Budowa i funkcje łodygi
Budowa pędu:
Nadziemną częścią rośliny,
składającą się z łodygi, liści, kwiatów i owoców, nazywamy pędem.
Stanowi przedłużeni korzenia, łodyga – głównym elementem pędu.
Podstawowe funkcje łodygi:
1. Utrzymuje w odpowiednim położeniu pozostałe części pędu.
2. Umożliwia przepływy wody z solami mineralnymi z korzeni do liści.
3. Transportuje produkty fotosyntezy z liści do pozostałych części rośliny.
4. Niekiedy służy do rozmnażania wegetatywnego.
Rodzaje łodygi:
Łodygi zielne:
- są delikatne i soczyste, a ponadto nietrwałe i obumierają jesienią.
Łodygi zdrewniałe:
- są trwałe, mają je drzewa i krzewy.
Budowa zewnętrzna łodygi:
Liście są osadzone na łodydze w pewnych odstępach.
Miejsca, z których biorą początek, są często zgrubiałe.
Nazywa się je węzłami.
Bezlistne odcinki łodygi znajdujące się między węzłami to międzywęźla.
Wzrost łodygi na długość i jej rozgałęzianie się następuje w miejscach, gdzie znajdują się pąki.
Pąk wierzchołkowy jest umiejscowiony na szczycie łodygi i decyduje o wzroście rośliny na długość (stożek wzrostu).
Pąki boczne najczęściej tworzą się w kątach liści i umożliwiają powstawanie gałęzi bocznych.
Budowa zewnętrzna łodygi:
Budowa wewnętrzna łodygi:
W budowie wewnętrznej łodygi wyróżniamy:
- skórkę (epidermę), która stanowi zewnętrzną okrywę łodygi.
Zaopatrzona w aparaty szparkowe odgrywa istotną rolę w procesie wymiany gazowej.
- - korę pierwotną (komórki miękiszowe).
- elementy walca osiowego, czyli wiązki przewodzące.
- Wiązki łyka i drewna w łodydze są zwykle ułożone naprzeciwlegle, czyli ze strony wewnętrznej drewno, a ze strony zewnętrznej łyko.
Budowa wewnętrzna łodygi:
Jak obliczamy wiek drzewa?
Rośliny o łodygach zdrewniałych mogą przyrastać na grubość.
W klimacie umiarkowanym komórki miazgi dzielą się wiosną i latem.
Komórki drewna powstające latem mają grubsze ściany komórkowe i są mniejsze aniżeli komórki drewna powstające wiosną.
Razem tworzą słoje przyrostu rocznego.
Przekształcenia łodygi:
Bulwy:
Krótkie, silnie zgrubiałe podziemne łodygi o ograniczonym wzroście.
Pełnią funkcje spichrzowe, przetrwalnikowe, służą także do rozmnażania wegetatywnego.
Wiosną z pąków bocznych ziemniaka, tak zwanych oczek, wyrastają nowe pędy nadziemne.
Przekształcenia łodygi:
Kłącza:
Wieloletnie podziemne łodygi o nieograniczonym wzroście, rosną zawsze równolegle do powierzchni gleby.
Mają skrócone międzywęźla,
a z ich węzłów wyrastają korzenie przybyszowe i łuskowate liście.
Pełnią funkcje spichrzowe i przetrwalnikowe.
Są także organami rozmnażania wegetatywnego.
Przekształcenia łodygi:
Rozłogi:
Specjalne odgałęzienia dolnej części nadziemnego pędu, płożące się po ziemi czy rosnące poniżej jej powierzchni.
Mają one wydłużone międzywęźla.
Służą także do rozmnażania wegetatywnego.
Przekształcenia łodygi:
Ciernie:
Są to sztywne, ostro zakończone igły.
Centrum każdego ciernia stanowi wiązka przewodząca.
Przekształcenia łodygi:
Łodygi czepne (wąsy):
Cienkie boczne odgałęzienia łodygi, stanowiące organy czepne.
Owijają się dookoła podpory, między innymi pnia drzewa.
