Jakie uczucia wywołuje egzotyka dalekich lądów.
Redagujemy opis przeżyć wewnętrznych
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna treść lektury,
• zna zasady redagowania opisu przeżyć wewnętrznych,
• zna znaczenie takich pojęć, jak subiektywizm, obiektywizm.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• formułować wnioski na podstawie tekstu literackiego,
• selekcjonować treści,
• określić stany emocjonalne i opisać uczucia,
• redagować opis przeżyć wewnętrznych.
2. Metoda i formy pracy
Praca z tekstem, drama.
3. Środki dydaktyczne
Tekst powieści, słownik wyrazów bliskoznacznych.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od ćwiczenia będącego wstępem do dramy znanego pod nazwą pomnik, zastygły obraz. Podczas tego ćwiczenia wykorzystuje się technikę stop klatki, która polega na zatrzymaniu ruchu dzieci na określony znak prowadzącego.
Nauczyciel prosi uczniów o zajęcie dowolnych miejsc w sali. Na jego znak uczniowie mogą swobodnie przechadzać się po sali aż do momentu, kiedy usłyszą hasło nauczyciela, który będzie wypowiadał nazwy różnych stanów, uczuć, np. strach, przyjaźń. Uczniowie mają za pomocą gestów, ustawienia swego ciała zbudować obraz ilustrujący to uczucie.
Następnie prowadzący kończy ćwiczenie i prosi o odpowiedź na następujące pytania:
Czy łatwo wyrazić uczucie, nie używając słów?
O czym myślałeś w czasie wykonywania ćwiczenia?
Czy powtarzając to ćwiczenie, zaprezentowałbyś ten sam obraz?
Po wypowiedziach uczniów można pokusić się o wniosek, że opisywanie uczuć jest bardzo trudną sztuką i dlatego warto pracować nad tą umiejętnością.
a) Faza realizacyjna
Nauczyciel przedstawia uczniom cel lekcji, którym jest przygotowanie opisu przeżyć wewnętrznych bohatera. Aby przygotować taki opis, uczniowie muszą ustalić wydarzenia, które miały wpływ na Robinsona.
Przygotowują więc listę zdarzeń z okresu pobytu na wsypie. Następnie do tych zdarzeń dopisują emocje, jakie mogły towarzyszyć bohaterowi.
Notatkę można zrobić w formie tabelki.
ZDARZENIE EMOCJE
przebudzenie na wyspie po katastrofie statku niepewność, lęk, zdziwienie, poczucie zagubienia
obejrzenie wyspy przerażenie, fascynacja, radość, zaskoczenie
pierwsze próby budowania własnego domu i
gospodarstwa zniechęcenie, przerażenie, smutek, niemoc,
poczucie bezradności
oswojenie zwierząt radość, zadowolenie, odzyskanie wiary w siebie
spotkanie Piętaszka szczęście, entuzjazm
wybudowanie domu zadowolenie, wzruszenie, poczucie spełnienia i bezpieczeństwa, radość, satysfakcja
lektura Biblii ukojenie, spokój, nadzieja
spotkanie z tubylcami strach, obawa, przerażenie, niepewność
poznawanie natury wyspy zachwyt, zauroczenie, olśnienie, radość
Następnie uczniowie otrzymują słowniki wyrazów bliskoznacznych i wyszukują z nich wyrazy bliskoznaczne i określenia wypisanych wcześniej emocji.
niepewność – niepokój; lekki, tłumiony, gorączkowy, przeszywający;
lęk – obawa, strach; spoglądać lękliwie, nieśmiało tchórzliwie, z wielką obawą;
przerażenie – strach, trwoga, przestraszenie, zatrwożenie, panika;
fascynacja – oczarowanie, olśnienie, urok;
zniechęcenie – niechęć, apatia, załamanie, przygnębienie;
smutek – przygnębienie, zmartwienie, troska, melancholia;
radość – zadowolenie, wesołość;
zadowolenie – radość, szczęście, satysfakcja, przyjemność;
szczęście – pomyślność, idylla;
entuzjazm – zapał, uniesienie, uwielbienie, zachwyt;
wzruszenie – rozczulenie, poruszenie, przejęcie, egzaltacja;
zachwyt – podziw;
zauroczenie – oczarowanie;
olśnienie – oczarowanie, zachwyt;
Warto podkreślić, że emocje towarzyszące Robinsonowi były jego odczuciami subiektywnymi, to znaczy przypisanymi jemu, wynikającymi z jego doświadczeń.
a) Faza podsumowująca
Następnie nauczyciel omawia plan opisu przeżyć wewnętrznych.
Należy zwrócić uwagę uczniów na dobór określeń emocji, jakie towarzyszyły pobytowi Robinsona na egzotycznej wyspie.
5. Bibliografia
1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1993.
2. Defoe D., Robinson Crusoe, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1999.
3. Słownik wyrazów bliskoznacznych, pod red. S. Skorupki, wyd. XXII, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995.
6. Załączniki
Zadanie domoweNapisz wypracowanie: Robinson na bezludnej wyspie – opis przeżyć wewnętrznych.
Praca powinna liczyć przynajmniej 20 zdań pojedynczych.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 6.
