Wykonaj ćwiczenia ze słowotwórstwa, a następnie sprawdz z odpowiedziami
Grupa I
1. W którym szeregu znajdują się wyrazy tylko o znaczeniu obojętnym?
a) dom, zupa, łycha
b) klasa, szkoła, sprawdzian c) mamusia, siostra, słodycze d) tato, dziadek, milutki
2. Uzupełnij tabelę i podkreśl formanty w wyrazach pochodnych.
wyrazy pochodne parafraza słowotwórcza żabka
gotowanie
cecha rzeczy białej
człowiek zajmujący się rolą kobieta krawiec
3. Za pomocą wskazanych przyrostków utwórz rzeczowniki. Napisz parafrazy słowotwórcze powstałych wyrazów.
przyrostek wyraz pochodny parafraza słowotwórcza
-arka …... ...
-ik …... ...
-owiec ... ...
-nica ... ...
4. Uzupełnij zdanie.
Za pomocą formantów -acz, -arz, -ak, -iciel można utworzyć
nazwy ..., a nazwy cech tworzymy używając formantów …...
5. Od jakich wyrazów pochodzi słowo – pracodawca:
a) praca, dostawca b) pracownik, dawca c) praca, dawca d) pracownia, dawca
6. W taki sposób dopasuj wyrazy z grupy a do tych z grupy b, aby powstały z nich wyrazy złożone. Wypisz je i nazwij ich rodzaj.
a)światło, gwiazda, osiem, deska, wielka b)sto, mierzyć, noc, rolki, zbiór
7. Podaj pełne nazwy skrótowców i nazwij ich rodzaj.
skrótowiec pełna nazwa rodzaj skrótowca BOR
PZU Polfa
8. Wstaw wskazany czasownik w odpowiedniej formie czasu przeszłego.
a) Organizacja Narodów Zjednoczonych (zorganizować)
…... konferencję na temat ochrony zasobów naturalnych.
b) W czasie zjazdu ONZ (ogłosić) ..., że rezultaty spotkania zostaną wkrótce opublikowane.
9. Uzupełnij skrótowcami (nie stosuj pełnej nazwy skrótowca).
a) Listonosz przyniósł pismo z (ZUS) …...
b) Mamy jutro spotkanie w (DKF) …...
c) Wielu ludzi zostało uratowanych dzięki (GOPR) …...
10. W podanych zdaniach zastosuj skróty.
a) Brakuje mi 60 groszy na picie.
…...
...
b) Profesor Kowalski został wyróżniony.
…...
...
c) Klasa druga ma dziś sprawdzian.
…...
...
d) W X wieku naszej ery Polska przyjęła chrzest.
…...
...
e) Według niego podane poniżej wiadomości niczym sie nie różnią.
…...
...
11. Stosując odpowiednie skróty zaadresuj kopertę do kolegi Janka Kowalskiego. Jego adres to Parkowo, ulica Długa numer 4 mieszkania 8.
12. Sformułuj zasadę pisowni kropek po skrótach.
• Kropkę stawiamy po skrótach
…...
...
13. W jakim słowniku będziesz szukać informacji?
- Co oznaczają wyrazy: altruizm?
- Jak należy mówić/; rodzynek czy rodzynka?
- Jak odmienia się wyraz: ksiądz?
- Jak napisać 'nie” z przysłówkami?
Grupa II
1. W którym szeregu znajdują się wyrazy tylko o znaczeniu obojętnym?
a) atom, paluch, chemia b) miłość, nienawiść, babsko c) zabawa, przygoda, dyskoteka d) kluczyk, krzyżówka, rebus
2. Uzupełnij tabelę i podkreśl formanty w wyrazach pochodnych.
wyrazy pochodne parafraza słowotwórcza granie
człowiek zajmujący się morzem łapka
cecha rzeczy zielonej nauczycielka
3. Za pomocą wskazanych przyrostków utwórz rzeczowniki. Napisz parafrazy słowotwórcze powstałych wyrazów.
przyrostek wyraz pochodny parafraza słowotwórcza
-isko …... ...
-arnia …... ...
-ik …... ...
-ość …... ...
4. Uzupełnij zdanie.
Za pomocą formantów -ec, -ek, -ak, -as można utworzyć nazwy
…..., a nazwy mieszkańców tworzymy używając
formantów …...
5. Od jakich wyrazów pochodzi słowo – gazomierz:
a) gaz, miernik
b) gazownik, mierzyć c) gazowy, pomiar d) gaz, mierzyć
6. W taki sposób dopasuj wyrazy z grupy a do tych z grupy b, aby powstały z nich wyrazy złożone. Wypisz je i nazwij ich rodzaj.
a) krótko, żywy, rzecz, Bogu, list b) widzieć, nosić, płot, miła, pospolita
7. Podaj pełne nazwy skrótowców i nazwij ich rodzaj.
skrótowiec pełna nazwa rodzaj skrótowca GOPR
Polfa ONZ
8. Wstaw wskazany czasownik w odpowiedniej formie czasu przeszłego.
a) NIK (ogłosić) …..., że kontrola w przedsiębiorstwie będzie kontynuowana.
b) Najwyższa Izba Kontroli (postanowić) …..., że wyniki kontroli zostaną ogłoszone w następnym tygodniu.
9. Uzupełnij skrótowcami (nie stosuj pełnej nazwy skrótowca).
a) Umówiliśmy się na dworcu (PKS) ………...
b) Od jakiegoś czasu przyglądam się z uwagą (WSiP) …...
c) Profesor Kowalski współpracuje z (UJ) ……...
10. W podanych zdaniach zastosuj skróty.
a) Mam 50 złoty na zakupy.
………
b) Major Kowalski został odznaczony orderem.
………
c) Klasa druga ma dziś sprawdzian.
………
d) W V wieku przed naszą erą wiele się wydarzyło.
………
e) Porównaj podane poniżej wiadomości.
……….
11. Stosując odpowiednie skróty zaadresuj kopertę do szanownego pana Jana Kowalskiego. Jego adres to Pieronkowo ulica Wąska numer 5 mieszkania 9.
12. Sformułuj zasadę stawiania lub nie kropek po skrótach.
• Kropkę stawiamy po skrótach
…...
...
13. W jakim słowniku będziesz szukać informacji?
- Co oznaczają wyrazy: dyrdymały, ceregielić się?
- Jak należy mówić/; rodzynek czy rodzynka?
- Jak odmienia się wyraz: kakao?
- Jak napisać wyraz bohater?
***********************************
ODPOWIEDZI:
SŁOWOTWÓRSTWO II – B 1. (1p) – c)
2. (5p)
wyrazy pochodne parafraza słowotwórcza granie to że ktoś gra
marynarz człowiek zajmujący się morzem łapka mała łapa
Zieleń 0 cecha rzeczy zielonej nauczycielka kobieta nauczyciel
3. (8p) (przykładowe odpowiedzi)
-isko składowisko miejsce gdzie się coś składa -arnia spalarnia miejsce gdzie się spala
-ik fotelik mały fotel
-ość otyłość cecha kogoś otyłego
4. (2p)
Za pomocą formantów -ec, -ek, -ak, -as można utworzyć nazwy nosicieli cech, a nazwy mieszkańców tworzymy używając formantów -ak, -anin, -czyk, -ik.
5. (1p) – d)
6. (5p)
• krótkowidz – złożenie
• żywopłot – złożenie
• rzeczpospolita – zrost
• Bogumiła – zrost
• listonosz – złożenie
7. (6p)
skrótowiec pełna nazwa rodzaj skrótowca
GOPR Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe głoskowiec Polfa Polska Farmacja sylabowiec
ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych literowiec
8. (2p) a) ogłosił b) postanowiła
9. (3p) a) PKS-u.
b) WSiP-owi.
c) UJ-em.
10. (5p)
a) Mam 50 zł na zakupy.
b) Mjr Kowalski został odznaczony orderem.
c) Kl. druga ma dziś sprawdzian.
d) W V w. p. n. e. wiele się wydarzyło.
e) Por. podane poniżej wiadomości.
11. (3p)
Sz. P. Jan Kowalski Pieronkowo
ul. Wąska nr 5 m. 9
12. (2p)
• Kropki nie stawiamy po skrótach zawierających początek i koniec wyrazu w mianowniku.
• Kropkę stawiamy po skrótach, które są początkową literą lub początkowymi literami skracanego wyrazu.
