FORMY STADIALNE PRZESTĘPSTWA I. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 lutego 2014 r. II AKa 30/14

FORMY STADIALNE PRZESTĘPSTWA

I. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 lutego 2014 r. II AKa 30/14 O kwalifikacji czynów jako usiłowania zabójstwa decyduje przede wszystkim zamiar oskarżonego, a nie charakter spowodowanego obrażenia. Nawet wówczas, gdyby pokrzywdzeni nie doznali żadnego obrażenia, czyny oskarżonego mogą być uznane za wyczerpujące znamiona usiłowania zabójstwa, jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że śmierć człowieka jako skutek przestępczego działania była objęta zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym sprawcy.

II. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2005 r. IV KK 309/04

Jeżeli w "pochodzie przestępstwa" czyn wykracza poza granice przygotowania (art. 16 k.k.), to stanowi on co najmniej usiłowanie popełnienia tego przestępstwa.

III. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1973 r. III KR 258/72

Nie traci cechy dobrowolności odstąpienie od niezakończonego usiłowania pod wpływem dezaprobaty czynu wyrażonej przez osobę trzecią, jeżeli sprawca nie musiał poddać się wspomnianemu wpływowi, który w świetle doświadczenia życiowego nie stanowił przyczyny decydującej o odstąpieniu, lecz tylko stwarzał jeden z bodźców do rezygnacji z przestępnego zamierzenia.

IV. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2009 r. V KK 409/08

1. W odróżnieniu od uregulowań obowiązujących w przypadku innych przestępstw przeciwko wolności seksualnej, znamiona przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. nie opisują sposobów działania, których zastosowanie powoduje penalizację zachowania sprawcy, co upoważnia do wnioskowania, że każde zachowanie bezpośrednio prowadzące do wyczerpania znamion jest już karalne.

2. W przestępstwie z art. 200 § 1 k.k., chwilą, w której rozpoczyna się usiłowanie jest moment zastosowania środków wpływających na proces decyzyjny osoby pokrzywdzonej. W ramach tzw.

"pochodu przestępstwa" jest to bowiem ostatnia czynność sprawcy dzieląca go od dokonania.

4. Rozgraniczenie przygotowania od usiłowania (w przypadku art. 197 § 1 k.k., czy art. 199 § 1

k.k.)., z reguły nie nastręcza żadnych problemów. Wydaje się bowiem oczywiste, że bezpośrednim

zmierzaniem do dokonania czynu zabronionego np. z art. 197 § 1 k.k. będzie moment, w którym sprawca wypowie groźbę, przystąpi do stosowania przemocy itp. Decydującą jest tu więc chwila, w której sprawca przystąpi do stosowania jednego ze wskazanych w ustawie sposobów oddziaływania na pokrzywdzonego. W drugiej grupie przestępstw, w tym przestępstwie z art. 200

§ 1 k.k., ową chwilą, w której rozpoczyna się usiłowanie jest moment zastosowania środków wpływających na proces decyzyjny osoby pokrzywdzonej. W ramach tzw. "pochodu przestępstwa"

jest to bowiem ostatnia czynność sprawcy dzieląca go od dokonania.

V. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2013 r. II AKa 4/13 Dla oceny bezpośredniości zmierzania do dokonania, jako znamienia usiłowania, przydatne jest zawarte w art. 16 § 1 k.k. określenie przygotowania. Zgodnie z tym przepisem przygotowanie polega m.in. na podjęciu czynności mających "stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania". Jeżeli w "pochodzie przestępstwa" czyn wykracza poza granice przygotowania wyznaczone treścią art. 16 k.k., to stanowi on co najmniej usiłowanie popełnienia przestępstwa, bowiem między przygotowaniem a usiłowaniem nie istnieje

"pole niczyje".

VI. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 lipca 2014 r. II AKa 108/14

Nie można mówić o usiłowaniu nieudolnym wówczas, gdy w momencie wszczęcia działania sprawcy dokonanie przestępstwa było obiektywnie możliwe (choćby nawet szanse realizacji zamiaru sprawcy były niewielkie), a dopiero później - w wyniku włączenia się niesprzyjających okoliczności - realizacja zamiaru sprawcy okazała się niemożliwa ze względu na brak przedmiotu nadającego się do dokonania przestępstwa lub ze względu na to, że okazało się, iż sprawca użył środka nie nadającego się do wywołania zamierzonego skutku. W takim bowiem wypadku usiłowanie jest "udolne", a jedynie z przyczyn obiektywnych sprawcy nie udało się zrealizować swego zamiaru".

VII. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2014 r. II AKa 83/14

Wydaje się, że przyjście pod dom z zamiarem dokonania włamania – zgodnie z wcześniej

opracowanym planem - oraz z narzędziami służącymi do popełnienia przestępstwa, a następnie

odstąpienie od realizacji tego zamiaru z przyczyn od sprawcy niezależnych, przekracza ramy

czynności przygotowawczych i jest działaniem zmierzającym bezpośrednio do urzeczywistnienia tego zamiaru.

FORMY ZJAWISKOWE PRZESTĘPSTWA

I. Uchwała Sądu Najwyższego - 7 sędziów z dnia 21 października 2003 r. I KZP 11/03

Podżeganie może być popełnione w formie usiłowania, i to zarówno wtedy, gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach określonych w przepisach części szczególnej kodeksu karnego jak i wtedy, gdy bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania.

Skoro:

- zgodnie z art. 13 § 1 k.k. usiłowanie polega na bezpośrednim zmierzaniu do dokonania czynu zabronionego;

- pojęcie "czyn zabroniony" obejmuje również podżeganie;

- podżeganie może polegać również na nakłanianiu do podżegania,

to należy przyjąć, że podżeganie może być popełnione w formie usiłowania, i to zarówno wtedy, gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego opisanego w części szczególnej kodeksu karnego, jak i wtedy, gdy bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania.

II. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2004 r. V KK 351/03

Wykonuje czyn zabroniony wspólnie i w porozumieniu z inną osobą (art. 18 § 1 k.k.) także ten, kto nie biorąc osobiście udziału w czynności sprawczej tego czynu, swoim zachowaniem zapewnia realizację uzgodnionego z tą osobą wspólnego przestępczego zamachu.

W myśl art. 18 § 2 i 3 k.k. podżegacz ponosi odpowiedzialność karną w sytuacji, gdy chce aby

inna osoba dokonała czynu zabronionego, a pomocnik - gdy działa w zamiarze, aby inna osoba

dokonała czynu zabronionego. Tak zatem, definiując obie formy zjawiskowe, ustawodawca

wprowadził do ich struktury, a ściślej do strony podmiotowej, subiektywny stosunek podżegacza

i pomocnika do czynu zabronionego oczekiwanego od sprawcy. Czynu tego nie uważają oni za

swój i nie obejmują go własną wolą popełnienia. Nie działają więc animus auctoris. Podżegacz

zmierza do wywołania zamiaru popełnienia czynu zabronionego u potencjalnego sprawcy, a

pomocnik ułatwia popełnienie takiego czynu przez osobę, która powzięła zamiar popełnienia.

III. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 stycznia 2015 r. II AKa 475/14

To oskarżony precyzyjnie zaplanował całe przestępcze przedsięwzięcie objęte zarzutem, sformował grupę osób w nim współdziałających, podzielił między nimi role, wręczył bezpośredniemu sprawcy przedmiot przypominający broń palną służący do sterroryzowania pokrzywdzonej, wskazał miejsce zdarzenia, wydał polecenie współoskarżonemu do rozpoczęcia akcji przestępczej, którą z zewnątrz obserwował oraz cały czas w niej aktywnie partycypował, instruując go telefonicznie, co miał robić, a zatem mógł też w każdej chwili ją przerwać, by w efekcie przyjąć od drugiego ze współoskarżonych skradzione przedmioty. W tym kontekście sąd takie zachowanie uznał za realizujące znamiona sprawstwa kierowniczego rozboju, a więc czynu z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k.

IV. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2014 r. V KK 241/13

Za współsprawcę na gruncie art. 18 § 1 k.k. może być uznany nie tylko ten, kto wykonuje całość lub część znamion wykonawczych, lecz także ten, którego zachowanie dopełniało zachowanie innych uczestników porozumienia w stopniu, który zgodnie z porozumieniem i podziałem ról współdecydował o popełnieniu przestępstwa.

V. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 listopada 2012 r. II AKa 192/12 Każdemu ze współdziałających przypisuje się jego własny czyn zabroniony i ponosi on odpowiedzialność karną na zasadzie niezależności od pozostałych współdziałających, zaś istotą współsprawstwa jest realizacja części znamion czynu zabronionego, jak również przyczynienie się do realizacji takiego czynu, w sensie wzajemnego dopełniania się zachowań poszczególnych sprawców.

VI. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2014 r. V KK 7/14

Pozycja sprawcy kierowniczego w żadnym stopniu nie musi się wiązać z zachowaniami

negatywnymi wobec bezpośrednich wykonawców, takimi jak: zastraszenie, grożenie, czy też

wywieranie bezpośredniego przymusu. W równym stopniu, związek i stosunek podległości

istniejący między sprawcą kierowniczym oraz osobami realizującymi przedmiotowe znamiona przestępstwa mogą kształtować relacje pozytywne, w tym także emocjonalne.

VII. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2011 r. V KK 378/10

Powstrzymanie się przez rodzica, gwaranta pieczy nad dzieckiem, od pożądanych działań niedopuszczających do popełnienia czynu zabronionego na jego szkodę (art. 95 § 1 k.r.o.) jest bezprawiem odpowiadającym stronie przedmiotowej pomocnictwa do realizacji przestępstwa przez bezpośredniego sprawcę (art. 18 § 3 k.k.). Strona podmiotowa przejawia się natomiast co najmniej w godzeniu się gwaranta na to, że zaniechanie działania koniecznego w określonej sytuacji stanowi obiektywnie ułatwienie popełnienia czynu zabronionego przez sprawcę.

VIII. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2014 r. SK 35/12

Art. 13 § 1 i art. 18 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553,

ze zm.) w zakresie, w jakim dopuszczają odpowiedzialność karną za usiłowanie podżegania do

popełnienia czynu zabronionego, określonego w części szczególnej tej ustawy, jeżeli usiłujący

bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania, są zgodne z art. 42

ust. 1 w związku z art. 2 oraz z art. 31 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej.