Nazwa zajęć: Fizjologia i choroby zawodowe
Kod zajęć: NI – BHPiOP/14
Przynależność do grupy zajęć:
Rodzaj zajęć: kierunkowy
obowiązkowy
Kierunek studiów:
Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki
Forma studiów: niestacjonarne Specjalność (specjalizacja): BHPiOP Rok studiów: 2
Semestr studiów: 3
Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:
wykłady – 20 projekt – 10 seminarium – 10
Język/i, w którym/ch prowadzone są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS (zgodnie z programem studiów): 6
* – pozostawić właściwe 1. Założenia przedmiotu:
Celem przedmiotu jest wyposażenie studenta w kompetencje niezbędne do nauczania na kierunku studiów inżynieria bezpieczeństwa w aspekcie nauk inżynieryjno-technicznych i nauk społecznych w tym nauk o bezpieczeństwie. Zakres przedmiotu obejmuje problematykę bezpieczeństwa technicznego w aspekcie poznania i ustalenia praw rządzących fizyczną i psychiczną aktywnością człowieka, w różnych warunkach środowiskowych pracy oraz badaniami stanu czynnościowego ustroju człowieka podczas pracy w narażeniu na szkodliwe czynniki środowiska pracy, które mogą doprowadzić do powstania chorób zawodowych. Zdobyta przez studenta w trakcie zajęć wiedza daje mu kompetencje do identyfikacji czynników szkodliwych i rozpoznawania chorób zawodowych w warunkach środowiska pracy.
2. Odniesienie kierunkowych efektów uczenia się do form prowadzenia zajęć oraz sposobów weryfikacji i oceny efektów uczenia się osiągniętych przez studenta:
3. Treści programowe zapewniające uzyskanie efektów uczenia się (zgodnie z programem studiów):
Praca – definicja, pojęcia związane, klasyfikacja. Fizjologia, socjologia, psychologia, ergonomia – definicja, pojęcia związane, klasyfikacja. Charakterystyka parametrów fizycznych i psychicznych człowieka wpływająca na wydajność pracy. Wydatek energetyczny – definicja, pojęcia związane, klasyfikacja. Przykłady czynników szkodliwych i warunków pracy. Zagadnienia podstawowe z fizjologii i nauk pokrewnych. Ocena warunków pracy i elementów przestrzennych stanowiska pracy. Choroby zawodowe, choroby parazawodowe, choroby społeczne. Analiza przyczyn i skutków wybranych chorób zawodowych. Procedura rozpoznawania chorób
zawodowych.
4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS:
Objaśnienia:
* – praca własna studenta, należy wymienić formy aktywności, np. przygotowanie do zajęć, interpretacja wyników, opracowanie raportu z zajęć, przygotowanie do egzaminu, zapoznanie się z literaturą, przygotowanie projektu, prezentacji, pracy pisemnej, sprawozdania itp.
** – inne np. dodatkowe godziny zajęć 5. Wskaźniki sumaryczne:
liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia i studentów: 55/2
liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach związanych z prowadzoną w Politechnice Śląskiej działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów – w przypadku studiów o profilu ogólnoakademickim: 150/6
liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach kształtujących umiejętności praktyczne – w przypadku studiów o profilu praktycznym: -
liczba godzin zajęć prowadzonych przez nauczycieli akademickich zatrudnionych w Politechnice Śląskiej jako podstawowym miejscu pracy: 40
6. Osoby prowadzące poszczególne formy zajęć (imię, nazwisko, stopień naukowy lub stopień w zakresie sztuki, tytuł profesora, służbowy adres e-mail):
Piotr Mocek, dr inż. piotr.mocek@polsl.pl 7. Szczegółowy opis form prowadzenia zajęć:
1) wykłady:
szczegółowe treści programowe:
Podstawowe pojęcia z zakresy fizjologii pracy. Podział i rodzaje pracy. Podstawy antropometrii.
Parametry charakteryzujące sylwetkę człowieka i stanowisko pracy. Fizjologia mięśni i podstawy miomechaniki. Fizjologia układu oddechowego a ciężkość pracy. Odżywianie i znaczenie składników pokarmowych. Fizjologia układu krążenia a wydajność pracy. Określenie wielkości wydatku energetycznego w czasie pracy. Stres zawodowy a praca umysłowa. Termoregulacja a gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu. Wydolność fizyczna organizmu i kryteria jej oceny. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych środowiska pracy. Choroby zawodowe, parazawodowe i pracownicze.
Charakterystyka chorób zawodowych występujących w Polsce. Zgłaszanie chorób zawodowych i proces ich orzekania.
stosowane metody kształcenia, w tym metody i techniki kształcenia na odległość:
wykład połączony z prezentacją multimedialną
forma i kryteria zaliczenia, w tym zasady zaliczeń poprawkowych, a także warunki dopuszczenia do zaliczenia:
zaliczenie pisemne z możliwością podziału na partie materiału; obowiązuje zakres materiału z wykładów i seminariów; w przypadku nauki zdalnej zaliczenie w formie testu na PZE; warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej połowy punktów możliwych do zdobycia; warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego jest zaliczenie pozostałych form kształcenia: projektu i seminarium; liczba
terminów zgodnie z Regulaminem studiów.
organizacja zajęć oraz zasady udziału w zajęciach, ze wskazaniem czy obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa,
zgodnie z Regulaminem studiów obecność na wykładach nie jest obowiązkowa 2) seminarium:
szczegółowe treści programowe:
Budowa elementy i funkcje układu kostnego. Budowa elementy i funkcje układu mięśniowego. Budowa elementy i funkcje układu oddechowego. Budowa elementy i funkcje układu trawiennego. Budowa elementy i funkcje układu moczowego. Budowa elementy i funkcje układu krążenia i chłonnego oraz ich zaburzenia. Fizjologia układu nerwowego i narządy zmysłu. Zawodowe uszkodzenie słuchu. Choroby dróg oddechowych i płuc. Zatrucia zawodowe. Zespół wibracyjny. Choroby zawodowe skóry spowodowane czynnikami biologicznymi. Promieniowanie widzialne i jego następstwa. Ostry zespół przegrzania i jego następstwa. Przewlekłe choroby narządu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy. Choroby narządu głosu wywołane sposobem wykonywania pracy.
stosowane metody kształcenia, w tym metody i techniki kształcenia na odległość:
przygotowanie prezentacji multimedialnej i osobiste jej wygłoszenie bądź przedstawienie na PZE
forma i kryteria zaliczenia, w tym zasady zaliczeń poprawkowych, a także warunki dopuszczenia do zaliczenia:
w przypadku zajęć stacjonarnych: przygotowanie prezentacji i pytania sprawdzające wiedzę studenta w trakcie wygłaszania prezentacji; student otrzymuję ocenę z prezentacji i z wiedzy sprawdzającej. Ocena z seminarium jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych uzyskanych za wygłoszoną prezentację i przygotowane sprawozdanie oraz oceny z wiedzy sprawdzającej. W przypadku nauki zdalnej zaliczenie seminarium odbywa się w formie testu na PZE z wszystkich zajęć seminaryjnych, warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej połowy punktów możliwych do zdobycia oraz przygotowanie prezentacji z danego tematu i sprawozdania; Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego z przedmiotu jest zaliczenie seminarium; liczba terminów zgodnie z Regulaminem studiów.
organizacja zajęć oraz zasady udziału w zajęciach, ze wskazaniem czy obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa,
zgodnie z Regulaminem studiów obecność na seminariach jest obowiązkowa 3) projekt:
szczegółowe treści programowe:
Zaprojektowanie wybranego stanowiska pracy i porównanie go z warunkami rzeczywistego środowiska pracy. Analiza zagrożeń na wybranym stanowisku pracy metodą: Preliminary Hazard Analysis (PHA) i Job Safety Analysis (JSA). Optymalizacja stanowiska pracy. Wyznaczanie wydatku energetycznego na wybranym stanowisku pracy i obliczenie zapotrzebowania kalorycznego pracownika.
stosowane metody kształcenia, w tym metody i techniki kształcenia na odległość:
wykorzystanie metod analizy matematycznej i statystycznej do zaprojektowania optymalnego stanowiska pracy , opracowanie i przedstawienie wyników w formie osobistej bądź na PZE
forma i kryteria zaliczenia, w tym zasady zaliczeń poprawkowych, a także warunki dopuszczenia do zaliczenia:
w przypadku zajęć projektowych: opracowanie sprawozdania z projektu i pytania sprawdzające wiedzę studenta w trakcje obrony projektu; student otrzymuję ocenę z poprawnej interpretacji wyników prowadzonych badań oraz wiedzy sprawdzającej. Ocena z projektu to jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych ocen uzyskanych za opracowanie wyników badań i przygotowanego sprawozdanie oraz oceny z wiedzy sprawdzającej. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego z przedmiotu jest zaliczenie projektu; liczba terminów zgodnie z Regulaminem studiów.
organizacja zajęć oraz zasady udziału w zajęciach, ze wskazaniem czy obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa,
zgodnie z Regulaminem studiów obecność na zajęciach projektowych jest obowiązkowa
8. Opis sposobu ustalania oceny końcowej (zasady i kryteria przyznawania oceny, a także sposób obliczania oceny w przypadku zajęć, w skład których wchodzi więcej niż jedna forma prowadzenia zajęć, z uwzględnieniem wszystkich form prowadzenia zajęć oraz wszystkich terminów egzaminów i zaliczeń, w tym także poprawkowych):
Warunkiem uzyskania oceny końcowej jest uzyskanie pozytywnej oceny z seminarium i projektu oraz uzyskanie zaliczenia z wykładu. Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych z wykładu, seminarium i projektu .
9. Sposób i tryb uzupełniania zaległości powstałych wskutek:
nieobecności studenta na zajęciach,
różnic w programach studiów osób przenoszących się z innego kierunku studiów, z innej uczelni albo wznawiających studia na Politechnice Śląskiej,
w przypadku nieobecności na seminarium bądź projekcie należy bezzwłocznie zgłosić ten fakt prowadzącemu zajęcia, który ustali zasady i termin odrobienia nieobecności na zajęciach; w przypadku różnic programowych należy na początku semestru zgłosić się do prowadzącego zajęcia, który ustali zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta.
10. Wymagania wstępne i dodatkowe, z uwzględnieniem sekwencyjności zajęć:
Niezbędna jest umiejętność pracy indywidualnej i pracy w zespole oraz korzystania z dostępnej literatury (akty prawne, normy techniczne, publikacje specjalistyczne, zasoby internetowe).
Niedopuszczalne jest korzystanie podczas kolokwium zaliczeniowego lub sprawdzianów cząstkowych z niedozwolonych środków komunikacji, urządzeń elektronicznych, telefonów, przygotowanych notatek itp.
W przypadku naruszenia tych zasad student może utrącić prawo do zaliczenia przedmiotu.
11. Zalecana literatura oraz pomoce naukowe:
Michajlik Aleksander, Ramotowski Witold „Anatomia i fizjologia człowieka” Wydanie 5 .Wyd. PZWL.
Warszawa 2009
Kazimierz Marek „Choroby zawodowe” Wyd. PZWL. Warszawa 2001
Jan Górski: „Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego Wydanie 2 .Wyd. PZWL. Warszawa 2008.
Ryszard Kubica: „Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej” Wydanie 3 Wyd. AWF Kraków., 1999 Praca zbiorowa pod red. D. Koradeckiej „Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, t. I i II.” Warszawa, CIOP, 1999
Jan Pióro: „Wypadki i choroby zawodowe w orzecznictwie sądowym” Wydawnictwo: Wiedza i Praktyka Warszawa 2010
Aleksandrowicz Ryszard, Ciszek Bogdan: „Mały atlas anatomiczny” Wyd. PZWL. Warszawa 2015
12. Opis kompetencji prowadzących zajęcia (np. publikacje, doświadczenie zawodowe, certyfikaty, szkolenia itp.
związane z treściami programowymi realizowanymi w ramach zajęć):
Dr inż. Piotr Mocek – wywodzi się z dziedziny nauk inżynieryjno-technicznych (studia jednolite magisterskie i doktoranckie), aktualnie reprezentuje także dyscyplinę nauki o bezpieczeństwie, specjalista w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; autorstwo ponad 60 publikacji naukowych i ponad 80 referatów naukowych, większość z zakresu inżynierii bezpieczeństwa; wieloletnie doświadczenie w pracy naukowej i dydaktycznej (badania naukowe, zajęcia dydaktyczne i prace dyplomowe) na uczelniach publicznych (od 1996 r.), w tym na kierunku studiów inżynieria bezpieczeństwa w Politechnice Śląskiej (od 2008 r.); aktywnie uczestniczy w procesie dyplomowania z zakresu inżynierii bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, promotor ponad 150 i recenzent ponad 100 prac dyplomowych na studiach pierwszego i drugiego stopnia. Wiedza teoretyczna wzbogacona o 25 letnie doświadczenie praktyczne zdobyte w przemyśle górniczym na wielu stanowiskach pracy od stażysty po dyrektora do spraw technicznych jednej z kopalń węgla kamiennego.
13. Inne informacje:
-
