Prawo gospodarcze UE – Swoboda przedsiębiorczości

(1)

Prawo gospodarcze UE – Swoboda przedsiębiorczości

Krzysztof J. Jankowski LL.M.

(2)

Podstawy traktatowe



Rozdział 2 tytułu IV TFUE



Art. 49 TFUE Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień.

Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.



Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału,

swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i

wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak

również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza

spółkami w rozumieniu artykułu 54 akapit drugi, na warunkach

określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla

własnych obywateli.

(3)

Dygresja – polskie wersje językowe aktów unijnych



PL: „Przez spółki rozumie się spółki prawa cywilnego lub handlowego, a także spółdzielnie oraz inne osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego, z wyjątkiem tych, których działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysków.”



ENG: "Companies or firms" means companies or firms constituted under civil or commercial law, including

cooperative societies, and other legal persons governed by public or private law, save for those which are non-profit- making.



BARDZO SZEROKA DEFINICJA „COMPANIES AND FIRMS”



Art. 299 TFUE „tytuł”; art. 49 „obywatele”

(4)

Dygresja – polskie wersje językowe aktów unijnych



Art. 45 ust. 4. PL: Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do zatrudnienia w administracji publicznej.



Art. 45 ust. 4. ENG: The provisions of this Article shall not apply to employment in the public service.



Art. 267 PL: (…) W przypadku gdy pytanie z tym związane jest

podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do

wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania.



Art. 267 ENG: (…) Where such a question is raised before any court or tribunal of a Member State, that court or tribunal may, if it

considers that a decision on the question is necessary to enable it

to give judgment, request the Court to give a ruling thereon.

(5)

Swoboda przedsiębiorczości

 Pierwotna: założenie jednostki, poprzez którą prowadzi się działalność gospodarczą + przeniesienie tej

pierwotnej jednostki za granicę

 Wtórna: zakładanie przez przedsiębiorstwa filii,

agencji, oddziałów etc. w innym państwie członkowskim

 Rozróżnienie praktyczne: powiązanie z obywatelem UE,

powiązanie z danym państwem UE

(6)

Pierwotna swoboda

 Podstawowy problem: siedziba spółki i przeniesienie siedziby zarządu

 Teoria założenia v teoria siedziby

 Prawo unijne nie sprzeciwia się funkcjonowaniu żadnej z tych teorii; zmierza do tego by spółki unikały

negatywnych konsekwencji różnic w teoriach

przyjmowanych przez państwo, w którym spółka jest, oraz przez państwo, do którego spółka się przenosi.

 C-208/00 Uberseering

 Do przeczytania: C-210/06 Cartesio; C-371/10 National

Grid Indus BV

(7)

Wtórna swoboda przedsiębiorczości

 Zakaz ograniczeń w tworzeniu agencji, oddziałów i filii

(8)

Wyłączenia swobody przedsiębiorczości

Art. 51 TFUE: Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do działalności, która w jednym z Państw Członkowskich jest związana, choćby przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej.

2/74 Jean Reyners przeciwko Belgii (adwokaci)

C-47/08 Komisja v Belgia (notariusze)

(9)

Relacje z innymi swobodami i zakazem dyskryminacji

 Swoboda przedsiębiorczości a…

 … art. 18 TFUE: zakaz dyskryminacji

 … swoboda przepływu pracowników

 …swoboda przepływu usług.

 C-55/94 Reinhard Gebhard c Consiglio dell’ordine degli

Avvocati e Procuratori (!)

(10)

Zakres podmiotowy

 Artykuł 54 TFUE. Na potrzeby stosowania postanowień niniejszego rozdziału spółki założone zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego i mające swoją statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo wewnątrz Unii są traktowane jak osoby fizyczne mające obywatelstwo Państwa Członkowskiego.

 Czy w ramach swobody przedsiębiorczości państwo może dyskryminować swoich własnych obywateli? Por.

np. sprawa 115/78 Knoors

 Obywatele państw trzecich?

(11)

Ograniczenia swobody

 Podział na dyskryminujące (stosowane niejednakowo) i niedyskryminujące (stosowane jednakowo, ale faktycznie stawiające w gorszej sytuacji obcych obywateli, np. wymóg znajomości j. polskiego);

 Podział ze względu na pochodzenie ograniczenia:

ograniczenia od państwa, UE, podmiotów prywatnych;

 Art. 52 ust. 1 TFUE: Postanowienia niniejszego rozdziału

oraz środki podjęte na ich podstawie nie przesądzają o

zastosowaniu przepisów ustawowych, wykonawczych lub

administracyjnych przewidujących szczególne traktowanie

cudzoziemców, uzasadnione względami porządku

publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia

publicznego.

(12)

Ograniczenia swobody

 wymogi konieczne w interesie ogólnym (katalog otwarty, wynikający z orzecznictwa)

 Te same przesłanki, jak przy wymogach koniecznych w kontekście swobody przepływu towarów: brak

charakteru dyskryminującego, uzasadnione wymogami dobra ogólnego, środek musi być adekwatny i

effektywny, środek musi być proporcjonalny

 Nadużycie prawa: C-212/97 Centros

(13)

Tzw. dyrektywa o jawności

https://bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/prawo_eu/

ue4/l_25820091001pl00110019.pdf

 Jawność pewnych kategorii dokumentów w pewnych kategoriach spółek

 DYREKTYWA 2009/101/WE PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 16 września 2009 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w państwach członkowskich od spółek w rozumieniu art.

48 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich

równoważności, dla zapewnienia ochrony interesów

zarówno wspólników, jak i osób trzecich

(14)