Skrzycki Alojzy

(1)

1

(2)

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

..

G

Y j u & d b o u - d / ^

3 ^ 0

...

x

Y\. .0(H.

i / f .

Relacja

1/2. D okum enty (sensu slriclo ) dotyczące osoby relatora Jc ^{. ^} ^x

1/3. Inne m a le ria ly d o ku m e n la c yjn e dotyczące osoby relatora ,— »

111/1 - M ateriały dotyczące rodziny relatora •— •

tll/2 - M alerialy d o tyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. -— - 111/3 - M alerialy dotyczące ogólnie okresu o kupacji (1939-1945) — ltl/4 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.---

ltl/5 - in n e ...--- "

IV. K orespondencja

II. M a le ria ly u z u p e łn ia ją c e re la c ję

JC.J

5 .

V, Nazwiskovye. karty inform acyjne

VI. Fotografie }oro$/u

2

(3)

3

(4)

4

(5)

5

(6)

6

(7)

7

(8)

8

(9)

9

(10)

-

r

B yły to trudne l a t a okupacji n i e m ie c k ie j w c z a s ie Jru giej wojny ś w ia t o w e j. M ieszkaliśm y na wsi w majątku Gole w pow. włocławskim.

O jc ie c mój pracował ”, Niemców w c h a ra k te rze a d m in is tr a to r a .

Pamiętam jak w moim domu mówiono o okupantach i jak dużo w tym

c z a s i e wpajano mi m iło ś c i do m ojej okupowanej O jczyzn y. Wiem, że p rze z nasz dom p r z e w i j a l i s i ę ró ż n i l u d z i e . O jc ie c z a ł a t w ia ł im pracę

v.

mająt nawet w c h a ra k te rze r o b o t n i k ó w . C zęsto , a chyba nawet zawsze o j c i e c n ie w i e d z i a ł kim b y l i c i l u d z i e , w i e d z i a ł natom iast, że p otrze b u ją pomocy. Prawdopodobnie b y ły t o głó w n ie osoby związane z ruchem oporu, ukrywające s i ę podróżnymi nazwiskami. Pamiętam, chociaż byłam wtedy małym d zieck iem , nazwiska pana Gradowskiego i pana Sokołowskiego.

Inni t r a f i a l i do majątków b a r d z i e j oddalonych od większych miast, no.tam, g d z ie pracował (ta k jak mój o j c i e c ) pen Turno, k t ó r y z o s t a ł aresztow any i z g i n ą ł w Radogoszczy. B ył ojcem naszych koleżanek z d z i e c iń s tw a . Ta wiadomość d o t a r ła do rodziców jak już n ie mieszkaliśmy w w G-olsch. Niemcy w y r z u c i l i o jc a i W 3 ^ s ła li do " z a b i t e j deskami d z i u r y " . M iejscowość nazywała s i ę Kurowo. I mimo okropnych warunków w ja k ic h

tam p r z y s z ł o nam ż y ć , sądzę, że ten wyjazd uratował o j c a przed a r e s z t o waniom p r z e z Niemców, a l e za t o a r e s z t o w a li o jc a UBJśCY na początku władzy ludowej za pr z e c h o wywar i e d z i a ł a c z y M . T y le pamiętam.

Wracając do czasów okupacji wiem, że r o d z ic e c z y t a l i ja k ie ś g a z e t k i zakazane, k t ó r e system atycznie o t r z j rm yw ali. Nam, d ziecio m , n ie wolno b yło o tym mówić. W naszym domu organizowane byłe również ta jn e nau

c z a n ie . Uczyłyśmy s i ę my ( s i o s t r a i j a ) oraz d z i e c i w i e j s k i e . Nazwisk tych d z i e c i n i e pamiętam. Jednego dnia rano

3

mleczarzem rozwożącym mleko p r z 3 rj e ż d ż a ł a z Chodcza (małego m ia steczk a) pani Wiśniewska, k tó ra

u c z y ła nas przedmiotów humanistycznych. Mąż pani W iśn iew skiej przebywał

w

o f l a g u , dokąd moja mama p o s y ła ła p a c z k i. Innego dnia, tyra samym

wehikułem p r z y j e ż d ż a ł a pani lis ó w n a . Nasze kochane " l i s i w a d e ł k o " (ta k j ą nazywaliśm y) u czyła nas matematyki i b i o l o g i i . J e j l e k c j e b y ły poglądowe. 'Wychodziła z gromadką d z i e c i w p le n e r . U czyła nas m iło ś c i do kwiatów,

P t a k ó w

i w s zy stk ie g o co ż y j e . Chociaż minęło t y l e l a t ,

d z ię k i n i e j p o z o s ta ła we mnie w rażliw ość na piękno i m iłość do ludu 4 / 3 J e s z c z e b y ła pani Masłowska - n a u c z y c ie lk a pracująca w majątku jako r o b o t n ic a . Ona wpajała nam mocno, że każdy c z ło w ie k , bez względu na statu s społeczn y i poglądy, j e s t ważny. B zisia .j wiem (c h o c ia ż to

10

(11)

są s z c z ą t k i wspomnień) jak te p r z e ż y c ia d zie ck a tkwią głęboko w ich n sych ice i chyba u o z o s ta ją do końca ż y c i a . Wiero,

ź e

to co r o b i l i r o d z i c e , to b y ły prawdziwe l e k c j e p atriotyzm u - patriotyzm u n ie na ookaz, a le popartego czynami.

A

kontakty z moimi pierwszymi n au czycielam i nau czyły mnie n ie ty lk o p isa ć i c z y t a ć . Nauczyły mnie

czegoś w i ę c e j .

Kraków 07.01„2006.

M aria S zydłow ska z . d . Skrzycka

11

(12)

12

(13)

13

(14)

14

(15)

15

(16)

16

(17)