HISTORIA OSPWL-Dęba
Początki poligonu wojskowego – Nowa Dęba znajdujemy w latach 30-tych XX w. Wraz z rozwojem Wojska Polskiego, uzbrajaniem go w nowe rodzaje broni, zwłaszcza artyleryjskiej nie wystarczały już posiadane place ćwiczeń jednostek w poszczególnych garnizonach. Dlatego też w latach 30-tych Ministerstwo Spraw Wojskowych rozpatrywało możliwości zakupu nieużytków dla potrzeb armii, głównie jednostek stacjonujących w ówczesnej Polsce południowo-wschodniej.
Uwagę zwrócono na tereny należące do hrabiego Tarnowskiego z Dzikowa. Położenie tego terenu było bardzo dogodne z uwagi na sąsiedztwo z terenami Centralnego Okręgu Przemysłowego.Bardzo szybko jednak wykupiony teren okazał się za mały i już przed wybuchem drugiej wojny światowej w 1936 roku skarb państwa wykupił dalsze 5 212 ha, które przekazano na własność Ministerstwu Spraw Wojskowych. Obszar ten wystarczał na prowadzenie podstawowych strzelań artyleryjskich armii przedwrześniowej.
W okresie okupacji hitlerowskiej poligon Dęba wykorzystywany był przez wojska hitlerowskie i nazywał się
„Plac Ćwiczeń Południe” – Wiosną 1940 roku poligon i powstałą w 1936 roku Wytwórnie Amunicji Nr 3 zajęli hitlerowcy na cele wojskowe. Tu przygotowywała się do realizacji planu Barbarossa i kampanii stalingradzkiej armia generała von Paulusa.Razem z poligonem Niemcy znacznym nakładem sił i środków wybudowali wzorcowe gospodarstwo rolne – kolonizatora niemieckiego. Gospodarstwo to nastawione było na efekty propagandowe.
Pierwszym powojennym komendantem poligonu – Jednostki Wojskowej 1973 Dęba mianowany został kpt.
Józef Cebula, który przyjął tereny poligonu wraz z infrastrukturą pod zarząd Wojska Polskiego. Z uwagi na potrzebę zapewnienia warunków bezpieczeństwa w listopadzie 1945 rozpoczęto prace dotyczące poszerzenia granic poligonu
i w konsekwencji w czerwcu 1946 roku Ministerstwo Leśnictwa wyraziło zgodę na poszerzenie granic poligonu artyleryjskiego przekazując powierzchnię ponad 16 tysięcy hektarów pod Administrację Lasów Państwowych, zaś wojsku w użytkowanie.
W lutym 1946 roku do komendy poligonu przybywają pierwsi żołnierze – pionierzy, którzy przystępują do przygotowania poligonu na przyjęcie wojsk – (9 kadry i 9 żołnierzy zasadniczej służby wojskowej).
Dopiero w maju 1947 roku dowództwo okręgu powiększyło obsadę do 30 żołnierzy.
Przyjęto następującą strukturę organizacyjną:
- dowództwo poligonu artyleryjskiego;
- kancelaria;
- szef komendy poligonu:
a/ drużyna zwiadu, b/ drużyna łączności
c/ drużyna gospodarcza d/ drużyna transportowa
W następnych latach struktura organizacyjna ulegała modyfikacjom na korzyść poligonu. Pierwszą przybyłą na poligon jednostką wojskową był 87 pułk artylerii haubic, który zimą 1946 roku przybył na zimową szkołę ognia.
W tym okresie rozpoczęto budowę obiektów dla potrzeb wojska
W 1951 wprowadzono nowy etat Okręgowego Poligonu Artylerii Nr 5, który obowiązywał aż do 1967 roku.
Wówczas to zarządzeniem nr /org 056. z dnia 22.05.1967r. roku zmieniono dotychczasową nazwę na Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Dęba, która obowiązuje do dziś.
Poligon Dęba był do lat 50-tych wykorzystywany głównie do strzelań artyleryjskich a w późniejszym okresie również do ćwiczeń wojsk połączonych z ostrym strzelaniem artylerii i czołgów. Strzelania obsługiwano prostymi sposobami przy pomocy siły ludzkiej i siły koni. Dopiero na przełomie lat 60-tych zaczęto używać pierwsze ciągarki mechaniczne i podnośniki tarczowe zasilane z akumulatorów. Przełom lat 70-tych i 80-tych dla komendy poligonu to ciągła modernizacja bazy szkoleniowej oraz pozyskanie skomplikowanych urządzeń do prowadzenia ćwiczeń taktycznych i pozorowania pola walki.
W 1975 roku po kilku latach budowy oddano do eksploatacji bojową strzelnicę czołgową a w latach 80-tych rozpoczęto budowę wielu obiektów poligonowych, poprawiano także infrastrukturę poligonu – głównie drogi i przepusty.
Działalnością poligonu w okresie powojennym kierowali komendanci:
kpt. Józef CEBULA,
mjr Stanisław PIKLIKIEWICZ, ppłk Georgij MADAREWICZ,
ppłk Alfons GAŁKOWSKI, mjr Stefan KOBIELSKI, ppłk Edward PIASECKI, płk Józef SZKIEŁKO,
ppłk Aleksander SIARKIEWICZ, płk Zbigniew BUKŁAD,
ppłk Zdzisław SOBCZYKIEWICZ, płk Wiesław KUCHARZYK,
ppłk Zdzisław FASZCZYK,
ppłk Janusz BATIUK,
płk Maciej TOMPOROWSKI,
mjr Bogusław NAPIERACZ,
ppłk Marek GMURSKI, 2003-2006 ppłk Adam NOWOTNY, 2006-2011 ppłk dypl. Marek BARĆ, 2011-2012
ppłk Bogdan WÓJCIK 2012- 2021 Obecnie funkcję tę pełni ppłk Artur ŻUBER.
W roku 2004 Decyzją Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 grudnia Ośrodkowi Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Nowej Dębie zostaje nadane imię patrona, a dzień 1 lipca został ustanowiony Świętem Ośrodka.
Oznaka rozpoznawcza
Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 33/MON z dnia 12 lutego 2014r. zatwierdził wzór oznaki rozpoznawczej w dwóch wersjach: do munduru galowego (wyjściowego) i polowego.
Oznaka na mundur wyjściowy nawiązuje do barw granatowego munduru piechoty wprowadzonego przez .
Oznaka na mundur polowy analogicznie, jak oznaka na mundur wyjściowy o tym samym kształcie z tą sama symboliką co na mundur wyjściowy, różniąca się tylko kolorem tła khaki oraz obrzeżem haftowanym czarną nicią. Natomiast obrzeże i gałęzie dębu haftowane zielono – żółta nicią.
Święto Ośrodka
dla upamiętnienia daty sformowania Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych ustanowił doroczne Święto Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych im. płk. Jana Szypowskiego – w dniu 1lipca
Odznaka pamiątkowa
Minister Obrony Narodowej decyzją N Nr 270/MON z dnia 05 lipca 2006r. zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej i legitymacji oraz regulamin nadawania tej odznaki Ośrodka szkolenia poligonowego wojsk lądowych – Dęba w Nowej Dębie. Odznaka wykonana jest w formie rombu o boku 40 mm. w srebrnym, patynowym metalu (tzw. starego srebra). W centrum umieszczono emaliowaną tarczę strzelecką w barwach czarno – białych. Nad wewnętrznym czarnym polem tarczy umieszczono pionowo herb MiG Nowa Dęba. Pod
tarczą strzelecką umieszczono inicjały Ośrodka: OSPWL a pod nimi 1967r., rok w którym Obóz Ćwiczeń i Poligon Artyleryjski Dęba został przeformowany na Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Dęba.
W prawym rogu rombu umieszczono orzełek Wojsk Lądowych, natomiast po lewej stronie umieszczono znak rozpoznawczy Śląskiego Okręgu Wojskowego.
