Formy współdziałania przestępnego

Formy współdziałania przestępnego

dr Dagmara Gruszecka

Założenia teoretyczne

Modele odpowiedzialności za przestępne współdziałanie

koncepcja udziału w cudzym przestępstwie (Teilnahme) o wąskie rozumienie sprawstwa,

o akcesoryjność,

o wszyscy współdziałający popełniają jedno przestępstwo;

koncepcja jednolitego sprawstwa (Einheitstätersystem)

o uznanie wszystkich form współuczestnictwa w przestępstwie za sprawstwo,

o uniezależnienie odpowiedzialności współdziałających od odpowiedzialności sprawcy głównego,

o każdy ze współdziałających popełnia własne przestępstwo, o możliwe usiłowanie poszczególnych odmian sprawstwa

koncepcja pośrednia (oryginalne ujęcie Juliusza Makarewicza)

Założenia teoretyczne

Modele odpowiedzialności za przestępne współdziałanie

Art. 18 [Sprawstwo, podżeganie i pomocnictwo]

§ 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu

zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

§ 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.

§ 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając

narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji;

odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.

Założenia teoretyczne

Modele odpowiedzialności za przestępne współdziałanie

 model przyjęty w obowiązującym Kodeksie karnym:

sprawcze postaci współdziałania przestępnego (sprawstwo sensu stricto):

• sprawstwo pojedyncze,

• współsprawstwo,

• sprawstwo kierownicze,

• sprawstwo polecające;

FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA PRZESTĘPNEGO

(ZJAWISKOWE FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA?)

niesprawcze

postaci współdziałania przestępnego (sprawstwo sensu largo):

• podżeganie

• pomocnictwo

f. niewykonawcze spr. wykonawcze

f. niewykonawcze

Założenia teoretyczne

sprawstwo, sprawcze formy współdziałania przestępnego,

podżeganie i pomocnictwo (niesprawcze formy współdziałania przestępnego)

sprawstwo sensu stricto i sprawstwo sensu largo (podżeganie i pomocnictwo)

sprawstwo indywidualne wykonawcze, współsprawstwo (jako forma wykonawcza i sprawstwo), sprawstwo kierownicze i

sprawstwo polecające (formy sprawcze niewykonawcze), podżeganie i pomocnictwo (formy niesprawcze i

niewykonawcze)

!!! znamiona każdej z postaci współdziałania określone są w dwóch przepisach, tj. art. 18 KK oraz w przepisie części

szczególnej lub przepisie pozakodeksowym.

Sprawstwo pojedyncze

Pojęcie formy popełnienia przestępstwa obejmuje także

sprawstwo pojedyncze, chociaż nie jest to postać współdziałania.

sprawstwo pojedyncze określa podstawową formę popełnienia przestępstwa, sprowadzającą się do wypełniania przez oceniane zachowanie wszystkich konstytutywnych znamion czynu

zabronionego.

wówczas mamy pełną zgodność pomiędzy wartościowanym zachowaniem osoby a wzorcem normatywnym ujetym w przepisie części szczególnej KK.

 ujęcie sprawstwa: formalno-obiektywne

 zasada numerus clausus form sprawczych

Sprawstwo pojedyncze

Zamknięty katalog

"Jeśli Kodeks karny w art. 18 § 1 KK wyraźnie wyodrębnia wśród współdziałających w popełnieniu przestępstwa tzw. sprawców wykonawczych ("…kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą") i sprawców niewykonawczych ("…kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu"), to przypisywanie komuś współsprawstwa w innej formie, nieodpowiadającej skodyfikowanemu współdziałaniu przestępczemu – nie jest stosowaniem prawa, a jest niedozwolonym w praktyce jego tworzeniem".

wyr. SA w Łodzi z 14.3.2005 r. II AKa 267/04, Prok. i Pr. – wkł. 2006, Nr 5, poz. 31

Współsprawstwo

„wykonanie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą”

element strony przedmiotowej: wspólna realizacja znamion (3 możliwe postaci współsprawstawa)

element strony podmiotowej: porozumienie

 przypisanie każdemu ze współsprawców całości popełnionego wspólnie przez kilka osób przestępstwa,

problem ekscesu współsprawcy,

 problem przestępstw nieumyślnych

Współsprawstwo

"Z istoty konstrukcji współsprawstwa wynika więc, że każdy ze współsprawców ponosi odpowiedzialność za całość popełnionego

(wspólnie i w porozumieniu) przestępstwa, a więc także i w tej części, w jakiej znamiona czynu zabronionego zostały wypełnione zachowaniem innego ze współsprawców„

wyr. SN z 29.6.2006 r., V KK 391/05, OSNwSK 2006, Nr 1, poz. 1289 post. SN z 17.9.2008 r., III KK 274/08, KZS 2009, Nr 1, poz. 19

"odpowiedzialność karną za wspólne działanie, choćby sprawca sam nie wypełnił znamion przypisanego czynu, jeżeli tylko działanie innych akceptował i w nim uczestniczył„

współsprawstwo sukcesywne

współsprawstwo konieczne (art. 223 KK, art. 197 § 3 pkt 1, art.

280 § 2 KK)

problem art. 258 k.k.

Współsprawstwo

Wielosprawstwo koincydentalne

SZCZEGÓŁOWOŚĆ POROZUMIENIA

„Zawarcie porozumienia nie jest równoznaczne ze szczegółowym uzgodnieniem każdego

elementu zachowania, podziału ról, itp. Istotne, aby zmowa obejmowała zgodę na realizację wszystkich znamion przestępstwa”

wyr. SA we Wrocławiu z 27.8.2015 r., II AKa 197/15, Legalis

"Brak u jednego z dwóch uczestników przestępczej akcji świadomości i woli wspólnej

działalności wyklucza byt współsprawstwa, a czyny ich mogą być ocenione odrębnie jako jednosprawstwo bądź odpowiedzialność jednego z nich rozważyć należy na gruncie

niesprawczych form współdziałania"

wyr. SA w Białymstoku z 15.9.2005 r. , II AKa 126/05, OSAB 2005, Nr 3, poz.

„Nie może być uznana za współsprawcę osoba, która jedynie nie przeciwstawia się

działaniu sprawcy realizującego znamiona przestępstwa, nie wypełniając w inny sposób takich znamion”

wyr. SA w Krakowie z 7.11.2013 r., II AKa 210/13, KZS 2013, Nr 12, poz. 35)

Współsprawstwo

EKSCES jednego ze współsprawców

„Jeżeli w trakcie rozboju jeden ze współsprawców posłużył się bronią palną, to realizuje on znamiona typu kwalifikowanego tego przestępstwa (art. 280 § 2 KK). Inni współsprawcy poniosą odpowiedzialność tylko za typ podstawowy rozboju (art. 280 § 1 KK), gdy nie byli świadomi posiadania przez niego broni palnej przed przystąpieniem do realizacji czynu zabronionego ani nie akceptowali wykorzystania jej w trakcie przełamywania oporu pokrzywdzonego.

Gdyby jednak pozostali sprawcy na takie zachowanie wyrażali zgodę, chociażby w sposób konkludentny, i współdziałali z osobą posługującą się bronią palną, odpowiedzą za typ kwalifikowany przestępstwa” (zob.

wyr. SN z 16.6.1977 r., III KR 142/77, OSNKW 1978, Nr 4–5, poz. 48).

Sprawstwo kierownicze

Bez ustawowej regulacji sprawstwa kierowniczego odpowiedzialność za sprawstwo w przypadku kierowania wykonaniem czynu zabronionego, któremu nie towarzyszy wypełnienie przez kierującego co najmniej pewnego fragmentu znamion typu, nie byłaby możliwa

• Element subiektywny ( władztwo nad przebiegiem realizacji znamion typu czynu przez osobę kierującą)

• Element obiektywny (kierowanie wykonaniem cz. z. przez inną osobę)

• Panowanie nad przebiegiem akcji przestępczej 1. decyzja o rozpoczęciu działania,

2. decyzja o sposobie przebiegu akcji przestępnej, 3. decyzja o zakończeniu lub przerwaniu działania

przestępstwa umyślne i nieumyślne;

Sprawstwo kierownicze

 Pozycja sprawcy kierowniczego nie musi się wiązać z zachowaniami negatywnymi wobec bezpośrednich wykonawców, takimi jak: zastraszenie, grożenie, czy też wywieranie bezpośredniego przymusu. W równym stopniu, związek i stosunek podległości istniejący między sprawcą kierowniczym oraz osobami realizującymi przedmiotowe znamiona przestępstwa mogą kształtować relacje pozytywne, w tym także emocjonalne"

(post. SN z 27.2.2014 r., V KK 7/14, KZS 2014, Nr 6, poz. 18).

„Oskarżony precyzyjnie zaplanował całe przestępcze przedsięwzięcie objęte zarzutem, sformował grupę osób w nim współdziałających, podzielił między nimi role, wręczył bezpośredniemu sprawcy przedmiot przypominający broń palną służący do sterroryzowania pokrzywdzonej, wskazał miejsce zdarzenia, wydał polecenie współoskarżonemu do rozpoczęcia akcji przestępczej, którą z zewnątrz obserwował oraz cały czas w niej aktywnie partycypował, instruując go telefonicznie, co miał robić, a zatem mógł też w każdej chwili ją przerwać, by w efekcie przyjąć od drugiego ze współoskarżonych skradzione przedmioty. W tym kontekście sąd takie zachowanie uznał za realizujące znamiona sprawstwa kierowniczego rozboju"

(wyr. SA w Warszawie z 28.1.2015 r., II AKa 475/14, Legalis).

szersze i węższe rozumienie kierowania

Sprawstwo polecające

brak bezpośredniego wypełnienia znamion czynu zabronionego określonego w części szczególnej przez wydającego polecenie,

wypełnienie tych znamion przez bezpośredniego wykonawcę w wyniku otrzymania polecenia od sprawcy polecającego

 istnienie szczególnego stosunku zależności między sprawcą

polecającym a bezpośrednim wykonawcą (uzależnienie formalne lub nieformalne)

przymus psychiczny,

dowolna forma polecenia,

brak elementu władztwa i kontroli,

przestępstwa umyślne i nieumyślne

Podżeganie

art. 18 § 2 kk: odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego

Podżeganie - odrębny czyn zabroniony o samodzielnych znamionach stwierdzenie bezprawności czynności podżegania = naruszenie innej

normy sankcjonowanej od tej, która decyduje o bezprawności zachowania sprawcy bezpośredniego

nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego

nie jest techniczną formą wykonania czynu zabronionego poprzez nakłonienie innej osoby do jego popełnienia

odrębny typ czynu zabronionego charakteryzujący się własnymi znamionami

dokonanie podżegania jest uniezależnione od podjęcia przez osobę nakłanianą czynności zmierzających do dokonania czynu, do którego była nakłaniana

Podżeganie

NAKŁANIANIE:

tylko do konkretnego typu czynu zabronionego (nie do przestępstwa w ogóle)

tylko do naruszenia dobra prawnego zindywidualizowanego

podmiotu tj. osoby lub kręgu osób (ale nie bliżej nie określonych osób)

możliwe zarówno do przestępstw umyślnych i nieumyślnych możliwe tylko w formie działania

STRONA PODMIOTOWA

Podżegacz musi działać z zamiarem bezpośrednim

podżeganie do przestępstw nieumyślnych - nie ma przeszkód do przyjęcia odpowiedzialności podżegacza, jeżeli działa on z

zamiarem bezpośrednim (podżeganie właściwe)

jeśli podżegacz nie nakłania z zamiarem bezpośrednim - brak wypełnienia znamion strony podmiotowej

Podżeganie

„nie można podżegać osoby, która już posiada zamiar popełnienia

przestępstwa". Jednakże w orzecznictwie sądów apelacyjnych spotkać można odmienne zapatrywanie, zgodnie z którym podżeganie może polegać "nie tylko na wzbudzeniu u innej osoby zamiaru popełnienia przestępstwa, ale może także zmierzać do utwierdzenia innej osoby w zamiarze popełnienia przestępstwa, wcześniej przez tę osobę powziętym"

wyr. SN z 26.5.2000 r. , WA 16/00, Legalis,

"Jeśli jedna z osób, które biorą udział w przygotowaniu przestępstwa, nie miała wcześniej zamiaru dokonania tego przestępstwa, zaś to sprawca przygotowujący przestępstwo swoimi zabiegami zmierzał, by taki zamiar u niej wywołać, to

sprawca przygotowujący będzie ponosił odpowiedzialność za podżeganie do popełnienia czynu zabronionego (art. 18 § 2 KK). Podkreślić bowiem trzeba, że wejście w porozumienie jest tylko wtedy niekaralne, jeżeli nie wypełnia znamion postaci zjawiskowej przestępstwa, jaką jest podżeganie. Ze względu na to, iż zachowania polegające na wejściu w porozumienie w przeważającej liczbie przypadków realizują jednocześnie znamiona postaci zjawiskowych czynu zabronionego, tj. podżegania lub pomocnictwa, które – w przeciwieństwie do przygotowania – karalne są zawsze, stwierdzić trzeba, iż wejście w porozumienie jest w istocie szeroko penalizowane jako podżeganie lub pomocnictwo".

wyr. SN z 5.3.2008 r., V KK 343/07, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 538

Podżeganie

Kiedy dochodzi do dokonania podżegania?

ujęcie wąskie (A. Wąsek): dokonanie w chwili dokonania czynu zabronionego przez bezpośredniego sprawcę

ujęcie szerokie (A. Zoll): dokonanie w chwili zakończenia przez podżegacza czynności nakłaniania, niezależnie czy osoba

nakłaniana podjęła w wyniku podżegania zamiar popełnienia czynu zabronionego (charakter formalny)

ujęcie pośrednie (P. Kardas): dokonanie w chwili, gdy osoba nakłaniana podjęła w wyniku podżegania zamiar (decyzję) popełnienia czynu zabronionego, z tym, że dla dokonania

podżegania nie ma znaczenia dokonanie czynu przez sprawce bezpośredniego (charakter materialny)

skutek: wywołanie u osoby nakłanianej zjawiska psychicznego w postaci zamiaru popełnienia czynu zabronionego

Podżeganie

STRONA PODMIOTOWA

Podżeganie do przestępstw o mieszanej stronie podmiotowej:

1) podżegacz obejmuje zamiarem zarówno umyślny czyn wyjściowy jak i nieumyślne następstwo

2) podżegacz obejmuje swoim zamiarem bezpośrednim jedynie umyślny czyn wyjściowy, nie obejmuje nim jednak nieumyślnego następstwa

krzyżowanie się form zjawiskowych i postaci stadialnych - czy podżeganie może być popełnione w formie usiłowania?

odpowiedzialność karna za tzw. łańcuszkowe podżeganie Art. 24 [Prowokacja]

Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko innej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia czynu zabronionego; w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23.

Pomocnictwo

Art. 18 § 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem

ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu

zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.

- pomocnictwo z działania - pomocnictwo z zaniechania

- odrębny czyn zabroniony o samodzielnych znamionach

stwierdzenie bezprawności czynności pomocnictwa = naruszenie innej normy sankcjonowanej od tej, która decyduje o

bezprawności zachowania sprawcy bezpośredniego

Pomocnictwo

pomocnictwo z działania - przestępstwo powszechne (odpowiednio jak przy podżeganiu)

pomocnictwo z zaniechania - przestępstwo indywidualne - art. 2 KK: odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe

popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

polega na ułatwianiu innej osobie popełnienia konkretnego czynu zabronionego, uzupełnione przykładowym wyliczeniem czynności pomocniczych

pomocnictwo fizyczne a pomocnictwo psychiczne

 dokonanie pomocnictwa

Strona podmiotowa

Pomocnictwo

• Dla przypisania odpowiedzialności za pomocnictwo konieczne jest "określenie czynności wykonawczej oraz wskazanie

konkretnego przestępstwa, którego popełnienie pomocnik miał ułatwić. Udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie Części szczególnej lub w przepisie pozakodeksowym czynu

zabronionego. Musi więc obejmować swoją świadomością

zarówno prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienie ma zamiar ułatwić, oraz mieć świadomość znaczenia swojego zachowania (działania lub zaniechania), w tym w

szczególności tego, że stanowi ono ułatwienie popełnienia tego czynu zabronionego przez inną osobę"

wyr. SA w Warszawie z 24.6.2015 r., II AKa 39/15, Legalis

Pomocnictwo

Warunki konieczne pomocnictwa:

popełnienie przed lub w trakcie czynu - rozróżnienie między pomocnictwem a poplecznictwem (art. 239 kk) i paserstwem (art. 291-292 kk)

• pomocnictwo a współsprawstwo

• podżeganie i pomocnictwo do przestępstw nieumyślnych.

właściciel pojazdu mechanicznego oddaje go do

prowadzenia osobie znajdującej się w stanie nietrzeźwości lub niemającej uprawnień do jego prowadzenia, która w

konsekwencji powoduje wypadek komunikacyjny.

Pomocnictwo

"Paserstwo zachodzi tylko wtedy, gdy paser nie brał udziału w przestępstwie, z którego pochodzą rzeczy będące przedmiotem paserstwa, ani jako sprawca, ani jako pomocnik czy podżegacz do tego przestępstwa. Jeżeli natomiast ktoś bądź namawia innego do popełnienia przestępstwa, obiecując przy tym nabyć rzeczy

pochodzące z tego przestępstwa, bądź bierze w nim udział jako pomocnik czy współsprawca, to następnie nabycie rzeczy

pochodzących z tego przestępstwa nie jest po jego stronie paserstwem".

wyr. SN z 22.12.1986 r., I KR 445/86, OSNKW 1987, Nr 7–8, poz. 70

Odpowiedzialność karna współdziałających

• Art. 19 § 1. Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.

• § 2. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

• Art. 20 nieakcesoryjność odpowiedzialności

• Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

Zasady ogólne:

odpowiedzialność w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo odpowiedzialność w granicach umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających - problematyka ekscesu

Odpowiedzialność karna współdziałających

Odstępstwa od zasad ogólnych:

Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary

jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać podżegacz lub pomocnik odpowiada jak za usiłowanie

jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać sąd może w stosunku do podżegacza lub pomocnika zastosować

nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstąpić od jej wymierzenia

Odpowiedzialność karna współdziałających

CZYNNY ŻAL WSPÓŁDZIAŁAJĄCEGO

SKUTECZNY NIESKUTECZNY

Art. 23 Czynny żal

• § 1. Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego.

• § 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do współdziałającego, który dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu zabronionego.

Odpowiedzialność karna współdziałających

Art. 21 [Okoliczności osobiste]

§ 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

§ 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność,

stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałający podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okoliczności wiedział,

chociażby go nie dotyczyła.

§ 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Odpowiedzialność współdziałających za przestępstwo indywidualne

Kategorie okoliczności osobistych:

1) wyłączające odpowiedzialność karną – np. niepoczytalność

2) łagodzące odpowiedzialność karną – np. nieusprawiedliwiony błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność albo winę

3) zaostrzające odpowiedzialność karną – np. recydywa

1) Stanowiące znamię typu

2) Nieprzedstawiające sobą znamienia typu

Przepis art. 21 § 2 k.k. pozwala przypisać odpowiedzialność karną za przestępstwo indywidualne współdziałającemu niemającemu cechy, od której uzależnione jest ponoszenie odpowiedzialności karnej lub wyższa karalność (ekstraneusowi). Warunkiem jest, aby o takiej

okoliczności dotyczącej innego współdziałającego (intraneusa) wiedział, chociażby go nie dotyczyła.

Odpowiedzialność współdziałających za przestępstwo indywidualne

Okoliczność, że współdziałający wiedział, iż sprawca ma właściwości szczególne, od których wystąpienia uzależniona jest odpowiedzialność karna lub zależy

surowsza karalność, nie może być oparta na domniemaniu, lecz należy ją ustalić w sposób niebudzący wątpliwości, gdyż ma ona istotne znaczenie dla oceny prawnej czynu tej osoby

(por. wyrok SN z dnia 2 lutego 1989 r., II KR 285/88, OSNKW 1989, nr 5-6, poz. 41).

• W art. 21 § 2 KK unormowano warunki odpowiedzialności osób współdziałających w popełnieniu przestępstwa indywidualnego, tj. takiego, do którego znamion należy szczególna cecha podmiotu. Omawiany przepis przesądza, iż współdziałający (podżegacz, pomocnik, współsprawca, sprawca kierowniczy lub wydający polecenie), który takiej cechy nie posiada, ponosi odpowiedzialność za wchodzące w grę przestępstwo indywidualne, jeżeli o danej okoliczności wiedział (tzn. uświadamiał sobie, iż współdziała z podmiotem przestępstwa indywidualnego). W ten sposób ustawodawca "zrównał" sytuację wszystkich współdziałających w przestępstwie indywidualnym.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - II Wydział Karny z dnia 24 stycznia 2014 r., II AKa 264/13

Odpowiedzialność współdziałających za przestępstwo indywidualne

2. W sytuacji przypisania osobie odpowiedzialności karnej za przestępstwo indywidualne, gdy sama nie spełnia cech

indywidualizujących podmiot takiej odpowiedzialności, np. z art.

296 § 1 KK, a współdziała w przestępczym procederze, chociażby w warunkach współsprawstwa, z osobami o takich cechach

osobistych, które uzasadniają przypisanie odpowiedzialności za taki czyn, gdy okoliczności tych miała ona świadomość, przepis art. 21 § 2 KK winien dla pełnego zobrazowania odpowiedzialności znaleźć odzwierciedlenie w przyjętej kwalifikacji prawnej czynu, a nie

podstawie prawnej wymiaru kary, aczkolwiek wydaje się, że nie stanowi naruszenia przepisu art. 413 KPK całkowite odstąpienie w wyroku od powoływania unormowania zawartego w przepisie art.

21 § 2 KK i odwołanie się do uregulowania w nim zawartego jedynie w uzasadnieniu wyroku.

II AKa 45/13 - wyrok SA Katowice z dnia 13-01-2014

Odpowiedzialność współdziałających za przestępstwo indywidualne

sprawca b. podżegacz/pomocnik sprawca kier/pol przestępstwo indywidualne właściwe

intraneus + ekstraneus (wie +, ekstraneus (wie+

nie wie 0 ) nie wie 0 za spr.

przestępstwo indywidualne niewłaściwe (T.K.)

intraneus + ekstraneus (wie + tak samo nie wie +, ale za typ podstawowy) przestępstwo indywidualne niewłaściwe (T.U.)

intraneus ekstraneus

+ za typ uprzywilejowany wie, + za typ podstawowy nie wie, + za typ podstawowy

Odpowiedzialność współdziałających za przestępstwo indywidualne

sprawca b. podżegacz/pomocnik sprawcze przestępstwo indywidualne właściwe

ekstraneus 0 intraneus 0 intraneus + (przy sprawczych +)

przestępstwo indywidualne niewłaściwe (T.K.) ekstraneus +, ale intraneus +

za t. podst.

przestępstwo indywidualne niewłaściwe (T.U.) ekstraneus intraneus

+ za typ podstawowy + za typ uprzywilejowany

... jakieś pytania?