Obchody Tysiąclecia Państwa
Polskiego.
Ochrona Zabytków 13/1-4 (48-51), 92-94
wierzchnia wielkości 4 m2, stanowiąca za chodnią i północną część sklepienia nad wyższym poziomem — piętrem — lochu. Po wyeksplorowaniu gruzu z niższego po ziomu do głębokości 225 cm okazało się, że w całości zachowane były tylko dwie ściany tj. zachodnia i północna, oraz część sklepienia (Ryc. 5). U dołu w ystąpiły jesz cze resztki ściany południowej i wschod niej tworząc razem przestrzeń w rzucie poziomym kw adratow ą o bokach około 142—144 cm. Eksploracji w nętrza lochu nie ukończyliśmy z przyczyn wyżej poda nych. Loch w ypełniały przede wszystkim cegły oraz ich ułamki, nieco ceramiki i k a fli glazurowanych. Ceramika, cegły i kafle pochodzą ze średniowiecza, głównie za pewne z XIV w. Całkowite zniszczenie wieży i zasypanie gruzem lochu nastąpiło chyba dopiero w czasach nowożytnych, a spowodowane zostało rozbiórką doko naną przez miejscową ludność dla uzy skania cegieł.
Cegły użyte do budowy zamku posiadają wym iary 33 X 16 X 9 cm. G. Mi ko ł a j c z y k
K R O N I K A
O B C H O D Y T Y S IĄ C L E C IA P A Ń S T W A P O L S K IE G O O g ó l n o p o l s k i e o b c h o d y T y s i ą c l e c i a P a ń s t w a P o l s k i e g o zainaugurowały sesja naukowa i wystawa, poświęcone początkom Państw a Polskiego. Sesję, która odbyła się w dniach 21—23 czerwca 1960 w Pałacu Staszica w W arsza wie, zorganizowały Polska Akademia Nauk i Komitet Obchodów Tysiąclecia Państw aPolskiego. Obrady otworzył prof, dr
T. Kotarbiński — prezes PAN; na program sesji złożyło się szereg referatów , wśród - nich prof, d r A. Gieysztora i prof, dr W. Hensla „Podstawy dziejowe kultury polskiej” i prof. dr J. Zachwatowicza „Pol
ska architektura m onum entalna w X i XI wieku”. Z program em sesji związane było otwarcie przez Przewodniczącego Rady
Państw a A. Zawadzkiego w dniu 23 czerw ca 1960 wystawy: „Początki P aństw a P ol skiego” w Państwowym Muzeum Archeolo gicznym w Warszawie. Scenariusz został przygotowany zbiorowo przez pracow ni ków Muzeum, pod kierunkiem dyrekto ra PMA i komisarza wystawy, prof, dr Z. Rajewskiego i dr St. Trawkowskiego
przy konsultacji naukowej prof. dr
A. Gieysztora, prof, dr W. Hensla i prof, dr K. Majewskiego; głównym p ro jek tan tem wystawy był Cz. W ielhorski. Wystawa będzie otw arta w okresie najbliższych dwu lat.
Ryc. 1. Wystawa „Początki Państw a Pol skiego” w Państwowym Muzeum Archeolo gicznym w Warszawie, sala 1. piętra z eks pozycją przedstaw ienia Mieszka II (wg mi niatury) oraz koronacyjnej „włóczni św.
Maurycego” (Fot. T. Biniewski) W r a m a c h o b c h o d ó w „ T y s i ą c l e c i a ” zorganizowano w szeregu muzeów wystawy i ekspozycje związane tem atycz nie z początkam i P aństw a Polskiego i 550 rocznicą bitwy grunwaldzkiej. Na polach grunwaldzkich otw arta została w sali w y stawowej, wybudowanej u stóp pomnika, wystawa poświęcona upam iętnieniu bitwy.
wystawę: „K ultura śląska za pierwszych Piastów ”, której scenariusz został opraco w any przez mgr J. Szydłowskiego. O tw ar ta dnia 9 marca 1960 w ystawa archeolo giczna w Muzeum Regionalnym w Często chowie związana była z konferencją a r cheologiczną pod przewodnictwem prof, dr W. Hensla, która zainaugurowała ob chody Tysiąclecia Państw a Polskiego na tam tym terenie. Dnia 22 lipca 1960 r. otw ar
ta została w Gnieźnie (oddział Muzeum Archeologicznego w Poznaniu) wystawa: „Ziemia gnieźnieńska w okresie powstania Państw a Polskiego” według scenariusza mgr. G. Mikołajczyk. Muzeum w Przemyślu zorganizowało ekspozycję „Stary P rze myśl — miasto tysiąclecia”, która łączyła się z inauguracją obchodów „Tysiąclecia” w dniu 5 kw ietnia 1960. Podobny charakter m iała otw arta 1 m aja 1960 w ystawa „Wło cławek przed tysiącem la t” w Muzeum K u jaw skim we Włocławku, obrazująca wyniki
badań archeologicznych prowadzonych
Ryc. 2. W ystawa „Początki Państw a Pol skiego” w Państwowym Muzeum Archeolo gicznym w Warszawie, sala parteru z eks pozycją kolumny ze Strzelna, X II w. (Fot.
T. Biniewski)
Wystawę zorganizowało Muzeum Histo ryczne w W arszawie i Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków; scenariusz wystawy opracowali prof, d r Kuczyński i płk. Ko nieczny, oprawę plastyczną projektow ał inż. Cęnckiewicz. W Muzeum w Olsztynie miała miejsce w ystaw a „Grunwald w plas tyce” zorganizowana przez Muzeum Naro dowe w Warszawie. W Muzeum Narodo wym w K rakow ie została otw arta dnia 15 lipca 1960 w ystaw a grunwaldzka, przy gotowana pod kierunkiem prof, dr Z. Bo cheńskiego. O zbliżonej tem atyce zorgani zowano w ystawę na zamku w Malborku, poświęconą dziejom zamku i walk polsko- krzyżackich, która została otw arta dnia 24 lipca 1960. Autorem jej scenariusza był prof. dr K. Górski. Pośród w ystaw z okazji rocznicy bitw y pod Grunwaldem zanotować można ekspozycję w Muzeum Polskim w Chicago, zorganizowaną przy współ pracy z Towarzystwem Łączności z Pola kami Zagranicą „Polonia”. W wielu m u zeach regionalnych odbyły się wystawy związane tem atycznie z dziejami i kulturą Polski najstarszej. W Muzeum Górnoślą skim w Bytomiu otwarto dnia 7 m aja 1960
Ryc. 3* Wystawa „Początki Państw a Pol skiego” w Państwowym Muzeum Archeolo gicznym w Warszawie, sala parterow a z ekspozycją cmentarzyska ze Spicymierza
II—IV w. n. e. (Fot. T. Biniewski)
w okresie ostatnich kilku lat. Zanotowane niektóre ekspozycje, zw iązane z obchodami „M illenium” uzupełnić należy wspom nie niem w ystaw y objazdowej „Początki P ań stwa Polskiego”, zorganizowanej staraniem Stowarzyszenia H istoryków Sztuki; kom en
tarz do tej w ystaw y opracowany przez mgr H. Ziółkowską został w ydany przez W ydawnictwo „Arkady”.
Z obchodami Tysiąclecia Państwa P ol skiego zw iązane są liczne zamierzenia i p r a c e k o n s e r w a t o r s k i e . Decyzją Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków zo staną otoczone opieką i, po wykonaniu od
powiednich prac konserwatorskich, szero ko udostępnione najcenniejsze pom niki Ty siąclecia; w ich pierwszym rzędzie znalazły się: palatium i rotunda na Ostrowiu jeziora Lednicy, grodzisko w Gieczu, odkryte reli kty zabytkow e w Tumie pod Łęczycą i oś rodek górniczy w Krzemionkach Opatow skich. Ponadto szereg prac konserw ator skich podejm owanych jest w ramach ob chodów „Tysiąclecia”, jak np. na terenie woj. gdańskiego odbudowa zabytków w El blągu, zamków w Malborku i G niewie, „żu raw ia” portowego w Gdańsku i pałacu opa tów w Oliwie.
Ryc. 4. W ystawa „Początki Państwa Polskiego” w Państw ow ym Muzeum Archeolo gicznym w Warszawie, sala 1. piętra z ekspozycją rzeźb kamiennych z góry Sobótki
na Śląsku (Fot. T. Biniewski)
P O S IE D Z E N IA — K O N F E R E N C J E — Z J A Z D Y
W dniach 4 — 5 grudnia 1959 odbyła się w Przem yślu j u b i l e u s z o w a s e s j a n a u k o w a poświęcona pięćdziesięcioleciu istnienia P r z e m y s k i e g o T o w a r z y s t w a P r z y j a c i ó ł N a u k (1909 — 1959).
Sesję zorganizowało Muzeum w Przem yślu i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, a na jej program złożyło się szereg referatów , po święconych głównie historii ziem i przem y- sko-sanockiej oraz w stępny referat dr F. Persow skiego „50 lat działalności T ow a rzystwa Przyjaciół Nauk w Przem yślu”.
