JAN TEUCHMANN, ZBIGNIEW POŹNIAK
WPŁYW HIBERNACJI FIZYKALNEJ I FARMAKOLOGICZNEJ NA ZACHOWANIE SIĘ ZWIERZĄT W WYSOKICH TEMPERATURACH
Z Zakładu Farmakologii A. M. w Gdańsku
i z Zakładu Fizjologii i Higieny Centralnego Instytutu Ochrony Pracy w Warszawie Kierownik: prof. dr J. Teuchmann
Przyjmując możliwość istnienia pewnej analogii między wstrząsem a udarem cieplnym chcieliśmy zaobserwować wpływ na udar cieplny za- biegów hibernacyjnych oraz szeregu środków farmakologicznych, które są stosowane w zapobieganiu i leczeniu wstrząsów. Zastosowaliśmy ochła-
dzanie, largaktil, rezerpinę, kortyzon, ACTH, DOCA, przyzwyczajanie do
przebywania w wyższej temperaturze otoczenia, glikozę, środki przeciw- gorączkowe.CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA
Doświadczenia wykonywano na myszkach. Udar cieplny wywoływano wstawiając myszki do cieplarki, w której podnoszono stopniowo tempe- rature do 45° C w ciągu 30 minut. Temperaturę tę utrzymywano w dal- szym ciągu doświadczenia. Czas przeżycia myszek kontrolnych i doświad- czalnych obliczano od momentu osiągnięcia temperatury 45” C do chwili wystąpienia udaru cieplnego. Dla określenia istotności wyników wykonano
obliczenia opierając się na pracy S. Kollera i Г. Zeylanda.
Doświadczenia z grupy oznaczonej nr 1 — hipotermia. Wykonano 16 serii doświadczeń na 154 myszkach. Myszki podzielono na 4 srupy.
Pierwszą grupę myszek trzymano w lodówce w temperaturze --7' C przez 1,5 godz., drugą przez 6 godz., trzecią przez 10 godz. Po oziębianiu myszki
wstawiano w sposób opisany powyżej do cieplarki wraz z równą ilością myszek kontrolnych. Odnotowywano czas przeżycia w minutach myszek
kontrolnych i uprzednio oziębianych. Wyniki opracowywano matematycz- nie. Podobnie postępowano we wszystkich następnych doświadczeniach(ryc. 1).
Wniosek. Hipotermia zastosowana u myszek przed narażeniem ich na działanie wysokiej temperatury otoczenia przyspiesza wystąpienie udaru
cieplnego.
A.poterma
7 / / Mn
Largaktil Rezerpina
512. 683min > 7
ania Jb min 499 min 960
40min
338
/ 2 3
Ryc. 1. Ryc. 2.
Ryc. 1. Słupek — linie poziome — czas przeżycia myszek kontrolnych w cieplarce w temp. 45°C. Stupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce poddanych uprzednio hipotermii. Liczby umieszczone obok słupków oznaczają grupę doświad- czalną (zgodnie z opisem w tekście), nad słupkiem — czas przeżycia myszek w mi-
nutach.
Fig. 1. Column with level striation — time of survival of cantrol animals in an incu- bator at 45°C. Column without striation — survival time in an incubator of mice previously subjected to hypothermia. The numbers beside the columns indicate the experimental group (as indicated in the text), and those above the columns, the
survival time of mice in minutes.
Ryc. 2. Stupek — linie poziome — czas przezycia myszek kontrolnych w cieplarce Stupek bez linii — czas przezycia myszek w cieplarce po podaniu: 1) 5 mg/kg,
2) 2,5 mg/kg largaktilu i 3) 0,5 mg/kg rezepiny.
Fig. 2. Column with level striation — time of survival of control animals in an incubator. Column iwthout striation — survival time in an incubator of mice recei-
ved beforehand 1) 5 and 2) 2.5 mg/kg of largactil, and 3) 0.5 mg/kg of reserpine.
Doświadczenia z grupy oznaczonej nr 2 — largaktil, rezerpina. Wyko- nano 19 serii doświadczeń na 190 myszkach. Pierwszej grupie podano 5 mg/kg wagi, drugiej 2,5 mg/kg wagi largaktilu, trzeciej 0,5 mg/kg wagi
rezerpiny (ryc. 2). Dalszy tok postępowania opisany powyżej.
Wniosek. Hibernacja farmakologiczna wywołana podaniem largaktilu lub rezerpiny przyspiesza wystąpienie udaru cielpnego.
Doświadczenia z grupy oznaczonej nr 3 — kortyzon, DOCA, ACTH.
Wykonano 30 serii doświadczeń na 358 myszkach. Pierwszej grupie po-
dano 0,7 mg/kg kortyzonu, drugiej podawano taką dawkę kortyzonu przez 3 tygodnie, trzeciej grupie podawano 0,7 mg/kg kortyzonu z largaktilem(2,5 mg/kg), czwartej — 0,14 mg/kg DOCA i piątej — 0,35 mg/kg ACTH.
(Ryc. 3 a).
Kortyzon к largaktil Kortyzon
rty |
Jednorazowo Prrezsiyg „i, ak / DOCA ACTH 338 _ *largaktil
26,7 290180 279 TS 25
03 2352) 24,5 30
16,6 19,
/ 3 4 5 / 2
Ryc. 3a. Кус. 36.
Ryc. 3a. Słupek — linie poziome — czas przeżycia myszek kontrolnych w ciepiarce.
Słupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce, którym podano: 1) jednora- zowo 0,7 mg/kg kortyzonu, 2) podawano przez 3 tygodnie 0,7 mg/kg kortyzonu, 3) jednorazowo 0,7 mg/kg kortyzonu i 2,5 mg/kg largaktilu, 4) 0,14 mg/kg dezoksy-
kortykosteronu i 5) 035 mg/kg ACTH.
Fig. 3a. Column with level striation — survival time of control animals in an incu- bator. Column without striation — survival time in an incubator of mice which received 1) cortisone in a single 0.7 mg/kg dosis, 2) 0.7 mg/kg of cortisone over 3 weeks, 3) cortisone + largactil in a single 0.7 and 2.5 mg/kg dosis, 4) desoxycor-
ticosterone 0.14 mg/kg, and 5) ACTH 0.35 mg/kg.
Ryc. 3b. Słupek — linie poziome — czas przeżycia myszek kontrolnych. Słupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce po podaniu: 1) 2,5 mg/kg largaktilu,
2) 0,7 mg/kg kortyzonu i 2,5 mg/kg largaktilu.
Fig. 3b. Column with level striation — time of survival of control animals. Column without striation — survival time in an incubator of mice after administration of:
1) largactil, 2.5 mg/kg and 2) cortisone, 0,7 mg/kg + largactil, 2.5 mg/kg.
Wniosek. Podanie myszkom kortyzonu przed wywołaniem udaru ciepl- nego oddala czas wystąpienia udaru.
Podawanie kortyzonu przez dłuższy okres czasu powoduje wcześniejsze
wystąpienie udaru.
Podanie myszkom largaktilu (doświadczenie nr 2) powoduje szybsze wy-
stąpienie udaru. Udar ten nie występuje wcześniej u myszek, które otrzy-
mały largaktil, jeżeli podaje się go łącznie z kortyzonem (гус. ЗБ).
Dezoksykortykosteron nie wpływa na przedłużenie czasu przeżycia w wysokiej temperaturze otoczenia.
ACTH oddala czas wystąpienia udaru cieplnego.
Doświadczenie z grupy oznaczonej nr 4 — przyzwyczajanie do przeby-
wania w wysokiej temperaturze otoczenia. Wykonano 10 serii doświad-
czeń na 62 myszkach. Pierwszą grupę myszek umieszczano w cieplarce w temperaturze +27” C na przeciąg 24 godz., drugą umieszczono w cie- plarce przez 1 dni na przeciąg 30 minut. Temperaturę w cieplarce zwięk-szano od +29°C do 41?C codziennie o 2. Trzecią umieszczano w cie-
plarce o temperaturze +30 C na przeciąg 12 dni. Czwartą umieszczono w cieplarce o temperaturze 30? C na 5 godzin dziennie w ciągu 8 dni. Tej ostatniej grupie myszek podawano na 30 min. przed wstawieniem do cie- plarki 0,7 mg/kg kortyzonu (ryc. 4a).Wniosek. Krótkotrwałe przyzwyczajanie myszek do przebywania w wyż- szej temperaturze otoczenia nie przedłuża ich czasu przeżycia w wysokiej temperaturze otoczenia.
Natomiast dłużej trwające przyzwyczajanie myszek przedłuża ich czas
przeżycia w tych warunkach.Długotrwałe podawanie kortyzonu myszkom przebywającym przez sze-
reg dni w wyższej temperaturze otoczenia wywiera nieznaczny wpływ na przedłużenie czasu przeżycia tych myszek.Doświadczenia z grupy oznaczonej nr 5 — glikoza. Określono poziom cukru we krwi u myszek a) kontrolnych, b) poziom cukru we krwi my- szek, które ulegały udarowi cieplnemu, c) u myszek, które otrzymywały przez 7 dni po 2,7 mg/kg glikozy, d) u myszek, które otrzymywały glikozę w sposób podany wyżej, a u których wywołano udar cieplny. Poziom cu- kru oznaczano metodą Hagedorna. Następną grupę myszek [35], które otrzymywały przez 7 dni glikozę, wstawiano do cieplarki wraz z myszkami kontrolnymi celem określenia czasu wystąpienia udaru cieplnego (ryc. 5).
Normalny poziom cukru we krwi myszek oznaczany metodą Hagedorna wynosił średnio 94 mg”/o. U myszek poddanych działaniu wysokiej tem-
peratury, która wywołała udar cieplny poziom cukru obniżył się do war-
tości średniej 56 mg”/o. Poziom cukru u myszek, które otrzymywały przez7 dni glikozę wynosił średnio 162 mg%o. U myszek, którym podawano gli-
kozę i u których wywołano udar cieplny obniżył się do 114,4 mg'/o.Spadek poziomu cukru we krwi w obu przypadkach był do siebie zbli- żony (40,5%/0 i 39/0).
Wniosek. Udar cieplny występuje m. in. wówczas, jeżeli poziom cukru
we krwi zmniejszy się o około 40%. Jeżeli ustrój pozostawał uprzednio na
Przyzwyczajanie do wyższej temp
806514
J6,8
Jaf Przyzwycz. Przyzwyczajanie
+ kortyzon *kortyzon
430 Arzyzwyczajanie 430
402 38 17 380
Sf Kortyzon 16.6 26,7 312
Ryc. 4a,
3 4 7
Ryc. 4b.2 J
Ryc. 4a. Słupek — linie poziome — czas przeżycia myszek kontrolnych w cieplarce.
Słupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce, które przebywały: 1) przez 24 godz. w temp. 27°C, 2) przez 30 min. w temp. od 29°C do 41°C w ciagu 7 dni, 3) przez 12 dni w temp. 30°C, 4) przez 5 godz. w ciagu 8 dni w temp. 30°C po poda:-
waniu 0,7 mg/kg kortyzonu dziennie.
Fig. 4a. Column with level striation — time of survival of control animals in an incubator. Column without striation — survival time in an incubator of mice which remained 1) for 24 hours in a temperature of 27°C, 2) for 20 minutes in a temperature from 29°C to 41°C in the course of 7 days; 3) for 12 days in a temperature of 30°C, 4) for 5 hours in the course of 8 days in the temperature of 30°C after administration
of 0.7 mg/kg cortisone daily.
Ryc. 4b. Stupek — linie poziome — czas przezycia myszek kontrolnych w cieplarce.
Słupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce: 1) którym podano przed wy- wołaniem udaru 0,7 mg/kg kortyzonu, 2) które przyzwyczajano do przebywania w temp. 30”C w ciągu 12 dni i 3) które przyzwyczajano do przebywania w temp. 30°C
w ciągu 8 dni i codziennie podawano 0,7 mg/kg kortyzonu.
Fig. 4b. Column with level striation — time of survival of control animals in an incubator. Column without striation — survival time in an incubator of mice which:
1) received before eliciting the stroke 0.7 mg/kg of cortisone, 2) were trained over 12 days to a temperature of 30°C., 3) were trained over 8 days to a temperature
of 30°C, and received daily 0.7 mg/kg of cortisone.
Acta Physiologica Polonica — 21
diecie bogatej w węglowodany, udar cieplny występował później (przy
podobnym spadku poziomu cukru we krwi).
Podawanie glikozy wyraźnie przedłuża czas przeżycia zwierząt w wy- sokiej temperaturze otoczenia.
Doświadczenia z grupy oznaczonej nr 6 — salicylan sodu, antypiryna.
Wykonano 19 serii doświadczeń na 100 myszkach. Pierwszej grupie po-
GlikozQ Salicylan w A ntypiryna
434 sodu — 403
30,2
Lhe 2505 24210
Ryc. 5. Ryc. 6.
Ryc. 5. Słupek — linie poziome — czas przeżycia myszek kontrolnych w cieplarce.
Słupek bez linii — czas przeżycia myszek w cieplarce, które otrzymywały po 2,7 g/kg glikozy przez 7 dni.
Fig. 5. Column with level striation — time of survival of control animals in an incubator. Column without striation — time of survival in an incubator of mice
which received glucose in seven 2.7 g/kg daily doses,
Ryc. 6. Stupek — linie poziome — czas przezycia niyszek kontrolnych w cieplarce.
Stupek bez linii — czas przezycia myszek w cieplarce po podaniu: 1) 0,035 g/kg sali- cylanu sodu, 2) 13 mg/kg, 3) 65 mg/kg i 4) 130 mg/kg antypiryny.
Fig. 6. Column with level striation — time of survival of control animals in an incubator. Column without striation — time of survival in an incubator of mice which received prior to the experiment: 1) sodium salicylate, 0,035 g/kg, 2) 13 mg/kg,
3) 65 mg/kg and 4) antipyrine 130 mg/kg.
dano podskórnie 0,035 g/kg salicylanu sodu, drugiej — 13 mg/kg, trze- ciej — 65 mg/kg i czwartej 130 mg/kg antypiryny (ryc. 6).
Wniosek. Podawanie myszkom salicylanu sodu skraca ich czas przeżycia w wysokiej temperaturze otoczenia i przyspiesza wystąpienie udaru.
Antypiryna nie wywiera widocznego wpływu na czas przeżycia myszek
w wysokiej temperaturze otoczenia.OMÓWIENIE WYNIKÓW
Spośród wielu czynników patogenetycznych, które mogą doprowadzić do wystąpienia udaru cieplnego wybraliśmy, biorąc pod uwagę pewną
analogię ze wstrząsami, następujące wyniki: a) powstawanie produktów rozpadu tkanek takich jak: histamina, acetylocholina, pepton, polipeptydy, serotonina itp. [13, 17, 34]; b) uwzględniliśmy również towarzyszącą obutym zjawiskom niewydolność kory nadnerczy [7].
Biorąc pod uwagę wymienione czynniki mogące mieć wpływ na powsta- wanie wstrząsu i udaru cieplnego prześledziliśmy wpływ niektórych za- biegów stosowanych w wypadku wstrząsu w odniesieniu do udaru ciepl- nego: 1) wplyw hibernacji fizykalnej, 2) wptyw hibernacji farmakologicz- nej: a) largaktilu, b) rezerpiny, 3) wpływ kortyzonu, dezoksykortykoste- ronu, ACTH, 4) wpływ systematycznego przyswajania do przebywania w wyższej temperaturze otoczenia — udział hormonów kory nadnerczy, 5) wpływ glikozy, 6) wpływ środków przeciwgorączkowych (salicylanu
sodu, antypiryny).
1) Wpływ hibernacji fizykalnej. Oziębienie ustroju zastosowane w celu zapobiegania wystąpienia udaru cieplnego być może wywierałoby swe ochronne działanie, jeżeli przebiegałoby równolegle z jego trwaniem. Hi- potermia poprzedzająca wprowadzenie zwierząt w środowisko wysokiej
temperatury osłabia ich odporność. W czasie intensywnego chłodzenia
fizykalna termoregulacja nie wystarcza. Ustrój usiłuje uruchomić che- miczną termoregulację, polegającą na wzmożonej produkcji ciepła (dresz- cze, uruchomienie glikogenu itp.) [16, 24]. Zapewne organizm uprzednio intensywnie chłodzony jest mniej wytrzymały na działanie drugiego czyn- nika jakim jest wysoka temperatura.2) Wpływ hibernacji farmakologicznej. Largaktil w naszym przypadku
„narkotyzuje” ośrodek termoregulacji i jak podają niektórzy powoduje
„odłączenie” centralnego układu nerwowego od obwodowego układu ner- wowego wegetatywnego [б, 8, 12, 271]. Zmniejszać też może wrażliwość
zakończeń czuciowych utrudniając w ten sposób przechodzenie bodźca
z obwodu do centralnego układu nerwowego [4|. Te właściwości largaktilu prowadzą do osłabienia funkcji ośrodka termoregulacji. Zwierzę stało- cieplne reaguje wówczas na zmiany temperatury otoczenia jak zmienno-cieplne [6]. Myszki znajdujące się w wysokiej temperaturze otoczenia ule-
gały szybciej przegrzaniu i udarowi.Być może dołączyło się tu również wcześniejsze po largaktilu unieczyn- nianie funkcji enzymów, na skutek podwyższenia temperatury ciała [16].
Rezerpina m. in. działa na ośrodek termoregulacji prawdopodobnie tak
jak largaktil [23]. Wywołuje również u zwierząt stan zmienno-cieplności,
21*
co oczywiście w ustrojach o stałej ciepłocie doprowadza do zniesienia wła-
ściwości obronnych przed nadmiernym ogrzewaniem czy chłodzeniem.Badania M. A. Fmka i in., według których reakcje anafilaktyczne u my-
szek przebiegają z uwalnianiem się serotoniny, a nie histaminy, nasuwają jeszcze inną interpretację tych zjawisk. Rezerpina mogłaby znosić dzia- łanie wstrząsowe serotoniny, która wyzwoliła się pod wpływem działania wysokiej temperatury otoczenia. Przypuszczenie to nie znalazło potwier- dzenia w naszych eksperymentach.3) Wpływ kortyzonu, dezoksykortykosteronu i ACTH. W okresie dzia- łania czynnika szkodliwego (stressora) na ustrój dochodzi do wyzwalania
się hormonów kory nadnerczy. Hormony te uzupełniają lub wyzwalają reakcję adaptacyjną ustroju skierowaną przeciwko potencjalnym czynni-kom szkodliwym (stressorom) wywołującym chorobę. Hormony te zwano
hormonami adaptacyjnymi. Są one fizjologiczną składową organizmu.W okresie stressu poziom tych hormonów wzrasta. Jeżeli stress jest ciężki
może dojść do osłabienia wydolności kory nadnerczy. Wówczas konieczna jest terapia zastępcza hormonami kory, aby sprostać wymogom stressu [7, 33]. W czasie działania wysokiej temperatury na organizm początkowo dochodzi do wzrostu poziomu hormonów adaptacyjnych, potem do ich spadku na skutek rozwijającej się niewydolności kory nadnerczy (okres udaru cieplnego). Dlatego podanie z zewnątrz w tym okresie hormonów kory nadnerczy lub pobudzenie kory do ich wytwarzania staje się nieraz czynnikiem decydującym o życiu. Zostało to również potwierdzone na-szymi doświadczeniami. Podanie kortyzonu jak i ACTH przedłużało re-
akcję adaptacyjną organizmu na działanie czynnika szkodliwego i utrzy- mywało zwierzę przy życiu przez dłuższy czas w warunkach nadmiernie wysokiej temperatury otoczenia.Podawanie kortyzonu przez dłuższy czas powodowało osłabienie funkcji kory nadnerczy, blokowanie wydzielania ACTH z przysadki [3, 7] oraz znane ogólnie osłabienie sił obronnych ustroju. Prawdopodobnie dlatego udar cieplny w tych warunkach występował szybciej.
Kortyzon podany z largaktilem opóźniał wystąpienie udaru cieplnego
„neutralizując” ujemny wpływ largaktilu. Mogło być to dalszym dowo- dem, że kortyzon jest czynnikiem mobilizującym siły obronne ustroju w chwili załamania się jego stanu równowagi, że jest hormonem adapta- cyjnym.
W czasie trwania udaru cieplnego dochodzi do zaburzeń w izojonii. Roz- pad sympleksów glikogenowo-potasowych prowadzi do uwalniania się po-
tasu z komórek, a jego miejsce zajmuje sód [7]. Dezoksykortykosteron
winien usprawniać i regulować mineralną gospodarkę ustroju. Jednakże wcześniejsze wystąpienie udaru u myszek, które otrzymały DOCA nie po- twierdza naszych przewidywań.4) Wpływ systematycznego przyzwyczajania do przebywania w wyższej temperaturze otoczenia 1 udział hormonów kory nadnerczy. Obserwacje
poczynione przez D. Minard'a oraz Morehouse'a i Millera wykazały, że
człowiek przebywający w wyższej temperaturze otoczenia przez dłuższyokres czasu lepiej znosi te warunki niż człowiek nieprzyzwyczajony. Je- żeli natomiast stress jest zbyt gwałtowny dochodzi do ostrej niewydolności
kory nadnerczy [/, 33] i szybkiego wystąpienia udaru cieplnego.Myszki przyzwyczajane przez długi okres czasu do przebywania w wyż- szej temperaturze otoczenia, ulegają w późniejszym czasie udarowi ciepl- nemu niż myszki nieprzyzwyczajane. Być może w okresie przyzwyczaja- nia wytworzył się stan wzmożonej czynności kory nadnerczy, a tym sa- mym lepsze warunki dla wytwarzania się hormonów adaptacyjnych bio- rących udział w reakcji adaptacyjnej ustroju. Nasze doświadczenia są zgodne z obserwacjami wyżej wspomnianych autorów.
W okresie działania czynnika szkodliwego na ustrój tkanki wykazują zwiększone zapotrzebowanie na hormony kory nadnerczy. Jednak poda- wanie kortyzonu przez długi okres czasu zwierzętom narażonym na dzia-
łanie wysokiej temperatury nie przedłuża ich czasu przeżycia. W czasie
długotrwałego stosowania kortyzonu prawdopodobnie dochodzi do osła-bienia funkcji kory nadnerczy (,„rozleniwienia ). Kiedy ustrój znalazł się
w warunkach wysoce szkodliwych nie mógł reagować na te czynniki po- przez zwiększenie wytwarzania hormonów adaptacyjnych. W tych wa-runkach doszło łatwiej do powstania udaru cieplnego wobec hypofunkcji kory nadnerczy.
5) Wpływ glikozy. Nasze eksperymenty wykazały, co jest łatwo zrozu-
miałe, że poziom cukru we krwi podczas udaru cieplnego zmniejsza się o około 40%. Podawanie glikozy oddalało czas wystąpienia udaru ciepl- nego. Zapewne była ona źródłem energii i wody, oszczędzała glikogen ko-mórkowy i białka, zmniejszała zaburzenia gospodarki mineralnej komórki
w momencie konieczności przystosowania organizmu do wysokiej tempe- ratury otoczenia i wzmożonego spalania.6) Wpływ środków przeciwgorączkowych — salicylanu sodu i antypi- ryny. Salicylan sodu obok wpływu na termoregulację (obniżanie tempe- ratury ciała) ma hamować łączenie się antygenu z przeciwciałem, a tym samym nie dopuszczać do uwalniania się histaminy [15, 26]. W pewnym stopniu ma również pobudzać korę nadnerczy do wydzielania hormo- nów [9].
Przeprowadzone doświadczenia wykazały brak ochronnego wpływu tego środka. Przypuszczalnie gwałtowne podwyższenie temperatury otoczenia uniemożliwia uruchomienie fizykalnej termoregulacji posługującej się
m. in. grą naczyń obwodowych, zwiększeniem pocenia. Antypiretica po-
wodują niewątpliwie pewną narkozę ośrodków termoregulacji, co przy-
czynia się do przyspieszenia wystąpienia udaru cieplnego.Typ regulacji temperatury ciała w hipotermii i w hyperpyreksji (go- rączce) jest odmienny [30]. Stosowanie antypiryny w przypadkach hiper-
termii nie przynosi pomyślnych efektów.
WNIOSKI
Hibernacja fizykalna (oziębianie) i farmakologiczna (largaktil, rezer-
pina), długotrwałe podawanie kortyzonu, podawanie salicylanu sodu po-
wodują wcześniejsze wystąpienie udaru cieplnego.Dezoksykortykosteron i środki przeciwgorączkowe pozostają bez wpływu na czas przeżycia w wysokiej temperaturze.
Stosowanie hormonów adaptacyjnych takich jak kortyzon i ACTH, po-
dawanie glikozy oraz systematyczne przyzwyczajenie do przebywania
w wysokiej temperaturze opóźniają wystąpienie udaru cieplnego.Я. Тойхман, *;. IIo38HAR
ВЛИЯНИЕ ФИЗИЧЕСКОЙ И ФАРМАКОЛОГИЧЕСКОЙ ГИБЕРНАЦИИ НА ПОВЕДЕНИЕ ЖИВОТНЫХ В ВЫСОКОЙ ТЕМПЕРАТУРЕ
Содержание
Некоторые симптомы тепловых ударов напоминают явления шока. Авторы иссле- довали действие ряда приемов и фармакологических средств рекомендованных для
предотвращения и лечения шока при тепловом ударе.
Гипотермия сопровождалась противоположным результатом по сравнению с ее действием при шоке. Она ускоряла наступление теплового удара.
Фармакологическая гибернация с применением ларгактила или резерпина тоже ускоряла развитие удара. Средства эти приводят центр терморегуляции в состоя- ние ‚наркоза,,.
Кортизон и АКТГ отсрочали наступление теплового удара, повидимому благо- даря влиянию на адаптационную реакцию организма.
В то время применение кортизона в течение более длительного периода облег- чало развитие удара, по всей вероятности в результате блокирующего влияния на выделение АКТГ и вторичной гипофункции коры надпочечников.
Систематическое приучение к пребыванию в повышенной температуре охраняет перед развитием удара, как полагается приводя к гипертрофии и повышенной функции коры надпочечников.
Дезоксикортикостерон не проявлял влияния на переживание животных при по- вышенной температуре окружающей среды.
Во время теплового удара содержание сахара в крови падает на 40%. Примене- ние глюкозы отсрочало появление удара.
Жаропонижающие средства не влияют на развитие удара, а салициловый на- трий даже ускорял его наступление.
Результаты экспериментов были разработаны математически и в работе при-
‚водится их толкование.
J. K. Teuchmann, Zb. Poźniak
EFFECT OF PHYSICAL AND PHARMACOLOGICAL HIBERNATION ON THE BEHAVIOUR OF ANIMALS IN HIGH TEMPERATURES
Summary
The authors undertook investigations in order to establish the effects of applying certain practice of hibernation and certain pharmacological substances as preventive or curative agents in cases of heat-stroke.
Certain symptoms observed in connection with heat-stroke resemble those which occur, e.g., in cases of shock due to traumatie, haemorrages, burns or anaphylaxis.
Thus it seemed probable that both phenomena might be of similar origin. This was the reason why authors chose such applications of hibernation and such pharmaco- logical substances as are usually applied in preventing and treating shocks, — in order to investigate their effect in cases of heat-stroke.
Application of physical hibernation (hypothermy) brought results altogether contrary to those obtained when applyied to cases of shock, ie, it promotes the occurence of heat-stroke. Cooling might exert a preventive effect when taking place simultaneously with the duration of the shock. In our instance, a simultaneous action upon the organism of both, heat and cold, is out of the question.
Pharmacological hibernation, achieved by administering chloropromazine or reser- pine also led to an earlier occurrence of heat-stroke. These drugs bring about a con- dition of „narcosis” of the body's center of heat control (termoregulations c.). Any living being in such a state, when placed in an increased temperature of sur- roundings, assumes this higher temperature quicker and is subject to earlier over- heating.
Cortisone and ACTH, administrated once, did guard against heat-stroke, likely due to the part they play as adaptation hormones in protein and carbohydrate metabolism.
On the other hand, administering cortisone during an extended period hastens the occurrence of heat-stroke leading, presumably due to the ACTH's blocking action upon secretion, to a hypofunction of the adrenal cortex.
The systematic practice of existing in surroundings of higher temperature safe- guards any living being against the occurrence of strokes, probably owing to hyper-
trophy and hyperfunction of the adrenal cortex.
Desoxycorticosterone (DOCA) proved to be without influence upon the time of survival of experimental animals kept at high temperatures.
During a heat-stroke the sugar content in the blood drops about 40%. The admi- nistration of glucose, intended to restore the sugar level to normal, retarded the occurrence of a stroke. After administration of glucose, disturbances of cell meta- bolism used to occur later and less violently.
Attemps of administering antihistaminics and antipyretics failed to yield favou- rable results. Sodium salicylate even accelerated the occurrence of strokes.
The authors have compiled the results of their experiments in the form of statis- tics; they also presented their interpretation and added suggestions as to utilization of the experimental data in instances of heat-stroke.
WDH a u
17.
18.
19.
20.
Вл.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
PIŚMIENNICTWO Beck L., Redick T.: Am. J. Physiol., 1955, 183, 596.
Beck L., Redick T.: Proc. Soc. Exper. Biol. Med., 1956, 92, 851—855.
Benstz W.: Acta Cardiologica, 1957, 12, 250—257.
Bondy Ph. K.: The Adrenal Glands zob. Becson P. i in.: Year Book of Medicine 1957—1958, 615—638.
Bóbr J., Ptak W.: Pol. Tyg. Lek., 1955, 10, 19, 20.
Bóbr J., Rembiesa R.: Pol. Tyg, Lek., 1956, 11, 1057—1059.
Charvat J.: Kortygeny, kortykoidy. Zob. Charvat J.: Hormony sterydowe. War- szawa, PZWL 1953, 127—194.
Chruściel T.: Postępy Wiedzy Medycznej, 1955, 2, 59—70.
. Coste M., Bourel M.: La Presse Medicale, 1953, 61, 979—982.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Czarnecki E., Jedynkiewicz Z.: Acta Physiol. Polon., 1957, 8, 304—307.
Czarnecki E.: Acta Physiol. Polon., 1958, 9, 41—65.
Decourt Ph. i in.: Comp. Rend. Soc. Biol., 1953, 147, 1605—1609.
Dekański J.: J. Physiol., 1947, 106, 33.
Delorme E.: Lancet, 1952, 2, 914.
Drill V. Zob. Drill V.: Pharmacology in Medicine, McGraw-Hill, 1954, 20 (1—20), 17.
Evans C. Zob. Evans C.: Principles of Human Physiology. J. A. Churchill, 1949, 1034.
Fink M.: Proc. Soc. Exp. Biol, Med., 1956, 92, 673.
Fournel J.: C. R. Soc. Biol., 1952, 146, 561.
Friedman E. i in.: Am. J. Physiol. 1956, 185, 521—527,
Hershey S. i in.: Surgery, Gynecology and Obstetrics, 1955, 101, 431—436.
Horvath S. i in.: Am. J. Physiol., 1956, 185, 505.
Koller S.: Graphische Tafeln zur Beurteilung statistischer Zahlen. Darmstadt 1953.
Kiersz J. i in.: Acta Physiol. Polon., 1957, 8, 379—380.
Laborit H., Huguenard P.: J. de Chirurgie, 1951, 67, 631---640.
Laborit H., Huguenard P.: La Presse Medicale, 1951, 59, 1329.
Lepper M. i in.: Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 1952, 74, 254.
Lukasik I.: Pol. Arch. Med. Wew., 1956, 26, 103.
Millican R., Stollman E.: Am. J. Physiol., 1956, 185, 195.
Minard D.i in.: J.A.M.A., 1957, 165, 1813—1818.
Moeller K.: Antipyretica. Zob. Moeller K.: Pharmakologie, Benno Schwabe Co.
Verl., Basel 1947, 435.
Morehouse L., Miller A. Zob. Morehouse L., Miller A.: Physiology of Exercise, Mosby Company, St. Louis 1948, 316, 192,
Ortowski W.: Glikokortykosteroidy. Hormony glikoproteinowe. Ostra niewydol- ność kory nadnerczy. Zob. Orłowskż W.: Nauka o Chorobach Wewnętrznych.
T. VIII. Warszawa, PZWL, 1957, 293, 357.
Richards J., Egdahl H.: Am. J. Physiol., 1956, 186, 435, Rosenthal S. i in.: J. Clin. Invest., 1957, 36, 38.
Semerau-Siemianowski S.: Nadnercza. Zob. Semerau-Siemianowski S.: Choroby Wewnętrzne, T. II. Warszawa, PZWL, 1952, 304—313.
. Shackmann R. i in.: Lancet, 1954, 2, 617.
AT, Zeyland J.: Metodologia naukowej pracy lekarskiej z uwzględnieniem statystyki.
Warszawa 1947, Lekarski Instytut Nauk.-Wyd.
Otrzymano dnia 20. X. 1959.
