• Nie Znaleziono Wyników

Kurier Lubelski, R. 2 nr 239-240 (31 sierpnia-1 września 1958)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Kurier Lubelski, R. 2 nr 239-240 (31 sierpnia-1 września 1958)"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

2 w r z e ś n i a p r z y p a d a Ś w i ę t o N a r o d o w e W i e l n a m s k i e j R e p u b l i ­ k i D e m o k r a t y c z n e j .

N a z d j ę c i u : E k i p a s a n i t a r n a , t ę p i l a r w y m o s k i l ó w .

Wczoraj

zak oń czyło obrady

II P l e n u m C F;2Z

W A S Z Y N G T O N . R z ą d S t a n ó w / . e j d n o c z o n y r h z a k o m u n i k o w a ł d z i ś w n o c y . ż e z a m i e r z a k o n ­ t y n u o w a ć d o ś w i a d c z a l n e e k s p l o ­ z j e n u k l e a r n e i d o 3 1 p a ź d z i e r n i ­ k a b r . p r z e p r o w a d z i ć 10 d o ś w i a d c z a l n y c h w y b u c h ó w j ą d r o w y c h .

W z w i ą z k u 7. t y m n a l e ż y p r z y ­ p o m n i e ć , ż e n i e d a w n o S t a n y Z j e d n o c z o n e w y r a z i ł y g o t o w o ś ć w a r u n k o w e g o z a p r z e s t a n i a d o ­ ś w i a d c z a l n y c h e k s p l o z j i n u k l e a r ­

n y c h .

W A R S Z A W A . 2 9 b m . z a k o ń ­ c z y ł o s i ę w W a r s z a w i e I i p l e ­ n a r n e p o s i e d z e n i e C e n t r a l n e j R a ­ d y Z w i ą z k ó w Z a w o d o w y c h . P l e ­ n u m p o d j ę ł o u c h w a l ę o z a d a ­ n i a c h z w i ą z k ó w z a w o d o w y c h w z a k r e s i e r o z w o j u o ś w i a t y r o b o t ­

n i c z e j i u p o w s z e c h n i e n i a k u l t u ­ r y . u c h w a ü ' o a p e l d o s p o ł e c z e ń ­ s t w a w s p r a w i e s p o ł e c z n e j a k c j i b u d o w y s z k ó l o r a z o d e z w ę d o n a u c z y c i e l i , m ł o d z i e ż y I r o d z i c ó w w z w i ą z k u z n o w y m r o k i e m s z k o l n y m . P l e n u m p o s t a n o w i ł o t a k ż e w y s i a ć r e z o l u c j ę d o m i ę ­ d z y n a r o d o w e g o b i u r a p r a c y W s p r a w i e d y s k r y m i n o w a n i a p o l i ­ t y c z n e j d z i a ł a l n o ś c i M i ę d z y n a r o ­ d o w e j O r g a n i z a c j i P r a c y .

R O K I I . N R 23 9, 2 4 0 (4 5 8 . 4 5 9 ) 3 1 S I E R P N I A . 1 W R Z E Ś N I A 1 9 5 8 R . C E N A 5 0 G R O S Z Y

IW puław skich punktach skupu

g e r " p s u ją s ię

U K LA PSY i OLIWKI

Rozgoryczeni sadownicy H H P ch cą sp rzed aw ać owoce e R p i poniżej ich wartości

pjL W HiłBŚCiO: ■ renV wysoliie

B H S H H M K Ü H B I ■ w y b ó r m a ł y

P r e z y d iu m P u d y R o b o tn i c z e j LPFl s z u k a d ró g w y ś c i g

Powstała sytuacja może

O P O Z / l l t

oddanie do eksploatac ji

CEMENTOWNI w CHEŁMIE

o l b r z y m a p r z y p<

B u d o w a g i g a n t a c e m e n t o w e g o w C h e ł m i e j e s t o c z k i e m w g ł o ­ w i e z a r ó w n o i n w e s t o r a , w y k o n a w c y j a k i n a j w y ż s z y c h w ł a d z p a ń s t w o w y c h . N i c w t y m n i e m a d z i w n e g o . 7. u r u c h o m i e n i e m t e ­ g o o b i e k t u p a ń s t w o ł ą c z y d u ż e n a d z i e j e . N o w e m e t o d y b u d o w n i ­ c t w a o p i e r a j ą s i ę p r z e d e w s z y s t k i m n a c e m e n c i e . O c e m e n t w o ł a t e ż z a g r a n i c a .

O w o c o w y a l a r m t r w a . M u s i m y z a p o b i e c k l ę s c e u r o d z a j u . M u s i m y u r a t o w a ć t y s i ą c e t o n o w o c ó w , p r z e d e w s z y s t k i m j a b ł k a i g r u s z k i , k t ó r y c h z a p a s y r o s n ą z d n i a n a d z i e ń .

W c z o r a j d z i e n n i k a r z e „ K u r i e r a ” w r a z z p r z e d s t a w i c i e l a m i W o j e w ó d z k i e g o Z a r z ą d u H a n d l u o d b y l i r a i d p o n a j b a r d z i e j z a g r o ­ ż o n y m l a w i n ą o w o c ó w p o w i e c i e p u ł a w s k i m .

T y m c z a s e m n a c h e ł m s k i e j b u ­ d o w i e m i m o d u ż y c h w y s i ł k ó w k i e r o w n i c t w a s y s t e m a t y c z n i e n i e w y k o n u j e s i ę p l a n ó w . W t e j c h w i l i d o s z ł o d o t e g o , ż e s ą o b i e k t y i t o t e p i e r w s z o p l a n o w e , k t ó r y c h o p ó ź n i e n i e w b u d o w i e s i ę g a d o 5 m i e s i ę c y . T a k p o w a ż n e z a ł a m a ­ n i e h a r m o n o g r a m u n a s u w a o b a -

M inisterstw o Oświaty

a p e l u j e D a l s z e s a b o t a ż e

H a m m n r s k j u c l d w B e jr u c ie

K A I R . S e k r e t a r z g e n e r a l n y O N Z D a g H a m m a r s k j o e l d p o z a ­ k o ń c z e n i u r o z m ó w w A m m a n i e p r z y b y ł w c z o r a j d o s t o l i c y L i b a ­ n u — B e j r u t u .

M i n i s t e r s t w o O ś w i a t y p r z y p o ­ m i n a , ż e w b i e ż ą c y m r o k u s z k o l ­ n y m z e w z g l ę d ó w o s z c z ę d n o ś c i o ­ w y c h p r z e w i d z i a n o w y k o r z y s t a ­ n i e p r z e z m ł o d z i e ż w w i ę k s z y m s t o p n i u p o d r ę c z n i k ó w u ż y w a ­ n y c h .

W z w i ą z k u z t y m M i n i s t e r s t w o z w r a c a s i ę p o n o w n i e z p r o ś b ą d o r o d z i c ó w , n a u c z y c i e l s t w a i m ł o ­ d z i e ż y o j a k n a j p e ł n i e j s z e w y k o ­ r z y s t a n i e i s t n i e j ą c y c h z a p a s ó w p o d r ę c z n i k ó w u ż y w a n y c h w l a ­

t a c h u b i e g ł y c h , z a t w i e r d z o n y c h d o u ż y t k u n a b i e ż ą c y r o k s z k o l ­ n y .

Zbiorniki z b e n z y n ą

n a p r z e d m i e ś c i u P a r y ż a

s t a n ę ł y w o g n i u

B u ł g a r s k a a r t y s t k a

M a ri a D u s z k o w a

z m a r ła w P ozn an iu

M ii to z p i e c z e f ts t w n w s t r y y m a n i a p r o M c i i n o w v c h irn fle li

Strajki w a m e r y k a ń s k i m p r z e m y ś l e s a m o c h o d o w y m

N O W Y J O R K . S t r a j k 2 5 . 6 3 0 r o ­ b o t n i k ó w a m e r y k a ń s k i c h f a b r y k s a m o c h o d o w y c h s t w o r z y ł p o w a ż ­ n e n i e b e z p i e c z e ń s t w o w s t r z y m a ­ n i a p r o d u k c j i n o w y c h m o d e l i s a ­ m o c h o d o w y c h n a r o k 1 9 5 9 .

N a j b a r d z i e j d o t k n i ę t e s t r a j ­ k i e m s ą z a k ł a d y s a m o c h o . d o w f c G e n e r a l M o t o r s , g d z i e p o r z u c i ł o P r a c ę o k o ł o 1 7 . 5 0 0 r o b o t n i k ó w .

G e n . d e G a u l l e powrócił ilu Paryża

P A R Y Ż . W c z o r a j w p ó ź n y c h g o d ż i n a c h p o w r ó c i ł s a m o l o t e m d o P a r y ż a g e n . d e G a u l l e , k t ó r y o d ­ b y w a ł o s t a t n i o p o d r ó ż p o f r a n ­ c u s k i c h t e r y t o r i a c h A f r y k i C z a r ­ n e j . W c i ą g u 9 - d n l o w e j p o d r ó ­ ż y p o k o n t y n e n c i e a f r y k a ń s k i m g e n . d e G a u l l e p r z e b y ł t r a s ę 22 t y s . k m .

W g o d z i n a c h w i e c z o r n y c h w

* p i ą t e k n a s t a d i o n i e w K o l o n i i w b i e g u s z t a f e t o w y m 4 X 1 0 0 m m ę ż ­ c z y z n , z e s p ó ł N R F b i e g n ą c y w s k ł a d z i e S t e i n b a c h . L a u e r . 1 n e ­ t t e r e r i G e r m a r w y r ó w n a ł r e k o r d ś w i a t a c z a s e m 39.5.

*

W c z o r a j z a k o ń c z y ł y s i ę w F i l a ­ d e l f i i d r u ż y n o w e m i s t r z o s t w a ś w i a t a w s z a b l i . M i s t r z e m ś w i a t a z o s t a ł a d r u ż y n a w ę g i e r s k a / . w y -

| c i ę ż a j ą c w o s t a t n i m d e c y d u j ą c y m 1 s p o t k a n i u Z w i ą z e k R a d z i e c k i 9: 3.

P o l s k a z a j ę ł a o s t a t e c z n i e t r z e ­ c i e m i e j s c e z a W ę g r a m i i Z w i ą z ­ k i e m R a d z i e c k i m a p r z e d W ł o ­ c h a m i . W o s t a t n i c h d w ó c h m e ­ c z a c h P o l a c y z w y c i ę ż y l i W ł o ­ c h ó w w s t o s u n k u 9 : 7 , a p r z e g r a u - w ą g r a m i 6 : 1 0

N o i u y r z ą d ni F i n l a n d i i

S Z T O K H O L M . W F i n l a n d i i u k o n s t y t u o w a ł s i ę r z ą d k o a l i c y j ­ ny F a g e r h o l m a ( s o c j a l d e m o k r a t y , . O t r z y m a ł o n p o p a r c i e p i ę c i u p a r t i i I z a p e w n i ł s*>b«e w t e n s p o s ó b w i ę k s z o ś ć 11 7 g ł o s ó w w p a r l a m e n c i e l i c z ą c y m 2 0 0 d e p u ­ t o w a n y c h . J e s t t n p i e r w s z y r z ą d n e w v b i r a c h j a k i e o d b y ł y s i ę w l i p c u b r .

P E K I N . J a k p o d a j e a g e n c j a N o w y c h C h i n . m i n i s t e r o b r o n y n a r o d o w e j C h R L w y d a l w c z o r a j r o z k a z , w k t ó r y m s k ł a d a g r a t u ­ l a c j ę d l a j e d n o s t e k a r t y l e r i i c h l n s k l e j , z p o w o d u p o w a ż n y c h s u k ­ c e s ó w ' o d n i e s i o n y c h w o s t a t n i m t y g o d n i u w z w a l c z a n i u s i l c z a n g - k a l s i c k o w s k l c h n a w y s p i e t i u e - t e o y .

(2)

ALFRED K R U P P -w i* k w ow czej s k ó r z e

»unuöÄ m

W C I Ą Ż G R O Z I

( K o r e s p o n d e n c ja z Al HF)

A d o l f H i t l e r S io n r a ti Adl&nazsen*

w a t e l i e r C i n e c i t t a p o d R z y - I n e m p o w s t a j e n o w a w e r s j a f i l ­ m u „ B e n H u r " . G d y w y t w ó r n i a o g ł o s i ł a , ż e p o s z u k u j e 600 s t a t y ­ s t ó w , Z g ło s i ł o s i ę 5.0U0 b e z r o b o t ­ n y c h . P o m i ę d z y z g ł a s z a j ą c y m i s i ę d o s z ł o d o b ó j k i , w w y n i k u k t ó r e j 5 p o l i c j a n t ó w i 3 b e z r o b o t n y c h od w i e z i o n o d o s z p i t a l a , p o n a d 20

a r e s z t o w a n o . w t e n s p o s ó b s t w o r z e n i e s i ł z b r ó j

n y c h w N R F . P o m y ś l a n o r ó w n i e ż o t y m , a b y d o b ó r k a d r w o j s k o ­ w y c h b y ł o d p o w i e d n i , o c z y m n a j l e p i e j ś w i a d c z y z a r z ą d z e n i e o p u b l i k o w a n e p r z e z d z i e n n i k u r z ę d o w y M i n i s t r a O b r o n y N R F , w e d ł u g k t ó r e g o b . ż o ł n i e r z e i o f i ­ c e r o w i e W a f f e n - S S d o s t o p n i a p o d p u ł k o w n i k a w ł ą c z n i e m o g ą b y ć p r z y j ę c i d o B u n d e s w e h r y w r a n d z e o s t a t n i o p o s i a d a n e j W lir<?u 19 5 6 r . u j a w n i o n o , ż e w i e l u z n a n y c h n a c a ł y m ś w i ę c i e z b r o d ­

n i a r z y w o j e n n y c h z a j m u j e w y s o ­ k i e s t a n o w i s k a z a r ó w n o w o r g a ­ n i z o w a n y c h s i ł a c h z b r o j n y c h N R F . j a k i w a d m i n i s t r a c j i . I z n ó w p r z y k ł a d y : b . g e n . S S D i r l e w a n g e r o r a z b . s z e f o k r ę g u l w o w s k i e g o K a t z m a n n , z a t r u d n i e n i s ą w n o -

” 7 ™ W e h r m a c h c i e . ( V o l k s S t y m e

“i i i ' H e r m a n H e l p e o d p o w i e ­ d z i a l n y z a r z e ź Ż y d ó w w g e t c i e w a r s z a w s k i m w r o k u 1942, z a j ­ m u j e w y s o k i e s t a n o w i s k o w a d ­ m i n i s t r a c j i . a p r z e m y s ł o w i e c

l e b e n s . c z ł o n e k S S . k t ó r y z a i n - k a s o w a ł w i e l e m i l i o n ó w z a n i e ­ w o l n i c z ą p r a c ę Ż y d ó w , a n a ­ s t ę p n i e 2 1 . I V . 1943 r . w y s ł a ł w s z y s t k i c h d o o b o z u ś m i e r c i , o - b e c n i e p r o w a d z i w i e l k i e p r z e d s i ę ­ b i o r s t w o p r z e m y s ł o w i e w B r e m i e . A j u ż 7 l l p c a 19 5 6 r . p o 2 0 - g o - d z i n n e j d e b a c i e B u n d e s t a g u c h w a l i ł u s t a w ę o p o w s z e c h n y m o b o ­

w i ą z k u s ł u ż b y w o j s k o w e j . P r z e ­ c i w k o m u s k i e r o w a n e s ą t e w s z y ­ s t k i e p o s u n i ę c i a . O t o o f i c j a l n a w y p o w i e d ź r z e c z n i k a r z ą d u N R F . ż e „ r z ą d N R F i B u n d e s t a g o c z e ­ k u j ą u r e g u l o w a n i a s p r a w y g r a ­ n i e w t r a k t a c i e p o k o j o w y m , p r z y c z y m p o d s t a w ę p r a w n ą s t a n o w i ć p o w i n n y g r a n i c e z 19 3 7 r .“ .

T e r a z m y ś l i s i ę o z m i a n i e k o n ­ s t y t u c j i w c e l u . . . u z b r o j e n i a B u n d e s w e h r y w b r o ń a t o m o w ą .

J a k p o d a j e „ N e u e s D e u t s c h ­ l a n d " p o w o ł u j ą c s i ę n a ź r ó d ł a z a c h o d n i o - n i e r a i e c k i e —- N R F od d ł u ż s z e g o c z a s u p r o d u k u j e w ł a s n ą b r o ń r a k i e t o w ą , k t ó r a m o ż e b y ć w y p o s a ż o n a w g ł o w i c e a t o m o w e . W p a ź d z i e r n i k u b i e ż ą c e g o r o k u m a j ą o d b y ć s i ę w i e l k i e ć w i c z e ­ n i a r e z e r w y B u n d e s w e h r y , w k t ó ­ r y c h m a w z i ą ć u d z i a ł p o n a d 2.800 b y ł y c h o f i c e r ó w i 6 .0 0 0 b y ł y c h p o d o f i c e r ó w , a z p o s i a d a n e j p r z e z p a ń s t w o z i e m i w i l o ś c i 268 tys . h a n o w y W e h r m a c h t z a ż ą d a ł p r z y d z i e l e n i a 2 1 0 t y s . h a n a u r z ą ­ d z e n i e p o l i g o n ó w , p l a c ó w ć w i ­ c z e ń o r a z p o d b u d o w ę n o w y c h k o s z a r .

T e w s z y s t k i e f a k t y n a l e ż y c i e c h y b a o b r a z u j ą d ą ż e n i a r z ą d u k o ń s k i e g o i r z u c a j ą w ł a ś c i w e . ś w i a t ł o n a p o k o j o w e d e k l a r a c j e p r z y w ó d c ó w N i e m i e c k i e j R e p u b l i ­

k i f e d e r a l n e j . (cd)

A k t o r f r a n c u s k i N o e l - N o c l U z n a n y z o s t a ł z a m ę ż c z y z n ę , k t ó ­ r y n a j c z ę ś c i e j I n a j d ł u ż e j k o r z y ­ s t a s u s ł u g i n s t y t u t ó w p i ę k n o ś c i . A k t o r k o ń c z y w k r ó t c e 6 1 l a t .

S ą d w R z y m i e p o r a z c z w a r t y z r z ę d u o d r o c z y ł s p r a w ę r o z w o ­ d o w ą I n g r i d B e r g m a n i R o s s c l l i - n ł e g o . N i e c h o d z i t u o r o z w ó d , k t ó r e g o w e W ł o s z e c h n i e m o ż n a u z y s k a ć . a ! e o u z n a n i e m a ł ż e ń ­ s t w a z a n i e b y ł e . Z a p o w i e d z i a n e z a r ę c z y n y a k t o r k i z p r z e m y s ł o w ­ c e m s z w e d z k i m L i n d s t r o m e m t r z e b a b y ł o t a k ż e o d r o c z y ć .

w K " r a c h H i s z p a n i i p o w s t a j e o b e c n i e f i l m „ T a k s ó w k a , r u l e t k a i c o r r i d a " , w k t ó r y m g ł ó w n ą r o l ę s r a j ą V e r a V a l m o n t o r a z k u p i o ­ n y u m i e j s c o w y c h g ó r a l i o s i o ł g ó r s k i . O s ł a s p r o w a d z o n o r ó w n i e ż d o a t e l i e r w P a r y ż u , g d z i e b ę d ą k r ę c o n e w n ę t r z a . W n a g r o d ę z a d o b r ą w s p ó ł p r a c ę V e r a k u p i ł a

° i j k.t Ó r y p o ł a k * m r 7 c n i u z d j ę ć r o j e d z i e n a o d p o c z y n e k d o o g r o ­ d u p r z y j e j w i l i i , c z e k a j ą c n a n a -

R a m o w c y lin d rz e

N a w y ś c i g a c h k o n n y c h w A s . c o t w A n g l i i , k s i ą ż ę E d y n b u r g a z j a w i ł s . ę w c y l i n d r z e , w k t ó r y w m o n t o w a n y b y ł a p a r a t r a d i o w y P o d c z a s w y ś c i g u k s i ą ż ę , k t ó r e g o b a r d z i e j l n t e r - s u j e k r y k i j t . s ł u ­ c h a ł t r a n s m i s j i z m e c z u w t e j d y s c y p lin ie s p o r tu .

' . i i <

W y o b r a ż a s z s o b i e , c o o z n a ć a t o « o . , o h ? P r z e c i e - a r - y 8C d o n a s p r e t e n s j e o p o e o d e l

y W S Z K O L E

I l e l a t m a c z ł o w i e k , u r o d z o - fi w 19 0 5 r.?

1 * *'l ę i c z y z n a c z u k o b i e t a ?

K u r l v LubeMmKI 31.8.— 1.9. 5 8 r.

D L / 1 L U D Z I O S Ł A B E J P A M I Ę E M .

(3)

m l . B y l i l a m l u d z i e w c y w i l n y c h u b r a n i a ' h . w m u n d u r a c h , k s i ę ­ ż a .. . I t a k u p . l u d z i e w i e d z ą o e g z e k u c j i 11 z a k o n n i k ó w . J a r o w -

W ś r ó d g l i n y i k a m i e n i troi s i ę r e s z t k i o b u u * ia i w y l i e w w a p n i e k o ś c i .

f e r e m i K r ó l i k o w s k i

<ea

g

!s* 6) N

s

6

f e

8

II 5)1

*1

8 ?

*88

C z y z n a s z Ś w i d n i k ? J e ż e l i n i c t o c i p r z y p o m n ę . B r a ć l a t a j ą c a r a c z e j z n a g o d o b r z e , b o Ś w i d n i k w r a z z f a b r y k ą h e l i k o p t e r ó w d z i ­ s i a j s t a ł s i ę z u p e ł n i e p o w a ż n y m o ś r o d k i e m l o t n i c z y m . C h c i a ł e m n a p i s a ć k i l k a w s p o m n i e ń g o d ­ n y c h Ś w i d n i k a , b o w t y m r o k u m i j a d w a d z i e ś c i a l a t . j a k S w :d n i k z o s t a ł o ś r o d k i e m s z k o l e n i a p i l o ­ t ó w .

B y ł o n a s n a p i e r w s z y m t u r n u ­ s i e " l o t n i c z e g o p r z y s p o s o b i e n i a w o j s k o w e g o t y l k o 2 3 i w o s t a t ­ n i c h d n i a c h c z e r w c a 1 9 3 8 r o k u z a c z ę l i ś m y s z k o l e n i e n a s a m o l o ­ t a c h R W D 8 . S z c z ę ś l i w e b y ł y t o l a t a . G r u p k a p e ł n a z r y w u d o ż y ­ c i a z j e c h a ł a t u . a ż e b y n a u c z y ć s i ę l a t a ć , o b r a ć l a t a n i e z a s w o j e p r z e z n a c z e n i e , z a s w o j ą k a r i e r ę ż y c i o w ą .

C i p i e r w s i u c z n i o w i e - p i l o c i p r z y b y l i z r ó ż n y c h s t r o n P o l s k i : z W a r s z a w y , W i l n a . B i a ł e j P o d ­ l a s k i e j . Z a m o ś c i a it p . K o l e ż e ń ­ s t w o i s e r d e c z n e w s p ó ł ż y c i e z a ­ p a n o w a ł o o d p i e r w s z e g o d n i a . W ś r ó d g w a r u , ż a r t ó w i ś m i e c h u ' n i k t n i e p r z y p u s z c z a ł , ż e w t a k n i e d ł u g i m c z a s i e t a g a r s t k a m ł o - , d z i e ż y l o t n i c z e j b ę d z i e b r a ła I ? d z i a ł w n a j w i ę k s z y c h i n a j z a - c i e k l e j s z y c h w a l k a c h p o w i e - . r z n y c h d r u g i e j w o j n y ś w i a t o w e j . N i k t w t e d y n i e p r z y p u s z c z a ł , ż e z t e j g r u p v w y j d ą ś w i e t n i p i l o c i

’ m y ś l i w s c y i b o m b o w i . I l u d z i s i a j j e s t n a s ' p r z y ż y c i u t r u d n o m i t e r a z o k r e ś l i ć .

N a s z p i e r w s z y , t u r n u s w Ś w i d ­ n i k u n i e m i a ł l u k s u s o w e g o ż y c i a , p a n o w a ł p r y m i t y w . B u d y n k i s z k o l n e d o p i e r o b u d o w a n o . A l e t o n p r v m i t y w m i a ł s w o j l o t n i c z y u r o k , s a m o l o t y s t a ł y w j e d n y m h a n g a r z e , a m y ś m y s p a l i w d r u ­ g i m . K tó r y J e d n o c z e ś n i e s ł u ż y ł z a j a d u L i i e . s a l o n , s a l e w y k ł a d o w ą i

c o t y l k o b r a c i e c h c e s z . U m y w a l n i j e s z c z e n i e b y ł o i k a ż d e g o r a n k a i n n a g r u p a o d i n n e g o i n s t r u k t o r a d o w o z i ł a w b e c z k a c h n a d w ó c h o g u m i o n y c h k o ł a c h w o d ę d la k u c h n i i d o m y c i a .

J a b y ł e m t a k z w a n y m . .d o d a t ­ k o w y m j u n a k i e m ” , c o s i ę w e - 1 p c h a ł n a g r a n d ę d o l a t a n i a . A

b y ł o t o t a k .

L a t a n i e n i e b y ł o m i o b c e . a n i n i e b y ł o c z y m ś n o w y m , b o l a t a ­ ł e m n a s z y b o w c a c h c d p i ę t n a s t e ­ g o r o k u ż y c i a . R a z n a w e t k p t . W i t k o w s k i , d o w ó d c a P . W . L o t ­ n i c z e g o w Ł o d z i „ o d p r a w i ł "

m n i e , b o w y k r y t o , ż e s o b i e d o p i ­ s a ł e m t r z y l a t a . a. m i n i m u m d o w y s z k o l e n i a w p i l o t a ż u m o t o r o ­ w y m w y n o s i ł o 1 8 l a t u k o ń c z o ­ n y c h . N a w i a s e m m ó w i ą c z k a p i ­ t a n e m W i t k o w s k i m s p o t k a ł e m s i ę w A n g l i i i l a t a l i ś m y z t e j s a ­ m e j b a z y n a w y p r a w y b o m b o w e n a N i e m c y .

K a p i t a n W i t k o w s k i w r a c a j ą c z l o t u b o j o w e g o n a p o s t r z e l o n e j m a s z y n i e , z g i n ą ł w r a z z z a ł o g ą w M o r z u P ó ł n o c n y m .

Z c h w i l ą r o z p o c z ę c i a w a k a c j i s z k o l n y c h w 1 9 3 8 r . p r z y j e c h a ­ ł e m z B r z e ś c i a n a d B u g i e m d o Z a m o ś c i a , d o r o d z i n n e g o d o m u . T u t a j t e ż w P o w i a t o w v m Z a r z ą ­

d z i e D r o g o w y m m i a ł e m o d b y ć p r a k t y k ę p r ż y b u d o w i e d r o g i Z a ­ m o ś ć — B o r t a t y c z e — R u s k i e P i a s k i . N a j w i ę k s z y m p r o b l e m e m b y ł o „ z r o b ić " p i l o t a ż m o t o r o w y i p r a k t y k ę p o d c z a s j e d n y c h w a k a ­ c j i . N e r w o w o c z e k a ł e m n a p a p i e ­ r y z B i a ł e j P o d l a s k i e j , w z y w a j ą ­ c e m n i e d o Ś w i d n i k a . S p o t k a ł e m w Z a m o ś c i u G r z e ś k a K o s m a l s k i e - g o , k t ó r y j u ż o t r z y m a ł w e z w a n i e n a p i l o t a ż d o Ś w i d n i k a n a 27 c z e r w c a . T o j e s z c z e b a r d z i e j z a ­ c z ę ł o m n i e n i e p o k o i ć . G r z e s i e k w y j e c h a ł , a d o m n i e n i c n i e

WYSTAWA UBRAZUW

M Z G 0 U R Ä

Y . F a z g o u r — C a g n e s u r m e r . 195 3 . ( f o t . M a r c V a u x ) .

S a l a n i e w i e l k a , a l e p r z y t u l n a D o m u A r c h i t e k t a z m i e ś c i ł a 23 p r a c e ś r e d n i c h i n i e c o w i ę k s z y c h r o z m i a r ó w f r a n c u s k i e g o m a la r z a s p ę d z a j ą c e g o w a k a c j e w t y m p i ę k n y m z a k ą t k u , p e ł n y m z a o y t - k o w y c h i h i s t o r y c z n y c h b u d o w l i . N a w y s t a w i e p r z e w a ż a j ą g w a ­ s z e . N a m a l o w a n e w e F r a n c j i w r ó ż n y c h j e j c z ę ś c i a c h , n a C ó t e d ' A z u r , M o n t m a r t r e , w T a r a s c o n . s ą o n e b o g a t e t e m a t y c z n i e i r ó ż ­ n i ą s i ę o d p o z o s t a ł y c h o b r a z ó w s p o s o b e m u j ę c i a i t e c h n i k ą . A r ­

t y s t a U) o p a r c i u o s z k i c e z n a t u ­ r y , k t ó r a b y ł a d l a n i e g o p r e t e k ­ s t e m , m a t e r i a l e m k o n i e c z n y m d o s t w o r z e n i a o b r a z u , u ż y w a ł t e c h n i k i w ł a ś c i w e j r a c z e j m a l a r s t w u o l e j n e m u . Z a p e ł n i a ł r ó w n o c a ł ą p ł a s z c z y z n ę i n i e p o z o s t a w i a ł g ł a d k i e g o p a p i e r u , j a k t o r o b i s ię w a k w a r e l i . W t e n s p o s ó b f a k t u ­ r ą p o d k r e ś l a ł i f o r m ę i k o l o r z n i k a j ą c y w g ł ę b i , s t o n o w a n y . m a ­ t o w y , p r z e w a ż n i e s z a r y . L e c z w t e j d y s k r e c j i , p o w i e d z m y p o p r o ­ s t u . t r a d y c y j n e g o , n a i c e l r e a l i s t y c z n e g o u> n i e k t ó r y c h o b r a z a c h m a ­ l a r s t w a c z u j e s i ę n i e r a z u m i a r , r ó w n o w a g ę , s i l n ą k o m p o z y c j ę i s z u k a n i e w y r a z u d l a w ł a s n e j i n ­ d y w i d u a l n o ś c i . A l e d o b r a s z k o ł a

f r a n c u s k a R a z g o u r a s z c z e g ó l n i e z a t e l i e r A n d r e L o t h e ' a , t e o r e t y ­ k a p e j z a ż u r y t m i c z n e g o , z a b ł y s ł a d o p i e r o t v o b r a z a c h n a m a l o t r a - n y c h w L u b l i n i e i w K a z i m i e r z u i t o z a r ó w n o w r y s u n k a c h o ł ó w ­ k i e m i k r e d k ą k o l o r o w ą , j a k p r z e d e w s z y s t k i m o l e j a c h , to k t ó r y c h w y p o w i e d z i a ł s i ę z e s w o ­ b o d ą a r t y s t y , u m i e j ą c e g o p a t r z e ć , w i d z i e ć , r o z u m o w a ć . Z r ó ż n y c h e l e m e n t ó w n a t u r y p r z e t w o r z y ł o n l a m a t i e r e i z a c h o w u j ą c i c h n a j ­ b a r d z i e j i s t o t n e w ł a ś c i w o ś c i s t w o r z y ł r z e c z y z a s a d n i c z o n o w e , i n ­ d y w i d u a l n e i t o ś r o d k a m i n o w o ­ c z e s n y m i . W t y c h p o l s k i c h o b r a ­ z a c h a r t y s t a o d t w o r z y ł r e a l n e p i ę k n o L u b l i n a i K a z i m i e r z a , d a ł p o p r z e z k o l o r y i r y t m i k ę l i n i i

„ m o m e n t m u z y k a l n y " , j a s n e w s p o m n i e n i e , a k o r d u c z u c i a , p r z y w i ą z a n i a d o k r a j u s w e g o d z i e c i ń s t w o i m ł o d o ś c i , d o s k o n a l e w m o n t o w a n y w t ó j k ą t n e , z w a r t e , p ł a s k o m a l o w a n e k o m p o z y c j e .

W y s t a w a t c z b u d z i ł a ż y w e z a i n ­ t e r e s o w a n i e z a r ó w n o w ś r ó d „ s ta r s z y c h " j a k i „ m ł c d y c h " p r z e c i w ­ n i k ó w t z w o l e n n i k ó w s z t u k i n o ­ w o c z e s n e j i t r a d y c y j n e j r e a l i s t y c z n e j . P a m i ę t a ć n a l e ż y , ż e t o n i e j e s t o s t a t e c z n a w y p o w i e d ź a r ­ t y s t y , a l e e t a p w j ę g o t w ó r c z o ś c i.

p r z y s z ł o . P o s z e d ł e m d o Z a r z ą d u D r o g o w e g o i z b u j a ł e t n i c h . ż e m u s z ę w y j e c h a ć n a p i l o t a ż , ż e t o d ł u g o n i e p o t r w a i z a r a z p o p o ­ w r o c i e r e s z t ę w a k a c j i s p ę d z ę p r z y b u d o w i e d r o g i.

P r z y j e c h a ł e m d o Ś w i d n i k a j e ­ d e n d z i e ń p r z e d r o z p o c z ę c i e m l a t a n i a . K o l e d z y u c z n i o w i e — p i ­ l o c i b y l i j u ż p o d z i e l e n i n a c z t e r y g r u p y ( d o c z t e r e c h i n s t r u k t o r ó w ) , a l e n a s z c z ę ś c i e b r a k o w a ł o j e ­ s z c z e c z t e r e c h j u n a k ó w , k t ó r z y m i e l i b y ć l a d a d z i e ń . P o d w i e ­ c z ó r p i e r w s z e g o ' d n i a k i e r o w n i k s z k o ł y p i l o t a ż u k p t . P r o d a n o m a ­ w i a ł p r o g r a m z a j ę ć z i n s t r u k t o ­ r a m i , o b j a ś n i a j ą c i m , w j a k i m r e j o n i e k a ż d y b ę d z i e w y k o n y w a ł z a d a n i a z u c z n i a m i . J a s i e d z i a ­ ł e m z b o k u n a t r a w i e i z z a i n t e ­ r e s o w a n i e m p r z y s ł u c h i w a ł e m s i ę t e j o d p r a w i e .

N i e b y ł e m p e w i e n c o m n i e c z e ­ k a . a l e p o s t a n o w i ł e m w y t ł u m a ­ c z y ć k a p i t a n o w i , ż e p r z y j e c h a ­ ł e m n a w ł a s n ą r ę k ę . P r z e c i e ż m i a ł e m w s z y s t k o w p o r z ą d k u : b a d a n i a l e k a r s k i e a i o ś r o d e k l o t n i c z y B i a ł e j P o d l a s k i e j d o b r z e m n i e z n a ł i m i a ł w y s ł a ć n a s z k o ­ l e n i e . C h c i a ł e m p r o s i ć k a p i t a n a o w s t a w i e n n i c t w o w D e p a r t a m e n ­ c i e L o t n i c t — C y w i l n e g o , ż e b y

o f i c j a l n i e z a a k c e p t o w a ł • m ó j p r z y d z i a ł n a s z k o l e n i e . K a p i t a n P r o d a n b y ł n i e z ł y m c z ł o w i e k i e m , a l e i s l u ż b i s t ą . K i e d y z w r ó c i ł e m s i ę d o n i e g o z m o i m i s p r a w a m i , r y k n ą ł b a s e m , a p o t e m k a z a ł m i p i e r w s z y m p o c i ą g i e m o d j e c h a ć s k ą d p r z y j e c h a ł e m . Z a c z ą ł e m g o

p r o s i ć , ż e j a t y l k o c h c ę l a t a ć , ż e w t y m n i c z ł e g o n i e m a , ż e k i e ­ d y ś P o l s c e o d w d z i ę c z ę s i ę z a t o it d . K a p i t a n b y ł j e d n a k n i e u b ł a ­ g a n y . Z b e k i e m w r ó c i ł e m d o h a n g a r ó w , a l e j u ż z a c h w i l ę p o ­ s t a n o w i ł e m n i e r u s z a ć s i ę z m i e j ­ s c a .

P o n i e w a ż b y ł t o p i e r w s z y k u r s i p a n o w a ł b a ł a g a n i k , w i ę c z a c z ą ł e m s t a w a ć n a z b i ó r ­ k i , f a s o w a ć e k w i p u n e k l o t n i c z y , o c z y w i ś c i e p o d a j ą c s z e f o w i s w o j e n a z w i s k o i p o t r z e b n e p e r s o n a l i a . T y l k o k o l e d z y z B r z e ś c i a n a d B u g i e m w i e d z i e l i , ż e p r z y j e c h a ­ ł e m n a w ł a s n ą r ę k ę .

N a d r u g i d z i e ń p o b u d k a b y ł a w c z e s n y m r a n k i e m . P i e r w s z y d z i e ń l o t ó w . P o m o d l i t w i e i p o k u b k u m l e k a , p a d ł r o z k a z : g r u ­ p a m i d o s w o i c h i n s t r u k t o r ó w o d - m a s z e r o w a ć . M u s i a ł e m d z i a ł a ć b ł y s k a w i c z n i e , ż e b y s i ę n i e s k o m p r o m i t o w a ć . Z o b a c z y ł e m , ż e d o

i n s t r u k t o r a N a r t o w i c z a o d m a - s z e r o w a ł o t y l k o d w ó c h u c z n i ó w , w i ę c s z y b k o d o s k o c z y ł e m n a t r z e ­ c i e g o . N a r t o w i c z w p i s a ł n a s z e n a z w i s k a d o s w o j e g o n o t e s u , n a ­ o p o w i a d a ł d u ż o n a t e m a t p i e r w ­ s z e g o z a d a n i a , n o i k o l e j n o b r a ł d o s a m o l o t u n a w y k o n a n i e l o t u z z a d a n i e m n u m e r j e d e n .

T a k p r z e s z ł o m i k i l k a d n i.

P r z e c h o d z i l i ś m y n a u k ę z a k r ę t ó w . N a r t o w i c z k l ą ł s i a r c z y ś c i e za k a ż d y n a w e t m a ł y b ł ą d , u ż y w a ł p r z y t y m t a k i c h n i e w y b r e d n y c h p r z e k l e ń s t w , k t ó r y c h n i k t z n a s n a z i e m i p r z e d t y m n i e s ł y s z a ł . M y ś l e l i ś m y , ż e t o j e s t p r z e w i ­ d z i a n e w „ p e d a g o g i c e l o t n i c z e j ” . L a t a n i e s z ł o m i r a c z e j d o b r z e , t y l k o p r z e z s k ó r ę c z u ł e m , ż e j a ­ k a ś g r a n d a w i s i w p o w i e t r z u . D o t e j p o r y n i k t z w ł a d z y n i e w p a d ł n a t o , ż e j e s t e m w ł a ś c i w i e n i e ­ l e g a l n i e .

B o m b a w y b u c h ł a p o d z i e s i ę c i u d n i a c h . W c z a s i e r a n n y c h l o t ó w p r z y s z e d ł n a s t a r t d o w ó d c a n a p o g a w ę d k ę p e d a g o g i c z n ą z u c z n i a m i . M i a ł e m s t r a s z n ą t r e m ę i c h o w a ł e m s i ę z a c h o r ą g i e w k ę s t a r t o w ą , ż e b y k a p i t a n P r o d a n m n i e n i e z a u w a ż y ł . P e c h c h c i a ł , ż e r o z g l ą d a j ą c s i ę p o u c z n ia c h ,

k a p i t a n s p o t k a ł s i ę z m o im w z r o k i e m , p o z n a ł m n i e , p o c z y m r y k n ą ł : „ A j u n a k c o t u r o b i ? ”

Z a m e l d o w a ł e m , ż e p r z e d c h w i ­ l ą w y k o n a ł e m w p o w i e t r z u z a ­ d a n i e n r 7 i ż e i n s t r u k t o r j e s t z e m n i e r a c z e j z a d o w o l o n y . K p t . P r o d a n z b l a d ł z e z ł o ś c i , a l e ł a ­ g o d n i e z a p y t a ł , d l a c z e g o n i e o d ­ j e c h a ł e m s t ą d p i e r w s z y m p o c i ą ­ g i e m ? W o d p o w i e d z i u ż y ł e m t y c h s a m y c h a r g u m e n t ó w , j a k p o d c z a s p i e r w s z e j z n i m r o z m o w y .

M o j e s i l n e p o s t a n o w i e n i e l a t a ­ n i a z r o b i ł o j e d n a k n a n i m w r a ­ ż e n i e . O d w o ł a ł m n i e n a b o k 1 i d ą c o d s t a r t u w s t r o n ę h a n g a ­ r ó w z a c z ą ł m l k l a r o w a ć po o j c o w s k u o b r a k u d y s c y p l i n y . N a p o c i e s z e n i e p o w i e d z i a ł m i , ż e j e ż e l i j u ż t a k s i ę s t a ł o j a k j e s t ,

„ t o n i e c h j u ż b ę d z i e ” . D o d a ł j e ­ s z c z e , ż e j e ż e l i c i w a r s z a w i a c y p r z y j a d ą , t o j a p o m i m o w s z y s t k o b ę d ę m u s i a ł o d j e c h a ć . P o d z i ę k o ­ w a ł e m m u i o d m a s z e r o w a ł e m n a s t a r t d o k o l e g ó w . R a d o ś ć n ie t r w a ł a d ł u g o . N a d r u g i d z i e ń , t b y ł o t o c o ś 8 l i p c a m a s z e r o w a l i ­ ś m y w ł a ś n i e z e s t a r t u w s t r o n ę h a n g a r ó w p o p o r a n n y c h l o t a c h , k i e d y o d s t r o n y s t a c j i k o l e j o w e j w Ś w i d n i k u u k a z a ł y s i ę t r z y p o ­ s t a c i e z w a l i z k a m i . -

Z D A W A Ł O s i ę , ż e w i e m y j u ż w s z y s t k o . Z e o g a r n ę l i ś m y c a ł y o g r o i n h . t l e r u w -

• k l .c n z u r o u m n a Z i e m i L u b e l ­ s k i e j . Z n a l i ś m y p r z e c i e ż s t r a s z n ą p r a w d ę M a j d a n k a I B r l z c a , L u ­ b e l s k i e g o Z a m k u I z a m o j s k i e j R o t u n d y o r a z w i c i u , w i c i u i n ­ n y c h m i e j s c h i t l e r o w s k i e j k a ż n i . 1 n a p r a w d ę t r u d n o b y ł o p o m y ­ ś l e ć , ż e t 0 J e s z c z e n i e k o n i e c . ..

P a r ę d n i t e m u l a k o n i c z n y k o ­ m u n i k a t p r a s o w y , p o i n f o r m o w a ł s p o ł e c z e ń s t w o , ź c . . „ W lc > i e k o ­ ł o n u j s c o w o ś c i K r ę p i e c , p o ł o ż o ­ n e j w p o b l i ż u L u b l i n a o d k r y t o n o w e m a s o w e g r o b y o f i a r h i t l e ­ r o w s k i e g o l u d o b ó j s t w a " . P o s t a ­ n o w i l i ś m y n a t y c h m i a s t o d w i e -

W i f r / e r £vjf»efsfrf

ł o w a l i z a t r z e ć ś l a d y s w y c h s t r a s z n y c h z b r o d n i A l e t y c h ś l a ­ d ó w z a t r z e ć n i e m o ż n a . N a k a ż ­ d y m k r o k u l a s k r ę p i c c k j o d ­ s ł a n i a s w ą t a j e m n i c ę .

W i e l k i e , k i l k u n a s t o m e t r o w e z a p a d l i n v g r u n t u o z n a c z a j ą w y ­ r a ź n i e m i e j s c a m a s o w y c h g r o b o w . W y s t a r c z y r o z g r z e b a ć c i e n k ą w a r s t w e z i e m i , a b y n a t r a f i ć n a c a l e p o k ł a d y n i e s p a l o n y c h k o ś c i.

M i e j s c t a k i c h j e s t w i e l e — j e d ­ n e m a j ą c e r e g u l a r n y k s z t a ł t k w a - I

z b y t p o t w o r n e . .. J e d n o t r z e b a p o ­ w i e d z i e ć — n o w e m i e j s c e s t r a c e ń t o j e s z c z e j e d n o c i ę ż k i e o s k a r ż e ­ n i e h i t l e r y z m u | w o j n y .

W r a c a m y d o L u b l i n a . D r o g a , k t ó r ą k i e d y ś k r ą ż y ł y s t r a s z n e ł a ­ d u n k i ś m i e r c i , w y g l ą d a t e r a z z u ­ p e ł n i e I n a c z e j . D o b r z e u t r z y m a n a p e ł n a r u c h u s t a n o w i o g r o m n y k o n t r a s t z o b r a z e m , j a k i w y w o ­ ł u j e w i d o k k r ę p i c c k i e g o l a s u . N o c ó ż — 1 4 l a l . . . M i j a m y d z i e s i ą t ­ k i m o t o c y k l i , w o z ó w . a u t . N a j e d -

d z lć t o m i e j s c e — p o z n a ć j e s z ­ c z e j e d n o o g n i w o w ł a ń c u c h u p o ­ t w o r n y c h z b r o d n i .

N a p i e r w s z y r z u t o k a l a s k r ę - p i e c k i w y b i e g a j ą c y z z a h o ­ r y z o n t u g d z i e ś n a 9 k i l o m e t r z e b ' e g n a c e j d o Z a m o ś c i a d r o g i n i c w y g l ą d a z b y t g r o ź n i e . S u r o w a s z a r o ś ć s o s e n m i e - z a s i ę z s o ­ c z y s t ą z i e l o n o ś c i ą p o d s z y c ' a . N a p e w n o s a t a m m a l i n y i d u ż o g r z y b ó w . O t z w y k ł y p o l s k i l a s ..

A l e w y s t a r c z y j e d n a r o z m o w a , a b y s p o j r z e ć n a ń z u p - ł n l e I n a ­ c z e j .

H e tu p r z e l a ł o s i ę k r w i — m ó - w" p a n H e n r y ’k B i e l a k — i l e b y ł o s t r a s z n y c h t r a g c d :i t e g o n ik t n i e p o l i c z y J a j a k o m a ł y c h ło p a k m i e s z k a ł e m t u ż p o d la - i c m I w i d z i a ł e m w i e l e .

T o k ł c h p o l a n e k j e s t w i e l e . Z a c a d n i ę t e m i e j s c a w s l c a z u j ą o i s t n i e n i u t u g r o b ó w .

O t o a u t e n t y c z n e z d j ę c i e p r z e d s t a w i a j ą c e w y g a s ł y s t o s z w ę g l o ­ n y c h c i a ł . N a o d w r o c i e d a l a : „ I V 1 9 4 2 " .

P o t e m r o z l e g a ł y s i ę s t r z .a l y 1 w y - 1 g i m p r z y w i e z i e n i e m n a l i c z y ł a m b u c h v g r a n a t ó w . . i 14 8 ; t r z a ! ó w .

...H u i c h b y ł o t o t r u d n o p o i v ’ e d z i e ć . V k a ż d y m r a z i e d u ż o . S a - j m u c h o d y j e ź d - i ł y t a m 1 z u o w r o - t e m p r z e z d w a d n i . N a p • .'n o w

1 t e j p i e r w s z e j e g z e k u c j i w y m o r ­ d o w a n o t a m p a r ę t y s i ę c y l u d z i . .

T o b y » d o p i e r o p o c z ą t e k . O d t e g o c z a s u r o z p o c z ę ł y s i ę — j a k s t w i e r d z a j ą w s z y s c y ś w i a d k o w i e

— s t a ł e e g z e k u c j e .

— P r z e w a ż n i e p r z y j e ż d ż a l i n o -

L u d z k i e h i e n y x e y d a r l y p o d k o ­ r z e n i a m i d r z e w d o ł u a ż d o g r o ­ b ó w , p r z e z

c z a s z k i . , .

n i e w y y r z e b y i c a ł y

| n l e ż w i d z i a ł e m Ich n a w ł a s n e o c z y ...

... I t a k p r z e z c a ł y r o k ...

A w r o k u 1942 k i e d y t o J u ż z a c z ę ł a „ p r a c o w a ć " p o t w o r n a f a ­ b r y k a ś m i e r c i n a M a j d a n k u r o z ­ p o c z ą ł s i ę d r u g i e t a p . W lo s ie k r e n i e c k i m n i e r o z s t r z e l i w a n o j u ż l u d z i . N i e b y ł o « y it r z r b y . K o m o r y g a z o x v e o k a z a ł y s i ę z n a c z n i e ..c k o n o m ic z n le j s z e " * G o r z e j b y t o z n i s z c z e n i e m z w ł o k . K o m o r y g a z o ­ w e n i e n a d ą ż a ł y . D o l a s u z a c z ę t o z w o z i ć I p a l i ć z w ł o k i . S t a l e k r ą ­ ż y ł y p o s z o s i e t r a k t o r y z p r z y ­ c z e p a m i w y p e ł n i o n y m i s t r a s z n y m ła d u n k i e m , n a p o l a n i e l e ś n e j d y - m i ł v o g r o m n e s t o s y , n a k t ó r y c h s p a l a n o z w ł o k i . H i t l e r o w c y u s i -

! d r a t u w y k o p a n e g o z i ś c i e n ir - j m i e c k a d o k ł a d n o ś c i ą — i n n e b ę ­ d ą c e r . i p r o s t u z a s y p a n y m i d o -

| ł a m i p o c h ł o p s k i c h k a m i e n i o ł o ­ m a c h .

A p r ó c z t e g o w w i e l u m i e j ­ s c a c h p o m n i e j s z e m o g i ł y p o k i l k a c z y k i l k a n a ś c i e o s ó b . T y c h z w ł o k n i e „ o p l a c i ’o s i ę " h i l ł c r o w - i c o m o d k o p y w a ć I p a l i ć . T e r a z i d o p i e r o s p e c j a l n a k o m i s j a p r z y ­

s t ą p i d o i c h e k s h u m a c j i . I l e lu d z i p o g r z e b a n o w m a s o ­ w y c h g r o b a c h l a s u k r ę p i c c k i e g o ? N i e s p o s ó b d z i s i a j o d p o w i e d z i e ć na t o p y t a h i e . W y o b r a ź n i a l u d z k a

< o f a s i ę t r w o ż l i w i e p r z e d t y m I o b r a z e m . T o z b y t c i ę ż k i e d l a n ie j ,

W t y m m i e j s c u p o d c i e n k ą w a r s t w ą z i e m i u k r y t e s ą k o ś c i ...

n e j z c i ę ż a r ó w e k g r o m a d a ś p i e ­ w a j ą c y c h h a r c e r e k . W r a c a j ą z o b o z u — t o d o b r y k r z e p i ą c y w i ­ d o k . C z y w a r t o g o t r u ć p r z y ­ p o m n i e n i e m t a m t y c h s t r a s z n y c h r z e c z y . C z y t r z e b a o d k r y w a ć ś l a d n a j b a r d z i e j h a n i e b n y c h d l a l u d z ­

k o ś c i z b r o d n i , c z y n i e l e p i e j o t y m z a p o m n ie ć .

A l e o t o p r z y c h o d z ą n a m y ś l s ł o w a p o e t y :

K t o k o l w i e k j e s t e ś , p o d a j m i d ł o ń b r a c i e z m a s o w y c h g r o b ó w . N i e , b y m o p ł a k a ł t w o j ą ś m ie r ć l u b s z e d ł z a to b ą .

A l e b y s ł o i c o n i c b y ło j a k b r o ń K t ó r e u d e r z a w c i e m n o ś ć t w i e r d z E p o k i , c o z r ó w n a ł a z w o d ą [ś c i e k ó w k r e w 1 z a m o r d o w a ł a s ło w o ..,* )

I p ó k i c i e ń n o w e j w o j n y — z o g r o m n i a l y c i e ń e p o k i k o m ó r g a z o w y c h i l u d o b ó j s t w a w i s i n a d lu d z k o ś c i ą , n i e w o l n o z a p o m i n a ć 0 „ b r a c i a c h z m a s o w y c h g r o b ó w “ . P a m i ę ć ic h k a ż n i n i e c h k r z y c z y 1 p r z y p o m i n a , ż e j u ż n i g d y w i ę ­ c e j ! . .

*) W y j ą t e k 7. w i e r s z a J a s t r u n a . H e n r y k B i e l a k b y ł w t e d y m a ­

ł y m c h ł o p c e m .

. . . P i e r w s z y r a z t o b y ł n c h y b a w i o s n ą 1 9 4 0 r o k u . P 0 r a z p i e r w ­ s z y p o j a w i ł y s i ę w i e l k i e s a m o ­ c h o d y , w i o z ą c e l u d z i s t r z e ż o n y c h p r z e z h i t l e r o w c ó w . B y ł y t a m c a ­ ł e r o d z i n y — m ę ż c z y ź n i , k o b i e t y , d z i e c i . M ó w i o n o . ż e t o Ż y d z i z g e t t a .

P o d l a s e m w y ł a d o w y w a n o Ich z s a m o c h o d u i p ę d z o n o d o la -,u .

I n n e z e z n a n i a p o t w i e r d z a j ą t e n f a k t . O t o s i o s t r a p r z e ł o ż o n a z a m i e s z k u j ą c y c h p r z y t e j s a m e j d r o d z e z a k o n n i c m ó w i : u S k a z a ń ­ c ó w ' w o ż e n o s z e ś c i o m a w i e l k ;m l s a m o c h o d a m i . R o b i ł y o n e p o s z e ś ć t u r d z i e n n i e . L u d z i n ic m o ż n a b y ł o z o b a c z y ć a n i p o li­

c z y ć . A l e m i ę d z y j e d n y m a d r u -

c ą — o p o w i a d a r -a n B i e l a k — p r z y w o z i l i i r o z s t r z e l i w a l i lu d z i . M n i e j s z y m i i w i ę k s z y m i g r u p k a -

Cytaty