"Leben als ob. Die Untergrunduniversität Krakau im Zweiten Weltkriege”, Gabriele Lesser, Freiburg im Breisgau 1988 : [recenzja]

728

carskie społeczeństwo. Publikacja ta n ie jest odkrywcza pod w zględem poznawczym i jej autorka, Marianne Ludwig, oparła się tutaj w dużym stopniu na swojej dy­

sertacji doktorskiej: „Der polnische Unabhängigkeitskam pf von 1863 und die Schw eiz”, która to praca została wydana drukiem w 1968 r.

Zdziwienie m usi budzić brak wśród autorów książki Haliny F l o r k o w s k i e j - F r a n ć i ć , docenta U niwersytetu Jagiellońskiego, która jest przecież autorką k il­ ku monografii i kilkunastu artykułów dotyczących szwajcarskiej Polonii. Szkoda, że nie w ykorzystano m ożliwości przybliżenia źródłowych badań H aliny Florkow skiej- Franćić niem ieckojęzycznem u odbiorcy.

Książka została bardzo starannie wydana. W szystkie części pracy są w języku niem ieckim . Są one pozbawione przypisów i tylko na końcu poszczególnych arty­ kułów umieszczono wskazów ki bibliograficzne. N iew ątpliw ie ta popularno-naukowa książka przybliża rodzimemu czytelnikow i dzieje Szw ajcarii a odbiorcy helw eckie- mu historię Polski. Zasadne byłoby jednakże w przyszłości, naszym zdaniem, pod­ jęcie próby zaprezentowania w yników badań autorów, którzy się specjalizują w ba­ daniu kontaktów polsko-szwajcarskich.

M.A.

Gabriele L e s s e r , L eben als ob. Die U n tergru n du n iversität K ra k a u

im Z w eiten W eltkrieg, Treffpunkt, D eutsch-Polnischer Verlag, Deutsch-

-Polnischen Begegnugs- und Kulturzentrum, Freiburg im Breisgau 1988, s. 000.

Rzadko pisze się w tym m iejscu o pracach popularnonaukowych. Praca pani L e s s e r nie w nosi nic nowego dla specjalistów , zajm ujących się konspiracyjnym szkolnictw em w yższym w Polsce. Omawia bowiem skądinąd znane koncepcje na- rodow o-socjalistycznej polityki akadem ickiej i jej realizację, pow stanie i działalność podziem nego U niwersytetu Jagielońskiego, dzieje poszczególnych faku ltetów w la­ tach 1942— 1944 a kończy się przypom nieniem otwartych pytań badawczych, nie analizow anych ani przez historiografię polską ani przez niem iecką; książkę uzu­ pełnia skrom ny aneks dokumentalny. Jej podstawę źródłową stanow ią opubliko­ w ane w spom nienia kom batantów i przyczynki monograficzne, m niejszą rolę od­ gryw ają krakowskie archiwalia.

Narracja najeżona jest faktami, zestawieniam i i nazwiskam i. Autorka stara się ogarnąć całość podjętego tem atu, od zewnętrznych uwarunkowań tajnego nauczania przez jego formy, treści i w yniki aż po próbę um iejscowienia oporu na terenie uni­ w ersyteckim na szerszym tle sporu o kooperację/kolaborację. N ie to jednak każe ją w yróżnić. W rosnącej liczbie popularnonaukowych poloników książka odznacza się po pierwsze znakomitą czytelnością, stałą — i skuteczną — troską o m aksymalną kom unikatywność przekazywanych treści. Po drugie nie ma w niej — częstego w podobnych publikacjach — zachłyśnięcia się egzotyką, powierzchownej egzaltacji, powielającej najgorsze wzory rodzimej publicystyki. Trudny dla czytelnika-am atora tem at został mu przedstaw iony w e wzorowy sposób.

W.B.

Z apiski opracowali: M. A. (M arek A n drzejew ski), J. B. (Juliusz Bardach), I. B. M. (Iza B ieżuńska-M ałow ist), W. B. (W łodzim ierz B orodziej), S. C. (Stefan Ciara), I. D. (Izabela Dobosz), Ł. K. (Łukasz K ądziela), S. K . (Stefan K ien iew icz), D. M. (Danuta