De vicaria Burggraviatus Regii dignitate Regem adesse evincente quaedam praefatus fasces Burggraviales a Sacra Regia Maiestate viro [...] Andr. Theodoro Brakenhausen [...] A. MDCCLXV. D. XIIX. Martii [...] gratulatur [...] Ioannes Langius [...]

DE

VICARIA BVRGGR AVI AT VS REGII DIGNITATE

R E G E M A D E S S E

EVIKCENTE QVAEDAM PRAEFATVS

FASCES BVRGGRAVIALES

SACRA REGlA MAIESTATE

VIRO

ILLVSTRI

MAGNIFICO GENEROSO

MAXIMEQVE ST REN V O DOMINO

DOMINO

ANDR. THEODORO BRAKENHAVSEN

P R A E C O N S V L I C I V I T A T I S G R A V I S S I M O

MAECENATI OPTIMO

A . M D C C L X F . D. X I I X . M A R T I I P R IM V M C O L L A T O S

VENERABVNDA M ENTE GRATVLATVR

P V B L I C V S M V S A R V M I N T E R P R E S

IOANNES LANGIVS

GYMN. RECT. P. P. ET BIBL.

agiftratum politicum, eumque chriftianum, qui falutem patriae fupremam legem habet, & in promovenda ci­

vium felicitate, refrenanda malorum injuria ac bono­

rum fecuritate tuenda totus eft, maximis, quae

mortalibus exhibet, beneficiis annumerandum, totque venerationis ac pie­

tatis teftificationibus profequendum efle, quot argumentis neces- fitatem illius ac utilitatem publica rerum humanarum arguit in- columnitas, extra omnem dubitationis aleam pofitum eft. Tri- ftiflima

civitatis ellet conditio,

fublato MagiftratusOrdine, qui cum imperio aliis praefunt, exifterent nulli; nulli, qui pa­

triam laborum ac curarum confortio ample&erentur; nulli, qui utilitatibus publicis invigilantes, prudentia ac regnandi peritia cives foverent, regerent ac confervarent falvos. Rueret fane respublica, vel ipfa mole fua concufla, ad interitum, & nullis ad imperii gubernacula fedentibus, brevi tempore ellet nulla.

R eligio

hinc chriftiana, veraque d e v m colendi ratio, fplen-

didum Magiftratus

ambitum ac aditum non reprimit, quin potius

certilTima illi

affert praefidia ac ornamenta. E a quippe & do-

<ftrinae puritate & exemplorum copia nos convincit, ficuti Reges terris, ita & Magiftratus civitatibus non forte cafuque, fed a d e o manifefto ac prajefenti inftitui; ea Patris Patriae dignitatem numine ac virtute fua ita munit, ut ad unius faepe juflum &

voluntatem multa hominum millia, quorum invidiam ac impie­

tatem ne fortiflimus quidem reprimeret, fua componant dida fa&aque ; ea denique fubditorum animos ad legum obedientiam

& ad obfequium Superioribus, poteftate pollentibus, exhiben­

dum fle&it.

Non ergo mirum eft, Magiftratui, cui prudentiae multum, multumque confilii ineft, pereximia, quibus fulget, honoris ergo fcmper addita efle nomina. Ad Gerhardum , a) Matthiam Dith- marium, b) Scharffium,c) a Seelen, d) aliosque eruditionis fama confpicuos provoco, qui in colligendis, quibus Magiftratus in­

figimur, nominibus non irritum fufceperunt laborem, quorum alia divinitas, alia fan&itas, alia humanitas ac facilitas, ut amor, pietas & gaudium tulit, illis impofuit vere civilia ac fenatoria.

E x eorum faltem numero, quae ob fummam, qua prae aliis em in en t, poteftatem Magiftratus obtinent, nonnulla recenfere juvat. Audiunt Dominationes, e) aut fi mavis, Domini, 0 non ob tyrannidem invifi, fed manfuetudine ac lenitate temperata grati. Dicuntur Principes, 8) primum dignitatis locum cives inter obtinentes. Vocantur Athenienfium ftylo A rchontes, h) imperium inter alios na&i. Nominantur Duces, 0 alios, quibus virtute ac confilio praefunt, in ancipiti re&e fa£torum tramite legibus ac confiliis ducentes. E t dum Magiftratus, laudum ac meritorum radiis fulgentes, coronarum etiam, quae Regum ple­

rumque funt infignia, Geftatores quondam funt appellati:'*) inde venit, u t, qui civitates gubernant, & auctoritatis ac potentiae fplendore excellunt, Reges etiam fint di#i. Sic enim , tefte Ca- k p i n o , 1) apud Romanos in principio rerum Italicarum illi Regum nomine venerunt, quibus unius faltem civitatis permitium fuit

imperium.

a) in Conf. catholica, de offic. Magijlr. L. II. P. I I . art. 8* C. I . p. 926.

b) in Syfl. pol. L. III. Sed. I. p. 265 & 267.

c) in Dijf* de Magi/lr. pol. 3* #

d) in Mifcell. n. IV. de praecip* nom. Mag. civilis, e) 2 ? c t. H> IO» add. OV. Attico. Lib» g. ep* I K

f) Cie. de legibus. 3, 28. c. 12* Apul. Met. 7. p. 192.

g) vid» Liv. 34* c* 44 &c* C. Kep. in vita Attici, c. g. Hor, cp» 17* v' 35*

h) conf. Jo+ Meurfius de Archontibus Athen. Sc Cic. de fato, 19* c. 9*

t) Cic. de orat. 3, 6o„ Hor. L od. 7. v. 27.

k) vid. Reinefii infcript, CL VI» p. 112* X I 3**

I) in Diftion. linguae Lflt. yoc. Rex*

imperium. Quodfi enim apud Terentium m) divitiis ac facultate potentes, & apud Senecam, n) qui animo moderantur & afte&i- bus imperant, fecundum illud :

Rex eft, qui metuit nihil, Rex eft, quique cupit n ih il;

H o c regnum fibi quisque dat,

vocantur Reges : quanto magis hoc auguftale nomen illis com­

petit, in quibus, tanquam publicae pacis ac incolumnitatis ful­

cris, omnis populi & civitatis fundata eft falus.

Qua occafione in mentem mihi veniunt, quae apud Grotiufft de Rege temporario fcripta leguntur. °) Indicat vero eo nomi­

ne felici(fimus hic juris naturalis reftaurator illum , cui vel certi negotii caufa, vel ad tempus fummum imperium ita delatum eft, ut finito vel negotio vel tempore ipfius quoque Regia finiatur au&oritas, isque in illum, in quo ante adeptam vicariam dignita­

tem fuit, redeat ftatum; cujus rei teftem in D i l a t o r e Romano fe invenifle credit. Huic quidem Grotii fententiae qui philofo- phantes omnia accurate perpendunt, calculum adjiciunt non om nes: P) quippe inter Regem, proprie fic d i$ u m , & inter illum, qui fummae poteftatis vices gerit, non tempore tantum, fed ipfo quoque inftituto ac rei forma magnum datur difcrimen.

Rex enim in terris a nemine ; D ic a to r vero Romanus, quanquam Rex vocatur temporarius, a populo dependebat, cui finita di&a- tura rationem actionum fuarum dare faepius tenebatur: nedum quod Di&ator e numero Magiftratuum tantummodo fuerit. In- terim jam ipfe Grotius in annotatis ad Matthaeum <0 hunc fcru-

5 pulum

m) Eunuch. A. i . Sc. 2^{. v.} 37^"*

n) Thyefte v. 348. & v. 388.

o) d e j . B. & P. r. H I. $. i r .

p) conf. Boeclerus in annot. ad hunc G rotii locum r ex edit. Becrr.ttnm. p. m. 207. & Alich.

Tuchfii dtjf. d i Bege temnor Ario.

c. X, 18*

pulutn ex contradicentium animis evellere videtur, 0 dum P rin ­ cipes 1. c , quos L u c a s s) Reges vocat, non Reges tantum , fed &

Praefides, & vicariam aut mandatam poteftatem habentes indicare fcribit, voce Regum laxius fumta, cujus rei exemplum profert Pontium Pilatum, non Regem, cum Rege tamen H ero d e, Regis

titulo ornatum. 0

Ad illuftriora potius ac fplendidiora Regiae dignitatis indicia meus fe convertit calamus, ex vicaria Burggraviatus Regii pur­

pura, Regem adejfe} evidturus. Quae

Burggraviatus in Prudia Occidentali per civitates

femper

ad unum fere norunt omnes. Dum enim illius dignitas mutato rerum ftatu jam Regis

J

tempore, ut audior eft Hartknophius, u) in locum dignitatis Commendatoriae furrogata eft, omnis infimul Commendatorum fplendor, omnis poteftas, quae, eodem Hartknochio affirmante, non exigua f u i t , w) Burggraviis tradebatur Regiis. Quo quidem in officio illuftri deferendo nulla unquam perfonarum

eft ratio, nec noftris habetur temporibus.

dum civitates in Prullia majores, ad Ordines Provinciae primarios pertinentes, in generalibus conventibus cum Confiliariis reliquis conlultant, pari votorum aequilibrio gaudentes:x) ipfa in illarum Magiftratum ado­

ptio longe eminens, interque fumma nunquam non eft habita, y) Huic vero annuae & ambulatoriae Burggraviatus dignitati eo plus honoris & au&oritatis accedit, quod a nullo nili ab Ipfa

s a c r a r e g i a m a i e s t a t e

Poloniarum co n fertu r.2) M ortuo enim

r) in Crit. ficr h . T . VI. p. i c 6, s) l.c. XXII, 25.

t) A&. IV, 26. 27.

u) tm 31. u. 9t. Spr. P. II. c. 8. p. 629.

w) 1. c. p. 650.

x) vid. Lengnicb de Jure pubi. Pr. Pol. 6. l8- P- 3 4- 6. 22. p. 56. 3 3- P, 5 7. Hartknoch 21. U. 9?. $C. P. II. c. 8. p. 629.

y) !. c. p. 663.

2) Crom:ri 23f|c0rci5. Svniijr. spoljkn. l . ii. p. m. 267.

enim Rege fafciutn Burggravialium collatio ceflat omnis, usque dum viduatum Principis folium recens electus ac diademate orna­

tus occupat, & fumma Majeftatis exercet jura, quae inter, quod Prufliam attinet, haud ultimum eft, ut, tanquam juftus virtutum ac meritorum aeftimator, brabeum illud Regium, dignitatum civicarum complementum, diftribuat, declaraturus, Regem jam- jatn adefle. Quo novus fpeciali Regis privilegio in civitatibus Prufliae majoribus conftitutus Burggravius, poftquam folemni jurejurando fe obftrinxit, ex

juffu & aufloritate jus dicit om ne, dum tranquillitatis publicae confervandac curam gerit, & caufas injuriarum ac fanguinarias inquirit, aliaque cum jure vitae ac necis conjundla exercet judicia vere Regia, aa) adeo uc veritatis talo nitatur illud ;

Sic Reges fentimus adefle, Quos & fcimus abelTe fimul.

Quanti ergo interfit, quis a v g v s t i s s i m i perfonam gerat, videt omnis. N on enim quemvis civium Regius ille decet honos, nec Regalis purpurae dignitas umbrarum caligine obfcuranda eft.

Salomo fit, oculata mente praeditus, Atlas inclinatis patriae rebus fuccurrens, & Ariftides triftes temporum calamitates pru­

dentiae ac juftitiae jubare propellens, qui ad tam alta, tamque excelfa Regiae dignitatis adfpiret faftigia.

Quam egregie igitur, VIR I L L V S T R I S , Regia illa tiara, capiti TVO impofita fulget, quamque bene humeris TVIS novum fedet munus. Induis jam omnibus applaudentibus Regalem Burg- graviatus purpuram , ex

S T A N I S - L A J A V G V S T 1

t i s s i m i ,

feliciter nunc regnantis, indultu T IB I oblatam, quam fumma per biennium au&oritate geftam ferena fronte T IB I tradit

aequi

* ^.

aa) vid. Cromtrus I. c. L. II. Harikn• de Rrfnbl, J?olt P. II, c. IV. p. 362. add. Curikii

Chron. Gedan. L. II* *} . -

aequi juftique tenaciflimus

M O E L L E R V S . Primus es» M A G N I F I C E , ex

O rd in e , in quem

impe­

rio Sauromatum fufcepco, vicariam Regii Burggraviatus dignita­

tem devolvit, TVque primum Burggraviales fufcipis falces, dignus utique jam diu tanto honore, tantaque virtutum corona. T V A enim praeclara jurisperitia in confulendo, limatum prudentiae T V A E mentisque acumen in judicando, indefetfum T Y V M jufti- tiae ac

ftudium

T V A

celeritas, T V A vigilantia in exequendo, TVAque in agendo conflantia eft in animis ac memoria, eft in deliciis & admiratione omnium.

Quae dum tanta, tamque egregia funt ornamenta, nullum eft dubium, quin Nominis TVI fplendor, tantis virtutum gemmis corufcans, ad feram potteritatem diffundatur, & T E , VIR G E ­ N E R O S E , auxilio divino fretum , fama comitetur ac gloria

nunquam marcefcens.

M a £ e ergo, I L L V S T R I S , ingenti T V O in Elbingenfium Rempublicam merito, & omina inter fecunda ac vota

honores adi Burggraviales. Servet

o

T I B I , in ex- eelfo hoc dignitatis faftigio collocato, civitatem tranquillam ac florentem, T E vero civitati falvum & beatum. Servet T E , P R A E C O N S V L , curiae noftrae, cujus curas magno fortique nullo non tempore fufcipis animo, ut tempeftates inpofterum

pendentes, procellasque irruentes fulgentibus fapientiac T V A E radiis quam fortunatiffime depellere poflis. Servet T E , in omni fortunae profperitate & longaeva annorum aerate vigentem, D o ­ mui quoque T V A E Splendidiflimae, ac T V A E TV O R V M que felicitati addat perpetuitatem. Servet denique T E , M A E C E ­ N A S , Mulis Drufiacis, quae T IB I apprecantur non nifi aufpica- tiflima, & maximum fibi ducunt munimentum, mira incompara­

bilis T V I favoris ac bonitatis magnitudine regi, tegique.

... ' '