Raport za lata z wykonania Programu ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata

za lata 2018-2019

z wykonania

Programu ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego

na lata 2016-2020

Poznań, sierpień 2020

Raport wykonała:

mgr Agata Sibila

Starostwo Powiatowe w Poznaniu ul. Jackowskiego 18

60-509 Poznań

3

SPIS TREŚCI:

I. Wstęp ……… 4

II. Ochrona jakości powietrza ………. 5

III. Ochrona wód i ziemi ……….………. 35

IV. Prawidłowa gospodarka odpadami ………..……….. 56

V. Ograniczenie akustycznych zagrożeń środowiska ….……… 65

VI. Zapobieganie ponadnormatywnej emisji pól elektromagnetycznych ……… 69

VII. Ochrona przyrody ………..………. 71

VIII. Monitoring podmiotów korzystających ze środowiska ………. 73

IX. Edukacja ekologiczna ……….……… 77

X. Promocja walorów przyrodniczych i turystycznych powiatu ………. 88

XI. Podsumowanie ……….………. 93

4 I. Wstęp

W celu realizacji polityki ochrony środowiska, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska - nałożyła na organ wykonawczy powiatu obowiązek sporządzania powiatowych programów ochrony środowiska, które podlegają zaopiniowaniu przez organ wykonawczy województwa, a następnie są uchwalane przez radę powiatu.

W związku z powyższym w 2016 roku opracowany został „Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata 2016-2020”, który w dniu 29 czerwca 2016 r. Rada Powiatu w Poznaniu zatwierdziła uchwałą Nr XIX/243/V/2016.

Zgodnie z art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska, z wykonania programów sporządza się co 2 lata raporty, które przedstawia się radzie powiatu. Po przedstawieniu raportów radzie powiatu, są one przekazywane przez organ wykonawczy powiatu do organu wykonawczego województwa.

W 2018 roku sporządzono Raport za lata 2016 – 2017, dlatego celem tego Raportu jest przedstawienie stanu realizacji zadań zapisanych w Programie w latach 2018 – 2019.

W treści uwzględniono zarówno zadania ujęte w Programie, a także nim nie objęte, a zrealizowane.

Odnosi się do wszystkich działań, jakie zostały wymienione w tabeli 31 pt. „Harmonogram realizacji zadań wraz z ich finansowaniem” Programu.

Dane zawarte w Raporcie uzyskano od: pracowników Starostwa Powiatowego w Poznaniu, jednostek organizacyjnych Powiatu, gmin powiatu poznańskiego, spółek wodnych, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Poznaniu oraz danych zawartych na stronach m.in. Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu, Stowarzyszenia Metropolia Poznań.

5 II. Ochrona jakości powietrza

Wydawanie decyzji administracyjnych regulujących poziomy emisji i ograniczających te poziomy W ramach podejmowanych działań, w celu ochrony jakości powietrza, wydawane są m.in. decyzje administracyjne regulujące poziomy emisji i ograniczające te poziomy, ponieważ zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów z instalacji wymaga pozwolenia. Organem ochrony środowiska właściwym do wydania takiego pozwolenia jest także starosta. Pozwolenie jest wydawane na czas oznaczony, jednakże nie dłuższy niż 10 lat (a w przypadku pozwoleń zintegrowanych na czas nieoznaczony) i określa m.in.:

1) rodzaj i parametry instalacji istotne z punktu widzenia przeciwdziałania zanieczyszczeniom;

2) wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie większą niż wynikająca z prawidłowej eksploatacji instalacji, dla poszczególnych wariantów funkcjonowania;

3) maksymalny dopuszczalny czas utrzymywania się uzasadnionych technologicznie warunków eksploatacyjnych odbiegających od normalnych, w szczególności w przypadku rozruchu i wyłączania instalacji, a także warunki lub parametry charakteryzujące pracę instalacji, określające moment zakończenia rozruchu i moment rozpoczęcia wyłączania instalacji oraz warunki wprowadzania do środowiska substancji lub energii w takich przypadkach;

4) źródła powstawania albo miejsca wprowadzania do środowiska substancji lub energii;

5) charakterystykę miejsc wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza;

6) usytuowanie stanowisk do pomiaru wielkości emisji w zakresie gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza.

Określając w pozwoleniu warunki, o których mowa powyżej, ustala się rodzaje i ilość gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza, wyrażone:

1) w mg/m³ gazów odlotowych w stanie suchym w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, albo w kg/h, albo w kg na jednostkę wykorzystywanego surowca, materiału, paliwa lub powstającego produktu - dla każdego źródła powstawania i miejsca wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza; w przypadku gdy dla instalacji albo procesu technologicznego lub operacji technicznej, prowadzonych w instalacji, są ustalone standardy emisyjne, wielkość dopuszczalnej emisji wyraża się w pozwoleniu w jednostkach, w jakich wyrażone są te standardy;

2) w Mg/rok - dla całej instalacji.

Zgodnie z kompetencjami określonymi w Prawie ochrony środowiska, Starosta Poznański wydał w 2018 i 2019 roku po 38 takich pozwoleń.

6

Monitorowanie stanu środowiska na podstawie dostępnych wyników badań

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wykonuje corocznie ocenę jakości powietrza. Na jej podstawie dokonał klasyfikacji stref zarówno pod kątem ochrony zdrowia ludzi, jak i ochrony roślin, a następnie informacje te zawarł w wojewódzkich raportach z oceny poziomów substancji w powietrzu. Obecnie dostępny jest raport wojewódzki za rok 2018.

Celem prowadzenia rocznych ocen jakości powietrza jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref, w zakresie umożliwiającym:

- dokonanie klasyfikacji stref, według określonych kryteriów (poziom dopuszczalny substancji, poziom docelowy, poziom celu długoterminowego),

- uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach stężeń zanieczyszczeń na obszarze strefy, w zakresie umożliwiającym wskazanie obszarów przekroczeń wartości kryterialnych oraz określenie poziomów stężeń występujących na tych obszarach,

- wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w określonych rejonach (w zakresie możliwym do uzyskania na podstawie posiadanych informacji).

Województwo Wielkopolskie zostało podzielone na trzy strefy:

- Aglomeracja Poznańska – miasto Poznań w granicach administracyjnych miasta, - miasto Kalisz – miasto o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys.,

- strefa wielkopolska – pozostały obszar województwa wielkopolskiego.

Na terenie strefy wielkopolskiej znajduje się stanowisko pomiarowe położone w Borówcu, gm. Kórnik i Koziegłowach, gm. Czerwonak, gdzie prowadzone są pomiary ciągłe z zastosowaniem mierników automatycznych oraz Tarnowie Podgórnym przy ul. Zachodniej, gdzie pomiary prowadzi się metodą manualną.

Oceny jakości powietrza dokonano z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin. Wynikiem oceny jest zaliczenie do klas:

- do klasy A – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych,

- do klasy C - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie przekraczają poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe.

Ocena za 2019 rok wykonana ze względu na ochronę zdrowia ludzi przedstawia się następująco:

- roczna ocena jakości powietrza pod kątem dwutlenku siarki dokonywana jest z uwzględnieniem stężeń 1-godzinnych i 24-godzinnych. Ocenę wykonano na podstawie

7

pomiarów automatycznych. Wykorzystano również wyniki modelowania matematycznego.

Na żadnym stanowisku pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu. W związku z powyższym wszystkie strefy zaliczono do klasy A;

- roczna ocena jakości powietrza dla dwutlenku azotu dokonywana jest z uwzględnieniem stężeń 1-godzinnych i średnich dla roku. Ocenę wykonano na podstawie wyników pomiarów automatycznych, wykorzystano również wyniki modelowania matematycznego i obiektywnego szacowania. Stężenia średnie dla roku nie przekroczyły dopuszczalnego poziomu substancji − wahały się od 8 do 25 μg/m³. Na żadnym stanowisku pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu. W związku dotrzymaniem wymaganych prawem parametrów wszystkie strefy zaliczono do klasy A;

- w rocznej ocenie jakości powietrza dla tlenku węgla klasyfikacja opiera się na stężeniach 8-godzinnych kroczących, liczonych ze stężeń 1-godzinnych. Za podstawę klasyfikacji stref przyjęto pomiary automatyczne. Najwyższe stężenie 8-godzinne kroczące liczone ze stężeń 1-godzinnych odnotowano w Poznaniu przy ul. Dąbrowskiego, natomiast najniższe w Koninie;

stężenia wahały się od 1 do 3 mg/m³. W ocenie rocznej nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu substancji, w związku z tym wszystkie strefy zaliczono do klasy A;

- w przypadku ozonu O3 podstawę klasyfikacji stref stanowi parametr stężenie 8-godzinne, który odnosi się do poziomu docelowego (dopuszcza się 25 dni przekroczeń poziomu docelowego) oraz poziomu celu długoterminowego. Liczba dni z przekroczeniem poziomu docelowego w roku kalendarzowym uśredniana jest w ciągu kolejnych trzech lat, w tym wypadku z lat 2017 – 2019. Jak wynika z obliczeń – nie stwierdzono przekroczeń poziomu docelowego, w związku z powyższym wszystkie strefy zaliczono do klasy A. Natomiast w przypadku celu długoterminowego, stwierdzono przekroczenie wartości normatywnej 120 µg/m³ w odniesieniu do najwyższej wartości stężeń 8-godzinnych spośród średnich kroczących w roku kalendarzowym. W związku z tym wszystkie strefy zaliczono do klasy D2;

- w przypadku pyłu PM10 klasyfikacja opiera się na dwóch wartościach kryterialnych:

stężeniach 24-godzinnych i średnich dla roku. Ocenę wykonano na podstawie pomiarów automatycznych i manualnych. Wykorzystano również wyniki modelowania matematycznego i obiektywnego szacowania. Na 5 z 16 stanowisk prowadzących pomiary pyłu PM10 stwierdzono przekroczenie dopuszczalnej częstości przekroczeń dopuszczalnego poziomu dla 24 -godzin w roku kalendarzowym. Przekroczenia odnotowano na stanowiskach w Poznaniu przy ul. Dąbrowskiego, w Nowym Tomyślu, w Ostrowie Wielkopolskim, w Pleszewie oraz Wągrowcu. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekroczenia stężenia średniego dla

8

roku. Stężenia średnie w województwie wielkopolskim wahały się od 25 μg/m³ do 33 μg/m³. W związku z powyższym, na podstawie wyników pomiarów, wszystkim strefom, ze względu na stwierdzone przekroczenia dopuszczalnego poziomu substancji dla 24 godzin w roku kalendarzowym, przypisano klasę C;

- klasyfikacja jakości powietrza dla pyłu PM2,5 opiera się na jednej wartości kryterialnej – stężeniu średnim dla roku. Ocenę wykonano na podstawie pomiarów manualnych prowadzonych w: Poznaniu, Kaliszu i Pleszewie. Wykorzystano również wyniki modelowania matematycznego i obiektywnego szacowania. W strefie aglomeracja poznańska nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla pyłu PM2,5 (odnotowano stężenie pyłu 18 μg/m³). Nie stwierdzono również przekroczenia w strefie miasto Kalisz (stężenie pyłu wyniosło 20 μg/m³). W strefie wielkopolskiej także nie odnotowano przekroczenia poziomu dopuszczalnego – stężenie pyłu w Pleszewie wyniosło 24 μg/m³. W związku z powyższym wszystkim strefom przypisano klasę A;

- w rocznej ocenie jakości powietrza dla benzo(a)pirenu klasyfikacja opiera się na stężeniach średnich dla roku. Za podstawę klasyfikacji stref przyjęto wyniki oznaczeń stężeń benzo(a)pirenu w pyle PM10 z pomiarów manualnych oraz wyniki modelowania matematycznego i obiektywnego szacowania. W roku 2019 w województwie wielkopolskim wykonano pomiary w: Gnieźnie, Kaliszu, Lesznie, Nowym Tomyślu, Pile, Poznaniu, Ostrowie Wielkopolskim oraz w Wągrowcu. W ocenie rocznej na dwóch stanowiskach nie stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego substancji – otrzymane stężenia średnie roczne wahały się od 1 do 4 μg/m³. W związku z powyższym strefie miasto Kalisz przypisano klasę A, natomiast pozostałe strefy, z przekroczeniami poziomu docelowego, zaliczono do klasy C.

Inwestycje związane z ochroną powietrza

W odniesieniu do zadań inwestycyjnych podejmowano szereg działań, których celem było ograniczenie poziomów emisji. Jednym z nich była wymiana oświetlenia w pomieszczeniach biurowych znajdujących się w budynku Starostwa Powiatowego w Poznaniu, na energooszczędne oświetlenie LED z funkcją automatycznej korekty natężenia oświetlenia. Wymiany dokonano w grudniu 2019 roku za łączną kwotę 96 946,55 zł.

W dniu 16 października 2018 r. dokonano uroczystego otwarcia Centrum Kształcenia Praktycznego przy Zespole Szkół nr 1 w Swarzędzu (CKP). Realizacja centrum kosztowała 34 miliony

9

złotych, z czego 18 milionów Powiat Poznański otrzymał z Unii Europejskiej. W 18 specjalistycznych pracowniach CKP młodzież będzie uczyć się w 30 zawodach.

Z Centrum, zajmującego blisko 4 tysiące metrów kwadratowych, może korzystać nawet 400 osób. Oprócz pracowni, CKP posiada stację obsługi diagnostycznej, pracownię hotelowo- gastronomiczną – z pokojami, kuchnią i recepcją. W nowych pracowniach uczniowie kształcą się w zawodach: elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, monter mechatronik, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik automatyk, technik informatyk, tapicer, stolarz, technik hotelarstwa, technik żywienia i usług gastronomicznych, kucharz, technik mechanik (specjalność urządzenia sterowane numerycznie CNC), elektryk.

fot. www.powiat.poznan.pl

Dzięki zastosowaniu poniżej wymienionych rozwiązań, budynek został zakwalifikowany do klasy A ze względu na zmniejszenie zapotrzebowania na energię, zgodnie z wytycznymi programu

„Lemur – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej”:

- podniesienie standardu ochrony cieplnej budynku i zmniejszenie strat cieplnych przenikania przez przegrody zewnętrzne (współczynniki przenikalności cieplnej dla okien zewnętrznych U= 0,8 W/m²K- spełniający normy, które będą obowiązywać po 31.12.2020 r., współczynnik przewodzenia ciepła izolacji termicznej λ≤0,036 W/mK),

10

- zapewnienie najwyższej szczelności oraz reżimu technologicznego budynku dla klasy A- wartość współczynnika wymian powietrza n50 poniżej 0,6, potwierdzona została badaniem szczelności budynku po jego wybudowaniu,

- zmniejszenie strat ciepła na potrzeby wentylacji (poprzez rekuperację), - zastosowanie energooszczędnego oświetlenia,

- zastosowanie rozwiązań powodujących zmniejszenie zużycia ciepłej wody użytkowej w budynku,

- zastosowanie wysokosprawnego systemu przesyłu i rozdziału energii elektrycznej w instalacjach wewnętrznych,

- zastosowanie odnawialnych źródeł energii,

- zastosowanie energooszczędnych urządzeń i wyposażenia wchodzących w skład wewnętrznych instalacji przesyłu.

Wybudowany obiekt zapewnia użytkownikowi wysoki komfort akustyczny.

W nowowybudowanym obiekcie zastosowano szereg innowacyjnych rozwiązań projektowych:

1. Instalacje sanitarne:

- mechaniczna wentylacja pomieszczeń - w części pomieszczeń zastosowane zostały regulatory zmiennej ilości powietrza wentylacyjnego (VAV). Ilość powietrza wentylacyjnego regulowana jest przez czujnik CO2 (temperatury) lub czujnik jakości powietrza, optymalizując zapotrzebowanie na świeże powietrze w zależności od aktualnego stanu jakości powietrza.

Powyższe rozwiązanie wpływa na komfortowe warunki dla osób przebywających w pomieszczeniu oraz zwiększa wydajność energetyczną obiektu,

- mechaniczna wentylacja pracowni - oprócz wentylacji ogólnej zastosowane zostały urządzenia wentylacji stanowiskowej w pomieszczeniach pracowni spajania oraz technologii drewna, zapewniające m.in. odciąganie zapylonego powietrza i oczyszczanie go z suchych pyłów i dymów,

- wentylacja awaryjna pracowni diagnostyki samochodowej - w pracowni dopuszczony jest wjazd pojazdów wyposażonych w instalację LPG, w związku z czym zastosowano czujniki wraz z wentylacją awaryjną na okoliczność rozszczelnienia instalacji LPG w pojeździe,

- wentylacja mechaniczna kuchni - zastosowano centrale wentylacyjne wyposażone w wymiennik odzysku ciepła, powietrze w centralach jest filtrowane i podgrzewane.

W ramach wentylacji kuchni zastosowano okapy indukcyjne, wyposażone w wysokosprawne filtry przeciwtłuszczowe.

11 2. Instalacje elektryczne:

- w budynku wykonana została instalacja fotowoltaiczna o mocy szczytowej P=10 kW, której źródłem są moduły fotowoltaiczne o mocy 250 W. Zastosowano system zdalnego odczytu danych o osiągniętej produkcji energii w poszczególnych okresach czasu. Powyższe rozwiązania zrealizowano w ramach wyposażenia pracowni Energii Odnawialnej,

- w budynku wykonano instalacje systemów zarządzania budynkiem (BMS oraz KNX) wraz z podłączeniem instalacji monitoringu wizyjnego CCTV, alarmowej oraz: monitoring zużycia mediów (energia elektryczna, centralne ogrzewanie, ciepła woda użytkowa, zimna woda) i sterowanie zewnętrznymi żaluzjami,

- w 3 pomieszczeniach wykonano instalacje elektryczną według standardów systemu KNX, umożliwiającą kontrolę i sterowanie: instalacją oświetleniową, roletami wewnętrznymi, klimatyzacją oraz elektrozaworami grzejników elektrycznych,

- na dachu budynku wykonano turbinę wiatrową o pionowej osi obrotu i mocy 300W. Turbinę wiatrową połączono z inwerterem dedykowanym do turbin wiatrowych, umieszczonym w pracowni Energii Odnawialnej.

fot. oknonet.pl

W Zespole otwarto Laboratorium Energetyki Odnawialnej. Pracownia z mobilnymi stanowiskami pracy takimi jak kolektor słoneczny, pompa ciepła, montaż instalacji wodno-kanalizacyjnej oraz fotowoltaika, daje uczniom możliwość zdobycia umiejętności praktycznych w zawodzie technika energetyki odnawialnej.

Centrum Kształcenia Praktycznego w Swarzędzu przy Zespole Szkół nr 1 otrzymało nagrodę I stopnia i tytuł Budowy Roku 2018. Konkurs organizowany jest od wielu lat przez Polski Związek Inżynierów

12

i Techników Budownictwa, przy współudziale Ministerstwa Budownictwa oraz Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Jego celem jest wyróżnienie najlepiej przeprowadzonych procesów budowlanych – od organizacji i jakości robót po innowacyjność rozwiązań oraz wpływ inwestycji na otoczenie.

fot. www.powiat.poznan.pl

Innymi inwestycjami, które zostały zrealizowane są:

1. modernizacja w 2019 roku kotłowni w Domu Dziecka w Kórniku-Bninie za kwotę 251 846,31 zł.

W harmonogramie zadań wpisano wykonanie instalacji solarnej przygotowania ciepłej wody użytkowej, ale ze względów technicznych odstąpiono od realizacji zadania;

2. w 2018 i 2019 roku w ramach zadania pn.: Rewaloryzacja wnętrz dawnego kompleksu cysterskiego obecnie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych im. Synów Pułku w Owińskach, Plac Przemysława 9 – etap I, zrealizowano prace obejmujące modernizację i remont wnętrz oraz prace konserwatorskie w wybranych pomieszczeniach budynków Ośrodka za kwotę 14 552.213,46 zł. W ramach rewaloryzacji, przywrócono pomieszczeniom walory historyczne oraz estetyczne, zgodnie z zasadami obowiązującymi przy konserwacji. Zastosowano najwyższej jakości materiały wykończeniowe, w nawiązaniu do historycznego wystroju wnętrz. Pomieszczenia wyposażono w nowoczesne instalacje sanitarne

13

i elektroenergetyczne. W obiekcie zastosowano oświetlenie wewnętrzne i awaryjne LED.

W pomieszczeniach dużego refektarza, sali rewalidacji, auli i pracowni chemicznej wykonano mechaniczną wentylację nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. W pomieszczeniach o wysokich walorach historycznych, przewody wentylacyjne zostały poprowadzone w taki sposób, by niebyły widoczne w tych pomieszczeniach. Wybrane pomieszczenia zostały wyposażone również w instalację klimatyzacji. W celu oddymiania dróg ewakuacyjnych zastosowano nowoczesny system napowietrzania klatek schodowych,

fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu

3. rozbudowa Zespołu Szkół im. gen. Dezyderego Chłapowskiego w Bolechowie, Szkoła w Murowanej Goślinie, ul. Szkolna 1, realizowana była w latach 2018 – 2019 i objęła:

- budowę nowej części szkoły, w której zlokalizowano m.in.: pracownie zawodowe, salę sportową, świetlicę, część administracyjną. Wartość zadania to 11 490 465,11 zł brutto, - przebudowę zabytkowego budynku szkoły. Wartość zadania to: 4 561 475,71 zł brutto.

Aby w sposób znaczący wpłynąć na ochronę środowiska przyjęto współczynniki przenikalności cieplnej, jakie będą obowiązywać od roku 2021. W celu zmniejszenia zużycia gazu, dla uzyskania ciepłej wody i ogrzewania, wybudowano nową kotłownię. Dla zmniejszenia strat ciepła, w nowym budynku zastosowano instalację wentylacji mechanicznej, a w budynku zabytkowym rekuperatory ścienne. W celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, w całym obiekcie, a także w lampach zewnętrznych, zastosowano oświetlenie energooszczędne (LED), oraz wykonano instalację fotowoltaiczną o mocy 30 kW. W całym obiekcie zastosowano baterie umywalkowe i zlewozmywakowe oraz spłuczki ustępowe obniżające zużycie wody,

14 foto: telewizja STK

Wizualizacja fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu

4. wykonanie termomodernizacji budynków Zespołu Szkół im. Adama Wodziczki w Mosinie. Aby w sposób znaczący wpłynąć na ochronę środowiska przyjęto współczynniki przenikalności cieplnej, jakie będą obowiązywać od roku 2021. Termomodernizacją objęto budynek szkoły wraz z łącznikiem, salą sportową i zapleczem sanitarnym. Ściany zostały ocieplone styropianem o grubości 8 cm, a stropodach warstwą o grubości 10 cm. Warstwa ocieplająca została położona

15

na istniejącym ociepleniu, wykonanym w roku 2005. Dokonano wymiany 151 okien oraz 6 drzwi zewnętrznych. W celu zmniejszenia zużycia gazu powstała nowa kotłownia. Do celów grzewczych zastosowano zespół czterech powietrznych pomp ciepła oraz uzupełniająco, w okresie zimowym, kocioł gazowy. Dla podgrzewania wody wykonano instalację fotowoltaiczną o mocy 25 kW. Nadmiar energii przekazywany jest do sieci energetycznej. W celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, wymieniono wszystkie 416 lamp na energooszczędne (LED). Inwestycja realizowana była w roku 2019 za kwotę 2 294 416,94 zł,

fot. Stowarzyszenie Metropolia Poznań

16

fot. Stowarzyszenie Metropolia Poznań

5. modernizacja w 2018 roku kotłowni w budynku Zespołu Szkół w Rokietnicy polegająca na wymianie istniejącego niskotemperaturowego wodnego kotła gazowego na dwa wysokosprawne kotły kondensacyjne oraz wymianie istniejących pomp obiegowych na wysokosprawne pompy z płynną regulacją obrotów – koszt zadania wyniósł 269 910,51 zł.

fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu

17

fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu – kotłownia przed modernizacją

fot. Starostwo Powiatowe w Poznaniu – kotłownia po modernizacji

18

Analiza działań określonych w planach gospodarki niskoemisyjnej

Zadaniem nieplanowanym, a służącym ograniczeniu niskiej emisji było podjęcie w dniu 22 listopada 2017 roku przez Radę Powiatu w Poznaniu uchwały Nr XXXIV/488/V/2017 w sprawie zasad i trybu udzielania dotacji celowych na likwidację źródeł niskiej emisji i zastąpienie ich rozwiązaniami proekologicznymi. Uchwałą dotyczyła dofinansowania likwidacji użytkowanych na terenie powiatu poznańskiego pieców opalanych węglem i innym paliwem stałym oraz zamiany ich na następujące proekologiczne systemy ogrzewania:

1. podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej,

2. ogrzewanie za pomocą nowego kotła zasilanego paliwem gazowym, 3. ogrzewanie elektryczne,

4. pompa ciepła,

5. ogrzewanie za pomocą nowego kotła zasilanego olejem opałowym,

6. ogrzewanie za pomocą nowoczesnego zasilanego automatycznie kotła na paliwo stałe, niewyposażonego w ruszt awaryjny ani elementy umożliwiające jego zamontowanie, spełniającego wymogi Eko projektu w zakresie sprawności i emisji zanieczyszczeń określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 – w przypadku braku możliwości technicznych zmiany kotłów/pieców/palenisk węglowych na paliwo gazowe bądź podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej

Dotacja udzielana była w formie refundacji kosztów kwalifikowanych, czyli wypłata przyznanej kwoty nastąpiła dopiero po realizacji opisanej we wniosku zmiany systemu ogrzewania oraz prawidłowym udokumentowaniu wykonanych prac i poniesionych kosztów.

Wysokość dotacji wynieść mogła do 80% kosztów kwalifikowanych (netto), jednakże nie więcej niż 7 000 zł na lokal, a w przypadku wnioskującej wspólnoty mieszkaniowej – 14 000 zł.

Do kosztów kwalifikowanych zaliczano:

- koszty demontażu kotłów/pieców/palenisk na paliwo stałe;

- koszty zakupu i/lub montażu nowego źródła ogrzewania (wraz z niezbędnym wyposażeniem);

- koszty zakupu i montażu lub modernizacji instalacji (wraz z niezbędnym wyposażeniem) związanych z nowym źródłem ogrzewania;

- koszty modernizacji systemu odprowadzania spalin niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania nowego źródła ogrzewania;

- koszty prac związanych z przyłączeniem do sieci ciepłowniczej (od zaworów odcinających na końcu modułu przyłączeniowego, za układem pomiarowym na zasilaniu i powrocie), sieci

19

gazowej (od zaworu występującego po gazomierzu w stronę budynku) lub sieci elektroenergetycznej (od zacisków za układem pomiarowym), o ile są one niezbędne;

Wnioski można było składać od dnia 14.02.2018 r. do dnia 7.03.2018 r.

Po złożeniu wniosku, wnioskodawca był zobowiązany do umożliwienia (w wyznaczonym terminie) przeprowadzenia kontroli wstępnej lokalu, w którym ma nastąpić wnioskowana zmiana ogrzewania.

Do dnia kontroli kocioł przewidziany do likwidacji nie mógł być zdemontowany. Jego dotychczasowe użytkowanie musiała potwierdzić osoba kontrolująca.

Lista rankingowa zaakceptowanych wniosków wraz z uzyskaną przez poszczególne wnioski ilością punktów, została opublikowana na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Poznaniu.

Po zrealizowaniu zadania wnioskodawca przedkładał w Starostwie Powiatowym w Poznaniu, formularz rozliczenia dotacji wraz z niezbędnymi dokumentami w terminie 14 dni od wykonania przedsięwzięcia, ale nie później niż do 30 września.

Wymagane informacje i dokumenty jakie niezbędne były do rozliczenia dotacji:

- ilość zlikwidowanych palenisk/kotłowni węglowych, - rodzaj i moc zainstalowanego ogrzewania/ moc grzewcza,

- oryginały faktur VAT wystawione na Wnioskodawcę, z wyodrębnioną wartością netto dla każdej pozycji i dla wartości całkowitej,

- dokumenty potwierdzające dokonanie zapłaty za faktury VAT,

- zaświadczenie - obowiązkowa opinia kominiarska w przypadku ogrzewania gazowego,

- zaświadczenie potwierdzające spełnienie wymagań ekoprojektu określonych w Rozporządzeniu Komisji Europejskiej EU 2015/1189 - w przypadku zmiany systemu na ogrzewanie węglowe,

- dokumenty umożliwiające przystąpienie do użytkowania zgodnie z ustawą Prawo budowlane, ustawą Prawo geologiczne i górnicze, ustawą Prawo ochrony środowiska, jeżeli są wymagane,

- pozwolenie na budowę - obowiązkowe w przypadku zmiany systemu ogrzewania na gazowe.

Po złożeniu formularza rozliczenia dotacji wnioskodawca obowiązany był udostępnić lokal, w którym dokonano zmiany systemu ogrzewania w celu przeprowadzenia kontroli powykonawczej.

W wyniku podjętych działań w 2018 roku udzielono 82 dotacje na łączną kwotę 561 373,21 zł.

20

Zestawienie udzielonych dotacji na likwidację źródeł niskiej emisji w 2018 roku

Lp. Gmina Ilość złożonych

wniosków

Ilość udzielonych dotacji

Rodzaj nowego systemu proekologicznego oraz ich ilość

1 Buk 6 3 kocioł gazowy - 3 szt.

2 Czerwonak 17 4 kocioł gazowy - 3 szt.

ogrzewanie elektryczne - 1 szt.

3 Dopiewo 10 3 kocioł gazowy - 3 szt.

4 Kleszczewo 8 3 kocioł gazowy - 3 szt.

5 Komorniki 18 4 kocioł gazowy - 4 szt.

6 Kostrzyn 23 6 kocioł gazowy - 6 szt.

7 Kórnik 26 7 kocioł gazowy - 7 szt.

8 Luboń 22 2 kocioł gazowy - 2 szt.

9 Mosina 41 15 kocioł gazowy - 12 szt.

pompa ciepła - 3 szt.

10 Murowana Goślina 20 6 kocioł gazowy - 6 szt.

11 Pobiedziska 28 8 kocioł gazowy - 7 szt.

pompa ciepła - 1 szt.

12 Puszczykowo 7 1 kocioł gazowy - 1 szt.

13 Rokietnica 21 2 kocioł gazowy - 2 szt.

14 Stęszew 18 4 kocioł gazowy - 4 szt.

15 Suchy Las 10 2 kocioł gazowy - 2 szt.

16 Swarzędz 39 12 kocioł gazowy - 12 szt.

17 Tarnowo Podgórne 2 0 ---

RAZEM 316 82

kocioł gazowy - 77 szt.

pompa ciepła - 4 szt.

ogrzewanie elektryczne - 1 szt.

W wyniku podjętych działań, osiągnięto następujący efekt ekologiczny:

- zmniejszenie rocznego zużycia opału w przypadku węgla wyniosło 548,700 Mg natomiast w przypadku drewna 166,59 m³,

- zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 6,2 Mg, pyłu PM2,5 o 3,8 Mg, B(a)P o 3,9 kg.

21

W 2019 roku Powiat Poznański udzielał dotacji w oparciu o podjętą w dniu 26 kwietnia 2019 roku przez Radę Powiatu w Poznaniu uchwały Nr VII/74/VI/2019 w sprawie zasad i trybu udzielania dotacji celowych na likwidację źródeł niskiej emisji i zastąpienie ich rozwiązaniami proekologicznymi. W treści uchwały wprowadzono zmiany, a jedną z ważniejszych była ta, że kosztami kwalifikowanymi mogły stać się koszty poniesione po podpisaniu umowy. Ponadto został zmieniony ostateczny termin rozliczenia się na 31 października.

Wnioski można było składać od dnia 21.05.2019 r. do dnia 10.06.2019 r.

W wyniku podjętych działań w 2019 roku udzielono 79 dotacji na łączną kwotę 560 003,04 zł.

Zestawienie udzielonych dotacji na likwidację źródeł niskiej emisji w 2019 roku

Lp. Gmina Ilość złożonych

wniosków

Ilość udzielonych dotacji

Rodzaj nowego systemu proekologicznego oraz ich ilość

1 Buk 2 1 kocioł gazowy - 1 szt.

2 Czerwonak 6 4 kocioł gazowy - 4 szt.

3 Dopiewo 9 5 kocioł gazowy - 5 szt.

4 Kleszczewo 7 2 kocioł gazowy - 2 szt.

5 Komorniki 6 5 kocioł gazowy - 5 szt.

6 Kostrzyn 3 1 kocioł gazowy - 1 szt.

7 Kórnik 7 4 kocioł gazowy - 4 szt.

8 Luboń 6 6 kocioł gazowy - 6 szt.

9 Mosina 16 10 kocioł gazowy - 9 szt.

kocioł na paliwo stałe - 1 szt.

10 Murowana Goślina 7 6

kocioł gazowy - 4 szt.

ogrzewanie elektryczne - 1 szt.

kocioł na paliwo stałe - 1 szt.

11 Pobiedziska 17 12 kocioł gazowy - 11 szt.

kocioł na paliwo stałe - 1 szt.

12 Puszczykowo 2 0 ----

13 Rokietnica 9 8 kocioł gazowy - 5 szt.

kocioł na paliwo stałe - 3 szt.

14 Stęszew 6 5 kocioł gazowy - 5 szt.

15 Suchy Las 4 3 kocioł gazowy - 3 szt.

16 Swarzędz 6 4 kocioł gazowy - 4 szt.

17 Tarnowo Podgórne 3 3 kocioł gazowy - 3 szt.

RAZEM 116 79

kocioł gazowy - 73 szt.

kocioł na paliwo stałe - 5 szt.

ogrzewanie elektryczne - 1 szt.

22

W wyniku podjętych działań, osiągnięto następujący efekt ekologiczny:

- zmniejszenie rocznego zużycia opału w przypadku węgla wyniosło 406,2 Mg natomiast w przypadku drewna 113,6 m³,

- zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 4,4 Mg, pyłu PM2,5 o 4,3 Mg, B(a)P o 2,5 kg.

Oprócz dotacji przekazanych przez Powiat Poznański, w latach 2018 - 2019 niżej wymienione gminy podjęły również swoje działania mające na celu dofinansowanie wymiany kotłów na paliwo stałe.

Gmina Buk

Na podstawie Uchwały Nr XXXVII/259/2017 Rady Miasta i Gminy Buk z dnia 26 września 2017 r. w sprawie udzielenia dotacji celowej na dofinansowanie wymiany źródeł ogrzewania węglowego na ekologiczne źródła ciepła, udzielano dotacji na wymianę pieców węglowych centralnego ogrzewania lub kaflowych zasilanych paliwem stałym (węglem) na kotły centralnego ogrzewania zasilane gazem, olejem opałowym lub energią elektryczną w wysokości równej kosztowi zakupu nowego kotła, ale nie wyższej niż 4 000,00 zł.

W roku 2018 w budżecie Gminy Buk zabezpieczono kwotę w wysokości 200 000,00 zł. Z dotacji skorzystało 40 gospodarstw domowych, którym przekazano łączną kwotę dotacji w wysokości 159 435,90 zł. Natomiast w roku 2019 w budżecie zabezpieczono także kwotę 200 000,00 zł, a z dotacji skorzystało 36 gospodarstw domowych, którym przekazano kwotę 143 560,00 zł.

Wykaz miejscowości, w których mieszkańcy otrzymali dotacje

Lp. Miejscowość 2018 2019

Ilość dotacji [szt.] Kwota [zł] Ilość dotacji [szt.] Kwota [zł]

1 Buk 22 87 997,50 19 75 760,00

2 Otusz 4 15 997,00 4 15 800,00

3 Wysoczka 1 4 000,00 1 4 000,00

4 Żegowo 1 4 000,00 --- ---

5 Wielka Wieś 3 11 999,00 4 16 000,00

6 Szewce 2 8 000,00 2 8 000,00

7 Dobieżyn 4 16 000,00 2 8 000,00

8 Niepruszewo 2 7 442,040 4 16 000,00

9 Dakowy Suche 1 4 000,00 --- ---

23

Gmina Czerwonak

Na podstawie Uchwały Nr 497/LIV/2018 Rady Gminy Czerwonak z dnia 23 sierpnia 2018 r.

w sprawie zasad i trybu udzielania i rozliczania przez Gminę Czerwonak dotacji celowych na zadanie ograniczania niskiej emisji na terenie Gminy Czerwonak, zmienionej Uchwałą Nr 509/LV/2018 Rady Gminy Czerwonak z dnia 20 września 2018 r., udzielano dotacji na trwałą wymianę systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym. Wysokość dotacji mogła wynieść 80% kosztów kwalifikowanych netto, jednakże nie więcej niż 5 000,00 zł na lokal.

W roku 2018 przyznano 5 dotacji na łączną kwotę 25 000,00 zł, a w roku 2019 ilość udzielonych dotacji wyniosła 25 na kwotę 125 000,00 zł.

Gmina Dopiewo

Na podstawie Uchwały Nr XXXVI/471/17 Rady Gminy Dopiewo z dnia 20 listopada 2017 r.

w sprawie określania zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Dopiewo na dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w mieszkalnych budynkach jednorodzinnych lub lokalach na obszarze Gminy Dopiewo oraz Uchwały Nr III/23/18 Rady Gminy Dopiewo z dnia 17 grudnia 2018 r. w sprawie określania zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Dopiewo na dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w mieszkalnych budynkach jednorodzinnych lub lokalach na obszarze Gminy Dopiewo, przekazano w 2018 roku 49 dotacji w łącznej kwocie 246 233,00 zł, a w 2019 roku 45 dofinansowań w kwocie 223 806,97 zł. Dofinansowanie mogło być udzielone w wysokości do 70%

kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 000,00 zł na jeden budynek.

Osiągnięty efekt ekologiczny - zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 5 301,55 kg, pyłu PM2,5 o 3 723,94 kg oraz B(a)P o 2 466,98 g.

Gmina Komorniki

Na podstawie Uchwały Nr LVI/549/2018 Rady Gminy Komorniki z dnia 5 września 2018 r.

w sprawie określania zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy na dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w budynkach lub lokalach, udzielono dotacje na ten cel w wysokości 127 760,00 zł w roku 2018 oraz 268 520,00 zł w roku 2019. Dotacja była udzielana w wysokości 80%

kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 000 zł na jeden budynek.

Gmina Kostrzyn

Na podstawie Uchwały Nr V/52/2019 Rady Miejskiej Gminy Kostrzyn z dnia 7 lutego 2019 roku w sprawie zasad i trybu udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Gminy Kostrzyn na dofinansowanie likwidacji źródeł niskiej emisji i zastąpienia ich rozwiązaniami proekologicznymi, udzielono dotacje. Wysokość ich wyniosła 80% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 5 000,00 zł oraz 80% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 10 000 zł dla wspólnot

24

mieszkaniowych, w przypadku likwidacji kilku (co najmniej dwóch) źródeł niskiej emisji. W wyniku podjętych działań 51 wnioskodawców otrzymało dotację na kwotę 254 033,50 zł.

Gmina Kórnik

Na podstawie Uchwały Nr LI/701/2018 Rady Miasta i Gminy Kórnik z dnia 17 października 2018 roku w sprawie udzielania dotacji celowej na dofinansowanie kosztów inwestycji w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w 2019 roku, Gmina udzieliła 48 dotacji na likwidację źródła ciepła opalanego paliwem stałym i zastąpienie go systemem proekologicznym. Przekazała na ten cel kwotę 192 000,00 zł. Wysokość dotacji wyniosła 50% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 4 000,00 zł brutto.

Osiągnięty efekt ekologiczny - zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 2 388,34 kg, pyłu PM2,5 o 2 352,04 kg oraz B(a)P o 1,36 kg.

Gmina Luboń

Na podstawie Uchwały Nr XLI/316/2018 Rady Miasta Luboń z dnia 1 lutego 2018 roku w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej z budżetu Miasta Luboń na dofinansowanie wymiany źródeł ciepła na proekologiczne urządzenia grzewcze, w latach 2018 - 2019 prowadzono program miejski udzielania dotacji na wymianę źródeł ciepła – Luboń Anty Smog. Wysokość dotacji stanowiła 70% poniesionych kosztów zakupu proekologicznego źródła ciepła, lecz nie więcej niż 5 000,00 zł.

W ramach podjętych działań w 2018 roku zlikwidowano 54 piece na paliwo stałe i wypłacono dotacje w wysokości 248 000 zł, a w roku 2019 zlikwidowano 56 takich pieców przeznaczając na dotacje kwotę w wysokości 259 204,27 zł.

Osiągnięty efekt ekologiczny - zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 2 184,72 kg, pyłu PM2,5 o 2 151,51 kg oraz B(a)P o 1 237,4 g.

Gmina Mosina

Na podstawie Uchwały Nr LXVII/771/18 Rady Miejskiej w Mosinie z dnia 26 kwietnia 2018 roku w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Mosina na dofinansowanie kosztów inwestycji w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Uchwały Nr XIII/92/19 Rady Miejskiej w Mosinie z dnia 5 sierpnia 2019 roku w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Mosina na dofinansowanie kosztów inwestycji w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w latach 2018 – 2019 udzielano dofinansowania do trwałej likwidacji systemu ogrzewania opartego na paliwie węglowym i jego zamianę na ogrzewanie proekologiczne. Wysokość dotacji wyniosła 80% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 000,00 zł na jednego beneficjenta.

25

W roku 2018 w budżecie Gminy Mosina zabezpieczono kwotę w wysokości 100 000,00 zł.

Wymieniono 20 źródeł niskiej emisji, a łączna kwota przekazanych dotacji wyniosła 99 916,80 zł.

Natomiast w roku 2019 w budżecie zabezpieczono kwotę 150 000,00 zł, dzięki której usunięto także 20 źródeł niskiej emisji. Łączna kwota dofinansowania wyniosła 97 640,00 zł.

Gmina Puszczykowo

Na podstawie Uchwały Nr 257/17/VII Rady Miasta Puszczykowa z dnia 27 października 2017 r.

w sprawie określania zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Miasta Puszczykowa na dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w mieszkalnych budynkach jednorodzinnych lub lokalach na obszarze Miasta Puszczykowa, zmienionej Uchwałą Nr 102/19/VIII Rady Miasta Puszczykowa z dnia 27 sierpnia 2019 r. udzielono dotacje.

Dotacja była udzielana w 2018 roku w wysokości 80% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 000,00 zł na jeden budynek, a w 2019 roku w wysokości 50% kosztów kwalifikowanych. W ramach realizacji programu w 2018 roku wymieniono 60 pieców i wydatkowano kwotę 295 096,74 zł, a w roku 2019 ilość ta wyniosła 67 pieców i kwota 310 000,00 zł.

Gmina Stęszew

Na podstawie Uchwały Nr XXXVIII/389/2018 Rady Miejskiej Gminy Stęszew z dnia 21 czerwca 2018 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Stęszew na trwałą likwidację ogrzewania węglowego i zastąpienie go proekologicznymi systemami grzewczymi oraz Uchwały Nr VI/43/2019 Rady Miejskiej Gminy Stęszew z dnia 27 lutego 2019 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Stęszew na trwałą likwidację ogrzewania węglowego i zastąpienie go proekologicznymi systemami grzewczymi, udzielono dotacje na trwałą likwidację ogrzewania węglowego. Wynosiły one 50% kosztów kwalifikowanych, nie więcej jednak niż 4 000,00 zł.

Dzięki podjętym działaniom w 2018 roku dofinansowano wymianę 26 kotłów i przekazano łączną kwotę dotacji w wysokości 91 235,46 zł, a w roku 2019 także 26 kotłów z kwotą dotacji 107 641,15 zł.

Osiągnięty efekt ekologiczny - zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 2 408,35 kg, pyłu PM2,5 o 2 372,02 kg oraz B(a)P o 1 364,88 g.

Gmina Swarzędz

Na terenie gminy wprowadzono program dofinansowujący mieszkańcom wymianę starych pieców bezklasowych na gazowe, elektryczne lub spełniające wymogi ekoprojektu oraz montaż instalacji wykorzystujących energię odnawialną. Program działa na podstawie Uchwały Nr XLIX/504/2018 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 27 marca 2018 roku w sprawie zasad i trybu

26

udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Gminy Swarzędz na dofinansowanie likwidacji źródeł niskiej emisji i zastąpienia ich rozwiązaniami proekologicznymi.

W 2018 roku udzielono dotacje na wymianę 24 kotłów w kwocie 167 826,40 zł oraz montaż 4 instalacji korzystających ze źródeł odnawialnych w kwocie 7 828,05 zł.

W 2019 roku udzielono dotacje na wymianę 60 kotłów w kwocie 411 881,00 zł oraz montaż 7 instalacji korzystających ze źródeł odnawialnych w kwocie 17 500,00 zł.

Wysokość dotacji wyniosła: 80% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 7 000,00 zł oraz 80% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 14 000,00 zł dla wspólnot mieszkaniowych, w przypadku likwidacji kilku (co najmniej dwóch) źródeł niskiej emisji; 30% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 2 500,00 zł oraz 30% udokumentowanych kosztów, lecz nie więcej niż 5 000,00 zł, dla wspólnot mieszkaniowych w przypadku inwestycji montażu w systemie grzewczym źródeł wykorzystujących energię odnawialną w postaci kolektorów słonecznych lub pompy ciepła lub montażu mikroinstalacji do produkcji energii elektrycznej.

Osiągnięty efekt ekologiczny - zmniejszenie emisji: pyłu PM10 o 4 028,86 kg, pyłu PM2,5 o 4 001,1 kg oraz B(a)P o 2 310,8 g.

Gmina Tarnowo Podgórne

W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza podjęte zostały: Uchwała Nr XXXII/488/2016 Rady Gminy Tarnowo Podgórne z dnia 27 września 2016 roku w sprawie zasad udzielania dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w ramach ograniczania niskiej emisji na terenie Gminy Tarnowo Podgórne oraz Uchwała Nr X/165/2019 Rady Gminy Tarnowo Podgórne z dnia 21 maja 2019 roku w sprawie zasad udzielania dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w ramach ograniczania niskiej emisji na terenie Gminy Tarnowo Podgórne. Na ich podstawie w 2018 roku udzielono dotacje na łączna wartość 168 428,00 zł, a w roku 2019 kwota ta wyniosła 260 914,89 zł.

Oprócz działań związanych z dotowaniem, gminy położone na terenie powiatu poznańskiego podejmowały również różnego rodzaju działania związane z gospodarką niskoemisyjną i są to:

Gmina Podjęte działania

Buk - w wyniku nawiązanej współpracy ze Stowarzyszeniem Metropolia Poznań, mieszkańcy miasta i gminy Buk mogli skorzystać z pomocy konsultanta przy sporządzaniu wniosku o dofinansowanie w programie „Czyste Powietrze”

oraz uzyskać szczegółowe informacje na ten temat. Konsultacje odbyły się w 2019 r. w dniach: 29.05, 3.07, 17.07, 4.09, 15.10 oraz 5.12. W ramach tych spotkań udzielono 35 szczegółowych informacji o programie oraz wypełniono 10 wniosków o dofinansowanie,

- umieszczenie na stronie bip.buk.gmina.pl zakładki „Ochrona powietrza”,

27

- przekazanie do Szkoły Podstawowej w Buku 500 szt. ulotek w formie książeczki: Poradnik antysmogowy oraz Fiszkę o zdrowiu otrzymanych z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego,

- przeprowadzenie przez Grodziskie Przedsiębiorstwo Komunalne pokazów dla mieszkańców metody górnego spalania w piecach domowych, która przyczynia się do obniżenia emisji szkodliwych substancji – 9 409,50 zł, - przeprowadzenie warsztatów dla mieszkańców na rzecz czystego

powietrza,

- w styczniu 2018 roku zamontowanie 6 sensorów (3 na terenie miasta Buk, po 1 w Dobieżynie, Szewcach i Niepruszewie) jakości powietrza pobierających dane dotyczące stężenia pyłów PM1, PM2,5 oraz PM10, temperatury powietrza, wilgotności i ciśnienia. Spółka AIRLY z Krakowa świadczy usługi pobierania, przetwarzania, analizowania i wizualizacji danych z urządzeń. Dane są przedstawiane pod adresem www.map.airly.eu oraz www.buk.gmina.pl. Koszt zakupu sensorów wyniósł 7 380,00 zł, a koszty związane z pobieraniem danych wynosi 900,00 zł netto kwartalnie,

- w roku 2019 zakupiono drona YUNEEC Typhoon H520 za kwotę 64 390,50 zł w celu kontroli i pomiaru stężenia niebezpiecznych substancji gazowych oraz pyłów zawieszonych takich jak: pył zawieszony PM2,5 i PM10, H2S- siarkowodór, HCL- chlorowodór oraz CH2O- formaldehyd.

Czerwonak - przygotowywanie Strategii Rozwoju Elektromobilności, której efektem będzie zakup autobusów elektrycznych, zapewnienie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych, działania promocyjne mające na celu zachęcanie mieszkańców gminy do zakupu pojazdów elektrycznych,

- w ramach rewitalizacji dworców w Bolechowie i Czerwonaku wymieniono pokrycie dachowe, stolarkę okienną i drzwiową oraz system ogrzewania oparty na paliwie stałym na ogrzewania gazowe.

Dopiewo - przekazanie w 2019 roku z budżetu Gminy dotacji na zakup i montaż 32 instalacji fotowoltaicznych w łącznej wysokości 265 500,00 zł,

- przeprowadzenie w 2018 roku termomodernizacji oraz rozbudowy budynku OSP w Palędziu – 929 125,39 zł,

- przeprowadzenie w sezonie grzewczym przez Straż Gminną kontroli palenisk domowych,

- umieszczanie artykułów poświęconych niskiej emisji na stronie internetowej gminy oraz czasopiśmie gminnym „Czas Dopiewa”.

Kleszczewo - termomodernizacja budynku szkoły podstawowej w Ziminie i Kleszczewie oraz świetlicy wiejskiej w Poklatkach -2 704 412,12 zł,

- zakup lamp solarnych na oświetlenie uliczne w miejscowości Markowice oraz Tanibórz – 15 940,00 zł,

- przekazanie dotacji na instalację energooszczędnego oświetlenia w hali sportowej w Tulcach – 15 000,00 zł,

- budowa zintegrowanego węzła przesiadkowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą na terenie gminy Kleszczewo – 2 299 906,68 zł,

- montaż energooszczędnego oświetlenia w budynku Urzędu Gminy – 20 758,72 zł,

- zakup i montaż pieca c.o. w Markowicach – część mieszkalna budynku użyteczności publicznej, Kleszczewie przy ul. Parkowej oraz w Nagradowicach – budynek ośrodka zdrowia – 12 500,00 zł,

- zakup i montaż pieca c.o. w budynku OSP w Krzyżownikach-Śródce –

28 4 546,45 zł,

- zakup pieca c.o. oraz doposażenia do remizy OSP w Kleszczewie.

Kostrzyn - modernizacja energetyczna budynku Urzędu Miejskiego, Biblioteki Publicznej, Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Kostrzynie oraz Zespołu Szkół w Iwnie wraz z instalacją paneli solarnych na dwóch obiektach – 3 771 456,41,

- modernizacja energetyczna budynku Kostrzyńskiego Klubu Sportowego KKS Lechia w Kostrzynie oraz świetlicy szkolnej w Siekierkach Wielkich – 1 222 893,57 zł,

- budowa zintegrowanego węzła przesiadkowego w Kostrzynie oraz zakup 4 autobusów niskoemisyjnych napędzanych gazem CNG, przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnej pn.: „Przesiądź się na rower” – 11 898 208,35 zł,

Luboń - wykonanie plakatów oraz ulotek dotyczących zakazu spalania odpadów w piecach, które były kolportowane wśród mieszkańców podczas kontroli Straży Miejskiej,

- umieszczanie na łamach Informatora Miejskiego informacji o szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych,

- wymiana w 2018 roku piecy w budynkach komunalnych za kwotę 18 000,00 zł,

- w 2019 roku uruchomienie 4 stacji roweru miejskiego za kwotę 53 997,00 zł,

- w ramach programu Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym, przeprowadzenie modernizacji energetycznej obiektu Szkoły Podstawowej nr 2 w Luboniu – wartość przedsięwzięcia 1 791 215,53 zł, - czyszczenie ulic na mokro za kwotę 493 267,70 zł,

- podpisanie umowy z Centralnym Laboratorium Pomiarowo-Badawczym na badanie odpadu spaleniskowego na kwotę po 10.000 zł na lata 2018-2019, - montaż 4 czujników badających stan powietrza (pył PM10 i PM2,5,

ciśnienie, temperaturę oraz wilgotność) za kwotę 10 500,00 zł., - zamówienie 3 hybrydowych autobusów oraz 2 klasy EURO 6,

- realizacja kampanii promocyjnej transportu zbiorowego i transportu przyjaznego środowisku. Koszt zadania wyniósł 120 900,00 zł,

- termomodernizacja komunalnego budynku mieszkalnego za kwotę 225 267,73 zł,

- zakup 60 oczyszczaczy powietrza do przedszkoli – 79 900,00 zł, - wysiew łąki kwietnej – 6 900,00 zł.

Kórnik - wymiana pieca w Szkole Podstawowej w Robakowie – 173 337,10 zł, - montaż czujnika jakości powietrza w m. Kamionki,

- pozyskanie środków na termomodernizację budynku Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Kórniku – 2 857 830,00 zł,

- pozyskanie środków na termomodernizację budynku Szkoły Podstawowej w Radzewie

Mosina Prowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnej w celu podnoszenia świadomości z zakresu ochrony powietrza – akcja Mosina Bez Smogu. W jej ramach wydrukowano i rozprowadzono 20 000 poradników antysmogowych dotyczących akcji – 20 861,72 zł

Pobiedziska - realizacja projektu „Wspieranie strategii niskoemisyjnych na terenie gminy Pobiedziska poprzez tworzenie kompleksowej infrastruktury Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych w Biskupicach, Pobiedziskach i

29

Pobiedziskach Letnisko wraz z zakupem środków transportu publicznego” – wysokość wydatkowanych środków 24 110 586,48 zł,

- kompleksowa termomodernizacja budynku przedszkola w Pomarzanowicach wraz z modernizacją instalacji elektrycznej i c.o. – koszt zadania 748 241,03 zł,

- realizacja publicznego transportu zbiorowego przez Zakład Komunalny w Pobiedziskach Sp. z o.o. w oparciu o 3 autobusy hybrydowe oraz 2 autobusy z silnikiem diesla – koszt zadania w latach 2018-2019 wyniósł 2 932 594,16 zł.

Stęszew - docieplenie stropodachu świetlicy wiejskiej w Tomicach – 37 425,64 zł Suchy Las - prowadzenie przez Straż Gminną kontroli nieruchomości w zakresie

eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Gmina zawarła umowę z akredytowanym laboratorium, na mocy której badane są popioły paleniskowe pobrane przez Strażników z palenisk, co do których istnieje podejrzenie spalania odpadów,

- stworzenie systemu monitorowania jakości powietrza poprzez zakup 2 czujników zamontowanych na terenie gminy. Kolejne czujniki zostały zainstalowane przez Stowarzyszenie Metropolii Poznań na budynkach szkół. Odczyty w czasie rzeczywistym z ww. czujników są dostępne na stronie panel.syngeos.pl,

- zamieszczanie artykułów w Gazecie Sucholeskiej i mediach elektronicznych oraz zrealizowanie filmu edukacyjnego dotyczące tematyki „smogu”,

„palenia od góry” oraz niskiej emisji,

- prowadzenie akcji ulotkowych skierowanych do mieszkańców gminy.

Swarzędz - zakup w 2019 roku 7 autobusów niskoemisyjnych o napędzie hybrydowym – 13 037 950,80 zł,

- modernizacja kotłowni w budynku użyteczności publicznej – 64 206,00 zł, - termomodernizacja budynków użyteczności publicznej oraz mieszkalnych –

2 099 065,51 zł,

- zakup pojazdów niskoemisyjnych spełniających normy EURO 6, zasilanych paliwem alternatywnym przez Zakład Gospodarki Komunalnej w

Swarzędzu – 395 244,16 zł

Tarnowo Podgórne - dofinansowanie do montażu ogniw fotowoltaicznych – 702 000,00 zł, - sfinansowanie badań termowizyjnych budynków mieszkalnych na wniosek

mieszkańców gminy – 20 193,00 zł.

Edukacyjna Sieć Antysmogowa to program informacyjny na rzecz czystego powietrza realizowany przez Państwowy Instytut Badawczy NASK we współpracy z Polskim Alarmem Smogowym. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat znaczenia czystego powietrza dla zdrowia i wpływu codziennych działań na jego jakość.

W ramach projektu realizowanego przez Metropolię Poznań i NASK w szkołach na obszarze Metropolii zainstalowanych zostało 211 czujników zanieczyszczenia powietrza, a placówki zostały podłączone do sieci ESA. Umowę z wykonawcą zadania, firmą INEA, podpisano w październiku 2018 r.

30 www.metropoliapoznan.pl

W zależności od wybranej konfiguracji oznaczana jest jakości powietrza wewnątrz oraz na zewnątrz budynku szkoły. Mierzone są w trybie ciągłym następujące parametry:

- stężenie pyłu PM2,5 wewnątrz szkoły;

- stężenie pyłu PM10 wewnątrz szkoły;

- stężenie pyłu PM2,5 na zewnątrz szkoły;

- stężenie pyłu PM10 na zewnątrz szkoły;

- temperatura powietrza na zewnątrz szkoły;

- ciśnienie atmosferyczne na zewnątrz szkoły;

- wilgotność powietrza na zewnątrz szkoły.

Zmierzone wielkości uśredniane są w okresach pomiarowych i raz na 5 minut przesyłane do centralnego serwera. Dane wysyłane są za pośrednictwem sieci OSE lub Internet. Serwer dokonuje walidacji i agregacji zebranych danych, obliczane są odpowiednie dane wynikowe i prezentowane na stronie www. Podstawową prezentowaną daną jest średnia krocząca z ostatnich 60 minut pomiaru zmieniająca się co 5 minut. Dane prezentowane są na portalu projektu oraz na ekranach informacyjnych w wybranych szkołach. Na ekranach prezentowane są również treści edukacyjne.

Dodatkowo na budynkach szkół instalowane są wyświetlacze LED podające aktualną wartość stężenia pyłu PM2,5 na zewnątrz szkoły.

31

Z odczytów 211 czujników zainstalowanych na szkolnych budynkach w ponad 20 gminach aglomeracji poznańskiej wynika, że w żadnej dzielnicy Poznania ani gminie Metropolii nie stwierdzono przekroczenia norm dla średniorocznego stężenia pyłów PM10 i PM2,5. To pierwszy tak kompleksowy pomiar jakości powietrza podsumowany przez Stowarzyszenie Metropolia Poznań.

Czujniki, zainstalowane w ramach projektu realizowanego przez Stowarzyszenie Metropolia, są częścią projektu edukacji antysmogowej. Poziom zanieczyszczenia pyłami PM10 i PM2,5 jest wyznacznikiem jakości powietrza zarówno według Światowej Organizacji Zdrowia, jak i polskich przepisów. Stężenie pyłów PM 10 i PM 2,5 Stowarzyszenie Metropolia Poznań przeanalizowało 1,5 miliona odczytów, odnotowanych przez szkolne mierniki. Wyniki pomiarów zestawiono z normami jakości powietrza. Dla PM10 wskazanie średnioroczne nie powinno przekraczać 40 µg/m3.

W żadnej z gmin na terenie metropolii nie odnotowano takiego stężenia pyłów. Najwyższy wynik zaobserwowano w gminie Czerwonak - 32,33 µg/m3, najniższy w gminie Rokietnica - 17,88 µg/m3.

W Poznaniu największe średnioroczne stężenie pyłu PM10 wystąpiło na Wildzie - 27,1 µg/m3.

Wskazane wyniki to średnia dla wszystkich czujników na terenie danej gminy (w przypadku Poznania – dzielnicy). Minimalne przekroczenie średniorocznej normy (40,5 µg/m3) zanotowano jedynie w jednej z 211 szkół – w SP im. Arkadego Fiedlera w Przeźmierowie.

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku średniorocznego stężenia pyłu PM2,5. Zgodnie z normą obowiązującą w 2019 roku, poziom stężenia nie powinien przekraczać 25 µg/m3 (od bieżącego roku jest to 20 µg/m3). W żadnej z gmin na terenie metropolii w 2019 nie został przekroczony poziom 20 µg/m3.

32

www.metropoliapoznan.pl

33

www.metropoliapoznan.pl

Projekt ESA w części edukacyjno-informacyjnej zakłada aktywny udział nauczycieli ze szkół wyposażonych w mierniki w działaniach edukacyjno-informacyjnych poprzez wyposażenie ich w niezbędną wiedzę i materiały dydaktyczne. W tym celu realizowane są kompleksowe szkolenia dla

34

nauczycieli koordynatorów projektu ESA. Szkolenia prowadzone są przez ekspertów i praktyków zajmujących się problematyką smogu i przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza.

Poznańska Kolej Metropolitalna

Poznański Węzeł Kolejowy stanowi ważny element krajowej sieci kolejowej. Odbywa się tu ruch międzynarodowy, międzyregionalny oraz regionalny. Średnio w ciągu doby na stacji Poznań Główny przyjmowanych i odprawianych jest około 450 pociągów, z czego aż 335 to pociągi ruchu regionalnego zamawiane i dofinansowywane przez organizatora przewozów regionalnych – Samorząd Województwa Wielkopolskiego.

Ruch pociągów odbywa się na 9 liniach gwieździście wychodzących z Poznania we wszystkich kierunkach województwa i dalej do sąsiednich regionów. Samorząd Województwa Wielkopolskiego dostrzega szczególną rolę miasta Poznania, jako celu podróży mieszkańców regionu. Postawienie na publiczny transport zbiorowy oparty na kolei powinno wpłynąć na problem zatłoczonych ulic, a co za tym idzie – zanieczyszczenia powietrza. W celu zaspokojenia potrzeb pasażerów, od kilku lat poprawia się ofertę przewozową poprzez zwiększenie częstotliwości na liniach o największych obciążeniach, tworząc w ten sposób podstawy do zorganizowania docelowego spójnego systemu Poznańskiej Kolei Metropolitalnej. Zasady jej funkcjonowania można określić w 10 punktach:

1. to system osobowych połączeń kolejowych w obszarze metropolitalnym Poznania, 2. organizatorem jest województwo wielkopolskie,

3. częstotliwość kursowania pociągów w godzinach szczytu nie rzadziej niż dwa razy na godzinę, 4. to połączenia osobowe do określonych stacji i z powrotem,

5. decyzję o zasięgu i częstotliwości będzie podejmował organizator,

6. Zarząd Województwa Wielkopolskiego oraz Stowarzyszenia Metropolia Poznań wypracują i przedstawią partnerom sposób współfinansowania przewozów,

7. opracowanie wspólnego biletu,

8. organizator określi wymagania oraz wskaże sposób zaspokojenia zapotrzebowania na tabor, 9. gminy przejmą odpowiedzialność za modernizację i utrzymanie punktów przesiadkowych, 10. gminy będą organizować integrację z lokalnym publicznym transportem zbiorowym.

Poznańska Kolei Metropolitalna ruszyła 10 czerwca 2018 roku na 4 liniach, na których nie prowadzono żadnych prac remontowo-modernizacyjnych, czyli do: Wągrowca, Grodziska Wlkp., Nowego Tomyśla oraz Jarocina.

35 III. Ochrona wód i ziemi

Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych

W dniu 1 stycznia 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 20 lipca 2017 roku Prawo wodne, na podstawie której utworzono Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. W skład Wód Polskich wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

1. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie,

2. regionalne zarządy gospodarki wodnej z siedzibami w Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i we Wrocławiu, 3. zarządy zlewni,

4. nadzory wodne.

Organy Wód Polskich zajmują się wykonywaniem zadań związanych między innymi z wydawaniem zgód wodno-prawnych. W latach 2018-2019 wydano ponad 1 200 takich dokumentów dla podmiotów korzystających z wód na terenie Powiatu Poznańskiego.

Monitorowanie stanu środowiska na podstawie dostępnych wyników badań

W latach 2016 – 2018 w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska przeprowadzona została, przez Inspekcję Ochrony Środowiska, ocena stanu wód: rzek, jezior, wód przejściowych i przybrzeżnych na terenie całego kraju.

Przedmiotem badań monitoringowych jakości wód powierzchniowych są jednolite części wód powierzchniowych (JCW). Pojęcie to, wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych.

Na ocenę stanu wód składa się ocena stanu lub potencjału ekologicznego oraz ocena stanu chemicznego. Stan wód określany jest jako :

- dobry – jeśli stan /potencjał ekologiczny klasyfikowany jest jako bardzo dobry (stan) maksymalny (potencjał) lub dobry, a jednocześnie stan chemiczny jest dobry,

- zły – w pozostałych przypadkach.

Stan ekologiczny – określany jest dla sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych części wód.

Stan/potencjał ekologiczny klasyfikowany jest jako: bardzo dobry (stan) lub maksymalny (potencjał), dobry, umiarkowany, słaby i zły.

Stan chemiczny 55 (36%) spośród 151 ocenionych jezior był dobry. W pozostałych 96 jeziorach stwierdzono przekroczenia wartości granicznych substancji niebezpiecznych. Liczba substancji

36

priorytetowych z przekroczonymi normami środowiskowymi w poszczególnych jeziorach wahała się od jednej do 6 (trzy jeziora: Łódzko-Dymaczewskie, Berzyńskie, Wisola). Największą liczbę przekroczeń substancji priorytetowych (5 lub więcej) stwierdzano w jeziorach województw wielkopolskiego (pięć jezior), zachodniopomorskiego (cztery jeziora), i lubuskiego (dwa jeziora).

Ogólna ocena stanu jcwp jest wypadkową klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego, przy czym w ocenie stosowana jest zasada „najgorszy decyduje”. Zły stan wód stwierdzono w 211 jeziorach, co stanowi 77% wszystkich 273 jcwp badanych i ocenianych w 2018 roku. W 115 jeziorach zły stan wód wynikał wyłącznie ze stanu/potencjału ekologicznego gorszego niż dobry (dobry stan chemiczny lub brak oceny stanu chemicznego), w 43 wyłącznie ze złego stanu chemicznego (stan/potencjał co najmniej dobry lub brak stanu/potencjału ekologicznego), a w 53 jeziorach z nieakceptowalnej oceny obu tych stanów.

Działania zabezpieczające przed wystąpieniem oraz skutkami powodzi i suszy

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 roku Prawo wodne, ochronę przed powodzią realizuje się w szczególności przez:

1. kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych, w szczególności obszarów szczególnego zagrożenia powodzią;

2. racjonalne retencjonowanie wód oraz użytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a także sterowanie przepływami wód;

3. zapewnienie funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi w atmosferze i hydrosferze oraz prognozowanie powodzi;

4. zachowanie, tworzenie i odtwarzanie systemów retencji wód;

5. budowę, przebudowę i utrzymywanie budowli przeciwpowodziowych;

6. prowadzenie akcji lodołamania;

7. prowadzenie polityki informacyjnej w zakresie ochrony przed powodzią oraz ograniczania jej skutków.

Ochrona przed powodzią jest zadaniem Wód Polskich oraz organów administracji rządowej i samorządowej. Wody Polskie zapewniają, w zakresie swojej właściwości, ochronę ludności i mienia przed powodzią wywołaną przez wody publiczne stanowiące własność Skarbu Państwa. Natomiast jednostki samorządu terytorialnego zapewniają, w zakresie swojej właściwości, ochronę ludności i mienia przed powodzią wywołaną przez wody publiczne stanowiące własność Skarbu Państwa, jeżeli zawarto porozumienie.

37

Ochronę przed powodzią prowadzi się z uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego, map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Realizuje się ją, uwzględniając wszystkie elementy zarządzania ryzykiem powodziowym, w szczególności zapobieganie, ochronę, stan należytego przygotowania i reagowanie w przypadku wystąpienia powodzi, usuwanie skutków powodzi, odbudowę i wyciąganie wniosków w celu ograniczania potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, w zakresie określonym w przepisach ustawy oraz w przepisach odrębnych.

Przegląd i aktualizacja wstępnej oceny ryzyka powodziowego (aWORP) została sporządzona w latach 2016-2018, początkowo przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, następnie przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w trybie art. 168 Prawa wodnego. Projekt był współfinansowany ze środków pochodzących z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. W ramach aWORP nie wyznaczono nowych cieków na terenie powiatu poznańskiego do opracowania map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego. Obecnie trwają prace w ramach przeglądu i aktualizacji map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego.

Ponadto na podstawie art. 166 Prawa wodnego Dyrektor RZGW uzgadnia m.in. decyzje o warunkach zabudowy, decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w zakresie zabudowy i zagospodarowania obszarów szczególnego zagrożenia powodzią.

Przeciwdziałanie skutkom suszy jest zadaniem organów administracji rządowej i samorządowej oraz Wód Polskich. Działania te prowadzi się zgodnie z planem przeciwdziałania skutkom suszy, który zawiera:

1. analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych;

2. propozycje budowy lub przebudowy urządzeń wodnych;

3. propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji;

4. działania służące przeciwdziałaniu skutkom suszy.

W latach 2016-2017 opracowany został Plan przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Warty. Jego głównym zadaniem było wskazanie propozycji kierunków działań, zarówno technicznych jak i nietechnicznych, mających na celu przeciwdziałanie i łagodzenie skutków suszy. Jednakże dnia 1 stycznia 2018 roku weszła w życie ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, na mocy której utraciła moc ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Tym samym Plan, o którym mowa powyżej przestał obowiązywać. W aktualnym stanie prawnym trwają prace, koordynowane przez Prezesa