAMI POSŁUGWANIASIĘ KARTĄ", WYŁĄCZNIE PRZEZ OSOBĘ.KTÓREJIMIĘ. NAZWISKO .

I PODPI&ORĄZ ZDJĘCIE NANIEJ WIDNIEJĄ.

I i kartajest Własnościąwystawcyinajego SAGANIEPODLEGAOBOWIĄZKOWIZ^Opj.i ’

O UTRACIE KARTY LUBJEJ ZNALEZIENIU PROSIMY POWIADOMIĆPOLCARD. WARSZAWATEL.2730 40

MB

BANfeOLSktKAsfppi

™

PODPIS POSIADACZA CY1SA

»

BUSINESS)

WS*.

m

Ryc. 4. Widok ogólny karty płatniczej V1SA (awers i rewers) Fig. 4. VISA credit cnrd (front sideand reuerse)

widzialnym oraz nadruki wykonane przy użyciu farb specjalnych (ryciny 6, 7, 8, 9 i 10). Technikami drukarskimi nanoszone są również informacje do­ tyczące np. emitenta, banku czy infor­ macje związane z zasadami obrotu kartami (ryciny 11 i 12). Do zadruko­ wania kart stosuje się technikę druku

Ryc. 5. Widok ogólny karty płatniczej American Express (awers i rewers) Fig. 5. American Express credit card (front sideand reuerse)

32

ii||

płaskiego - offsetu lub technikę sito­ druku. Karta po nadrukowaniu ele­ mentów graficznych dodatkowo po­ wlekana jest cienką folią ochronną.

Część informacji na karcie wytla- czanajest poprzez mechaniczny, silny

nacisk na podłoże. Embosery mają często zastrzeżone kroje znaków (ry­

ciny 13, 14 i 15). Topografia tłoczeń charakterystyczna jest dla danego ro­ dzaju kart. Embosowane są następu­ jące dane:

- Numer karty - ściśle określony układ cyfr, pierwsze cyfry stałe np. PolCard - 59xx xxxx xxxx xxxx; EUROCARD/MasterCard

Ig

B

I

BANK

i

fali POLSKA KASA OPIEKI SA VISĄ

1

fil

.8/9'0

THRI

I

- r _ .. v

^^lllliW

^łfejFi^^jjiji

Sij

81188

7

i

i

77 oo/oo y-jsn: 0'0zoo

bp

*

imię

mzwso

FI RH MA

AUTHORISEDSIGNATURE

i --.atzCL

Thś calSiSblTE onlyuiiboLaliUśed signato^and in accordanco wilń Ihe ojrrent

DlfcSL KAHłŁ BlŁdflTŁlGfcMUUDCSHCflAUSG€9fcAS VE.ALA.MCXM ZUflUCKZUGŁOth

1 &ł[fiejiSl Ssarta ;łno£rźJć Jxiżywana

wyłącznie przezje] posiadacza zgodniez

obowiązującymi przepisami. Karta- jest

■

rt[ Czeków. 'zęsfocHbwśka $a.‘£2-344 warszawa.

Ryc. 7. Zabezpieczenia widoczne w promieniach ultrafioletowych 365 nm - karta American Exprcss

Fig. 7. American Erpress credit card's security deuices uisiblc in ultrauiolei hght

(365 nm )

Ryc. 6. Zabezpieczenia widoczne w promieniach ultrafioletowych 365 nm - karta V1SA

Fig. 6. V1SA credit card's security dwices uisible in nltrauiolel light (365 nm)

.

I

a

---..--i.: ’ j *

? I

ra; iiicrtrUBEHriuapAHiHcrrTHAnstearmLe ,

f ....

i . ii

zaaaaasatia®3e®sss < f

:

"

7

J

0879'0

'

THRUW8HF

90";

a

Ay--Ważna tylko w Polsce

Valid

Wbrldwide

X-L •

MasterCard]

e

*

Ryc. 13. Ciarakterystyczne tłoczenia na karcie VISA Fig. 13. Characlerisiic intaglio on V1SA credit card

Ryc. 8. Zabezpieczenia widoczne karta EUROCARD/MastcrCard

Ryc. 8. EUROCARD/Master Card’s security deuices uisible in ultrauiolct light (365 nm)

-

5xxx, xxxx,

xxxx, xxxx, czy

VISA - 4xxx xxxx xxxx xxxx lub

4xxx XXX XXX XXX.

Nazwisko i imię posiadacza karty.

Data ważności - od kiedy i do kiedy karta jest ważna.

Często również numer identyfi­ kacyjny banku, kod terytorialny

kraju, rok od którego posiadacz należy do danej organizacji, czy data urodzenia użytkownika karty itd.

Pasek na podpis posiadacza karty jest obecnie specjalnie przygotowy­ wany. Jest to papierowy lub syntetycz­ ny element zabezpieczony zarówno

Ryc. 14. Charakterystyczne tłoczenia „V" na karcie VISA Fig. 14. Characlerisiic intaglio "V" on VISA credit card

Ryc. 12. Określenie ważności terytorialnej karty Di-

ners Club International

Fig. 12. Print shawing arca of validily of Diners Club

International

graficznie poprzez system giloszy lub układów liniowych, jak i chemicznie (ryc. 16, 17 i 18). Zabezpieczenia ujawniają działania mechaniczne i chemiczne na podpis. Podłoże zawie­ ra barwniki uaktywniające się w razie podjęcia przez fałszerza działań che­ micznych na oryginalnym podpisie, Ryc. 11. Określenie ważności terytorialnej karty EU-

ROCARD/MasterCard Fig. 11. Print showing CARD/MasterCard

i a i ś

IMEAtCAN ESPBJSS AMERICAN ESFRESS AMEAIC/

©AM

w promieniach ultrafioletowych 365 nm

-arca of validily of

EURO-I

Ryc. 9. Mikrodruk na karcie VISA Fig. 9. Microprint on VISA credit card

Ryc. 10. Mikrodruk na karcie American Express

Fig. 10. Microprint on American Express credit card

O

■ I

i

> liii®

Mli]

BANK

POLSKA

KASA

OPIEKI SA

(

VAIID 6 MIT jaPSLAHD • WaShA HIH V POŁBCB

t

P A;R T N

E

R

123H 5b18 8101 OOW

0000;

00/0Ó

IMIĘ iiZMt5K0

•• * >

1

■

Mi

zabarwiając pasek podpisu lub ujaw­ niając ukryte zapisy. Istnieją również karty, gdzie podpis jest drukowany przy użyciu drukarki laserowej po ze- skanowaniu wzoru podpisu złożonego przez przyszłego użytkownika karty.

Niektóre karty płatnicze, np. PolCar- du, zawierają ponadto zdjęcie posia­ dacza wygrawerowane w masie plasti­ ku na rewersie karty przy użyciu tech­ niki laserowej. Nie jest możliwe jego usunięcie lub wymiana.

Na początku lat siedemdziesiątych wprowadzono na kartach płatniczych pasek magnetyczny. Zawiera on dane z karty oraz może dodatkowo zawie­ rać informacje niedostępne dla prze­ ciętnego użytkownika karty. Spowo­ dowało to pewną automatyzację czyn­ ności. Pasek magnetyczny przetrwał dekadę lat osiemdziesiątych i dopiero szybki rozwój techniki spowodował, że na początku lat dziewięćdziesiątych

Ryc. 17. Zabezpieczenie paska podpisu karty American Express

Fig. 17. Security deuice on signalurc beli of American Exprcss credit card

Ryc. 18. Zabezpieczenie paska podpisu karty EUROCARD/MaslerCard Fig. 18. Security deuice on signalure beli of EUROCARD/MasterCard

Z uwagi na coraz szersze korzysta­ nie z terminali POS, gdzie weryfikowa­ ne są dane z paska magnetycznego i coraz większe straty z tytułu fałszowa­ nia tych danych (ponad 200 milionów USD w 1994 roku) podejmowane są próby zabezpieczenia danych na pa­ sku magnetycznym. Dane mogą być kodowane przy zastosowaniu specjal­ nych algorytmów, proponuje się rów­ nież wprowadzenie pewnych stałych, nieusuwalnych danych na pasku - na wzór znaku wodnego w papierze. Ele­ ment taki potwierdzałby autentycz­ ność samego paska magnetycznego, a więc całej karty płatniczej.

Nową, bardzo interesującą propo­ zycją zabezpieczania kart przed fał­ szerstwem jest Holomagnetics - czyli holograficzne zabezpieczenie paska magnetycznego. W procesie tym po­ krywany jest on dodatkowo folią holo­ graficzną, przy czym dane

zakodowa-fi

d ■

zaczęto rozważać zastosowanie mi­ kroprocesora zamiast paska magnety­ cznego lub łącznie z paskiem magne­ tycznym. Spowodowane było to licz­ nymi fałszerstwami danych zawartych na pasku magnetycznym. Jest on bo­ wiem daleki od doskonałości i ma licz­ ne wady:

• trwałość zapisu danych nie wię­

ksza niż dwa lata,

• ograniczona i nieduża poje­

mność zapisu (kilkaset bytów),

• niewielka możliwośćzapisu no­

wych informacji,

• praktyczna jawność danych,

• wrażliwość na warunki zewnę­

trzne (łatwość mechanicznego uszkodzenia),

• łatwość kopiowania i fałszowa­

nia, powodująca, że nawet transakcje „on linę” w oparciu o dane z paska magnetycznego nie są bezpieczne.

Ryc. 16. Zabezpieczenie paska podpisu karty VISA Fig. 16. Security deuice on signafure belt of VISA card

Ryc.15.Charaktcrystycznelloczcnia„MC"nakardeEUROCARD/Ma$terCard Fig. 15. Characteristic inlaglio "MC" on EUROCARD/MasterCard

KOWNIKA

wag

ijJza ikatWmoże być użyy^hajw^tąc^h

ji^tofejhaźwisko i podpisu oczni

UŹY

....

...

_,

_

....

_ ,

.

. z z

'■

*

z /

>

Ig i

Bł

<6

4

^41 . U. . 1

Ryc. 19.1 lologram zabezpieczający kartę VISA Ryc. 19. VISA curd wilh hologram security dtruice

ne na pasku magnetycznym mają swoje odpowiedniki na pasku hologra­ ficznym. Uniemożliwia to w efekcie sfałszowanie danych na pasku mag­ netycznym, gdyż w momencie korzy­ stania z karty wzór holograficzny jest odczytywany optoelektronicznie i po­ równywany z zapisem

magnetycz-Ryc. 21. Hologram za­ bezpieczający kartę Pol- Gird

Fig. 21. PolCard with holo­ gram security deuice

Ryc. 22. Mikroprocesor na karcie V1SA Fig. 22. Microprocessor on VISA credit card

pewno podniosłoby poziom bezpie­ czeństwa.

Większość kart płatniczych liczą­ cych się organizacji finansowych - z wyjątkiem Diners Club International i American Express - zabezpieczana jest obecnie za pomocą reliefowych hologramów tęczowych (ryc. 19, 20 i

21). Może być to pojedynczy hologram zabezpieczający przed podrobieniem całej karty lub hologram na całej po­ wierzchni zabezpieczający również przed próbami zmiany oryginalnych danych na karcie, czyli chroniący przed przerobieniem. Choć z reguły nie są to hologramy wysokiej klasy, to w przypadku kart płatniczych przecho­ wywanych w dobrych warunkach i wy­ mienianych częściej niż co dwa lata zdają one egzamin.

Ze względu na fakt, że dobrze zor­ ganizowane grupy przestępcze skute­ cznie przełamują typowe zabezpie­ czenia (w tym i holograficzne) podra­ biając karty, drobni przestępcy korzy­ stający z kart kradzionych również uczynili sobie z tego typu oszustw sta­ łe źródło sporych dochodów, emitenci kart płatniczych zostali zmuszeni do poszukiwania nowych rozwiązań utrudniających życie przestępcom. Do takich rozwiązań należą wspomniane już karty mikroprocesorowe (ryc. 22). Podstawowym jej elementem jest układ scalony, a pozostałe elementy zabezpieczające mogą, lecz nie mu­ szą być zachowane. Istnieje koncep­ cja, co do której wszyscy są zgodni i dobrze by było, aby doprowadziła ona Ryc. 20. Hologram zabezpieczający karlę EUROCARD/MaslerCard Fig. 20. EUROCARD/MaslerCard with hologram security deuice

nym. Rozwiązanie to wymaga niestety wykorzystania innego niż używane obecnie czytnika, zatem nie zostanie ono prawdopodobnie szeroko upo­ wszechnione. Niemniej zastosowanie tego typu zabezpieczenia w mniej­ szych sieciach lokalnych lub w syste­ mach wewnętrznych jest możliwe i na

BIBLIOGRAFIA

SUMMARY

SŁOWNIK

Aquirer - centrum rozliczeniowe kart płatniczych.

Autoryzacja - zgoda na przepro­ wadzenie transakcji: potwierdzenie wypłacalności i sprawdzenie, czy kar­ ta nie jest zastrzeżona w systemie.

Automated Teller Machinę (ATM) - automat bankowy uruchamiany za pomocą paska magnetycznego.

Biała karta (white plastic) - fałszy­ wa karta w postaci czystego bądź za­ drukowanego kawałka plastiku o od­ powiednich wymiarach z wytłoczony­ mi danymi niezbędnymi do sporządze­ nia rachunku; wymaga współudziału merchanta w przestępstwie.

Cardholder - użytkownik (posia­ dacz) karty płatniczej.

Issuer - wydawca (wystawca, emi­ tent) karty płatniczej.

Karta mikroprocesorowa (chip card, smart card) - karta z wtopionym układem scalonym, którego styki po włożeniu do czytnika umożliwiają wy­ mianę informacji z urządzeniami zew­ nętrznymi.

Karta niedoręczona (not received card) - karta skradziona lub zagubio­ na na drodze pomiędzy wystawcą a posiadaczem karty.

Limit (floor limit) - limit transakcyjny dla danego punktu obsługi.

Magnetic stripe - pasek magnety­ czny.

Merchant - agent punktu obsługi (kontrahent), który na podstawie umo­ wy przyjmuje karty jako formę zapłaty. Off linę - transakcja nie weryfiko­ wana na bieżąco z bazą danych wy­ stawcy karty za pomocą linii telekomu­ nikacyjnych.

On linę - transakcja na bieżąco za pomocą linii telekomunikacyjnych.

Płytka identyfikacyjna (sług) - tło­ czona płytka metalowa w powielaczu z danymi punktu usługowego.

Powielacz (imprinter) - urządzenie do odbijania rachunków.

PIN (Personal Identification Num- ber) - osobisty numer znany tylko po­ siadaczowi karty zakodowany przez algorytm matematyczny z tajnym klu­ czem.

PSC (Personal Security Codę) - osobisty, tajny kod.

Rachunek obciążeniowy (ROC - record of charge) - dwu- lub najczę­ ściej trzyczęściowy dokument wypeł­ niany w momencie dokonywania transakcji; zwany również tratą (sales

draft), fakturą (invoice) lub kwitem ob­ ciążeniowym (charge ticket).

Terminal POS (point of sales) - terminal w punkcie obsługi pozwalają­ cy wyeliminować obieg dokumentów papierowych, transakcja jest autory­ zowana i rejestrowana w centrum roz­ liczeniowym za pomocą linii telekomu­ nikacyjnych.

Issues connected with credit cards counterfeiting and forgery constitute quite a new phenomenon in the work of forensic research in Poland. The problem is a consequence of rela- tively limited distribution of credit cards in our country. Forensic ex- perts, especially those of document examination unit, have to be well pre- pared to examine credit cards com- petently. The above mentioned article "Security risks as a result of credit cards use” was written with regards to the emerging needs. The first part of the article has been devoted to methods and systems of protecting credit cards against forgeries and other forms of illegal use. The article presents basie Information on the his- tory of credit cards, their distribution worldwide as well as in Poland. Some security systems have been dis- cussed along with their development. The article also points to the advan- tages and drawbacks of some of the technical Solutions.

do unifikacji systemów kart mikro­ procesorowych na świecie. Chip-karty mają bardzo wiele zalet, do których niewątpliwie należy zaliczyć:

- dużą pojemność zapisu - 100 kb i więcej. Umożliwi to umieszczenie wielu danych osobowych, a również wprowadzenie fotografii, odcisków palców itd.,

- większą trwałość i odporność na warunki zewnętrzne,

- standaryzację urządzeń - jedno urządzenie czytające bardzo różno­ rodne karty,

-możliwośćwewnętrznej autoryza­ cji - identyfikacja PIN w systemie off- line, bez potrzeby weryfikacji on-line, monitorowanie stanu konta, stała kon­ trola limitu wydatków itd.,

- możliwość utajniania informacji - podział na informacje jawne i tajne, PSC,

- bezpieczeństwo transakcji dla

klientów i dla banków - niezmiernie trudna do podrobienia czy ingerowa­ nia w zapisane dane,

- zmniejszenie ilości używanych kart - łączenie różnych kart płatni­ czych, np. lokalnych i ogólnych,

- wielofunkcyjność - tzw. karty zin­ tegrowane: karta płatnicza, karta tele­ foniczna, karta wejścia-wyjścia, karta zdrowia, karta samochodowa, karta dostępu do sieci, „elektroniczna po­ rtmonetka” itd. w jednej chip-karcie,

- możliwość stosowania kart bez- stykowych, rejestrowanych dwukie­ runkowo z odległości kilku metrów.

Karty mikroprocesorowe mają rów­ nież swoje i to dość wysokie wymaga­ nia. Potrzebna jest pewna i szybka sieć telekomunikacyjna, umożliwiają­ ca bezproblemową weryfikację da­ nych.

Niestety śledząc tempo rozwoju tych działań w Polsce należy przypu­ szczać, że w XXI wiek wejdziemy z karta magnetyczną, a następnie dwu- systemowy okres przejściowy potrwa 5-10 lat. Musimy zatem być przygo­ towani do coraz większej liczby prze­ stępstw popełnianych za pomocą kla­ sycznych kart płatniczych.

1. Materiały z Konferencji Międzynarodo­ wej, „Zarządzanie ryzykiem w bankach komercyjnych", Warszawa 1994 r. 2. Ciok M.: „Karta z mikroprocesorem"

„Bank" 9/24, Warszawa (1994) s. 43. 3. Gehm V.: „Następstwa europeizacji w

zakresie przestępczości...", „Kriminali- stik und Forensische Wissenschaften 82” 1994, nr 1.

4. Materiały firmy PolCard, AMERICAN EXPRESS, VISA, KURTZ.