Het opvijzelen van gebouwen in en nabij waterkeringen ter realisering van dijkverbeteringen

A-76.042

Het o p v i j z e l e n van gebouwen i n en n a b i j waterkeringen t e r r e a l i s e r i n g van d i jk v e r b e t e r i n g e n

Het o p v i j z e l e n van gebouwen i s eé'n van de oplossingen d i e m o g e l i j k i s wanneer een gebouw op een zodanige p l a a t s i n de w a t e r k e r i n g i s g e s i t u e e r d d a t handhaving i n de bestaande toestand o n t o e l a a t b a a r i s .

Onder en naast h e t gebouw kan dan de d i j k v e r b e t e r i n g worden g e r e a l i s e e r d b i j v o o r b e e l d door middel van h e t aanbrengen van een berm. ( f i g . 1)

f i g . 1

De v l o e r e n van h e t gebouw worden d a a r b i j op een zodanig niveau gebracht en de s i t u e r i n g van h e t gebouw n a b i j de w a t e r k e r i n g wordt zodanig d a t de s t a b i l i t e i t van de w a t e r k e r i n g voldoende gewaarborgd i s ,

De f u n d e r i n g b l i j f t wel op h e t z e l f d e niveau aanwezig Door aan de berm e c h t e r voldoende hoogte t e geven za probleem meer z i j n .

d i t vaak geen

I n de Krimpenerwaard z i j n i n de v i j f t i g e r j a r e n ( z i e f i g . 2 en 3 ) i n h e t kader van de Deltawerken de d i j k e n op hoogte gebracht.

D a a r b i j h e e f t men e r naar g e s t r e e f d de aanwezige bebouiiing zoveel moge- l i j k t e sparen.

De methode van h e t o p v i j z e l e n i s daar u i t g e b r e i d toegepast.

T i e n t a l l e n huizen z i j n met behulp van deze methdde op de j u i s t e hoogte gebracht.

De huizen werden door middel van v i j z e l s aangebracht i n de dragende muren ( a f s t a n d tussen de v i j z e l s ca 1 m) een h a l v e meter omhooggebracht nadat tussen de v i j z e l s een l a a g stenen u i t de bouwmuur was v e r w i j d e r d .

Daarna werden de muren b i jgemetseld. De v i j z e l s werden daarna zonodig g e s t e l d voor de v o l gende s l ag

.

De bewoners van de huizen konden t i j d e n s de o p v i j z e l p r o c e d u r e i n hun huizen b l i j v e n wonen.

B i j de o p v i j z e l p r o c e d u r e i s h e t van belang d a t g e l i j k m a t i g wordt gewerkt i n verband met m o g e l i j k e scheurvorming i n de bouwmuren.

Aanvul

1 i ng

op

nota

A-76,042

In

deze

aanvulling

worden

enige ervaringen

met

het opvijzelen

van

ge-

bouwen

b i j de bandijken

van

de

Krimpenerwaard

wat

nader aangegeven. Op- gemerkt

wordt

d a t

deze

ervaringen betrekking hebben

op

een systeem,

waar-

b i j mechanische (schroefdraad) vijzels werden gebruikt, die

"met

de hand" werden bediend.

De

muurgedeelten tussen

de,ten

behoeve

van

het plaatsen

van

de vijzels,gehakte gaten

werden

b i j het spannen

van

de vijzels door-

gaans"1

osgescheurd"

,

zonder h a k - en breekwerk.

Enkele ervaringen b i j d i t systeem

van

vijzelen zijn:

1.

De

constructie

van

de "bovenbouw"

van

een huis o f ander gebouw i s niet

bepalend

geweest,

Deze bes1 issing al of niet vijzelen werd meer be- paald

door

economische motieven.

Het

bleek

wel

mogelijk in beperkte

mate

gescheurde huizen b i j ge- bruik

van

t i j d e l i j k e ankers op t e vijzelen.

2. De

sterkte .van

de fundering bleek in enkele gevallen t e gering. Bij het vijzelen ging de fundering kapot en

kon

het gebouw niet omhoog gebracht worden.

3 . Huizen in het dijktalud gebouwd konden

worden

gevijzeld. Bij s t e i l e taludsmoet er dan wel enig graafwerk

worden

verricht

voor het

schep-

pen van

voldoende nuimte

voor

het plaatsen en bedienen

van

de vijzels. Een ca. 2

m

brede

sleuf

was daarvoor vereist.

4 . De maximale vijzelhoogte bleek ca. 1,50

m

t e zijn. Deze hoogte moest,

vanwege

het beperkte hoogtebereik per slag, in vier stappen worden bereikt.

Door

onvolkomenheden in de uitvoering (maatvoering) bleken

na

4 of 5 slagen dermate grote spanningen in het gebouw t e zijn

ont-

staan

d a t

b i j een of 6e slag scheurvorming

optrad.

5.

Bij .plaatsing van de vijzels onder vloerniveau behoefden de woningen niet ontruimd t e worden.

De in de Krimpenerwaard opgedane ervaring bij het vijzelen is vanzelf- sprekend nauw verbonden met de toegepaste vijzeltechniek. Het in een meer algemeen kader plaatsen

van

deze ervaringen zal

daarom

met de nodige

voorzichtigheid

gepaard

moeten

gaan.

Als 'laatste opmerking

wordt

erop

gewezen d a t in de Krimpenerwaard slechts

aan

één zijde

van

de dijk

werd

gevijzeld. Alleen buitendijkse

gebouwen

werden

omhoog gebracht^ Binnendijks

werd

gesloopt.

Dit betekent d a t iedere vijzel gelijktijdig en in dezelfde mate moet

worden

bediend.

In de Krimpenerwaard zijn op deze wijze fabrieksgebouwen, aaneenge- sloten bebouwing en afzonderlijke woonhuizen zonder problemen opge- vijzeld. ( z i e fig. 2 , f i g 3

en

f i g . 4 ) .

I I as I

.

fig.2

De

kosten bedragen

voor

een gemiddeld

woonhuis

volgens informatie

van

de technische dienst

van

de Krimpenerwaard f 50.000,- á f 60.000,-.

fig.

4

Concl usi e

De methode van opvijzelen

is i n

de Krimpenerwaard met veel

succes

toegepast.

Het toepassen ervan

kan

bij de dijkverbetering in het grote ri-

vierengebied,wanneer bijvoorbeeld een buitendijkse verzwaring tot

grote problemen aan1 eidi ng geeft ,zeker worden overwogen.