UKD 564:552.5411+552.541.52 :,551. 7:35 . .1 j(433.132 Gałę~ice)
Halina ZAKOW A
z wapien górnego wizenu (Góry $więłokrzyskie)
UWAGI,WiSTĘPNE
Seria wapienna karbonu, która leży na turneju a miejscami na fame- nie, odsłania się w NW i SE ,części synkliny gałęzickiej (H. Żakowa, 1974, fig. 1) i tworzy szereg bloków obciętych dyslokacjami poprzecznymi, gdzie
miąższość wapieni waha się od kilku do kilkudziesięciu m,etrów. Choć
wapienie przepełnione są bardzo interesującą paleontologicznie fauną bentoniczną, to kwestia ich rozpoziomowania - poza zaliczeniem do gór- nego wizenu - nie znalazła dotąd rozwiązania na podstawie bentosu. Pew- ne przesłanki uzyskano tylko ze wstępnych badań otwornic. Ograniczenie pozy,cji str'atygrafieznej serii wapiennej i jej peryferyeznJ71ch ogniw - serii wapienno-iłowcowej uchwyconej w otworach wiertniczych Gałęzice 3 do 5 - do generalnie biorąc ekwiwalentów poziomów goniatytowych Goa
+
Go~ nie oparto (z wyjątkiem otworu Gałęzice 3 - H. Żakowa}1970, 1971) na bezpośrednich dowodach, lecz na przeprowadzonych już,
wielokierunkowych badaniach całego profilu karbonu gałęzickiego.
W trakcie prac udało się zebrać goniatyty z wychodni wapieni z otwo- ru wiertniczego Gałęzice 3 zachowane), co rzuca światło na za- gadnienie rozpoziomowania serii. Ta przewodnia fauna jest z ekologicznych (nekton) bardzo rzadka w płytkowodnych osadach organogenicznych i organodetrytycznych, z jakich składa się górnowizeń
ska seria wapienna Gałęzie. Częściej występuje w osadach klastycznych serii wapienno-iłowcowej, co się z odmiennym środowiskiem i nie- co innym układem tej części zalewu morskiego. Do
rzadkich należą też łodzikowate, konikonchy
wclplen:laen Gałęzic ślimaki (Bel- i goniatyty - Glyphioceras M a r t i n. małżach też Z. Sujkowski.
znalazł ślimaki i małże na wzgórzu Todowa Grzą
.., ... L ... U .• . , .. ..I., małże i ortocerasy na górze Besówka i Stokówka. Fauna
Kwartalnik Ge,ologkzny. t. 18, nr 1, 1974 r.
Niektóre MoUusica góriCl.'egO wiz.enu Gałęzie 47 ta nie została jednak ani opisana, ani zilustrowana. Niedawno A. Grom-
ezakiewicz-Łomnicka (1967, 1969, 1973) zajęła się szczegółowym opraco- waniem ślimaków. Z wapieni występujących w odkrywce (NW część
synkliny) cytuje 28 Iform, a z obszaru góry Besówki (SE część synkliny) - 21. S. Czarniecki (praca w druku) wydobył z zachodniej części odkrywki goniatyty.
O n1ałżach i głowonogach wzmiankowałam w 1972 r., o goniatytach natomiast w 1974 r. W niniejszym artykule uwzględniam wszystkie ze- brane mięczaki. Małże, głowonogi i konikonchy opracowałam salma, przy opisie ślimaków wy korzystałam oznaczenia A. Gromczakiewicz-Łomnic
ki ej (dotyczy tylko okazów znalezionYIch przeze mnie).
Opisane mięczaki z serii wapiennej pochodzą z szeregu przekopów (oznaczonych cyframi rzymskimi), z wkopów i z odkrywki. Szczupły za- kres tego artykułu nie pozwala na omówienie profilów tych stanowisk z następstwem warstw (oznaczonych symbolami cyfrowymi lub literowy-
mi) oraz szczegółowej lokalizacji mięczaków. Uwzględniono ją tylko w ob-
jaśnieniach do tablic. W NW części synkliny ślimaki,małże i głowonogi
znaleziono w wapieniach z odkrywki i przekopów: VIII, IX, XX do ,XXIII.
W części SE ślimaki Istwierdz'ono w wapieniach z wkopów nr 22, 26, 27 oraz w przekopach: II, VI, XII do XV, małże natomiast we wkopach nr 22, 26 oraz w przekopach: II, XII do XV, XVII. Głowonogi uzyskano z prze- kopów: II, IV, VI, XIII iXrV. Ponadto bliżej nieoznaczalne szczątki mię
czaków zebrano z przekopów XXIII i XIV. Przewaga ślimaków, małżów
i głowonogów występuje w wapieniach odsłoniętych na wzgórzu Todowa
Grząba w NW części synkliny gałęzickiej (H. Żakowa, 1971, fig. 1; 1974, fig. 1).
W serii wapienno-iłowcowej, która w otworach Gałęzice 3, 4 i 5 leży
pod osadami poziomu Goniatites granosus a na turneju (H. Żakowa, 1970, 1971), mięczaki znaleziono tylko w iłowcach. Poj>edynczy okaz wybrano z 20 cm wkładki otworu Gałęzi'oe 5 (351,90-352,10 m), która występuje
w dolnym odcinku serii, gdzie znaleziono spirytyzowaną florę, nieozna-
czalną faunę i mikroflorę korelowaną z zespołami poziomu Goa synkliny
łagowskiej (H. Żakowa, 1974). Sporadyczne okazy stwierdzono również
obok nieoznaczalnej fauny i detrrytusu liliowców w 10 C1TI wkładce w otworze Gałęzice 4 (100,00-100,10 m). W otworze Gałęzice 3 we wkładce
o grubości 3 cm obok detrytUlsu liliowców znaleziono Posidonia becheri B r o n n. we wkładoe o tej samej grubości
poza fauną, Posidonia sp.? i fragmen- tami prostych muszli stwierdzono Goniatites ex gr. crenistria P h i 11 i P s.
Pozostałe oznaczalne i nieoznaczalne goniatyty, łodzikowate, konikonchv.
Posidonia becheri B r D n n, Posidonia sp.? i podobne fragmenty prostych
pochodzą z iłowca o 1 m miąższości, który leży bezpośrednio
onw detrytus roztartej fauny zbiorach archiwalnych Oddziału
w Kielcach. Zinwentaryzo- OS-75, OS-77 (materiał
olL.U_<-'-'"' ... , łodzikowa te i bliżej nie-
48 Halina 2akow:a
CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCIOWA, ILOŚCIOWA I STAN ZACHOWANIA OZNACZONEJ FAUNY
Z gromady ślimaków znaleziono tylko 64 okazy, co stanowi zaledwie D,111O/o ogólnej sumy fauny zebranej z wapieni Gałęzic. Badania A. Grom-
czakiewicz-Łomnickiej wskazują jednak, że śHmaki występują miejscami w znacznych ilościach. Zły stan zachowania spowodował, że niemal jedna trzecia okazów jest nieoznaezalna {tab. 1). Obrazują one fragmenty mu- szli z reguły m'Ocno przek1rystalizowane. Pozostałe okazy są też słabo za- chowane, przeważnie uszkodzone, a niektóre reprezentują przekrystali- zowane ośródki względnie przekrystalizowane muszle (np. N eritopsidae, Loxonematacea, Subulitacea).W z'wiązku z tym 17 okazów przydzielono do wysokich takisanów nadll'rodzin, rodzin i podrodzin, a 13 oznaczono rodzajowo. W ostatnim przypadku A. Grom1czakiewicz-Łomnicka sugeruj e niekiedy obecność różnych okazów w danym rodzaju, np. u Platyceras (Platyceras) sp., Naticopsis (Naticopsis) sp., N. (Marmolatella) sp. Część
okazów wymieniona autorka zaliczyła do 10 gatunków, przy czym te reprezentowane są tylko przez 1 do 3 okazów. Większość ślimaków po- chodzi ze wzgórza Todowa Grząba.
MAŁ2E
Cechą charakterystyczną małżów, podoIbnie jak wyżej opisanych śli
maków, jest duża różnorodność jakościowa. Przydzielono je łącznie do 35 taksonów (tab. 1) z 'wyróżnieniem 19 rodzajów. Rodzaje mieszczą się w
obrębie 13 rodzin, a mianowicie: Nuculidae, ParaUelodontidae, Pinnidae, Myalinidae, Pterinopectinidae, Aviculopectinidae, Posidoniidae, Limidae, Myophoriidae, Crassatellidae, Edmondiidae, Grammysiidae i Conocardii- dae. W materiale stwierdzono występowanie 13 gatunków. Bardziej cha- rakterystyczne i lepiej zachowane okazy zilustrowano na tabl. I, fig. 1, 2, 4 a-c, 7, 9 a-b; tabl. II, fig. 13, 14 a~b, 16 a---":b; tabl. III, fig. 20, 26.
Wśród małżów występują też okazy podobne lub spokrewnione z pew- nymi gatunkami, lecz słaby ,stan zachowania uniemożliwia pełną identy-
fikację. W ten sposób określone okazy wchodzą w 'Obręb 12 f'orm i czę
ściowo zostały zilustrowane (tabl. I, fig. 8; tabl. II, fig. 12; tabl. III, fig. 18, 25). Niektóre okazy przydzielono tylko do rodzajów (tabl. I, fig. 3; tabl.
II, fig. 10, 11; tabl. III, fig. 19 a-c), niekiedy z zalstrzeżeniem (tabl. II, fig. 17), względnie do wyższych taksonów - podrodziny Avieulopectininae (tabl. I, fig. 6 a---<c) i rodziny Grammysiidae. Do nie opisanych dotąd z kar- bonu Polski należą: Pteronites lepidus (G o l d f u s s) - tabl. I, fig. 2 oraz okazy określone jako Dunbarella'? aff. grano sus (8 ower b y) - tabl. I, fig. 5 i D.? eJ. eximius (de K o n i nic k). Nie jest wykluczone, że ostatniE:
r~prezentują nowe gatunki, lecz występowanie po jednym egzemplarzu nie daje podstaw dla zbadania tej kwestlii. Nowe gatunki mogą obrazować
okazy oznaczone jako Myalina (? Myalina) sp. (tabl. I, fig. 3) i Streblo- chondria sp. z przekopu VIII (tabl. II, fig. 11); oznaczenia te odnoszą się również do pojedynczych egzemplarzy. Wspomnieć jeszcze nal1eży, że sko-
Niektóre MoUus'ca :górnego wizenu 'Gałęzie 49 rupka prawa określona jako Posidonia d. kochi (v. K o e n e n) według
danych H. J. Nieolausa (1963, tabl. 14, fig. 3 a) najbardziej przypomi-
naformę przejściową (Grenzform) do gatunku Posidonia becheri Bronn.
Znaleziono 64 'Okazy małżów, co stanowi - podobnie jak w przy- padku ślimaków - tylko 0,111% ogólnej sumy fauny zebranej z wapieni
górnowizeńskich Gałęzic. Dwie trze,cie okazów pochodzi z NW Iczęści syn- kliny, w tym 29 ze wzgórza Todowa Grząba. Duża różnorodność jakościo
wa małżów nie idzie w parze z liczebnością okazów w poszczególnych taksonach. Niemal połowa z nich reprezentowana jest wyłącznie przez 1 okaz, co zachodzi także w przypadku trzech rodzin - ParaHelodontidae, Limidae i Myophoriidae. Najwięcej okazów znaleziono z gatunku Posido- nia becheri B r o n n, po4 okazy z Septimyalina sublamellosa (E t h e- r i d g e), Aviculopectininae, Streblochondria div. sp. oraz Sanguinolites sp., a po 3 okazy z przypuszczalny,ch rodzajów: Posidonia i Solenomorpha.
Powyższe uwagi taksonomiczne i fakt występowania tylko 13 gatun- ków wśród 35 taksonów małżów wskazuje na ogólnie słaby stan zacho- wania przedstawicieli tej gromady. Istotnie brak tu muszli, a większ'ość stanowią izolowane skorupki lewe i prawe, uszkodzone w różnym stop- niu i różnych miejscach (np. 'w częściach tylnych, przednich, górnych, przy uszkach). Rzadko znajduje się 'Odlewy skorupek wyjątkowo zlimoni- tyzowane (np. Septimyalina sublamellosa (E t h e r i d g e) z przekopu XII) i okazy spłaszczone. Ostatnie pochodzą głównie z iłowców z otworu wiert- niczego Gałęzice 3. U szkodzenie ,okazów utrudnia ,często zdefiniowanie skorupki (lewa czy prawa), co dotyczy przede wszystkim egzemplarzy z rodzin: Pter'inopectinidae, Aviculopectinidae, Posidoniidae. Urzeźbienie
nie jest z reguły w pełni wykształcone, czasem częściowo za tarte lub zdeform'owane spłaszczeniem okazów. Najlepiej zachowane i wyjątkowo duże egze'mplarze, choć również niekompletne (brak rostrum), obrazuje Conocardium alaeforme (S o w e r b y). W tym względzie można także wyróżnić: Posidonia becheri B T o n n, CypricardelIa rectangularis (M c- C o y), niektóreedmondie, formy 'Opisane niżej, nieznane dotąd z kar- bonu Polski i przypuszczalnie należące do n'Owych gatunków, oraz Nucu- lavus scoticus (H i n d). Ten ostatni odznacza slię występowaniem śladów
budowy zawiasowej, zębów tylnych i je1st większy od opisanych z obszaru Szkocji i ilunych stanowisk w Polsce (H. Żakowa, 1971, str. 31, tabl. II,
18).
Do Pteronites lepidus (G o l d f u s zaliczono dwa okazy podobnego wzrostu - uszkodzoną skorupkę lewą odlew s~orupki lewej, bez peł
nego wydłużenia uszek tylnych (tabl. I, 2). Zeberka prOlnieniste są
najlepiej widoczne w Clzęśd tylno-dolnej. Egzer.o.plarze są większe od zna- nych z Reńskich Gór ŁupkowYlch (H. J. Nicolaus, 1963, str. 188, tabl. 13, fig. 2 a-d). Okaz oznaczony jak'O Dunbarella? aff. granosus (S o w e r b y) to skorupka lewa o sła'bo zarylsowanych uszkach i charakterystycznym ornamencie (tabl. I, ±1ig. 5), złożonym z koncentrycznych prążków i pro- rnienistych żeberek, które cechują st'Osunkowo szerokie zgrubienia usytuo- wane na prz,ecięoiach z rzeźbą koncentryczną. Nowe żeberka powstają
przez bifurka1cję. U formy typowej żeberka są gęściej ustawione (W. Hind, 1901-1905, str. 57, tabl. 10, fig. 1-3, 6; F. Demanet, 1921-1923, str. 205, tabl. 11, fig. 112). Okaz zaliczony do Dunbarella? ci. eximius (de K o- n i n c k) je1st gorzej zachowany. Brak mu uszek i w pełni wykształconej 4
50 Halina Żakow.a
części zawiasowej. Podobieństwo do formy typowej (L. de Koninck, 1885, str. 211, tabl. 37, fig. 1-2, 4-5; W. Hind, 1901-1905, Istr. 59, tab!. 10, fig. 4-5; tabl. fig. 13-14) wyraża się w analogicznej rzeźbie, składa
jącej się z gęsto ustawionych, granulowanych żeberek promienistych.
Do Myalina (?Myalina) sp. zaliczono lewą skorupkę o kształcie zbli-
żonym do trójkąta, maŁo skośną, mocno wypukłą w linii osiowej, zwła
szcza przy 'wierzchołku, który nieco wystaje ponad brzeg zawiasowy (tab l.
I, fig. 3). Część tylno-grzbietowa jest stosunkowo szeroka, a rzeźba zło
żona z linii przyrostu dobrze zachowanych w części przedniej i dolnej. War-
tość pomiaru A wynosi 30 mm, D
=
24 mm, b 22 m, a kąt ukośności(y) - około 75° (patrz objaśnienia symboli pomiarów w pracy H. Żako
wej, 1971, fig. 4). Obserwowane cechy przypominają najbardziej rodzaj Myalina (N. D. Newell, 1942; T1reatise ... , 1969), a także cechy niektórych gatunków tego rodzaju opisanych z górnego karbonu i permu Ameryki
Północnej.
Okaz oznaczony jako Streblochondria sp. (sp. nov. ?) reprezentuje
uszkodzoną skorupkę prawą (tabl. fig. 11), która należy do najw1ięk
szych n1ałżów znalezionych w Gałęzicach. Jest eliptyczna, wysoka (40 mm) i łagodnie zaokrąglona w części dolnej. Długość skorupki wynosi 32 mrn.
Mimo uszkodzenia części górnej widoczny jest lekko wklęsły zaryls brzegu
wąskiego uszka Itylnego oraz wydłużenie uszka przedniego z wycięciem.
Rzeźba składa się z grubych, dość gęsto ustawionych, promienistych żebe
rek i koncentrycznych prążków, wyraźnych na uszku i przy 'brzegu dol- nym. Na przecięciach opisany,ch elementów rzeźby zaznaczają się zgru- bienia w formie płaskich, ,czasem nieco wydłużanych guzków.
GŁOWONOGI
Wśród głowonogów występują zarówno łodzikowate jak i amonity;
osta tnie kilkakrotnie liczniej.
Z łodzikowatych znaleziono 13 okazów, z czego 9 reprezentuje prostego
łodzika - Dolorthoceras striolatum (v. Me y e r). Są to głównie fragmen- ty ośródek o 10-2'5 mm długości i różnej średnicy, często ze śladami
przegród komorowych i rzeźby (gęsto ustawione prążki poprzeczne). Na poprzecZ!nych powierzchnia,ch polerowCłlnych widoczny jest położony cen- tralnie syfon (tabl. III, fig. 21 a-c). Część okazów to prawdopodobnie
ośródki izolowanych komór również z zachowanym syfonem (tabl.
fig. 24 a~c) i aplikalne części muszU (bardzo małe okazy). Jeden okaz re- prezentuje fragment muszli z budową wewnętrzną i lni1ejscami śladami rzeźby (tabl. III, 23 a---"b).
Pozostałe okazy łodzikowatych, słabo zachowane, należą do form zwi-
niętych, oznaczonych z zastrzeżeniem rodzajowo względnie nieoznaczal- nych. Wyróżnione taksony reprezent'owane są przez pojedyncze okazy.
Są to tylko fragmenty skrętów, które w przypadku Domatoceras sp.?
(tabl. III, 28) i Knightoceras? sp. (tabl. III, 'fig. 29 a-b) należą do stosunkowo muszli. skrętu uznany za przedstawiciela grupy Stroboceras sulcatum o w e r b y) należy natomiast do muszli
małej (tabl. 27 a-c). dobrze widać na nim krawędzie na stronie brzusznej i częściach bocznych. Zarys skrętu i budowa krawędzi
Niektóre Mo,zzusca górnego wizenu Gałęzie
pozwalają sądzić, że jest t.o właśnie okaz z grupy S. sulcatum. Stan za- chowania uniemożliwia jednak U'staleni1e czy jest to egzemplarz ga- tunku typowego, czy też należący do podgatunku (por. np. F. Demanet, 1938, str. 140, tabl. 11, fig. 19-20; H. Schmidt, 1951, st1r. 30-34, tabl. 4, fig. rys. 3 c; H. J. Nicolaus, 1963, str. 213).
Z an10nitów zebrano 44 okazy (goniatyty), co stanowi około 0,25%
sumy fauny uzyskanej z poziomów Goa i Go~ synkliny gałęzickiej. Po-
nieważ pochodzą one z wychodni wapieni i z iłowców nawierconych w otworach wiertniczych ich stan zachowania, a w konsekwencji przy-
datność i dokładność taksonomiczna okazów są różne.
ZnakOlnitą większość goniatytów 92 okazy - otrzymano z wier-
ceń: w 'tylko 1 z ot'woru Gałęzice 5, a resztę z otworu Gałęzice 3. J\tla- teriał z wierceń jest gorzej zachowany niż z wapieni i stąd około 2/3 tej
to okazy, które można zaszeregować tylko do wysokiego taksonu -
nn,r!1"C7orl Goniatitina (tab. 1). Są to fragmentaryczne odciski i odlewy
części spłaszczonych muszli ze zniekształconymi śladami rzeźby.
zebrano również okazy, które moim zdaniem nie dadzą się oznaczyć jak Goniatitina gen. et sp. ind et. , choć są one lepiej za-
niż tak oznaczone goniatyty pochodzące z otworów wiertniczych.
Oznaczeniem tym objęto mniej więcej połowę okazów (29) z ogólnej sumy 52 z serii wapiennej. Okazy z wapieni, poza jedną, mocno
muszlą, to głównie fragmenty skrętów widoczne od strony
"" ... ,-"", ... ,,, __ .1. rzadko bocznej, które obrazują odlewy i niekiedy ośródki. Spo-
występują niekompletne ośródki muszli w różnym stadium wzrostu, czasem zgniecione. Z wyjątkiem jednej ośródki z przekopu XXI (warstwa 6), na której są ślady prostych linii przyrostu, wszystkie inne okazy są gładkie i bez elementów budowy wewnętrznej. Poza jednym, ewolutnie zwiniętym goniatytem pozostałe najprawdopodobniej należą
do muszli inwolutnych o kształta,ch przede wszystkim subglobose, a bar- dzo rzadko grubodyskoidalnych. Ślady pępka o szerokości od 1/10 do 1/6
średnicy muszli występują na ośródkach, uszkodzonej muszli i przy nie- których fragmentach skrętów.
goniatytów (w liczbie 51) przydzielono do 10 taksonów niższego rzędu, w tym do 4 rodzajów. Mieszczą się one w obrębie dwóch rodzin:
Goniatitidae i Dimorphoceratidae. Stwierdziłam 6 gatunków, z których tylko j1eden - Glyphiolobus prseudodiscrepans (M o o re) - należy do rodziny Dimorphoceratidae. Niektóre okazy są podobne do pewnych ga- tunków lub są ogólnie typowe dla określonej grupy form, a jeden egzem- plarz oznaczono rodzajowo. Do nie opisanych dotąd z karbonu Polski na-
leżą: Goniatites sphaericostriatus B i s a t, G. robustus M o o r e et H o d- s'0 n oraz G. cf. mucronatus (K n o p p). Zwraca uwagę fakt, że po kilka-
naście okazów znajdowano jedynie wśród Goniatites ex gr. crenistria p h 11 i P s li Nomi$moceras vittiger (P h i 11 i p s), pozositałe reprezen- towane są bądź to przez pojedyncze okazy, bądź też przez kilka okazów (tab. Ponadto z wymienionej na w1stępie liczby 51 egzemplarzy bliżej
oZJnacz'0nych najwięcej (28) pochodzi z otworu Gałęzice 3. Resztę znale- w wychodniach wapieni, w tym 18 goniatytów w przekopie X.XI usytuowanym na wzgórzu Todowa Grząba. Szczegółowy opis paleontolo- giczny zawiera oddzielna praca na ten temat (H. Żakowa, 1974).
Halina Ż.ak!owa
Tabela 1 Zestawienie opracowanych Mollusca z niższego górnego wizenu Gałęzie
Poziom Gonialites Poziom Goniatites crenistria striatus
seria seria seria seria wapienna wa- wapienna wa- Oznaczenie systematyczne (wychodnie) pien- (wychodnie) pien-
no- no-
iłow- iłow-
część część * cowa część część * cowa*
NW SE otwory NW SE otwory
G3 i 5 G: i 4
- - - -- -~-- - -I -
1 2 3 4 5 6 7
Pleurotomariacea indet. 1 2 - - -
Rhineoderma fragile de Koninck 2 - - -
Mourlonia radians de Koninck - - - 3 -
Mourlonia? sp. 3 - - - -
Euomphalidae? indet. 1 - -
Straparollus (Straparollus) explanatus
(de Koninck) - - - 1 - -
Straparollus (Straparollus) placidus
(de Koninck) 1 - - - -
Straparollus (Euomphalus) sp. - - - 1 -
Platyceratidae indet. 1* - - 2
Platyceras (Platyceras) div. sp. - 2* - -
~ ~ Anomphalus? rotulus (Meek et
c ~ Worthen) - 1
I
c i
~ Naticopsinae indet. 1 - - -
"<l
~ Naticopsis (Naticopsis) consimilis
\:l de Koninck 1 - - -
Naticopsis (Naticopsis) variata (Philips) 1* - - - -
Naticopsis (Naticopsis) div. sp. 1* 2 - -
Naticopsis (Marmolatella) ampliata
(Phillips) 1 - - - -
Naticopsis (Marmolatella) div. sp. - 1 - 3 - -
Scalitina? tabulata (Phillips) 1 - - -
Neritopsidae indet. 2 1 - 1 -
Turbonitella biserialis (Phillips) 2* - - I -
I
-
Loxonematacea indet. 1* - - - - -
SubuUtacea indet. 2 - - - 2 -
G, Jl'v'::w indet. 3 5 - 10 2 -
- - -- -i -- - -- - - - -
Nuculavus lucin~formis (Phillips) 1 - - - -
~ Nuculavus scoticus (Hind) - - - 1 - - I
;... ~
Parallelodon cf. semicostatus (Mc Coy) 1 -
~ .~ <:l.l..J::! Pteronites lepidus (Goldfuss) 2* - - -
E '->
~ Myalina (? Myalina) sp. 1 - - - - -
~ Septimyalina sublamellosa (Etheridge) 1 3 - - - -
Niektóre MoLlusca górnego wiz,enu Gałęzie 53
~---
2
Dunbarella? aff. granosus (Sowerby) Dunbarella? ef. eximius (de Koninek) Avieulopeetininae indet.
Avieulopeeten cf. semieostatus (port- loek)
Strebloehondria redesdalense (Hind) Strebloehondria ef. elliptiea (Phillips) Streblochondria div. sp.
Streblopteria cf. laevigata (Me Coy) Posidonia becheri Bronn
Posidonia d. koehi (v. Koenen) Posidonia sp.
Posidonia sp.?
Palaeolima sp.?
Protosehizodus axiniformis Portloek Cypricardella rectangularis (Me Coy) Edmondia unioniformis (Phillips) Edmondia laminata (phillips) Edmondia rudis M e Co y Edmondia ef. lowiekensis Hind Edmondia ef. expansa Hind Edmondiella sulcata (Phillips) Cardiomorpha? sp.
Grammysiidae indet.
Sanguinolites ef. a'ngulatus de Koninek Sanguinolites ef. tricostatus Portloek Sanguinolites ef. plicatus Portloek Sanguinolites sp.
Solenomorpha sp.?
Conocardium alaeforme (Sowerby)
3
1 1*
1 2 5 1 2
2
1 1 1*
1 1
4
1 1 1 1
e.d. tab. 1
5 I 6 7 8
2*
1*
2 2
3
_ 1 -
1*
1
1 2 1*
1 1 1
- I
- - - 1 - - - - - - - - Nautiloidea indet.
Dolorthoeeras striolatum (v. Meyer) lrnightoceras? sp.
Stroboeeras ex gr. sulcatum (Sowerby) Domatoceras sp.?
Goniatitina gen. et sp. indet.
Goniatites crenistria Phillips Goniatites ex gr. crenistria Phillips Goniatites sphaericostriatus B i s a t Goniatites robustus Moore et Hodson Goniatites ef. mucronatus (Knopp) Goniatites sp.
Muensteroceras truncatum (Phillips) Muensteroceras sp. ef. fournieri
(Delepine)
9*p.
2
1 4 1 5
1
64*p.
3 15
5
1 15
9 6 1 1
54 Halina Żakowa
c,d. tab. l
1 2 3 4 5 6 7 8
Nomismoceras vittiger (Phillips) - 10 -
Glyphiolobus pseudodiscrepans (Moore) 1 - - -
'E o Hyolithes? sp. - 1 - -
U Coleolus? sp. - 2 - -
I~
Mollusca? indet. - 4 1* 2
* Problematyczna jeszcze pozycja stratygraficzna osadów, w których występuje cytowana fauna (p. oznacza, że niektóre okazy zebrano z przekopu XX i z wiercenia Gałęzice 5).
1-64 liczba okazów
KONIKONOHY
Bardzo sporadyczne konikonchy (tab. 1) znalezione jedynie w iłow
cach otworu Gałęzice 3 zaliczono do 2 Irodzajów. Najlepiej zachowane re- prezentuje CO'leo:lus? sp. Są to: fragment odlewu małej muszli z rzeźbą
oraz szczątek zgniecionej ośródki z odciskiem o długości 18 mm i szero-
kości 10 mm (tabl. III, fig. 22). Rzeźba uwidacznia gęsto ułożone prążki
poprzeczne, nieco skośne do osi muszli. Na obydwu okazach wyraźna jest bruzda medialna.
Poza opisanymi 'wyżej znaleziono }eszcze kilka prosty,ch muszli, które najprawdopodobniej należą 'do mięczaków {tab. 1). Okazy z to
duże ośródki o długości 30 i 70 mm i średnicy 25 i 30 mm (tabl. 15).
Okazy z iłowców natomiast to zgniecione odlewy i odciski do 40 mnl dłu
gości, niekiedy z gęsto Uls'tawiony1mi, zdeformowanymi zgnieceniem Hnia- m,i poprzecznymi.
ZNACZENIE STRATYGRAFICZNE OPRACOWANYCH
MIĘCZAKÓW
Zasięgi stwierdzonych rodzajów ślimaków i taksonów wyższego rzędu są z reguły szerokie. OwaTtości stratygraficznej gatunków, oprócz form z rodzaju Naticopsis (tab. 1), wzmiankowała już A. Gromczakiewicz-Łom
nicka (1967, 1969, 1973), która znalazła je też w obszarze góry Besówki i w odkrywce. Gatunki te -charakterystyczne są dla wizenu Europy Za- chodniej, a niektóre znane są z Uralu, Ameryki Północnej i innych - poza świętokrzyskim - regionów Polski (np. Sudety, ,obszar krakowski).
Liczne jakościowo małże, z wyją~kiem Pteronites lepidus (G Q d f u s s)
i formami z rodzaju Posidonia, są mało przydatne dla stratygrafii. Szeroki
zasięg pionowy mają: Grammysiidae, Aviculopectininae, Posidonia, San- guinolites, Solenomorpha, Streblochondria i Palaeolima. Cardio-
Niektóre MoUusca górnego wizenu Gałęzie
Gatunki z rodzajów: Parallelodon,
których podobne są niektóre
występują w dolnym karbonie i naimurze !lP.
Belgii, Czeehosłowacji, Francji, Zakowa,
55
1969; F. Rehor, M. Rehorowa, Tylko niektórie są dolno-
rbCJn~)Klie, jak Streblochondria laevigata c C o y), Edmondia expansa Hind i
w Polsce kich.
lowickensis H i n d. Wymienione gatunki występują także
Zakowa, 1958, 1966, 1971), a ostatni w Górach Świętokrzys-
Do górnowizeńskich form należy kosmopolityczna Posidqnia becheri, bardzo liczna w 'warstwach z Lechówka synkliny łagowskiej (H. Żakowa, 1962, 1970), gdzie występują największe jak dotąd okazy w regionie świę
takrzyskim oraz Posidonia kochi (v. Koenen). Bairdza podobne do ostat- niego gatunku okazy znaleziono już w poziomie Goy Gałęzic. Wąski zasięg
stratygraficzny zdaje się mieć Pteronites lepidus (G o l d f u s s). Forma typowa występu}e w wyższej części poziomu Goa i w poziomie Gol', gdzie tworzy miejscami charakterysty1czne ławice znane z Reńskich Gór Łupko-
wych i Harcu J. Nicolaus, 1963).
Rodzaje konikonchów cechują karbon, szerszy zasięg mają natomiast
łodzikowate, zwłaszcza: Domatoceras i Knightoceras. Ostatni występuje
wprawdzie w poziamie Goa Alaski, ale znany jest również z górnego kar- bonu ZSRR i Ameryki Północnej, gdzie spotyka się go nawet w dolnym permie (M. Gordon, 1964; Treatise "" 1964). Karboński i kosmopolityczny Dolorthoceras striolatum (v. M e ye r), szczególnie w klastycznym
niższym wizenie górnym, oznaczono też z wizenu i namuru Polski (H. Ża
kowa, 1971). Ciekawą formę St'roboceras sulcatum (S o we r b y) i jego podgatunki stwierdzono w górnym wizenie i namurze Belgii, Reńskich
Gór Łupkowych (poziomy Goa i Go~), Harcu, Moraw, Sudetów, a zbliżone
okazy w namurze Arkansas. Zdaniem M. Gordona (1964) ta obszerna gru- pa, 'Obejmująca różne odmiany '0 prawdopodobnie 'Szerokim zasięgu pio- nowym i geograficznym, wymaga rewizji w odniesienlu do materiału
europejskiega i północnoamerykańskiego.
We wstępie nadmieniono o dużej wartości stratygraficznej goniatytów.
Jak wiadoma Goniatites crenistria P h i 11 i p s sensu lato, znany z licz- nych stanowisk Polski Żakowa, 1974) jest przewodnią, kosm'opoli-
tyczną skamieniałością najniższiego poziomu górnego wizenu (Goa lub P1a oraz B2), a sensu stricto podpoziomu Goa3 (najniższa część i naj wyższa
Goniatites sphaericostriatus B i s a t występuje w i Irlandii P1c, w zbliżonym odcinku stratygraficznym w
w wyższej części poziomu Reńskich Gór Łupkowych, morawsko-śląskiej Cze,chosłowacji. W Niemczech CSRS
sK.:urne:nlciJ:asclą przewodnią '--''-'',J~". Na ,obszarach
56 Halina Żakowa
w Irlandii 'w obrębie podpoziomów Pl'C - PId oraz w Hiszpanii w wyższej części poziJ.omu GoB. Goniatites robustus M o o r e et H o d s o n znale- ziono w Irlandii wspólnie z G. sphaericostriatus B i s a t, w Hiszpanii jego pozycja stratygraficzna nie jest bliżej lsprecyzowana.
Muensteroceras truncatum (P h i II i P s) towarzyszy z reguły Gonia- tites crenistria P h i 11 i P s, czemu dano wyraz określając te 'warstwy
G. crenistria - M. truncatum bands. Forma ta występuje w pozio-
"'-""'.'h.L ... ' w nieco C7,C~1"C'7'(T1rY"1
W POOP021O-
aw
PROBLE1\rr ROZPOZIOMOW ANIA OlVIA \VIANYCH SERII
Przedstawione znaczenie stratygraficzne mięczaków wskazuje,
że jedynie goniatyty dostarczają danych dla rozpoziomowania serii wa- piennej i wapienno-iłoweowej. Na podstawie posiadanego materiału nie
można jednak tego zagadnienia w całości rozwiązać z następuj ących wzglę
dów. P'O pierwsze - goniatyty występują przypadkowo i nie zawsze w
ka'żdym, interesującym geologicznie punkcie, a dobrze oznacza1lne głównie
w NW części synkliny gałęzickiej. Po drugie - słaby stan zachowania eliminuje z analizy stratygraficznej niemal 2/3 okazów, które uznano za Gorniatitina gen. et sp. indet. Ich interesujący rozrzut np. w przekopach X,X, XXI, XXII i XIV, gdzie występują w różnych ławicach (także w stro- pie i w spągu), mógłby przy bliższym oznaczeniu dodatkowo potwierdzić
wysnute wni'Oski Ilub uzupełnić czy wyjaśnić plodane sugestie. Oparto je, poza Iwynika'mi badań goniatytowych, na analizie pozycji i miąższości wa- pieni w poszczególnych prz,dkrojach synkliny, charakterze kontaktów z seriami otaczającymIi, 'Odkształceniach dysjunktywnych i ogólnej inter- pretacji mapy geologicznej z próbą korelacji zbadanych profilów z prac ziemnych i górniczych, co Iczęściowo zostało już opublikowane (H. Żako
wa, 1974, fig. 10).
Poziom Goniatites crenistria da się napewno wyróżnić w 3 miejscach synkliny - w przekopach XXII, XXIII i w ot'worze Gałęzice 3 (w dolnym odcinku serii wapienno-iłowcowej). Wyższy poziom - Goniatites stria- tus - a śdślej jeden z wyższych podpoziornów (GoBmu) zaznacza się tylko w stropowej ławicy przekopu XXI oznaczonej nr 1. Wymienione przekopy usytuowano na wzgórzu Todowa Grząba. Słuszność wydzielenia podpo- ziarnu GoBmu potwierdza obok Goniatites sphaericostriatus B i s a t wystę
powanie także G. robustus M o o r e et H o d s o n, G. cf. mucronatus
Niektóre MoUusca gÓfID:ego wizenu Gałęzie 57 (K n'O p p), a pośrednia i okazu zbliżanego rzeźbą da Hibernicoceras? kaj- lavecense (P a t t e i s k y), który aznaczono jako Goniatites sp. Wspólnie z nimi stwierdzona N omismoceras vittiger (P h i 11 i P s).
Sądzę, że cały prafil wapieni z przekapu X,XI, am,iąższości okała 12 m,.
reprezentuje tylkO' paziom niekompletny zresztą w stropie. Brak poziamu Gaa, występują już parę metrów na wschód XXII i XXIII Żakowa, 1974, 1) i dają możliwość'
na
"IXnT'7C''7Q lAQ''7r>r;r,Q ławice
kontaktu z AAUUA'C~l
tites g1~anosus, która "IX7"\Tch",nll;
lub serią
ogniwo w
dawać się na Todowa
Goniatites crenistria
położonych ławicach), też
po-
z wapieniami przypuszczam, że najwyższe
GOBspi' powinno Na NW od tego wzgórza w naj szerszym. przekraj u przekracza nieco 30 m. Koreluję go z serią wapienno-iłowcową wiercenia
Gałęzice 5, przy czym z przekopu VIII zaliczam do poziomu Gaa, a z przekopu IX do poziomu GoB (H. Żakowa, 1974). Da .ostatniego pozio- mu należą prawdopadobnie niektóre ławice znajdujące się we wschodniej
części odkrywki w zasięgu omawianeg.o bloku wapienia, co wynika z roz-
ciągłości warstw.
W SE części synkliny rozpoziamowanie wapieni jest zagadnienieiTI bardzo trudnym i do ,czasu odkrycia istotnych wskaźników stra tygraficz- nych w zasadzie nierozwiązanym. Zaszeregowanie stratygraficzne profi- lów wapieni z wykananych tu przekopów i wkopów do poziomu Goa luh
Go~ jest jeszcze dyskusyjne (patrz też odnaśnIk w tab. 1). Niżej prezento-
waną opinię, za wyjątkiem skąpych daw'Odów odnośnie do przekopu XIV (H. Żakowa, 1974), 'Oparto wyłącznie na ogólnych przesłankach geologicz-·
pych. Niska pozycja wapieni, leżących w przekopa:ch II, XV, VI i XVII na utworach turneju, m10że (lecz nie musi) wskazywać na zaliczenie ich do paziomu Goa. Da poziamu tego należałoby ewentualnie zaliczyć również dalną część wapieni z przekapów XII i XIII. Możliw'e, że wapienie z prze- kapu IV, zajmujące w przekroju medialne pałożenie, należą częściowo również da poziomu Gaa, a w 'Odcinku wyższym już do poziomu GoB. Do, tego paziomu zaliczono warunkowo wapienie z wkopów 22, 26 i 27 araz górny odcinek wapieni z przekopu XIII. Można sądzić, że i górny odcinek serii wapienno-iłoweowej zatworu Gałęzice 3 reprezentuje już poziom
Go~, do któregO', być może, należy cała seria wapienno-iłowcowa z otworu
Gałęzice 4 o imiąższośC'i zaledwie 4 m.
Zestawione datąd wyniki badań, pozytywne dla NW części synkliny
gałęzickiej, potwierdzają wcześniej wyrażoną już opinię 'O wykształceniu
w omawianym obszarze facji wapiennej obejmującej poziomy Goa i Go~.
Udawodniono też tektaniczne skracanie profilów stratygraficznych wa- pieni, co może być zjawiskiem powsze1chnym i \obejm.awać różne odcinki
58 Halina Ż.akowa
poziomów Goa i Go~,
SE obszarze Nie można jednak
kondensacji sedymentacyjnej wyrażonej
obydwu poziomów, a nawet częściowej erozji
przedpermskiej. Aby to prześledzić konieczne są poszukiwania nia tytów i innych kryteriów wa pieni, których,
dostarczą szczegółowe badania otwornic; wznowione oSltatnio
z H. J urkiewiczem. Podobnie ważny dotyczący rozpoziomowania serii wapienno-iłowcowych znaleźć może rozwiązanie z chwilą
ktowania dalszych prac wiertniczych.
Autorka wyraża serdeczne podziękowanie dr Aleksandrze Gromcza-
kiewicz-Łomnickiej za oznaczenie ślimaków i pani Halinie Topaczewskiej Za staranne 'Opracowanie zdjęć fauny.
Oddział Świętoikrzyski
Ins,tyltutu Geolog1cznego Kielce, uJ.. Zgoda 2!1
Nadesłano dnia 4 sie.rpnia 1973 r.
iPIŚ.MIENNICTWO
CZARNOC(K:I J. (,119116) - Kilka słów 'o odrkrr:ydu utwo,rów karbońskich w Góra:ch
ŚwiętolkxiZYlskich. Spraw. Pras. Tow. Nauk. Warsz., z. 8. Wla'rszavva.
DEMIAlNElT F. 1(19!2.1-119123) - Le iWlaulsolrtien de SOlSoye et des rappoirts fauniques avec le Waulsortien d'age Tournaisien Isupey:ieUir. M,ern. Inst. Ge'oL Univ.
Louvaln, 2. Louvain.
DEM ANET F. 'G1!913:8) - La f,aune deooUJches de pass,alge 'du Dinantien lau Narnurien dans le s.yndinoriurn de Dinant. M,ern. Mus. Royal d'HiS't. Nat. Belg.,
ilU' 84. BruxeUe:s.
GORDON M. (li9>64) Carbaniifer'O'U!s Cepha1opods of Arkansas. Geol. Surv. Plrof.
Paper, 460. Wlashingt'on.
GROMC!ZAKIIEIWIJCZ A. :('1'9167) - V'i'Sean Gastropods [rom the Culm and the Carbo- illict'ero:us Lirn€ls'tone 'Of Southerrn Poland. BullLAcard. PoJ.. Sd., 15, nr 3, p. 1127-134. VarsoiV'ie.
GROMCZA~K:I~WICZ A. ('WI619') - Występowanie rdolnokarbońskkh fuzuilin w Górach Św:iętaklI'zys'kich. Sipraw. Pos. Kom. Nauk. PAN, 121/1. Styczeń -czer- wiec ,119618, p. 2'6'9i-'271. Kr,aków.
GROMCZAKIEWIOZ-ŁOMNIOKA A. (111973) - Visean ga:strorpods frorn Gałęzke (Holy Cross !Mus., Poland) ,and their gtratigDaphkal value. Studia geoL po1., 41, p.3-44. Warszawa.
HIND W. (11901--HI9{l:5) - Britiish Carboniferous L'am'ellibr.anchiat1a, 2. Palaeontol.
Sac. London.
KONINCK L. de '(.1'885) Falune du ca1eai,re Garrlbonifere de la Belgique.
ve
,partie:Larnellibranches. Ann. Royal d'Hist. Nat. Belg., 2. Bruxelles.
KOREJWO K.~191619) - Stratigraphyand pa1leogeograprhy of the Namurian the Polish Lowland. Ada p. 609:..-709. 4. W,arszawa.
KWIATKOWSKI S. (1195'9) - :W.arpień węglowy Gałęzie. BiuI. Inst. Ge1o!., 159, 5-43.
Warszawa.
Niektóre MoUusca górnego wiz,enu Gałęzie 59
NEWELL N. D. {19'4!2) - L.ate Paleozoie Pelecypods: Myti'lacea. S:tate GeoI. Surv.
Kansas, 10, 'cz. 2.
NICOLAUS H. J. (19:63) - Zur Stratig.,raphie und Fauna der oren is tria - Zone im Kulm dels Rheinischen Schiefergebirges. Beih. Z. Geol. Jb., z. 53. Han_
nover.
REHOR F., REHIOROiViA M. (197'2) - Makrofauna uhQonosneho karbonu ceskoslo- vensk1e casti ho,r:uO'slezske panve. Ostravske muzeum. Sustova paleontol.
Sbirka. Ostrava.
SCHMIDT H. 1(11951) - NauniHden :aus deutschem Unterkarbon. Palaeontol. Z., 24, z. 1/2,. SturUgart.
TREATISE ON IN"VER'TEIBRATE PAILEONTOLOGY (1[9'64) - Pad K Mollusca, 3.
Geol. Soc. America. a. Univ. od' Kansas.
"IIREA":DISE OiN IiNVERTEBRATE P ALEIONTOLOGY (1969) - Part N Mollusca, 6.
Bi'v,a]Vlia. Geol. Soc .. a. America Univ. oi Kansas.
ŻAtKJOWlA H. 1(1'9;56) - Fauna kulmOIwa ;z 0.Ylarciszowa na Dolnym Śląsku. BiuI. Inst.
GeoL, 98, p. 77c.-.J1214. WarSlZ!awa.
ŻAJKJOWA H. {119158) - Bi'osltratygra.fia utworów morskich dolnego karbonu z obszaru Wałbrzycha Mi'asta na Dolnym Śląsku. Inst. Geol., 19. W,arsza\va.
ŻAKOWA H. (ll[9162) - W1arstwy ,z Lechówka w :synklinie łagowskiej. Kwa.rt. geol., 6, p. 373>---.410'2,. nT 3. WRlrszawa.
ŻAKOWA H. (1191616) - Poziom Goniatites crenistria p h i 11. w okolky Sokole,a i Ju- gowa u ;podnĆ'ży gór Sowi,ch. Pr. In!st. Geol., 43. Wa,rszawa.
ŻAK OWA H. (1197:0) - The presellit state oi the strati,gra,phy and 'Paleogeography of the Car:boniferou:s in the Hoły Cross Mts. Acta geot !po1., 20, 3-32, nr 1.
!Warszaw,a.
ŻAKOW A H. i(11!91711) - Pozliom Gorniatites granosus 'W 'sYlnkli.nie ,gałęzickiej (Góry Świętokrzyskie), P.r. Inst. Geol., 60.W,arszawa.
ŻAKOWA H. (1t9712) - Cephavopoda oj LarneUibranchia.ta ,z w,apieni górnowizeńskich Gałęzie. Kwa[rt. geol., 16, 'P. 1078--111080 :nr 4. W'alr.szawa.
ŻAKiOIW A H. :(1974) - Goniatitina Ifrom the U;pper Vilsean .of the Ga,łęzice synciline.
Rocz. P'ol. T'ow. Geol., 44, nr 1. Kraków.
Xa.rrHHa )KAKOBA
HEKOTOPbIE MOLLUSCA H3 H3BECl1-UIKOBOM M M3BECTIDIKOBO- - APrMJIJlliTOBOM CEPIDł BEPXHErO BM3EH B r AJIEH3MIJ;AX
(CBETHOKIllMCKHE rOPbI) Pe3IDMe
1I3BecrmIKcBaH cepmi, C6Ha:lKaroru;a51C51 B raJIeH3HrU<:OH CHHKJIHHaJIH, H H3BeCTKoBC-aprHJIJIH- TCBaH cepHH, CTMe'IeHHaH B CKBa:lKHHaX raJIeH3Hu;e 3, 4 H 5, 3aJIeraroT Ha TypHee H MeCTaMH Ha
$aMeHe IIC,n; CTJIC:lKeHHHMH rcpH3CHTa GO' 'Y (X. )KaKcBa, 1970, 1971).1I3 crpanorenHbIX H oprano- )J,eTpHTH'IeCKHX H3BecrmIKCB y,n;aJIOCb ,n;o6bITb OlfeHb pe,n;KC BCTpelfaroru;HHCH HeKTOR TaK:tI(e OlfeHb pe,n;KHe rreJIeąHrrO,D;bI (ra6. 1). B H3BecTRmcax o6napy:lKeHbI raCTpOrrC,D;bI, orrpe,n:eJIeHH.ble A. rpCJ\.f'IaKeBH'I-JIOMHRqr<:oH. bCJIbmHRCTBc racTporro,n;, rreJIeU;nrrC,D; H u;e$aJIcrro,n; oT06pano
60 Halina Z,akowa
H3 H3BeCTHIDWB Ha B03bImeHHOCTH To.n;OBa r:JKoH6a (X. )l(aKoBa, 1971, qmr. 1; 1974, <pHr. 1).
Mollusca H3 H3BecTKoBO-aprJIJIHHTOBOH cepHH .n;06bITbI H3 npOITJIaCTKOB aprmmHToB, a 60JIbme Bcero H3 Tex, KOTopble 3aJIeraIDT Henocpe,n;CTBeHHO Ha TypHee (B CKBa:llmHe raneH3lITl;e 3, rny6.
183,45-185,45 M). HeKOTopbIe H3 onHcaHHblX Mollusca nOKa3aHbI Ha Ta6JI. I-Ill.
113 H3BeCTHHKOB oTo6paHo 64 3K3eMITmipa raCTpono.n;. BBH.n:y HX rIJIOXOH coxpaHHOCTH BbI.n:eJIeHO TOJIbKO 10 BH,n;OB, TIpe.n;CTaBJIeHHbIX He60JIbmHM KOJIH':I.eCTBOM 3K3eMnm:I.pOB. Omr YKa- 3bIBaIOT Ha BH3eHClmH B03paCT TIOpo.n; H 3a HCKJJID'IeHHeM BH.n:OB po.n:a Naticopsis rrpHBo.n;H.rru:Ch
A. rpOM'IaKeBH'I-JIoMHHIl,KOH (1967, 1969, 1973) C TeppHTopHH ropbI EecYBKH H 06Ha:JKeHH5i.
ileJIeI(HTIO,Il,bI (64 3K3eMITJJRpa), XOT5i Ka'IecTBeHHo pa3JIH'IHble, npe,n;ctaBJIeHhI B 35 BbI.n:eJIeHHbIX TaKCOHax OT,n;eJIhHhIMH 3K3eMIImrpaMH. B Kap60He ilOJIbmH He OIm:caHHbIMH OCTaIDTC51: Ptero- nites lepidus (Goldfuss) H 3K3eMIIJI51pbI, orrpe,n;eJIeHHhIe KaK Dunbarella? aff. granosus (Sower by) H D.? cf. eximius (Sower by). ilOCJIe.n;HHe MoryT rrpe,n;CTaBJI51Th C060H HOBhle BH,n;bI, TaK)Ke KaK
Myalina (?Myalina) sp. H Streblochondria sp. 3a HCKJIID'leHHeM 4jJoPM pO,Il,a Pteronites H Posido- nia ,n;pyrHe TaKCOHbI rreJIeU;HTIO.n: HMeroT llHpOKoe pacnpOCTpaHeHHe no ITJIOm;a.n;H. Coniconchia
H3BeCTHbI B Kap60He H COXpaIDllOTC51 B BH,n;e iPparMeHToB 5i,Il,ep H paCIIJIIDm;eHHhIX cep.n;u;eBHH.
Cephalopoda npe,n;cTaBJIeHbI Nautiloidea H Ammonoidea. lh nepBbIX HaH,n;eHhI rrp51Mhle 4jJOPMhI
(9 3K3eMIDl'poB) H 4 4jJparMeHTa H3BHJIHH cKpyqeHHbIX 4jJOpM. C Ammonoidea co6paHo 144 3K3eM- rrmrpa rOHHaTHTOB H TIpHro,n;HhIe ,n;JI5i orrpe,n;eJIeHH51 3K3eMITJJ51pbI OTHeceHbI K 10 TaKCOHaM B TOM ':l]{CJIe K 4 po,n;aM, OTHOC5im;HMC51 K ceMeHCTpBaM: Goniatitidae H Dimorphoceratidae (X. )l(aKoBa,
1974). rOHHaTHTbI rro.n:TBep)K,n;aroT MHeHHe aBTopa, Bhlpa)KeHHOe Ha OCHOBaHHH llHhIX npe,n;no- CbIJIOK, 0 pa3BHTHH H3BeCTH5lKOBOH 4jJaI(HH B raJIeH3HIl,KOH CHHKJIHHamI B ropH30HTax Gou H Go13. 3TO nOJIO)KeHHe ,n;oKa3aHo .n:JI51 C3 qaCTH CHHKJIHHaJIH, r.n;e HMeeT MeCTO TeKTOHH'IecKoe COKpam;eHHe pa3pe3a H3BeCTH5lKOB (:A.rxI BhleMKa). OHO MO)KeT 5iBJI51ThC51 nOBceMeCTHbIM 5iBJIeHlleM, oXBaThIBaIDID;HM pa3ml'IHble oTpe3KH ynOM5lHYThIX ropH30HTOB TaK:JKe H B lOB 'laCTII CHHKJIHHa.rru:.
3.n:ech, BBH,n;y He,n;ocTaTKa CTpaTHrpa.pH'IeCKHX ,n;oKa3aTeJIbCTB, paOIJIeHeHHe H3BeCTHHKOB mm5i- eTC51 cnopHoH rrp06JIeMOH (Ta6. 1). OTHeCemfe pa3pe30B H3BeCTH5lKOB, OTMe'IeHHbIX rrpH 3eMJI51- HhIX pa60Tax B lOB 'laCTH CHHKJIHHann, K pa3JIH'IHbIM ropH30HTaM orrnpaeTC51 3a HCKJJIO'leHHeM CKyrrhIX ,n;aHHhlx no BhIel'vIKe XIV (X. )l(aKoBa, 1974), Ha 06IIJ,HX reOJIOrH'IeCKHX npe.n;noChIJIKaX (rJIaBHhIM 06pa30M JIHTeprrpeTaU;H51 KapThI).
Halfuna ZAlKOWA
SOME MOLLUSCA FROM THE CALCAREOUS AND CALCAREOUS-CLAYEY SERIES OF THE UPPER VISEAN AT GALFtZICE (SWIFtTo.KRZYSKIE MTS.)
Summary
A calcar'eous sede,s exposed :in the Gal~zice syndine and a ,caleareous-olayey series e;ncoUlnt'ered lin !bor>e holes Gal~zke 3,4 ,and 5 res,t on the TIOUIrn.ad.:s:1an deposits, at pla'oes also !Oln the F,am'enn.itan lones, and under the depolsliits iQlf zone GQiY (H. Za- kiofWIa, 1970, 1971).. F,r!Om 1000gan,ogenlilc ,and IOT'glanodetr:1'bal ltimes'uolllels weiI'>e gatllier,ed samples IOf very riaTe nekton ,and al:so r,are pe1ecypod ;fauna (Ttable 1). In the lime- stones weT'e LfiQiUllld gastDopo.aS determin,ed by A .. GrlOmez,akiew,kz-Lomnkk,a. Most gas tr,opods , pele'cypods land Icephaloipods were 'clOlllec:ted from limestones Ion hill TodO'wa Grzqtba (H. Zakowa, 19711, F'ig. 1; 19'74, Fig. '1). MoHus,ca from the calca'reous- -clayey Iseries were taken from clays tone intercalations, for the most pa,rt from
