Znaczne korzyści samorząd może przynieść dopiero gdy reforma aoprowa- dzi do przedsiębiorstw samodzielnych i samofinansujących się. Pracownik będzie wdwczas rzeczywistym wspdtprzedsiębiorcą. Wraz z pozostałymi członkami samorządu ma on decydować o podstawowych sprawach swego przedsiębiorstwa, zaś dla codziennego fachowego zarządzania mają : oni powołać dyrektora. I zmieniać go jeśli po pewnym czasie przedsię
biorstwo nie osiąga wtaściwego rezultatu.
3 Ł 0W 0 WSTEPNEb
Kraj pogrążony jest w bezwład gospodarczy wynikły w rezultacie sposobu pełnienia prsewodniej roli jaki przyjęła Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Opanowałe ona wszystkie istotne mechanizmy decyzyjne i zamiast oddania podstawowych środków produlr '
oji pod kontrolę społeczeństwa /co jest iatotiią cechą socjalizmu/ wprowadziła central
ne sterowanie przez wyznaczoną grupę partyjną. Wysiłek uzyskania prawidłowo działają
cego systemu społeczno-gospodarczego podjąć musi obecnie cały Naród. Konieczny jest
% t *
przede wszystkim zwrot ku <Jenokracji, to zaś w odniesieniu do przedsiębiorstw umożli
wiają samorządy pracownicze. Pracownik stać się ma wspóSprzećlaiębiorcą i wrsz z pozosta
łymi członkami samorządu decydować o podstawowych sprawach swego przedsiębiorstwa.
✓Świadomość "pracy na swoim" ma w Polsce teraz chyba szansę spowodowania wielkiej popra
wy funkcjonowania gospodarki oraz przyspieszenia rozwoju osobowości. Ponadto zaś - re
forma gospodarcza zasadza się na tworzeniu samodzielnych i samofinansujących się przed-
* siębiorstw. Powszechność samorządu pracowniczego urealni ten proces i aprzyjać będzie tskiemu właśnie ich traktowaniu przez społeczeństwo. Niemożliwe jest oczywiście powo- ływenie kadr kierowniczych według tzw.nomenklatury partyjnej. Uzdrowienie systemu spo
łeczno-gospodarczego musi zostać powierzone najbardziej kompetentnym obywatelom wyło
nionym rzeczywiście przez społeczeristwo. Samorządy zajmą się prswidłowym powołaniem dyrektorów, których zadaniem będzie codzienne fachowe zarządzanie przedsiębiorstwem i którzy będą przez samorząd odwoływani jeśli po pewnym czasie okaże się, że przed
siębiorstwo nie osiąga właściwego rezultatu.
2 -
Do takiego rozwiązywania naszych problemów społeczno-gospoderczych zmierza NSZZ "So
lidarność" i popierany przezeri ruch samorządowy. Dlatego upowszeohniają one ideę aamo- rządu. Spodziewane korzyści uzyskać będzie można jednak dopiero wówczas gdy reforma do
prowadzi do przedsiębiorstw samodzielnych i samofinanaujących eię. Teraz zaś przeoho- dzimy okres przygotowawczy. Muaimy kształtować metody działania i struktury oraz dobie
rać ludzi. Jest oczywiste, że wysiłki takie, nie przynoszące efektywnych rezultatów, złotą się na trudny początek. W przezwyciężeniu niektórych trudności pomóc me niniej
szy informator, który upowezechniać będzie, w miarę napływu, materiały potrzebne dzia
łaczom samorządowym. Jego kolejne numery utworzą prawdopodobnie zbiór o charakterze podręcznika.
Ryszard Kuszłeyko pełnomocnik Zarządu Regionu
Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ "Solidarność"
ds.reformy i samorządów
UCHWAŁA W SPRAWIE DZIAŁAf} NA RZECZ
SAMORZĄDÓW I REFORMY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ
Zarząd Regionu SląskŁ-Dąbrowskiego NSZZ "Solidarność" udziela poparci* działaniom Jre*
gionalnej Redy Współpracy Samorządów Pracowniczych zmierzejąoym do u p o w s z e c h n i e n i a sa
morządów pracowniczych oraz przeprowadzenia reformy społeczno-gospodarczej.
Zarząd prosi wszystkie Komisje Zakładowe o współudział w tej akcji#tak aby aamorząd powatał w każdym zakładzie pracy. Oddziały terenowe Zarządu zobowiązane zostają do udzielenia pomocy w tworzeniu punktów informacji samorządowej.
Ne pełnomocnika Zarządu do spraw reformy społeczno-gospodarczej i samorządów wyznaczo
ny zostaje Ryszard Kuszłeyko.
Katowice 26 VIII 1981r.
JAK POWOŁAĆ SAMORZAD PRACOWNICZY
/Opracowano na podatawie materiałów przygotowanych przez OPSZ "Solidarność" w Gdaiisku/
W aktualnej sytuacji konieczne jeat ezybkie dojście do pełnoprewnych organów samorzą
du we wezyatkich przedsiębiorstwach. Stąd też celowe wydaje się pominięcie etepu, w którym komitet zełożycielski stabilizuje się, pełniąc funkcje Rady Pracowniczej. Po
niżej przedstawiono ogólnie trzy główne zagadnienia w działaniu na rzecz powołania samorządu.
A. Powołanie Komitetu Założycielskiego Samorządu_Pr_aęowiięzęga
Komitet ten może składać się z przedstawicieli wszystkich organizacji społecznych
działających na terenie zakładu. Z uwagi na autorytet NSZZ "Solidarność", do niego po
winien należeć pierwszy impuls. Zadaniem Komitatu jest s
- Wypracowanie statutu samorządu, wraz z ordynacją wyborczą. Materiałjr tt powinny być wywieszone na tablicach ogłoszeniowych oraz szeroko rozpropagowane wśród załogi.Opu
blikowane powinny być również wszystkie otrzymywane zastrzeżenia.
Ostateczną postać aktów statutowych ustala załoga, wybierając pomiędzy ewentualnymi wariantami na drodze referendum lub przez głosowanie w trakcie zebrania wyborczego.
- Przygotowanie organizacyjne wyborów i określenie ich terminu.
- Określenie zasad agitaoji wyborczej, z wykorzystaniem zakładowych środków przekazu.
- Przeprowadzenie wyborów.
Zadaniem Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" jest prowadzenie akcji upowszechnisją- cej ideę samorządu i wyjaśniającej załodze okoliczności obecnego sporu o samorząd.
B. Wybory
Wybory mogą być przeprowadzone na zasadzie głoaowania większością głosów lub na za
sadzie proporcjonalności. Obie formy mają swoje wady i zalety. Doceniając walory wyborów proporcjonalnych - głównie w kontekście przyszłych wyborów do Rad Narodowych oraz w kon
tekście prób manipulowania załogą przez dyrekcję i organizacje polityczne - wymienimy dla równowagi słabe strony tego trybu wyborów j
- pomimo wszystko raczej dzielą załogę według przynależności organizacyjnej, niż konso
lidują;
- utrudniają realizację prawa odwoływania przez załogę awych przedstawicieli /bardziej skomplikowany mechanizm/;
- każda poważna zmiana układu aił między organizacjami czy grupami pracowniczymi w przedsiębiorstwie czyni koniecznym przeprowadzenie ponownych wyborów przed upływem ka
dencji f)ady;
- nie zawsze wszystkie organizacje są w stanfe wyłonić odpowiedną liczbę własnych ksn- dydatów do Asdy. Mankament ten zaznacza się jsskrawo w małych przedsiębiorstwach.
Decyzja należy oczywiście do załogi. Zachęcamy również do rozważenia tego punktu ordynacji wyborczej, który dotyczy wyboru przewodniczącego Rady Pracowniczej. Wybór do
konany przez całą załogę wzmacnia prestiż tej osoby, z drugiej jednak strony wybór prze*
Radę zmniejsza element przypadkowości.
C. Statut
Statut to konstytucja Bamorządu. W przypadku samorządnego przedsiębiorstwa organy samorządu stają się również organami przedsiębiorstwa i w pracach nad ststutem należy ten fakt mieć stale na uwadze.
Decydujące znaczenie ma punkt wyliczający kompetencje Rady. Sposób ich ujęcia w pro
ponowanym przez nas statucie jest wygodniejszy niż np.odróżnianie praw i obowiązków Re
dy, esy te* dzielenie uprawnień na stanowiąca, inicjujące, kontrolne itp.
Stosunek; organów samorządu i dyrektora jest stosunkiem nadrzędności, co powinno ena- leźć konsekwentne rozwinięaie w przepisach Statutu. Nie ma wtedy miejace na żadne wza
jemne uprawnienia kontrolne i zawieszające wzajemne decyzje, nie przewiduje się też mo
żliwości prawnego sporu między samorządem a dyrektorem, gdy* nie są to równorzędne stro ny /nyjątek to spór kompentencyjny/. Stanowisko samorządu musi mieć dla dyrektora zaw
sze charakter wiążący. Dyrektor nie wykonujący decyzji samorządu będzie po prostu od
wołany. Należy co najwyżej pozostawić dyrektorowi meżliwość odwołania się do opinii za
łogi.
Zwracamy uwagę na problem długości kedencji w wybieranych organach samorządu. Propo
zycje rządowe to pięć lat, projekt Sieci opiewa na cztery, zaś dotychczas większość za
łóg decydowała się na kadencje dwuletnie.
Inny problem, dotąd wstydliwie przemilczany, to problem podziału kompetenoji między Radą przedsiębiorstwa i Radami wydziałowymi. Idziemy tu ”po linii najmniejazego oporu", sugerując, by decydowała o tym Radu oałego przedsiębiorstwa. Taki scentralizowany model najbardziej przystaje do naszej sytuacji. Ale świadomi jesteśmy, że problem ten wpłynie w praktyce działania samorządów i będzie wymagał oddzielnego rozpatrzenia. Jednym z ar
gumentów jest duża możliwość utraty więzi z wyborcami gdy Rada reprezehtuje więcej niż 500 pracowników.
J.Oałuri Rozwiązanie inne niż w propono-
OPSZ "Solidarność" w Oatósku wane.i ordynacji. Do » m ą ż e n i a .
- 4 -
i
O PRAWDZIWIE DSMOKRATTCZNB WYBORY DO RAD PRACOWNICZYCH
Od blisko stu lat organizacje robotnicze walczyły o najbardziej demokretyozne - - p i ę c i o - p r z y m i o t n i k o w e prawo wyborcze. Zgodnie z tymi postulata
mi wybory powinny być : - tajne,
- powszechne, - równe,
- bezpośrednie, - proporcjonalne.
Zasada tajności gwarantuje każdemu głosującemu oddanie głosu w sposób uniemożliwiają
cy stwierdzenie, na kogo głosował. To przesądza o pełnej swobodzie wyboru zgodnie z naj
bardziej osobistymi motywami wyborcy. Jeżeli zatem głoeujący ma dokonać skreśleń na kar
tce wyborczej - muszą być stworzone wsrunki takie, aby mógł to wykonać ni» obserwowany przez osoby postronne. Kartki powinny być wykonane z nieprzejrzystego papieru, aby po złożeniu nie były widoczne miejsca skreśleń. Jeżeli głosuje się na listy wypisane lub wydrukowane na różnym pepierze - wszyscy głosujący otrzymują jednakowe koperty, do któ-
rych wkładają kartki przed zbliżeniem się do urny.
Zasada p o w s z e c h n o ś c i sprowadza się do tego, że każdy członek załogi
■nie pozbawiony wyrokiem sądowym praw obywatelakiOh - me prawo głosować, otyli ai c z y n n e prawo wyborcze.
Zasada r ó w n o ś c i stanowi, ii każdy wyboros bea względu ne stanowisko,fun
kcję, czy jakiekolwiek inne kryteria - oddaje tylko jeden głos.
Wybory b e z p o ś r e d n i e polegeją na tym, że głosuje się nie sa pośr**- niotwem delegatów czy elektorów - a o wyborze kandydatów do redy decyduje bezpośrednio suma głosów wyborców. Jeżeli zatem przeprowadza się wybory bezpośrednie w dużym zakła
dzie, gdzie ilośó wyborców wyklucza zebranie ich w jednym miejsou lub w jednym czesi«, to należy wówczas na poszczególnych wydziałach rozmieścić urny, do których pod nadzorem członków komisji skrutacyjnej głosujący mogą osobiśoie wrsucać kartki z nazwiakemi kan
dydatów, czy numerem listy.
Zasada p r o p o r c j o n a l n o ś c i znajduje zastosowanie szczególnie przy wyborach do rad, gdzie reprezentowane być mają różne organizacje polityczne i apołecz- ne. Wówczas każda organizacja wystawia listę swoich kandydatów. Każda lista zgłoszona do komisji wyborczej oznaczona zostaje symbolem lub numerem. Wyborca oddaje swój głos n • l i s t ę . Po zakończeniu głosowania i podliczeniu przez komisję skrutacyjną ilośei głosów przypadających na każdą z list - dzieli się ogólną ilość mandatów p r o p o r c j o n a l n i e do ilości uzysksnyoh głosów /przykłady poniżej/.
Właśnie obecnie - organizowsnie w corez liczniejszych zakładach pracy samorządów oraz powoływanie drogą wyborów rad praoowniczych - stać się powinno dla naszego pokole
nia pierwszą szkołą demokratycznego wyboru swego przedstawicielatwa w myśl staryoh ha>
seł klaay robotniczej - według pięeioprzymiotnikowego prawa wyborczego.
Uzyskanie drogą takich właśnie wyborów prawdziwie demokratycznej i rzetelnie p r o p o r c j o n a l n e j r e p r e z e n t a c j i c a ł e j z a ł o g i w radzie pracowniczej - jest podstawowym warunkiem jej pełnego i niepodważalnego autorytetu za- równo w naszym zakładzie, jak również - co najważniejs» - w jej stosunkach z organem założycielskim, władzami terenowymi i centralnymi.
Należy zatem kategorycznie wykluczyć wszelkie tendencje do suprensoji, czy ohocieżby do ograniczenia szans nawet nejmniej licznym grupom, pragnącym wyatswić włesną listę.
Przeciwnie - należy dopuazczać, aby w przypadku istnienis takich niewielkich grup, które mogą być zbyt słabe liczebnie dla zdobyoia mandatu w radzie, mogły się one łą
czyć i wystawić listę wspólną - np.w organizacji partyjnej i młodzieżowej, albo członków NOT-u i PTE itp.
Podobnie przy powoływaniu komisji skrutacyjnej obowiązuje bezwzględna zasada, że^ każ
da grupa wyborców, wystawiających włesną listę m u s i posiadać w komisji co naj
mniej jednego przedstewiciela.
Przy wyborach b e z p o ś r e d n i c h w większych zakładach lub przedsiębior-
■twsch wielozakładowych, budowlanych, handlowych itp. - należy powoływać komisję manda- towo-akrutecyjną, wystarczająco liczną, aby każdej urnie towarzyazyło trzech członków
6
korni«jł, nadzorujących składani« Kłosów, a jednocześnie sprawdzających listę uprawnio'- nych i w koniecznych przypadkach .jżsamość głosujących*
Dla prseprowedzenia wyborów w większych środowiskaoh należy zawczasu powołać k o - m i s j ę w y b o r c z ą .
W skłfd komisji wyborczej powinni być powołani przedstawiciele wszystkich grup, da
jących się wyróżnić wśród wyborców. A więc np.w wyborach do rady, obejmujących większy zakład prscy, w komisji muszą być reprezentowane wszystkie wydziały czy oddziały, biura konstrukcyjne i administracja oraz wszystkie organizacje związkowe, polityczne i mło
dzieżowe - po jednym lub po dwóch przedstawicieli każdej grupy.
Komisja opracowuje regulamin wyborów oraz przeprowadza wszelkie czynności o charakte
rze teohniczno-administracyjnym, zprówno w okresie przygotowania, jak też w czasie wy
borów. Do jej zadań należy ogólny nadzór nad prawidłowośoią przebiegu wyborów, a po za
kończaniu opublikowanie oficjalnych wyników.
Regulamin, czyli o r d y n a c j a w y b o r c z a winna zawierać ! - określenia biernego i czynnego prawa wyborczego;
- stosunek reprezentacji, tan.ilu wyboroów wybiera jednego przedstawiciela;
- sposób zgłaszania kandydatów;
- fonny kampanii wyborczej;
- kslsndsrz wyborczy, tj.:
- termin zgłaszania kandydatów czy list;
- czas trwanie kamppnii wyborczej;
- datę /d8ty/ wyborów,
- sposób powołania i skład komisji mandatowej i skrutacyjnej;
- sposób głosowania ora* ogłoszenia wyników.
Projekt ordynacji wyborczej powinien być podany do wiadomości wyboroów. W ustalonym okresie czasu wyborcy mogą zgłaszać uwagi i wnioski. Oststseznie ustslony prssz komi
sję tekst ordynacji może być poddany ekceptecji wyborców np.drogą referendum.
Prawo k a n d y d o w s n l a do władz, csyli b i e r n e prawo wyboroze mo
że być ograniczone przepisami statutu lub regulaminu wyborczego. Przepis taki może wy- znaczsć dolną granioę wieku - np., że kandydat musi misć ukończone 21 lat, slbo stażu prsoy zawodowej czy stażu członkowskiego - np.nie mniej niż trzy lata.
Sposób ustalanie list k a n d y d s t ó w zslsży od przyjętych zsssd głosowania.
Jeżeli wyborcy mają głosowsć ne numery list różnych organizacji czy środowisk, - to listy te ustala każda organizacja dla siebie, ukłedając jednocześnie z góry określoną kolejność kandydatów na liście. W takiej kolejności są oni po rozdzisle zeliczani do grona wybranych. Ilość kandydatów na każdej liścia może być równa ustalonsj ilości man
datów.
Praktyka wyborów regionalnych wykazała uciążliwość głoaowania na indywidualnych kandydatów - przy konieczności wielokrotnych tur głosowania.
Przy wyborach do red pracowniczych, gdzie różne organizacje, ozy grupy wyborców
- 7 -
mogą ustalić swoich kandydatów - można uniknąć trudności władnie prze« głosowanie n a l i s t y . Problem ogranicza się do podziału mandatów w stosunku do ilości głosów odda
nych os poszczególne listy. Przykład
Przy wyborze 19-tu członków rady - na oztery listy wyborcza, oznaczone symbolami C i D oddano ogółem 2.520 ważnych głosów - s na poszczególne listy przypadło kolejno t
1.080, 760, 520 i 160 głosów.
Ilość głosów dzielimy przez ilość mandatów i wyliczamy dzielnik: 2.520 : 19 «= 132,63.
saassi Zostawiamy :
lista A: 1080 •• 132,63 = 8,14 mandatów 8
" B: 760 s 132,63 = 5,73 W 6
• C: 520 : 132,63 = 3,92 W 4
" D: 160 • 132,63 = 1,21 1 razem mandatów 19
Po ustBleniu ilości mandatów dla poszczególnych list - komisja wpisuje do protokółu s każdej listy odpowiednią ilość nazwisk z zachowaniem k o l e j n o ś c i , jak na ' z g ł o s z o n e j uprzednio l i ś c i e .
PROPOZYCJA STATUTU,WRAZ Z ORDYNACJĄ WYBORCZĄ
' SAMORZADU PRACOWNICZEGO
uzgodniona przez Radę Współpracy Samorządów Precown.Reg.Śl.-Dąbr.
/odsyłaczami określono odpowiednie artykuły uataw z 25 IX 1981r.:@ ^ - 0 samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego; ( © ”0 przedsiębiorstwach państwowych/
Cześć I.SAMORZĄD 1 JEGO ORGANY
Rozdział I - Prawa i obowiązki członków Samorządu
§ 1. Samorząd Pracowniczy,zwany dalej Samorządem, stanowi załoga /wszyscy praoownicy/
przedsiębiorstwa.
5 2.1. Członkostwo Samorządu nabywa się z chwilą zatrudnienie w przedsiębiorstwie na pod
stawie Btosunku pracy w wymiarze co najmniej 1/2 etatu. v 2. Członkostwo Samorządu ustaje wraz z rozwiązaniem stosunku pracy.
5 3. Udział w Samorządzie daje członkowi uprawnienia do s
1/ Uczestnictwa w kształtowaniu treści uchwał organów Samorządu;
2/ Pełnienia funkcji w organach Samorządu lub funkcji przedstawiciela Samorządu, po przepracowaniu /zgodnie z art.15 uet.1 Ustawy o samorządzie załogi - co najmniej dwa lata/ ... lat w przedsiębiorstwie /zakładzie, wydziale/, z uwzględnieniem ograniczeń określonych w ordynacji wyborczej /część II Statutu Samorządu Pracowni
czego/.
3/ Zgłaszania kandydatów, wybieranie i odwoływani« członków organów Samorządu) 4/ Bezpośredniego udziału w części dochodu przedsiębiorstw« /zakładu/ wypłacanej
w formie dodatkowego wynagrodzenia. Pozbawienie prawa do udziału w części do- chodu moi« nastąpić w przypadkach przewidzianych regulaminem podziału dochodu w przedsiębiorstwie /zakładzie/;
?/ Uczestnictwa w posiedzeniach organów Samorządu w charakterze obserwatora;
6/ Pełnoprawnego udziału w sesjach /zebraniach/ organów Samorządu, na których po
dejmuje się decyzje dotyczące jego osobiście;
7/ Występowania z interpelacjami, wnioskami i projektami uchwał do organów Samo
rządu;
8/ Dostępu do informacji o wszelkich decyzjach, uchwałach i innych działaniach or
ganów Samorządu oraz o działalności gospodarczej przedsiębiorstwa /zakładu, wy
działu/ i jej wynikach.
5 4. Powyższe uprawnienie nie naruszają uprawnień pracownika wynikających m stosunku pracy.
§5. Członek Samorządu jest obowiązany do przestrzegania postanowień statutu i uchwał organów Samorządu oraz do wykonywania zarządzeń i poleceń organów wykonawczych Sa
morządu. >*
Rozdział II - Organy Samorządu
§6. Załoga zarządza przedsiębiorstwem /zakładem, wydziałem/ poprzez swoje organy Samo
rządu.
*' - I
5 7.1. Organami Samorządu są :
1/ Na szczeblu przedsiębiorstwa :
a/ I wariant, dla przedsiębiorstw zatrudniających do 300 oeób:
O O Ó W E ZEBRANIE PRACOWNIKÓW
II wariant, dla przedsiębiorstw zatrudniających ponad 300 oeób:
OCJÓI/re ZEBRANIE DELEGATÓW PRACOWNIKÓW
b/ Rada Pracownicza, '
c/ Prezydium Rady Pracowniczej - organ wewnętrzny Rady d/ Dyrektor - organ wykonawczy samorządu przedsiębiorstwa;
2/ Na szczeblu zakładów /wydziałów, filii, oddziałów/, mogą być:
a/ I wariant,dla zakładów /wydziałów, filii, oddziałów/ zatrudniających do 300 osób:
OGÓLNE ZEBRANIE PRACOWNIKÓW
II wariant, dla zakładów /wydziałów, filii, oddziałów/ zatrudniających po
nad 300 osób:
OGÓLNE ZEBRANIE DELEGATÓW PRACOWNIKÓW - 8 -
- 9 -
b/ R8de Pracownicza,
c/ Prezydium Rady Pracowniczej - organ wewnętrzny Rady d/ Dyrektor. - organ wykonawczy samorządu zakładu
3/ Rade Pracownicza reprezentuje na zewnątrz samorząd przedsiębiorstwa /zakła0 du/.
4/ Przedsiębiorstwo /zakład/ reprezentuje na zewnątrz dyrektor.
2. Strukturę organizacyjną Samorządu określa ogólne zebranie pracowników /delegatów pracowników/ przedsiębiorstwa.
3. Organy Samorządu,za wyjątkiem Ogólnego Zebrania pracowników przedsiębiorstwa
*
/zakładu, wydziału/, pochodzą z wyborów.
4. Członkowie orgenów Samorządu odpowiedzialni są przed swoimi wyborcami i tylko przez nich mogą byó odwoływani.
§ 8.1. Najwyższą formą wyrażenia woli Samorządu przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/
jest referendum.
2. Referendum przeprowadza się na podstawie :
a/ uchwały Ogólnego Zebrania pracowników /delegatów prac./ przedsiębiorstwa /za
kładu, wydziału/,
b/ uchwały Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/,
c/ wniosku podpisanego przez nie mniej niż 10* członków samorządu-przedsiębior
stwa /zakładu, wydziału/ w czasie do dwóch tygodni od złożenia wniosku w Ra
dzie Pracowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/.
3. Referendum organizuje i przeprowadzę komisje organizscyjna powoływana dorsini«
przez właściwą radę pracowniczą.
4. Referendum uznaje się za ważne, gdy uczestniczy w nim minimum 505S + 1 członków Samorządu.
5. Projekty propozycji uznaje się za przyjęte po uzyskaniu minimum 50% ♦ 1 popierających je w referendum.
6 9.1. Członkiem wybieralnego organu Samorządu można być bez przerwy tylko przez dwie kolejne kadencje.
2. Kadencja wszystkich wybieralnych organów Samorządu t w a dwa lata.
S 10.1. Członkowie Redy Pracowniczej przedsiębiorstwo /zakładu, wydziału/ pełnią swe funkcje społecznie.
2. Rada Pracownicza przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/ ustala w drodze uchwały, którzy jej członkowie oraz w jakim cz88ie będą wykonywać zadanie związene z działalnością w Radzie w godzinach pracy.
3. Członkowie Rady Pracowniczej przedsiębiorstwo /zakł8du, wydziału/ zachowują prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywenie pracy z powodu pełnienia swoich
I
- 10 -
zadari w godzinach pracy.
Rozdział III - Ogólne Zebranie pracowników /delegatów pracowników/ preedaiębiorstwe /zakładu, wydziału/.
§ 11.1. Ogólne Zebranie pracowników /delegatów pracowników/ ma następujące komtetencje stanowiące:
1/ Uchwala, na wniosek dyrektora, statut przedsiębiorstwa $
2/ Podejmuje uchwały w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi;
3/ Podejmuje uchwały w przedmiocie /sprawie/ absolutorium na podstawie rocznaj oceny działalności Rady Pracowniczej oraz dyrektora przedsiębiorstwa /za
kładu, wydziału/;
4/ Uchwala wieloletnie plany przedsiębiorstwa;
5/ Uchwala, na wniosek Rady Pracowniczej przedsiębiorstws /zakładu, wydziału/, statut samorządu pracowniczego przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/;
6/ Na żądanie 1/5 pracowników /delegatów pracowników/ zobowiązuje Radę Pracow
niczą do złożenia sprawozdania w sprawach wymienionych w żądaniu;
7/ Ustala kompetencje i zasady działanie dla zakładowych /wydziałowych/ ogól
nych zebrań pracowników /delegatów pracowników/.
f 12.* Ogólne Zebranie pracowników /delegatów pracowników/ ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/.
S 13.1. Ogólne Zebranie zwołuje Rsda co najmniej dws razy w roku z inicjatywy własnej lub dyrektors a także na pisemny wniosek co najmniej 20% członków Samorządu, w czasie do siedmiu dni od złożenia wniosku.
2. W głosowsniu dotyczącym oceny działalności Rady Pracowniczej nie uczestniczą członkowie Rady.
5 14.1. Do ważności uchwał Ogólnego Zebrania pracowników /delegatów pracowników/ wyma
gana jest obecność ne posiedzeniu co najmniej połowy liczby członków.
2. Uchwały Ogólnego Zebrania pracowników /delegatów pracowników/ zapadają bez
względną większością głosów /min.50% + 1/.
Rozdział IV - Rada Pracownicza przedsiębiorstwa
§ 15* Rada Pracownicza przedsiębiorstws ma następujące kompetencje stanowiące:
1/ Uchwalanie oraz zmiana planu rocznego przedsiębiorstwa,
2/ Przyjmowanie aprewozdenia rocznego oraz zatwierdzanie bilansu, 3/ Podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji,
4/ Wyrażanie zgody na zawarcie umowy o utworzeniu przedsiębiorstwa wspólnego lub
mieszanego,
5/ Wyrażanie zgody ns utworzenia lub przystąpienie do zrzeesenls przedsiębiorstw, 6/ Podejmowanie uchwał w sprawie łączenia i podziału przedsiębiorstw,
7/ Podejmowanie uchwał w aprawio zakładowego budownictwa mieszkaniowego i socjalne
go,
8/ Podejmowanie uchwał w sprewie w i n n y kierunku działalności przatleiębioretw», 9/ Fodejmowanie uchwał w sprawie podziału na fundusze, wygospodarowanego dochodu po
zostającego w dyspozycji przedsiębiorstwa orez zasad wykorzystania tych fundu
szów,
50/ Wyrażanie zgody na zbywanie zbędnych przedsiębiorstwu maszyn i urządzeń oraz na dokonywanie darowizny,
11/ Decydowanie o przystąpieniu przedsiębiorstwa w charakterze członka zbiorowego do organizacji społecznych,
12/ Podejmowanie uchwał w sprev.de kluhćw techniki i racjonalizacji, 13/ Uohwalenio, na wniosek dyrektora, regulaminu pracy przedsiębiorstwa, 14/ Podejmowanie uchwał o przeprowadzeniu w przedsiębiorstwie referendum,
15/ Wybieranie swego przedstawiciela do rady zrzeszenia przedsiębiorstw i do organów organizacji oamorrądewych,
16/ Podejmowanie uchwał w sprawach powoływania i odwoływania dyrektora przedsiębior
stw«, jego zastępcy orez głdwnogo księgowego,
17/ Uchwalanie zasad polityki kadrowej, płacowej i mieszkaniowej, 18/ Uchwalanie wssyetkich regulaminów wewnątrzzakładowych,
19/ Wybór przewodniczącago, prezydium Rady, stałych i doraźnych komisji, z określeniem ich kompetencji i trybu działania,
20/ Zatwierdzenie wniosków w sprawie nodania odznaczeń regionalnych i zakładowych, 21/ Dysponowanie zakładowymi środkami przekazu informacji,
\ * / '
22/ Wybór kierownika /redaktora/ zakładowych środków przekazu /radiowęzeł, gazeta, biuletyn, drukarnia, powielarnia itp./,
23/ Zatwierdzania wewnątrzzakładowych zaBad delegowania pracowników do czynności Bpo- łecznych w godzinach pracy orez na służbowe wyjazdy zagraniczne i do szkół /uczel ni/ atacjonsmych,
24/ Wybór osób ze składu Rady jak i innych do atałego wykonywenia czynności admini
stracyjno-biurowych dla potrzeb Samorządu, Rady % Prezydium,
25/ Ustalanie kompetencji i zasad działania rad pracowniczych zakładów /wydziałów/.
§ 16. Rade Pr^cownicga przedsiębiorstwa mo prawo wyrażania opinii we wseystkich spra-
- 1 2 -
wach dotyczących przedsiębiorstwa oraz jego kierownictwa, a w szczególności:
a/ zmiany aktu o utworzeniu i likwidacji przedsiębiorstwa,
b/ zawierania przez przedsiębiorstwo porozumień i umów długoterminowych z innymi organizacjami gospodarczymi oraz organami administracji państwowej,
c/ wniosków o nadanie orderów państwowych,
d/ przydziału mieszkań przez dyrektora. /
§17. Reda Pracownicza przedsiębiorstwa ma prawo kontroli całokształtu działalności przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem dbałości o racjonalną gospodarkę mieniem przedsiębiorstwa.
5 18. Do kompetencji prezydium Rady Pracowniczej należy:
a/ zwoływanie sesji Rsdy,
b/ organizowanie pracy Rady oraz jej komisji stałych i doraźnych, c/ przygotowywanie projektów uchwał Rady,
d/ kontrola wykonania uchwał Rady,
e/ wykonywanie innych czynności zleconych przez Radę.
§ 19.1. RBda Pracownicze odbywa posiedzenia /sesje/ co najmniej raz na kwartał.
2. Sesje zwoływane są przez prezydium Redy zgodnie z ustalonym co pół roku /raz na rok/ planem a także:
a/ z inicjatywy własnej prezydium,
b/ na pisemny wniosek minimum 20% członków Rady, najpóźniej do dwóch tygodni od
złożenia wniosku, —
c/ w wykonaniu uchwały Rady z poprzedniej sesji.
3. Pierwsze sesje Rady winna być zwołane najdalej w ciągu miesiąca od dnie wyborów.
4. Sesje RBdy są jawne. Miejsce, czas i porządek obrad Rady muszą być podane do wia
domości ogółu członków Samorządu z minimum 7-dniowym wyprzedzeniem.
5. O przebiegu i wynikach obrad Rada jest obowiązana niezwłocznie i w sposób pełny informować wszystkich pracowników /Samorząd/, z wykorzystaniem do tego celu środ
ków masowego komunikowanie się.
6. Tryb fUnkdjonowonis Rady określa regulamin uchwslony przez Radę.
S 20.1. Do podjęcia uchwały Rady wymagana jest obecność:
0/ kinimum 2/3 liczby członków gdy uchwała dotyczy wstrzymania decyzji dyrektora /art.40 Ustawy o samorządzie/, bądź odwołania członka Rady,
b/ co najmniej połowy liczby członków Rady w pozostałych sprawach.
2. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym. Głosowaniu mn cha*
- 13 -
rakter tnjny w sprawach osobowych orna w wykonaniu przyjętego wniosku członka Rady.
3. Inicjowanie uchwał Rtidy przysługuje każdemu pracownikowi.
4. Uchwały Ilody podpisuje jej przewodniczący oraz sekreter?.
§ 21.1. Wszyscy członkowie Rady Pracowniczej mają obowiązek działania w komisjach.
2. W pracach komisji mogą brać udział, na mocy decyzji Rady, osoby spoza składu Ra
dy oraz nie będąc* członkami Samorządu przedsiębiorstwa.
3. Obowiązkiem każdej komisji stałej i doraźnej jest przygotowywania projektów uchwał Rody Pracowniczej i kontrola ich realizacji.
4. Stałymi komisjami Rady Pracowniczej są:
a/ Komisjo ekonomiczna, której kompetencje obejmują sprawy tworzenia plenów gos
podarczych i oceny ich wykonania, ocenę bilansów i analiz, współpracę z ban
kiem i ekspertami w zakresie oceny sytuacji finansowej, ocenę tworzenie i wy
korzystania funduszy, sprawy umów o wykonawstwo robót budowlano-montażowych, remontów, dzierżawy i wynajmu maszyn, usług i dostaw materiałowych, sprawy gospodarki środkami produkcji /obiektów, maszyn, urządzeń, energii, materia
łów/ oraz sprawy płac i zatrudnienia;
b/ Komisja organizacji, techniki, bezpieczeństwa i higieny pracy, której kompe
tencje obejmują sprawy organizacji pracy, techniki i technologii, sprawy pos
tępu technicznego, jakości produkcji, bezpieczeństwa i higieny precy, sprawy ochrony środowisko naturalnego i sprawy ochrony mienia;
c/ Komisja socjalno-bytowa, której kompetencje obejmują sprawy tworzenia i oceny wykorzystania funduszy socjalnego i mieszkaniowego, sprewy budownictwa i gos
podarki mieszkaniowej, sprawy służby zdrowia, hoteli, stołówek, przedszkoli, żłobków, ośrodków wypoczynkowych, sprewy rekreacji, sportu i turystyki, spra
wy kultury i oświaty;
d/ Komisja prawno-organizacyjna, której kompetencje obejmują sprawy organizacji zebraii ogólnych pracowników /delegatów pracowników/, organizacji sesji Rady, jej komisji, sprawy organizacji wyborów samorządowych i referendów, noweliza
cję statutu samorządu pracowniczego, regulaminu pracy Rady i jej komisji, sprewy oceny statutu przedsiębiorstwa i zrzeszenia, sprawy nowelizacji zakła
dowych, resortowych i państwowych przepisów prawnych, sprawy kadrowe /obseda stanowisk kierowniczych, okresowe oceny pracy kadry kierowniczej i funkcyjpej/, sprawy orderów, odznaczeń i nagród, sprawy tworzenia i upowszechniania infor
macji, sprawy współpracy z orgenizacjami związkowymi, politycznymi i społecz-
S nymi, działającymi w przedsiębiorstwie, sprawy współpracy z samorządami innych przedsiębiorstw oraz udziału w samorządowych organizacjach /porozumieniach/
społecznych.
- 14 -
Rozdział V - Dyrektor przedsiębiorstwa /zakładu/
I
5
22. 1. Dyrektor wykonuje uchwały Ogólnego Zebrania pracowników /delegatów pracowników/i Rady Pracowniczej dotyczące działalności przedsiębiorstwa /zakładu/.
/US - 10.37/
§ 23. Dyrektor jest odpowiedzialny przed Samorządem za prawidłowe prowadzenie przedaię- bioratwe /zakładu/.
§ 24. Do kompetencji dyrektora należy podejmowanie decyzji w sprawach przedsiębiorstwa, nie należących do organów Samorządu.
§ 25. W sprawach zaliczonych do kompetencji Ogólnego Zebrania i Rady Pracowniczej czyn- i nośei prawne Dyrektora w stOBunku do osób trzecich poprzedzone być muszą odpowied
nimi uchwałami tych organów.
§ 26. Dyrektor przedsiębiorstwa jest obowiązany zapewnić właściwe funkcjonowanie Samo
rządu, zwłaszcza poprzez:
- przedkładanie Redzie Pracowniczej co najmniej raz w roku sprawozdania z działal
ności przedsiębiorstwa oraz informacji o jego stanie /raport/, - udostępnianie materiałów dotyczących działalności przedsiębiorstwa,
- przedkładanie materiałów na posiedzenia Rady z odpowiednim wyprzedzeniem /min.
3 dni/,
- informowanie Rady o skutkach ekonomicznych, społecznych i prawnych zamierzonych uchwał Rady.
' A
Rozdział VI - Postanowienia końcowe
5 27. Zmiany i uzupełnienia do Statutu Samorządu Pracowniczego wprowadzić można w drodze uchwały Rady a następnie zatwierdzenia jej na Ogólnym Zebraniu Pracowników.
§ 28. Drugą, integralną częścią Statutu Samorządu Pracowniczego jest ordynacja wyborcza.
t /
Cześć II. ORDYNACJA WYBORCZA Rozdział I - Postanowienia ogólne
§ 1. Ordynacja wyborcza dotyczy wyboru członków organów Samorządu Pracowniczegę zwane
go dalej Samorządem, oraz jego przedstawicieli.
5 2. Prawo do zgłaszania kandydatów oraz dokonywania wyboru organów Samorządu posiada każdy członek Samorządu /US - 9,14/.
5 3. 1. Bierne prawo wyborcze ałuży pracownikom, którzy pracują w przedsiębiorstwie co najmniej dwa lata. Nie dotyczy to przedsiębiorstw nowo tworzonych /US - 15/1/.
2. Bierne prawo wyborcze nie służy dyrektorowi przedsiębiorstwa, jego zastępcom,
- 15 - /
głównemu księgowemu, radcy prawnemu, kierownikom zakładów i ich zastępcom oras pracownikowi przedsiębiorstwa delegowanemu do pracy poza przedsiębiorstwem na okres dłuższy niż pół roku /US-15/2/.
3. Członkiem prezydium Bady Pracowniczej przedsiębiorstwa nie nloża być pracownik przedsiębiorstwa, który pełni funkcję kierowniczą w organizacji politycznej lub związkowej działającej w przedsiębiorstwie /US-21/2/.*^
4• Członkiem prezydium Rady Pracowniczej zakładu /wydziału/ nie może być pracownik zakładu /wydziału/, który pełni funkcję kierowniczą w organizacji politycznej lub związkowej działającej w zakładzie /wydziale/.
5. Funkcje kierownicze, to funkcje I sekretarza /przewodniczącego i członków egze
kutywy /prezydium zarządu/ organizacji politycznej oraz przewodniczącego i członków prezydium komisji /rady/ organizacji związkowej na szczeblu równorzęd
nym danej Radzie Pracowniczej oraz na szczeblu wyższym /US-21/2/.
> 4 . 1• Do wpisania na listę kandydatów konieczna jest ustna lub pisemna zgoda zgłoszo
nego kandydata.
2. Pracownicy pełniący funkcje określone w § 3.ust.5 mogą kandydować w wyborach do prezydium Rady po uprzednim pisemnym złożeniu oświadczenia o rezygnacji z tych funkcji natychmiast po wyborze do prezydium Rady.
Niewykonanie oświadczenie w czasie 14 dni od wyborów, powoduje unieważnienie mandatu członka prezydium Rady.
3. Objęcie stanowiska określonego w § 3 ust.2 jest równoznaczne ze złożeniem rezy
gnacji z funkcji członka Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/.
Objęcie funkcji określonych w § 3 ust.5 jest równoznsczne ze złożeniem rezygna
cji z funkoji członka prezydium Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wy
działu/.
5 i. Liczba kandydatów do organu Samorządu powinna być większa od liczby wybieranych esłonków.
Í 6. 1. Wybory do wszyatkich organów Samorządu są powszechne, bezpośrednie, równe i taj
ne. Jeżeli wybory do poszczególnych organów Samorządu odbywają się w danym obwo
dzie wyborczym, w tym samym miejacu i czasie, to listy kandydatów do poszczegól- nych organów Samorządu muszą być odrębne /US-8/1, 13/2, 33/3/»
2* Ogólne Bebranie delegatów przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/ nie dokonuje wy
boru Rady Praoowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/.
*^ W przypadku gdy Rada Pracownicza nie ma prezydium, postanowienie niniejsze odnosi alf do przewodniczącego.
5 7. wybory są ważne, jeżeli bierae w nich udaiał co najamiej 60% /drugi wariant:
50% + 1/ uprawnionych do głosowania. Wybrani do organu Samoraądu zostają oi kandy
daci, którzy otrzymali największą ilość głosów, jednak nie mniej ni* 50% ♦ 1 gło
sów ważnie oddanych w pierwaeej lub kolejnej turse wyborów.
Rozdział II - wybory delegatów na Ogólne Zebranie delegatów aałogi przedsiębiorstwa /aakładu, wydaiału/.
( 8 . 1 . Wybory delegatów organiauje i praeprowadaa Komisja Wyborcaa powołana praaa Ra
dę Pracownicaą przedsiębiorstwa /aakładu, wydaiału/ na oo najmniej jeden mie
siąc praed koricem kadencji /US-16/1/.
2. Pierwsze wybory delegatów organiauje i praeprowadaa Komitet Założycielski pow
stały a inicjatywy organiaacji apołecanych, bądź powołany, po 0 1 .10.1981r., na aebraniu aorgsniaowanym przez dyrektora /US-51/3/.
5 9. Łioaba delegatów na Ogólne Zebranie delegatów aałogi przedsiębiorstwa /aakładu, wy
daiału/ wybieranych w obwodzie wyborczym musi tyć proporcjonalna do licaby członków Samorządu w tym obwodzie /US-8/1, 17/.
S 10. 1. Obwody wyborcze tworzy Komisja Wyborcaa dla posacaególnych wewnętrznych jed
nostek organiaacyjnych przedsiębiorstwa /aakładu, wydaiału/, tak aby aachować ogólną aasadę proporcji, na praykład jeden mandat delegata na:
a/ 10 całonków Samorządu w przedsiębiorstwie /askładaie, wydalała/ aatrudniają- cym 301 - 1000 osób,
b/ 30 całonków Samorządu w przedsiębiorstwie /aakładaie, wydziale/ aatrudniają- cym 1001 - 5000 osób,
c/ 50 członków Samorządu w przedsiębiorstwie /aakładaie, wydaiale/ zatrudniają
cym 5001 - 10000 osób,
d/ 100 całonków Semorządu w przedsiębiorstwie /aakładaie, wydaiale/ aatrudnia- jącym ponad 10000 osób.
2. Połączenie kilku wewnętranych jednostek organiaacyjnych może mieć miejsce tylko i wyłącznie dla utworzenia jednomandatowego obwodu wyborcaego.
3. Obwód wyboroey utworzony dla jednej wewnętranej komórki organiaacyjnej /dziełu, oddziału, wydaiału/ może być wielomandatowy.
• •
i 11. Wybory organiauje i praeprowadaa się w oparciu o następujące aassdy:
1. Praed głosowaniem Komieja Wyborcaa sporaądaa listy osób uprawnionych w ksżdym obwodzie wyborczym.
2. Kandydaci agłaszani są w obwodach wyborczych na aebreniech przedwyborczych.
3. Kandydaci są zobowiązsni odpowiadać na pytania stawiane praea ucaestników zebra
nia i związane głównie z działalnością praedsiębiorstwa /aakładu, wydaiału/.
4. Listy kandydatów wraz a charakteryetykami muaaą być opublikowane co najmniej
I
7 dni przed terminem wyborów.
5. Miejsce, termin oraz czas trwania głosowania w poszczególnych obwodach ustala Komieja Wyborcza.
6. Każdy wyborca może oddać awój głoa na co najwyżej tylu kandydatów, ile manda
tów poaiade obwód wyborczy.
7« W przypadku, gdy część /wszyscy/ kendydstów w pierwszym głosowaniu nie otrzy-
■a wymaganej ilości głosów /50% + 1/,przeprowadza się do 3 dni drugą turę wy
borów, umieszczając na liście tylko połowę niewybranych kandydetów, łez tylko tych, którzy uzyskali w pierwszej turze wyborów największą ilość głosów.
Tak samo postępuje się w kolejnych turach wyborów.
8. Ważność wyborów potwierdza protokólarnie Komisja Wyborcza najpóźniej w ciągu 24 godzin od momentu zakończenia głosowania w obwodzie wyborczym.
' 9. Odwołanie z funkcji delegata następuje na pisemny wniosek podpisany przez co najmniej 20% uprawnionych do głosowania w obwodzie macierzystym; w drodze taj
nego głosowania zorganizowanego przez Radę Pracowniczą przedsiębiorstwa /za
kładu, wydziału/ w czasie do 14 dni od złożenia wniosku.
Whiosek o odwołanie wymaga uzyskania ca najmniej 30% + 1 głosów ważnych /US-8/2/.
Rozdział III - Wybory członków Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa, Rady Pracowniczej zakładu /wydziału/.
I 12. Liczba członków Rady Pracowniczej przedeiębiorstwa /zakładu, wydziału/ wybiera
nych w poezczególnych obwodach wyborczych musi być proporcjonalna do liczby człon- ków Samorządu w tych obwodach /US-17, 33/3/.
i ,
5 13. Obwody wyborcze tworzy się w poszczególnych wewnętrznych jednostkach organizacyj
nych przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/, tak by zachować ogólną zaaadę propor
cji, na przykład jeden mandat członka Rady na:
a/ 20 członków Samorządu w przedsiębiorstwie /zskłsdzie,wydz./ zatrud.301-1000 osób b / 5 0 " " " " " ", 1001-3000 "
\
c/ 100 " " " " i" " " 3001-7000 "
d/ 200 " " " " " " " 7001-10000 "
•/ 4°° * " " " "ponad 10000 osób
S 14. Pozostałe Bprawy organizacji i trybu wyboru członków Rady Pracowniczej przedsię
biorstwa /zakładu, wydziału/ uregulowane są zasadami określonymi w rozdziałach:
I-§ 1-7, II-§8, 10/2, 10/3, 11.
5 15. Odwołanie z funkcji członka Rady może nastąpić także na wniosek innego członka Rady po uzyakaniu przez ten wniosek w głosowaniu tajnym co najmniej 2/3 głosów popiera-
- l e
jących przy udziele w głosowaniu co nsjmniej 2/3 członków Rady.
Wykonania wniosku Rady Pracowniczej o odwołani« członka Rady wymBga przeprowadte- nla w macierzystym obwodzie wyborczym tego osłonka tajnego głosowania.
Uzyskanie przez wniosek Rady co najmniej 50* ♦ t głosów ważnych w tajnym głosowa
niu, w którym uczestniczyło co najmniej 60* /drugi wariantt 50* ♦ 1/ uprawnionych do głosowania, oznacza dopiero odwołani* z funkcji członka Redy.
9 16. Odwołanie całej Rady Pracowniczej może nastąpić na wniosek podpisany przez oo naj
mniej 20* członków Samorządu.
Wniosek ten musi uzyskać w powszechnym, równym, bezpośrednim i tajnym głosowania eo najmniej 50* + 1 głosów ważnie oddanych.
Rotdsisł IV - wybór prezydium Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa /zakładu, wydziału/*
( 17. Wyboru przewodniczącego Rady dokonuje się według następująoych zasad:
1. Przewodniczącego Rady wybiera Rada Pracownicza w odrębnym, bezpośrednia i taj
nym głosowaniu.
2. Członek Rady może zgłosić tylko jednego kandydata na przewodniczącego Rady.
3. Kandydatem na przewodniczącego Rady Pracowniczej może zostać ka£dy osłonek Ra
dy, który wyrazi na to zgodę i apełnia wymogi określone w rozdziale 1 - 9 J ust.3 lub 4 niniejszej ordynsoji.
4. Kandydatury na przewodniczącego wraz s charakterystykami muszą być opublikowa
ne na co najmniej 7 dni przed terminem wyborów.
5. Po zamknięciu listy kandydatów na przewodniczącego, Rada wybiera spośród swo
jego grona Komisję Skrutacyjną, która przeprowadsa wybory.
6. Każdy wyborcs może oddać swój głos tylko na jednego kandydata.
7. Przewodniczącym zostaje ten kandydat, który otrsyaa największą ilość głosów, nie mniej jednak niż 50* ♦ 1 głos ważny.
§ 18. Wyboru pozostałych członków prezydium Rady dokonuje się według naetępujących zasad:
1. Liczbę członków prezydium w t b z z przewodniczącym ustala Rada Pracownicza w głosowaniu jBwnym.
2. Członek Rady może zgłoaić tylko jednego kandydata na członka prezydium.
3. Po zamknięciu listy kandydatów Rada wybiera spośród swojego grona Komisję Skru
tacyjną, która przeprowadsa tajne wybory.
4. Każdy wyborca może oddać swój głoa na co najwyżej tylu kandydatów ile wynosi liczba ustalona członków prezydium pomniejszona o jeden /funkcje przewodniczą
cego/.
5. Członkami prezydium Rady zostają ei kandydaci, którzy usyakali największą ilość głosów ważnie oddanych a sarazem nie mniej nit 50% ♦ 1 głos.
%
5 19. Z funkcji członka prezydium odwołanie następuje na wniosek zgłoszony przez innego członka Rady i po uzyskaniu przez ten wniosek w głosowaniu tajnym co najmniej 50* ♦ 1 głosów ważnych.
f
Rozdział V - Wybory przedstawicieli Samorządu przedsiębiorstwa
S 20. Wyboru przedstawicieli do Rady Zrzeszenia dokonuje Rada Pracownicza przedsiębior
stwa ze swego składu stosując ogólne postanowienie niniejszej ordynacji /S 3 ust.3, § 4, § 5» § 7/ oraz postanowienia o wyborze przewodniczącego Rady /§ 17/, /UP-63/.
5
21. Wyboru przedetewicieli Samorządu przedsiębiorstwa do organizacji /organówspołecz
nych/ współpracy samorządów dokonuje Rada Pracownicza przedsiębiorstwa spośród członków Samorządu na wniosek członka Redy Pracowniczej, w głosowaniu tajnym.
Przedstawicielem zostaje ten kandydat, który uzyskał największą ilość głosów waż
nych i zarazem nie mniej niż 50* ♦ 1 głos. /US-35/.
5 22. Odwołanie przedstawiciela Samorządu /Rady Pracowniczej/ z organizacji współpracy samorządów /nady Zrzeszenia/ następuje na wniosek zgłoszony przez członka Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa i po uzyskaniu przez ten wniosek w głosowaniu taj
nym co najmniBj 50% + 1 głosów ważnych.
INTERPRETACJA USTAW 0 SAMORZĄDZIE I 0 PRZEDSIĘBIORSTWACH
* /Według oprecowmia H.Szlajfere,
które zostało przyjęte przez Radę Współpr.
Semorz.Prec.Reg.Śl.-Dąbr.w dniu 15 X 19B1r./
Sejmowe ustewy o przedsiębiorstwach państwowych i Samorządzie zełogi orez uchwała I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność z dnia 3 października 1981r. pozostają ze sobą w sprzeczności. Próba narzucięenie Związkowi i ruchowi samorządowemu kompromisu w dniu 22 września zostsłs zdecydowaną większością głosów odrzucona przez delegatów.
Uchwała Zjezdu zapowiada zorganizowanie referendum wśród załóg nad kwestionowanymi prze
pisami obu ustaw oraz wystąpienie do Sejmu o ich nowelizację. Jednocześnie, odrzuosjąo przepisy obu ustaw nerussąjące w szczególnie rażący sposób zasadę samodzielności i samo
rządności, "Zjazd wzywa wszystkie załogi do tworzenie autentycznych samorządów pracowni
czych na zasadach zgodnych ze stanowiskiem Związku".
W okresie przejściowym dzielącym nss od daty referendum toczyć się będzie w przedsię- biorstwach bstalie o kształt 8amor«ądu Precowniozego, jego faktyczne uprewnie nifl i zakres władzy jego organów. W tej batalii należy wykorzystać wszystkie przepisy prawa pozwalają
ce na zneutralizowaniu anty-samorządowych działań władz, w tym również przepisy z obu wspomnisnych ustaw.
Jednocześnie należy pamiętać o tym, by ni* stwarzać swoimi działaniami faktów, które po
twierdzałyby najbardziej kweetionowsne przepisy obu ustsw. Ksżde takie działanie zoata- - 19 -
- 20 -
ni« bowiem wykorzystane propagandowo przez władze dezorientując inne załogi i podważa
jąc zsaedność referendum w oczach opinii publicznej. Dlatego też podejmując działania należy dążyć do odpowiedniego interpretowania - tam, gdzie jest to możliwe - przepisów uataw tek, sby umożliwiały one realizację postulatu autentycznego, zarządzającego
przedsiębiorstwem samorządu* W okresie przejściowym tego typu zabiegi interpretacyjne są nie tylko możliwe, sle również nie stoją w sprzeczności z porządkiem prawnym kraju.
R o z p o r z ą d z e n i a Rady Ministrów orez inne akty niższego rzędu jeszcze nie weszły w życie, a Ich ogłoszenie wymagać będzie zgody Związku i ruchu samorządowego.
Podana niżej interpretacja niektórych przepisów obu ustaw winna pomóc samorządom w
"przetrwaniu" okresu dzielącego ruch samorządowy od referendum. Ze najweżniejsze nale
ży uznać w tym okresie przejściowym utrzymnie wszystkich dotychczasowych zdobyczy oraz uniemożliwienie władzom manipulacji w takich dziedzinach, jak:
a/ tworzenie Samorządu Pracowniczego i jego organów b/ statut Samorządu Pracowniczego
c/ statut przedsiębiorstwa
d/ powoływanie i odwoływanie dyrektora przedsiębiorstwa e/ zrzeszenie przedsiębiorstw
f/ nadzór organu założycielskiego nsd przedsiębiorstwem g/ majątek przedsiębiorstwa
h/ plany produkcyjne i zadania narzucone z zewnątrz
i/ techniczno-finansowe warunki działanie organów Samorządu Precowniczego.
Ad a,. Tworzenie Samorządu Pracowniczego i jego organów
1 października br., tj.w dniu wejścia w życie obu ustaw, pojawiły się informacje /m.
in.z Łodzi i Lublina/ o działaniach dyrektorów, którzy ignorując już powołane komitety założycielskie samorządów, a nawet wybrane rady pracownicze, nie tylko zwołują ogólne zebrania załóg, ale również tworzą "własne" komitety założycielskie na zasadzie KSR-ów pod kierownictwem sekretarzy POP lub branżowców.
/
Należy zatem pamiętać, że zgodnie z Ustawą o samorządzie /art.5' ust.3/ dyrektor ma prawo jedynie zwołać ogólne zebranie załogi tam, gdzie nie istnieją rady pracownicze lub uznany przez załogę komitet założycielaki. Nie ma natomiast prswa ustalać składu komitetu założycielskiego, ani ty» bardziej ignorować demokratycznie wybrane organy sa
morządu.
Zalecenie dla działaczy samorządów: w przedsiębiorstwach, gdzie do tej pory nie powo
łano rady pracowniczej lub komitetu założycielskiego, kontrolowsć przy pomocy związku działania dyrektora, sekretarzy POP itd. i wziąć udział w przygotowaniu ogólnego zebre- nie załogi. Przygotować własną lisię kandydatów. W przedaiębioretwsch, gdzie istnieją ju* rady pracownicze lub komitety założycielskie, ostrzec dyrektora przed konsekwen
cjami łamania przepisów ustawy, a * razie potrzeby powiadomić o łamaniu prawa załogę - - korzystając m.in.z zebrania zwołanego przez dyrektora.
- 21 -
Ad b. Statut Semorzadu Pracowniczego
Wszystkie dotychczasowe statuty samorządów, oparte na projekoi« "Sieci" lub na innych projektach społecznych, gwarantujących o.in.prawo zarządzani« oraz prawo do powoływani«
i odwoływania dyrektora, należy utrzymać w mocy i nie dokonywać w nich żadnych poprawek.
Nowotwórz opóne samorządy powinny przyjmować statuty zawisrająo« te saaedy. Taki« działa- ni« nie jest sprzeczne z prawem. Zgodnie bowiem z art.51 Ustawy o samorządzie, dostoso
wanie statutów samorządów do przepisów ustawy ma nastąpić do 31 grudnia br. W określ«
przejściowym istnieć zatem mogą różne statuty.
Utrzymenio dotychczasowych ststutów ma podstawowe znaczenie dla referendum or«s prsy- szłych działań Związku i ruchu samorządowego. Wskaż« wyraźnie, że załogi ni« wyrażają zgody na określone przepisy ustawy.
Ad c. Statut przedsiębiorstwa
Zgodnie z art.10 pkt.1 Ustawy o samorządzi« oraz art.17 ust.2 Ustawy o przedsiębior
stwach, statut przedsiębiorstws uchwala, na wniosek dyrektor«, ogólne zebranie sałogi.
Dyrektorzy zostali zobowiązani do przedstawieni« do dni« 31 października br.projektów Statutu, a załogi winny uohw8lić statut do dnia 30 listopada br.Istniając« rady pracow
nicze lub komitety założycielskie powinny wejść natychmiast w kontakt z Regionalnymi Ra
dami Współpracy Samorządów i wspólni« ustalić strategię postępowanie.
Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami istnieją bardzo szeroki« możliwości blokowa
nia złych projektów oraz wysuwania żądania, by dyrektor poprawił projekt zgodnie s suges
tiami redy pracowniczej. Werto podkreślić, żs za wyjątkiem przedsiębiorstw wy«zcz«gólnio-
\
nych w art.18 Ustswy o przedsiębiorstwi«,statuty przedsiębiorstw ni« podlegają satwi«rds«
niu przez organ założycielski. Samorządy, które planują np.podciął przedsiębiorstwa wie
lozakładowego na samodzielne przedsiębiorstwa, mogą skorzystać z przepisu ustawy /«rt.27 ust.l/. Jest on sformułowsny niejasno, a ponadto naw«t w przypadku sporu z organem sało- zycielskim można ustanowić szczególny typ więzi między zakładami /np.umowy/ i wyszcze
gólnić je w ststucie.
Zalecenie dla działaczy samorządów: projekty statutów nelsży poddać konsultacji zaufanych prawników, a w razie wątpliwości ki«rować pytania do Regionalnych Komisji Współprsoy Sa
morządów.
Ad d. Powoływanie i odwoływanie dyrektora przedsiębiorstwo
d1v> Wyłączenie spod przepisu głoszącego, że dyrektora powołuje i odwołuj« rad« praoow- nicza. Do czasu uzgodnienie ze związkami zawodowymi listy przedsiębiorstw przemysłowych, w których dyrektora powoływać będzie organ założycielski, obowiązuje zasada, ż« we wssys- tkich przedsiębiorstwach dyrektora powołuje i odwołuje rada pracownicze /ert.34 ust.2 Us
tawy o przedsiębiorstwach/. Należy jak najszybciej skorzystać z tego przepisu rozpisując konkursy /tam, gdzie załoga chce zmienić dyrektor«/ lub też zobowiązać dotychczasowyoh dyrektorów do zaakceptowanie aktu nominacyjnego wystawionego przez radę pracowniczą i odesłanie do zjednoczeń dotychczasowych aktów nominacyjnych. Odnowa ze strony dyrektor«
22 -
jest wystarczającym powodem do ogłoszenia konkursu.
Zalecenie dla działaczy samorządów:zgodnie z uchwałą zjazdu NSZZ "Solidarność", na liś
cie przedsiębiorstw, w których dyrektora może powoływać i odwoływać organ założycielski, znajdą się jedynie zakłsdy zbrojeniowe /tj.podległe MON/, przedsiębiorstwa podległe mi
nistrowi finansów /tj.mennice i wytwórnie papierów wartościowych/ oraz przedsiębiorstwa podległe ministrowi sprawiedliwości, działające przy zakładsch karnych. Samorządy winny zstern przeprowadzić konkursy lub wręczyć dyrektorom nowe akty nominacyjne we wszystkich pozostałych przedsiębiorstwach.
d2. Komie.i a konkursowa: Sposób interpretacji przepisu i metoda działanie zalety od siły ssmorządu i Komisji Zakładowej. Możliwe są trzy warianty:
- zignorowanie przepisu ustawy i powołanie komisji przez radę pracowniczą zgodnie z uchwałą Zjazdu "Solidarności" /"wariant silnego samorządu"/
- formalne zaakceptowanie składu, zgodnie z przepisem ustawy, ale jednocześnie dobta- nie odpowiednich ludzi z POP etc.,którzy gotowi są reslizować preferencje rady praoow- niczej /"wariant dobrego ukłsdu"/; ten typ działania należy stosować w ostateczności - - łamie on bowiem uchwałę Zjazdu
- wydanie przez radę pracowniczą polecenia komisji konkursowej, by jedynie uszeregowała zgłaszających się kandydatów /od najlepszego do najgorszego/, natomiast prawo elini- nscji i wyboru kandydatów pozostaje w ręku rady pracowniczej jako organu powołującego dyrektora /"wariant komisji-ekspert«"/.
Ostatnie ze wskazanych zaleceń ma uniwersalny zakres działsnis i winno być stosowane /bez względu ne skład komisji konkursowej/, jako niesprzeczne z srt.35 Ustawy o przed
siębiorstwach, również w trakcie stosowania pierwszych dwóch wariantów. Należy pamiętać - bowiem, że komisjs konkursowa nie powołuje dyrektora, a jedynie ocenia kwalifikacje kandydatów. Zakaz eliminacji kandydatów przez komisję postawi tamę działaniom włada zmie
rzającym np.do utrącenia niewygodnego kandydata, zanim ten dotrze przed oblicze rady pra
cowniczej.
Ad e. Zrzeszenie przedsiębiorstw
el. Przepis o zrzeszeniach obowiązkowych /art.60 ust.2/ winien być, zgodnie z uchwałą zjazdu "Solidarności", zignorowany.
Zalecenie dla działaczy samorządów: w gałęziach zagrożonych przez ten przepis należy przystąpić do szybkiego tworzenia zrzeszeń dobrowolnych, tak aby uprzedzić działania ad-
■iniatrscji. Orgsnizowsć spotkania z posłami, bowiem komiaje sejmowe zoetały zobowiązana do wyrażanie opinii w sprawie tworzenia zrzeszeń obowiązkowych.
e2. Dyrektor zrzeszenie:stosować analogiczną interpretację, jak w przypadku dyrektora przedsiębiorstwa; dotyczy to zwłsszczs art.35 i
art.
64 ust.4 Ustawy o przedsiębiorstwach /komisje konkursowa/.- 23 -
iii. Skład rady zrzeszenie:zignorować przepis art.63 ust.2 Ustawy o przedsiębiorstwach.
Dyrektor przedsiębiorstwa może wejść do rady zrzeszenia tylko za zgodą rady pracowniczej przedsiębiorstwa uczestniczącego w zrzeszeniu.
Zwrócić należy uwagę na działania Rządu zmierzające do utworzenia organu nadzorującego zrzeszenie. Wprewdzie pojęcie takiego organu pojawia się w kontekście ert.64 ust.2 /zrze
szenia obowiązkowe/, ale nie można wykluczyć, że władze będą starały się narzucić samo
rządom koncepcję "organu nad organem"*
&Ł.£i. Nadzór organu założycielskiego nsd przedsiębiorstwem
Art.55 i art.56 Ustawy o przedsiębiorstwach wyposażają organ założycielski w prawo do oceniania działań dyrektora z punktu widzenia ich zgodności z prawem /zawieszanie decy
zji dyrektora oraz zawieszenie dyrektore w czynnościach/. Jest to kuriozum legislscyjne, sprzeczne z porządkiem prawnym PRL. Należy przepis ten bezwzględnie ignorować. Do decydo
wanie o zgodności działań obywatela z prawem są właściwe organy, ścigania i sądy powszech
na.
Zalecenie dla działaczy samorządów:próba zastosowania tych przepisów jest wystarczającym powodem do ogłoszenia strejku czynnego w przedsiębiorstwie, wspólnie z Komisją Zakładową.
Ad a. Ma.iatek przedsiębiorstwa
Przepisy o likwidaoji /art.23/ oraz reorganizacji /art.40 ust.2/ zagrażają arbitralną ingerencją organów założycielskich. W przypadku likwidacji, o ile nie jest ona spowodowa
na względami ekonomicznymi, samorządy powinny aktywnie sprzeciwić się decyzji organów za
łożycielskich, włącznie z możliwością ogłoszenia strajku czynnego. To samo dotyczy reor
ganizacji, przy czym w tym przypadku ruch samorządowy wspólnie ze związkami zawodowymi winien dążyć do wynegocjowania właściwej ustawy /rozporządzenia/ o reorganizacji przed
siębiorstw państwowych, zapowiadanej w art.40 ust.2 Ustawy o przedsiębiorstwach. Do tago czasu reorganizacja odgórna winna być bojkotowana.
W zakres problematyki majątku produkcyjnego przedsiębiorstwa wchodzi również upłynnia
nie środków trwałych jednostkom gospodarki nieuspołecznionej. Ustawa o przedsiębiorstwach odsyła samorządy do nie wydanego jeszcze rozporządzenia Rady Ministrów /art.43 ust.3/. W uzasadnionych przypadkach, np.gdy chodzi o umowy z NSZZ"Solidarność" RI, samorządy winny podejmować decyzje zgodne z interesem załóg i rolników. Należy w tym miejscu podkreślić,
* V
ża przepisy ustawy nie zabraniają samorządom podpisywania umów o dostawę produkcji na potrzeby określonych nabywców. Cały system rozdzielnictws produkcji jest, w świetle obu ustsw, systemem pozaprawnym.
Ad h. Plany produkcyjne i zadania narzucone z zewnątrz
Planowanie działalności przedsiębiorstws leży w wyłącznej gestii Samorządu Pracowni
czego - zgodnie z Ustawą o samorządzie. W tym też zakresie ustawa ta jaet sprzeczna z Us
tawą o przedsiębiorstwie, zwłaszcza zaś%rt.49 ust.i/zmiana profilu produkcji/ oraz art.
54 ust.1 /zadenia pozs planem/.
Probjem zmiany profilu produkcji można czasowo rozwiązać poprzez manipulację ssorty-
- 24 -
mentemi etc. Na dłuższą metę wymegene jest zmiana przepisu. Walcząc o zmianę asortymentu produkcji» samorządy winny wskazywać, że Ustawa o samorządzie i Ustawa o przedoiębior- stwach aą aktami tego samego rzędu, e zatem przepis jednej ustawy nie może znosić prze
pisu ustawy drugiej.
Jeśli chodzi o zadania narzucone poza planem, samorządy winny domagać się nie tylko właściwych środków realizacji tych zadań, ale również stosownej rękompensoty /zwrot zys
ków wynikających z utraconych możliwości innego zastosowania majątku produkcyjnego/.Na
leży też wskazywać, analogicznie jak w przypadku zmiany profilu produkcji, że Ustawa o samorządzie nie przewiduje sytuacji, w których organ założycielski mo prawo narzucić za
dania poza planem; nie przewiduje też zadań pozaplanowych.
Zgodnie z uchwałą Zjazdu "Solidarności" również i te artykuły zostaną poddane pod re
ferendum.
Ad i. Techniczno-finansowe warunki działanie or/ranów Samorządu Pracowniczego
Istniejące rady pracownicze winny żądać od dyrektora zablokowania no potfrzoby samorzą
du odpowiednich sum w bilansie przedsiębiorstwa, dostępu do radiowęzła oraz środków po
ligraficznych. Reguluje to jednoznacznie art.39 ust.2. Ustawy o samorządzio. Rado pracow nicza winna również ustalić liczbę osób oddelegowanych do pracy samorządowoj.
Zgodnie z kolei z art.35 Ustawy o samorządzie, rady pracowniczo przodsiębior3tw mogą po
dejmować wspólne działania oraz nawiązywać współpracę. Przepis ton umożliwia finansowa
nie w niezbędnym zakresie działalności Regionalnych Rad Współpracy Samorządów oraz Kra
jowej Federacji Samorządów.
I
»; . . • . . . . _ . j
T.Stankiewicz i inni /6-osobowa grupo robocza/
PROPONOWANE DZIAŁANIA DLA REALIZACJI UCHWAŁY W SPRAWIE USTAW O
SAMORZĄDZIE I PRZEDSIĘBIORSTWACH
Uchwała I Zjazdu NSZZ "Solidarność" w sprawie ustaw o samorządzie i przedsiębiorstwach państwowych proponuje przeprowadzenie referendum i w wypadku pozytywnego dla "Solidarnoś
ci" jogo wyniku - domaganie się nowelizacji ustaw.
Cztery spośród pięciu postulatów uchwały łKP mogłoby być jednak zrealizowano nie w dro dze zmiany ustaw lecz w drodze negocjacji z Rządem przepiaów wykonawczych do ustaw /roz
porządzeń Rady Ministrów/ oraz w drodze uzgodnienia sposobu interpretacji tych ustaw.
"Solidarność" winna więc wystąpić do Rządu o dostarczenie Związkowi projektów rozporzą
dzeń wykonawczych do ustaw w celu uzgodnienia ich treści ze Związkiem. Tylko pkt 4 Uchwa
ły 49GP nie da się zrealizować inaczej jak w drodze zmiany uatawy o przedsiębiorstwach.
Proponujemy następujące postępowanie w sprawie realizacji poszczególnych punktów uch
wały:
1. Pkt.1 uchwały można zrealizować w drodze odpowiedniej interpretacji ustaw, ooli
- ?5 -
damość" powinno zaproponować samorządom odpowiedni zapis w statutach przedsiębiorstw i samorządów, który brzmiałby:
Przepis Ustawy o samorządzie /art.1 ust.1/ głoszący, ¿»'załoga uczestniczy w zarzą
dzaniu przedsiębiorstwom, oznacza iż załoga kieruje przedsiębiorstwem, podejmując decy
zje w najważniejszych strategicznych sprawach. Natomiast ert.33 ust.1 Ustawy o przedsię biorstwsch, mówiący o tym, że dyrektor zarządza przedsiębiorstwem, należy rozumieć w ten sposób, że sprawuje on zarząd operatywny, wykonując uchwały rady pracowniczej.
2. Pkt 2 Uchlały może zostać zrealizowany bez zmiany składu komisji konkursowej i zmiany ustnwy. Art.35 ust.2 Ustawy o przedsiębiorstwach nie przesądza bowiem, że komi
sja konkursov/n wyznacza kandydata na dyrektora, leez tylko, że wyłania kandydatów.Dla
tego należy żądać by w rozporządzeniu Rady Ministrów, które będzie wydane na podstawie art.35 ust.4, zapisano, że komisja konkursowa nie może typować, bądź eliminować kandy* i datn na dyrektora wbrew głosom zasiedających w komisji konkursowej przedstawicieli rady pracowniczej.
Zwracamy też uwag£ na to, że zgodnie z ert.33 ust.1, dyrektora powołuje się s p o ś r ó d kandydatów wyłanianych w drodze konkursu, co oznacza, że reda pracownicze ms swobodę w powołaniu dyrektore spośród wszystkich kandydatów, wyłonionych przez konkurs, niezależnie od uzyskanej przez nich punktacji. Interpretację tę samorządy powinny wpi- sać do swoich statutów.
3. W sprawie :\t.3 należy żądać by rozporządzenie Rady Ministrów, które ma być wydane w porozumieniu ze związkami zawodowymi /ert.34 Ust.2/, określało jako "przedsiębiorstwa o podstawowym znaczeniu dla gospodarki" /gdzie dyrektora powołuje i odwołuje orgsn zało
życielski/ jedynie przedsiębiorstwa wymienione w art.5 ust.1.
4. W pkt.4 propozycja uchwały sprowadza się do tego aby organ założycielski nie mógł nakładać ns przedsiębiorstwo przymusowych zadań w celu wykonania zobowiązań międzynaro-ł dowych w handlu zagranicznym.
Realizacja tego postulatu jest niemożliwa bez zmiany Ustawy o przedsiębiorstwach, gdyż art.54 nie przewiduje rozporządzeń wykonawczych Rady Ministrów w tej sprawie, a zapis ustnwy jest jednoznaczny. Jednakże, można próbować uzgodnić z Rządem, że będzie korzys
tał z tego uprawnienia jedynie w stosunku do umów międzynarodowych już zawartych, które będą realizowano w latach 1981-82.
Może to zostać zapisane np.w ustawie o systemie finansowym. Powyższą zasadę samorządy -■-rą wprowadzić do statutów przedsiębiorstw.
V sprawie pkt.5 dotyczącego obowiązkowych zrzeszeń należy żądać, aby rozporządze- y Ministrów, przewidziane w art.66 Ustawy o przedsiębiorstwach, przewidywało two- takich zrzeszeń jedynie w stosunku do przedsiębiorstw o których mowa w art.5, e inie tymi zrzeszeniami innych przedsiębiorstw wymagało zgody związków zawodowych.
rzeźnie proponujemy, aby KK "Solidarności" wystąpiła do Sejmu, by Sej'-, poprzez ) Jje opiniujące propozycjo Rządu, odnośnie obowiązkowych zrzeszeń, nie rozszerzał
