Vicaria Burggraviatus Regii Dignitate Regem Adesse [...] Andr. Theodoro Brakenhausen [...] Ioannes Langius

DE

V I C A R I A B V R G G R A V I A T V S R E G I I D I G N I T A T E R E G E M A D E S S E

EVINCENTE QVAEDAM PRAEFATVS

FASCES BVRGGRAVIALES

SACRA REGIA MAIESTATE

VIRO

ILLVSTRI

MAGNIFICO GENEROSO

MAXIMEQVE STRENVO DOMINO

DOMINO

ANDR. THEODORO BRAKENHAYSEN

P R A E C O N S V L I C I V I T A T I S G R A V I S S I M O

MAECENATI OPTIMO

A . M D C C L X K D. X I I X . M A R T I I P R I M V M C O L L A T O S

VENERABVNDA M ENTE GRATVLATVR

P V B L I C V S M V S A R V M I N T E R P R E S

IOANNES LANGIVS

GYMN. RECT. P. P. ET BIBL.

**“■». I • ■" ... ■ ■' " ' ... ... * !■■■■——————— <

E L B I N G A E TYP I S NOHRM ANNI ANIS.

M

vium felicitate, refrenanda malorum injuria ac bono­

rum fecuritate tuenda totus eft, maximis, quae ^{de vs} mortalibus exhibet, beneficiis annumerandum, totque venerationis ac pie­

tatis teftificationibus profequendum efle, quot argumentis neces- fitatem illius ac utilitatem publica rerum humanarum arguit in- columnitas, extra omnem dubitationis aleam pofitum eft. T ri- fiiflima enim civitatis elFet conditio, fi fublato MagiftratusOrdine, qui cum imperio aliis praefunt, exifterent nulli ; nulli, qui pa­

triam laborum ac curarum confortio amplefterentur j nuili, qui utilitatibus publicis invigilantes, prudentia ac regnandi peritia cives fovergnt, regerent ac confervarent falvos. Rueret fane respublica, vel ipfa mole fua concufla, ad interitum, & nullis ad imperii gubernacula fedentibus, brevi tempore eflet nulla.

R eligio hinc chriftiana, veraque d e v m colendi ratio, fplen- didum Magiftratus ambitum ac aditum non reprimit, quin potius certillima illi affert praefidia a.c ornamenta. E a quippe & do- drinae puritate & exemplorum copia nos convincit, ficuti Reges terris, ita & Magiftratus civitatibus non forte cafuque, fed a d e o manifefto ac praefenti in ftitui; ea patris I^atriae dignitatem numine ac virtute fua ita munit, ut ad unius fiepe juflum &

voluntatem multa hominum millia, quorum inyidiam ac impie­

tatem ne fortifiimus quidem reprimeret, fua componant di#a fa&aque ; ea denique fubditorum animos ad legum obedientiam

& ad obfequium Superioribus, ppteftate pollentibus, exhiben­

dum flebit.

a Non

Non £rgo mirum e ft; Magiftratui, cui prudentiae multum, multumque confilii ineft, pereximia, quibus fulget, honoris ergo fcmper addita efle nomina. Ad G erh ard u m ,2) Matthiam Dich- xnarfum ,b) Sch a rffiu m ,0 a S e e l e n , d) aliosque eruditionis fama confpicuos provoco, qui in colligendis, quibus Magiftratus in- fignitur, nominibus non irritum fufceperunt laborem, quorum alia divinitas, alia fan&itas, alia humanitas ac facilitas, ut amor*

pietas & gaudium tulit, tllis impofuit vere civilia ac fenatoria.

E x eorum faltem numero, quae ob fummam, qua prae aliis em inent, poteftatem Magiftratus obtin en t, nonnulla recenfere juvat. Audiunt Dominationes, e) aut fi mavis, D om ini, 0 non ob tyrannidem invifi, fed manfuetudine ac lenitate temperata grati. Dicuntur Principes, §) primum dignitatis locum cives inter obtinentes. Vocantur Athenienfium ftylo A rch ontes, h) imperium inter alios na&i. Nominantur D u c e s ,1) alios, quibus virtute ac confilio praefunt, in ancipiti re&e fadorum tramite Jegibus ac confiliis ducentes. E t dum Magiftratus, laudum ac meritorum radiis fulgentes, coronarum etiam, quae Regum ple­

rumque funt infignia, Geftatores quondam funt appellati : k) inde venit, u t, qui civitates gubernant» & au&oritatis ac potentiae fplendore excellunt, Reges etiam fine di£i. S i c enim , tefte Ca- le p in o ,1) apud Romanos in principio rerum Italicarum illi Regum nomine venerunt, quibus unius faltem civitatis permilTum fuit

imperium.

a) in C onf catholica, de ofpc. Maglfir. L. II. P. I I . art. 8. C. I. p. 926.

b) in Syji.pol. L. III. Sed. 1. p. 265 & 267.

e) in Dijf. de Magifir. pol. §. 3*

d) in Mifcell. n. IV. de praecip. nom. Mag. civilis.

€) 2 Pct. II, IO. add. Clc. .Attico. Lib. 8* «p. 1 1 . Ctc. de lembus. 3, 2 8. c. 12 . Afui. Met. 7. p. IQ2.

p) vid. Liv. 34. C. 44 Scc. C. Nep. in vita Attici, c. 8. Hor. Cp. 17 . V. 3 5 . h) conf. Jo. Meurfius de Archontibus Athen. Sc Clc. de fato. i g . C. 9, i) Clc. de orat. 3, 60. Hor. I. od. 7. v. 27 .

k) vid. Reinefii infeript. Cl. VI. p. 1 1 2 . 1 1 3*

I ) i n Dittion. Unguat L a t. y o c . R c x .

imperium. Q.uodfi enim apud Terentium m) divitiis ac facultate potentes, & apud Senecam , ^»0^. qui animo moderantur & affe&i- bus imperant, fecundum illud :

R ex e ft, qui metuit nihil, R e x eft, quique cupit n ih il;

H o c regnum fibi quisque dat,

vocantur R e g e s : quanto m3gis hoc auguftale nomen illis com ­ petit, in quibus, tanquam publicae pacis ac incolumnitatis ful­

cris, omnis populi & civitatis fundata eft falus.

Qua occafione in mentem mihi veniunt, quae apud Grotium de Rege temporario fcripta leguntur. °) Indicae vero eo nomi­

ne felici (Iimus hic juris naturalis reftaurator illum , cui vel certi negotii caufa, vel ad tempus fummum imperium ita delatum eft, ut finito vel negotio vel tempore ipfius quoque Regia finiatur auftoritas, isque in illum, in quo ante adeptam vicariam dignita­

tem fu it, redeat ftatum; cujus rei teftem in D il a t o r e Romano fe inveni (Te credit. Huic quidem Grotii fententiae qui philofo- phantes omnia accurate perpendunt, calculum adjiciunt non o m n e s : p) quippe inter R eg em , proprie fic d i$ u m , & inter illum, qui fummae poteftatis vices gerit, non tempore tantum,

feci ipfo quoque inftituto ac rei forma magnum datur diferimen.

R ex enim in terris a nemine ; Di&ator vero Romanus, quanquam R ex vocatur temporarius, a populo dependebat, cui finita d ic a ­ tura rationem adionum fuarum dare laepius tenebatur: nedum quod Di&ator e numero Magiftratuum tantummodo fuerit. I n ­ serim jam ipfe Grotius in annotatis ad Matthaeum <l) hunc feru-

3 pulum

m) Eunuch. A. i. Sc. 2. r. 87' n) Tkytftt v. 3 4 8 . Sc v. 38S- o) de J . B. & P. e. III. $. 11.

p) conf. Boeclerus in annot. ad hunt Grotii locum, «x tdit. Becmanm. p. m. ²C J- & Muh«

Tuchfii dijf. de Rege temporario,

•j) c. X, 18*

pulum ex contradicentium animis evellere vid etu r,

0

P raefides, & vicariam aut mandatam poteftatem habentes indicare fcribit, voce Regum laxius fum ta, cujus rei exemplum profert Pontium P ilatu m , non R e g em , cum R eg e tamen H e ro d e , R egis

titulo ornatum. 0

A d illuftriora potius ac fplendidiora Regiae dignitatis indicia meus fe convertit calam us, ex vicaria Burggraviatus Regii pur­

pura, Regem adejfe, evi$u ru s. Quae illuftris Burggraviatus in Prufila Occidentali per civitates majores femper fuerit au&oritas, ad unum fere norunt omnes. D um enim illius dignitas mutato rerum ftatu jam R egis C a s i m i r iJ a g e l l o n i d i s tem pore, ut au& or eft H artkn och iu s, u) in locum dignitatis Com m endatoriae furrogata e ft, omnis infimul Com m endatorum fp len d or, omnis poteftas, q u ae, eodem H artknochio affirm ante, non exigua f u it , w) Burggraviis tradebatur Regiis. Quo quidem in officio illuftri deferendo nulla unquam perfonarum profipiae habita eft ratio , nec noftris habetur temporibus. Q uippe dum civitates in Prutfia m ajores, ad Ordines Provinciae primarios pertinentes, in generalibus conventibus cum Confiiiariis reliquis con fultan t, pari votorum aequilibrio g au d en tes;x) ipfa in illarum Magiftratum ado­

ptio longe em inens, interque fumma nunquam non eft habita, y) H u ic yero annuae & ambulatoriae Burggraviatus dignitati eo plus honoris & auftoritatis acced it, quod a nullo nifi ab Ipfa

s a c r a r e g i a m a-i e s t a t e Poloniarum confertur. M ortu o enim

r) in Crit. fiicris. T . VI. p. 706,

s) l.c. XXII, 25. t

t) Att. IV, 26. 27.

u) ini 01. u. 9?. $Pr. p. ii . c . 8- p. 629. w) J. c. p. 650.

s) vid. Lengn ch de Ju re pubi. Pr. Pol. §. ig . p. 34. §. 32. p. 56. q , p - 7>

Hartknoch 21. U. 9?. tyt. P. II. c. 8- p. 62^.

y) !. c. p. 663.

z) Crom:ri $cf$rri6 . brt £ jnigr. L. II. p. m. 267.

enim Rege fafcium Burggravialium collatio ceflat omnis, usque dum viduatum Principis folium recens ele$us ac diademate orna­

tus occupat? & fumma Majeftatis exercet jura, quae inter, quod PrulHam attinet, haud ultimum e ft, ut, tanquam juftus virtutum ac meritorum aeftimator, brabeum illud Regium , dignitatum civicarum complementum, diftribuat, declaraturus, Regem jam- jam adefle. Quo novus fpeciaii Regis privilegio in civitatibus Prufliae majoribus conftitutus Burggravius, poftquam foJemni jurejurando fe o b ftrin xit, ex s e r e n i s s i m i jufTu & au&oritate jus dicit om ne, dum tranquillitatis publicae confervandae curam gerit, & caufas injuriarum ac fanguinarias inquirit, aliaque cum jure vitae ac necis conjuncta exercet judicia vere R egia, aa) adeo ut veritatis talo nitatur illud ;

S ic Reges fentimus adefle, Quos & fcimus abefle flmul.

Quanti ergo interfit, quis a v g v s t i s s i m i perfonam gerat, videt omnis. Non enim quemvis civium Regius ille decet honos, nec Regalis purpurae dignitas umbrarum caligine obfcuranda eft.

Salom o fit, oculata mente praeditus, Atlas inclinatis patriae rebus fuccurrens, & Ariftides triftes temporum calamitates pru­

dentiae ac juftitiae jubare propellens, qui ad tam alta, tamquc excelfa Regiae dignitatis adfpiret faftigia.

Quam egregie igitur, V I R I L L V S T R I S , Regia illa tiara, capiti T V O impofita fulget, quamque bene hum erisTV IS novum fedet munus. Induis jam omnibus applaudentibus Regalem Burg- graviatus purpuram, ex p o t e n t i s s i m i r e g i s , S T -A N 1 S - L A I A F G V S T J } d o m i n i n o s t r i l o n g e c l e m e n ­ t i s s i m i , feliciter nunc regnantis, indultu T I B I oblatam, quam fumma per biennium au<5loritate geftam ferena fronte T I B I tradit

aequi

aa) Tid, Cromerus c. L. II, Hartkn. de Repibl. pol. P. IL p. IV. p. 36 2. atJd. Curikir- Chren. Cedan. L . IJ.

aequi juftique tenaciflimus p r a e c o n s v l s e n i o r, i l l v s t r i s

M O E L L E R V S . Primus es, M A G N I F I C E , ex a m p l i s s i m i m a g i s t r a tvs O rd in e, in quem o p t i m v s p r i n c e p s, impe­

rio Sauromatum fufcepto, vicariam Regii Burggraviacus dignita­

tem devolvite T V qu e primum Burggraviales fufcipis fafces, dignus utique jam diu tanto honore, tantaque virtutum corona. T V A enim praeclara jurisperitia in confulendo, limatum prudentiae T V A E mentisque acumen in judicando, indefeffiim T V V M jufti- tiae ac aequitatis ftudium in retribuendo, T V A denique celeritas, T V A vigilantia in exequendo, T V A qu e in agendo conftantia eft in animis ac memoria, eft in deliciis & admiratione omnium.

Quae dum tanta, tamque egregia funt ornamenta, nullum eft dubium, quin Nominis T V I fplendor, tantis virtutum gemmis corufcans, ad feram pofteritatem diffundatur, & T E , V I R G E ­ N E R O S E , auxilio divino fre tu m , fama comitetur ac gloria nunquam marcefcens.

M afte ergo, I L L V S T R I S , ingenti T V O in Elbingenfium Rempublicam m erito, & omina inter fecunda ac vota certantia honores adi Burggraviales. Servet d e v s t . o m. T I B I , in ex- celfo hoc dignitatis faftigio collocato, civitatem tranquillam ac florentem, T E vero civitati falvum & beatum. Servet T E , P R A E C O N S V L , curiae noftrae, cujus curas magno fortique nullo non tempore fufcipis animo, ut tempeftates inpofterum im­

pendentes, procellasque irruentes fulgentibus fapientiae T V A E radiis quam fortunatiflime depellere poflis. Servet T E , in omni fortunae profperitate & longaeva annorum aetate vigentem, D o ­ mui quoque T V A E Splendidiflimae, ac T V A E T V O R V M q u e felicitati ^addac perpetuitatem. Servet denique T E , M A E C E ­ N A S » Mufis Drufiacis, quae T I B I apprecantur non nifi aufpica- tiflima, & maximum flbi ducunt munimentum, mira incompara­

bilis T V I favoris ac bonitatis magnitudine regi, tegique.