Konsultacje społeczne dla Młodzieży - Europejska Stolica Młodzieży. Notatka ze spotkania konsultacyjnego

Konsultacje społeczne dla Młodzieży - Europejska Stolica Młodzieży Notatka ze spotkania konsultacyjnego

Data:

22.04.2020, godz: 14:00 Miejsce:

Wydarzenie on-line na platformie ZOOM zaproszenia poprzez fanpage:

 Lublin Europejska Stolica Młodzieży 2023 – kandydat,

 Obywatelski Lublin

 Miasto Lublin

 Lublin - Miasto Kultury Liczba osób na wydarzeniu: 27

Dzieci, młodzież ze szkoły podstawowej i średniej, w tym przedstawiciele samorządów uczniowskich, Młodzieżowej Rady Miasta, opiekunka samorządu uczniowskiego, przedsta- wiciele i przedstawicielki organizacji oraz instytucji.

Ze strony Urzędu Miasta Lublin osoby pracujące w Zespole ESM.:

1. Agata Kulińska – Biuro Rady Miasta sp. ds. obsługi młodzieżowej rady miasta i ob- sługi finansowej biura, Pełnomocniczka Prezydenta ds. Dzieci i Młodzieży, Zastęp- czyni Przewodniczącego Zespołu ds Dzieci i Młodzieży,

2. Piotr Choroś - Dyrektor Biura Partycypacji Społecznej,

3. Anna Machocka - kierowniczka referatu ds. partycypacji społecznej w Biurze Party- cypacji Społecznej,

4. Agata Cholewa - wsp. ds. konsultacji społecznych, członkini Zespołu ds. Dzieci i Młodzieży,

5. Maciej Zaporowski - kierownik referatu wspierania akademickości z Wydziału Stra- tegii i Przedsiębiorczości.

Zaproszenia na spotkanie były przekazywane przez Newsletter rozsyłany przez Biuro Par- tycji Społecznej do organizacji, które zapisały się na Newsletter poprzez posty na fanpage:

Lublin Europejska Stolica Młodzieży 2023 – kandydat, Obywatelski Lublin, Miasto Lublin, Lublin - Miasto Kultury, Lubelska Grupa Badawcza a także mailowo poprzez Wydział Oświaty i Wychowania do szkół. Agata Kulińska przekazała informację o spotkaniu Mło- dzieżowej Radzie Miasta, jednakże MRM miała wcześniej spotkanie specjalnie dedykowa- ne temu tematowi.

Pytania konsultacyjne i badawcze (notujemy tylko jeśli się pojawiały wątki z danego zakresu):

Ogólne pytania konsultacyjne i badawcze

 Jaka jest wizja Lublina w 2030 r. według mieszkańców?

 Jaki chcesz, żeby był Lublin 2030?

 Jacy będą mieszkańcy Lublina 2030?

 W jakim kierunku rozwinie się Lublin w 2030 r.?

 Z jakimi wyzwaniami (pierwotnie: problemami) będzie musiało się zmierzyć miasto w 2030 r.?

 Co Lublin powinien zrobić, żeby być miastem Twoich marzeń w 2030 r.?

 Jakie są mocne strony Lublina?

 Co jest źródłem dumy mieszkańców/osób związanych z Lublinem?

 Jakie są główne problemy i bariery w życiu codziennym mieszkańców (w tym te odnoszące się do ich aktywności obywatelskiej)?

 Jakie są potrzeby mieszkańców (konkretnych grup) dotyczące ich funkcjonowania w mieście?

Ogólne pytania konsultacyjne i badawcze podczas spotkania nie były zadawane – pozyskiwano materiał dotyczący potrzeb młodzieży w zakresie współtworzenia przestrzeni, działań dla młodych ludzi w mieście.

Przebieg spotkania konsultacyjnego on-line był następujący:

1. Przywitanie osób wchodzących do pokoju ZOOM – moderatorka Agata Czwórnóg.

2. Sprawdzenie spraw technicznych - Agata Czwórnóg.

3. Przedstawienie zasad obowiązujących na spotkaniu, spraw technicznych i organizacyjnych - Agata Czwórnóg.

4. Przedstawienie celu spotkania - Agata Czwórnóg.

5. Oznaczenie miejsca swojej aktywności w Lublinie - Agata Czwórnóg, osoby uczestniczące.

6. Przedstawienie Agendy spotkania - Agata Czwórnóg.

7. Przedstawienie zasad aktywnego uczestnictwa (chat) – Agata Czwórnóg.

8. Prezentacja aplikacji do Europejskiej Stolicy Młodzieży – Mateusz Małyska oraz Agata Kulińska.

9. Oddanie przestrzeni na pytania i uzupełnienie informacji dotyczących prezentacji – moderatorka, Mateusz Małyska, Agata Kulińska, osoby uczestniczące.

10. Wprowadzenie i realizacji części konsultacyjnej spotkania.

11. Przedstawienie i zebranie od osób uczestniczących opinii, pomysłów, propozycji na działania związane z Młodzieżową Stolicą Kultury 2023 odnośnie 2 obszarów:

- Młodzież dla miasta - Młodzież i miasto

12. Podsumowanie oraz przekazanie informacji o innych narzędziach konsultacji poprzez które można zgłaszać pomysły, refleksje etc.

13. Zakończenie spotkania Ad 1-3

Przedstawienie klauzuli RODO, spraw technicznych i organizacyjnych.

Ad 5

Osoby uczestniczące w spotkaniu zostały poproszone przez moderatorkę spotkania o oznaczenie na mapie dzielnic Lublina skąd są, z jakim miejscem w Lublinie są związane.

Ad 8

Mateusz Małyska przedstawił siebie i swoją rolę i rolę Agaty Kulińskiej na spotkaniu. Przy udziale Agaty Kulińskiej przedstawił informacje dotyczące aplikacji Lublina do ESM:

 przedstawił cel prezentacji,

 czym jest Europejska Stolica Młodzieży,

 z kim Lublin wygrał a z jakimi miastami Lublin nadal konkuruje w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023,

 kto był pierwszą, a kto jest obecną Europejską Stolicą Młodzieży,

 czym jest Concept note i co zawarto w Concept note, harmonogram konkursu i prac nad aplikacją, cel konsultacji – zebranie pomysłów do finałowej aplikacji,

 potencjał i zasoby Lublina 2020, o które oparto wniosek aplikacyjny, w tym osoby które np.: zajmują się danymi zasobami – MRM i Agata Kulińska etc.

 przedstawienie 3 najważniejszych obszarów tematycznych wyznaczonych w aplikacji, tj.:

- Miasto dla młodzieży.

- Młodzież dla miasta.

- Młodzież i miasto.

 Kluczowe działania Lublin 2023 zaproponowane we wstępnej aplikacji (Concept note) – oparte m.in. o refleksje i rekomendacje zbierane podczas spotkań konsultacyjnych w etapie działań partycypacyjnych w ramach przygotowywania

Strategii Lublin 2030. Concept note – stanowi punkt wyjścia do dalszych prac nad finałową aplikacją, stanowi one podstawę do konsultacji – jest to zbiór otwarty, punkt wyjścia do dyskusji, baza do dodawania nowych działań, które wcale nie muszą być spójne z tym co już zostało zawarte w aplikacji, ta propozycja to podstawa do dalszego rozwoju i dyskusji. Znieramy pomysły. Propozycje z ogólnych zapisów aplikacji:

- PRZESTRZEŃ MŁODZIEŻOWA – stworzenie konkretnej przestrzeni młodzieżowej, to się pojawiało wielokrotnie w konsultacjach, jako konkretnej przestrzeni miejskiej dla młodych ludzi

- INTERAKTYWNY SYSTEM INFORMACJI MŁODZIEŻOWEJ – aplikacja z systemem … tak jak to działa w kontekście innych grup społecznych w mieście, - LUBELSKIE FESTIWALE W ODSŁONIE MŁODZIEŻOWEJ – przede wszystkim Noc Kultury, Inne Brzmienia, Carnaval Sztukmistrzów z elementami młodzieżowymi, działań młodzieżowych i elementami Europejskiej Stolicy Młodzieży

- MIEJSKI AKTYWATOR MŁODZIEŻOWY – analogiczne działanie do

Młodzieżowego Budżetu Obywatelskiego, małe dotacje na oddolne działania robione, realizowane przez grupy młodych ludzi

- CENTRUM POMOCY DZIECIOM – wsparcie dla młodych ludzi doświadczających przemocy i różnych form krzywdzenia, to jest działanie robione z ogólnopolską Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę,

- NAGRODA MŁODZIEŻOWEJ RADY MIASTA – nagroda za działania młodzieżowe - CENTRUM INFORMACJI I ROZWOJU MŁODZIEŻY- jest takie centrum, rozwój takich działąń, włączenie do działań przestrzeni młodzieżowej

- DEDYKOWANA LINIA PROJEKTOWA W WYDZIALE KULTURY – projekty robione, związane kierunkowo z potrzebami młodych ludzi,

- OBCHODY EUROPEJSKIEGO TYGODNIA MŁODZIEŻY – co dwa lata Unia Europejska, Europa świętuje Europejski Tydzień Młodzieży, akurat w 2023 taki tydzień także będzie, chcemy żeby Lublin włączył się mocno w te europejskie obchody tygodnia Młodzieży,

- PROGRAM MIĘDZYKULTUROWY – to tematyczny program skierowany do uczniów szkół i realizowany w szkołach,

- PROGRAM KLIMATYCZNY - to tematyczny program skierowany do uczniów szkół i realizowany w szkołach,

- SYMULACJA OBRAD PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO – jedno wydarzenie dla młodych ludzi, dla przedstawicieli Rady Miasta i dla przedstawicieli Prezydenta, taka przestrzeń dialogu prowadzona w formule obrad Parlamentu Europejskiego,

- MIĘDZYNARODOWE WYMIANY I SZKOLENIA ERASMUS+ -co roku w liczbie kilkunastu działań dzieje się to już w Lublinie,

- COROCZNE SPOTKANIA: EYF, EURODESK POLSKA, PROM, MŁODZI PRZY GŁOSIE – coroczne spotkania organizacji młodzieżowych i koalicji młodzieżowych, takich jak Europejskie Forum Młodzieży, EURODESK Polska, Polska Rada

Organizacji Młodzieżowych, Koalicja Młodzi przy głosie, każda z tych organizacji spotyka się na coroczne spotkania, chcemy ich przyciągnąć w 2023 roku do nas do Lublina.

To są te działania, które do tej pory się znalazły w aplikacji, są do dyskusji. Mateusz Małyska zadeklarował odpowiadanie na pytania w tym zakresie.

 główne idee, hasła przewodnie aplikacji: PARTNERSTWO – SYNERGIA – SPOŁECZNOŚĆ podano jako również hasła dzisiejszych konsultacji.

 Głównych przewidywanych partnerów miasta w tworzeniu aplikacji oraz realizacji programu Europejskiej Stolicy Młodzieży (ten punkt nie był szczegółowo omawiany) - Młodzieżowa Rada Miasta Lublin

- Zespół ds. Dzieci i Młodzieży - Organizacje pozarządowe - Samorządy Uczniowskie

- Samorządy i Organizacje Studenckie, - Instytucje kultury

- Organizacje i kluby sportowe - Dyrektorzy szkół i nauczyciele

 Podanie celu konsultacji społecznych na tym etapie tworzenia aplikacji, zaproszenie do współpracy.

M.Małyska skonkretyzował cel konsultacji – przedstawienie i informacja zwrotna dotycząca istniejących elementów programu. Najważniejsze są nowe pomysły na wydarzenia i działania, które można włączyć do programu ESM. „Na tym etapie to jest otwarta księga. Będziemy bardzo szczęśliwi jeśli zapiszecie tą księgę swoimi pomysłami na konkretne działania, które my postaramy się włączyć do programu.”

 Przypomnienie ważnych terminów związanych ze staranie się o tytuł: termin

złożenia finałowej aplikacji, uwag do finałowej aplikacji, termin złożenia ostatecznej wersji aplikacji finałowej, ceremonii ogłoszenia Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023.

Mateusz Małyska opisał i przedstawił czym jest Europejska Stolica Młodzieży, informację, że Lublin stara się o ten tytuł i, że komisja konkursowa zakwalifikowała nas do ścisłego finału. Przekazał, że aplikacja wstępna do konkursu była tworzona m.in. w oparciu o informacje, refleksje, pomysły, które pojawiły się podczas spotkań z młodzieżą w ramach Lublin 2030. Doprecyzował cel konsultacji tj.: opracowanie ostatecznej aplikacji w oparciu o zasoby, potrzeby, pomysły które m.in. na tym spotkaniu zbierzemy. W ramach prezentacji przedstawił szerzej zarówno obszary tematyczne jak i kluczowe działania, które zawarto w Cocncept note, pokazał głównych partnerów, przedstawił harmonogram konkursu i prac nad ostateczna aplikacją. Zaznaczył, że to co zostało przedstawione to wstępny pomysł, nie jest to zbiór zamkniętych działań, jest otwarty na nowe pomysły osób uczestniczących w spotkaniu..

Moderatorka przekazała, że rozpoczyna się I część konsultacyjna – zebranie opinii, sugestii, pytań, potrzeb uszczegółowienia do pomysłu zaprezentowanego przez Mateusza Małyskę. Moderatorka zapytała osoby uczestniczące czy wszystko jest zrozumiałe, czy ktoś ma jakieś pytania. Moderatorka zapytała także czy temat Europejskiej Stolicy Młodzieży jw 2023 roku est znany, czy w tym zakresie potrzebne są wyjaśnienia, dopowiedzenia. Nie zgłoszono pytań na chat kilka osób napisało, że wszystko jest jasne.

Moderatorka przekazała, że skoro nie ma pytań, czy wątpliwości i pojawiły się informacje, że to co zostało zaprezentowane jest jasne to przejdziemy do II-giej części – w której chcemy zebrać wasze pomysły różne na działania.

Moderatorka zaprosiła osobowy uczestniczce do wspólnego wypełnienia ankiety odnośnie obszarów którymi jesteśmy zainteresowani, zainteresowane. Na tablicy pojawiła się ankieta w której można było zaznaczyć jedynie jedną odpowiedź, spośród opcji:

• miasto – młodzieży,

• młodzież – miastu,

• równowaga we współpracy

i pytanie: „Kto komu może dać więcej Waszym zdaniem?”

Wyniki ankiety były następujące:

• miasto – młodzieży 16 %

• młodzież – miastu 24 %

• równowaga we współpracy 60 %

Moderatorka podała wyniki i zapytała „Co dla Was znaczy równowaga we współpracy tych dwóch stron młodzież i miasto?”. Odpowiedzi:

 Ważne jest, żeby miasto nie przeszkadzało działać, tylko pomagało, wykazywało zrozumienie dla potrzeb młodych ludzi. Osoba opowiedziała o tym jak robiła projekty młodzieżowe i ta współpraca polega na tym, żeby „miasto nie przeszkadzało – nie nakładało jakiś ograniczeń. Starało się załatwiać dostęp do jakiś miejsc i może pomoc w finansowaniu”. „Mieliśmy ciekawy problem, mieliśmy patronat miasta nad projektem, wrzucaliśmy do sieci filmiki i w pewnym momencie jakaś pani z urzędu miasta napisała, że łamiemy prawo używając symboli Lublina, a tak naprawdę mieliśmy te zgody”. Wyraziła opinię, że to może być problem niedoinformowania, bądź może braku chęci zdobycia informacji. Ważne byłoby większe zrozumienie. Przydałyby się też pieniądze na projekty dla młodych ludzi.

Potrzebny jest lepszy przepływ informacji. Żeby młodych ludzi brało się pod uwagę.

Projekty są rozważone na wysokich szczeblach i trzeba prosić kogoś, żeby załatwiał sprawy. Konieczna jest lepsza komunikacja, sprawniejsza i współpraca.

Moderatorka czatu Agnieszka: „Jak wspierać komunikację na linii miasto-młodzież?”

Moderatorka odniosła się do chat i zadała pytanie uszczegóławiające – „Czy masz jakieś pomysły jak tą komunikację dopracować, jak wykorzystać istniejące ciała, struktury i instytucje?”

 1 osoba uzupełniła swoją wypowiedź, że „jeśli chodzi o osoby młode, które działają na szczeblach miasta to dobrze byłoby wykorzystać to proste rozwiązanie grupy na facebooku, gdzie można by się szybko do kogoś odezwać, a jeśli chodzi o osoby dorosłe, urzędników to warto byłoby znać taką osobę, która jest odpowiedzialna za informowanie i koordynowanie. Byś może ona jest a ja o niej nie wiem. Może to kwestia informowania o tym.” Zapytała czy taki kanał istnieje, czy jest wypracowany?

Moderatorka zadała pytanie: „Czy jest jakiś sposób komunikowania się wypracowany, jakiś kanał drożny informacji młodzież-miasto? Może należałoby go tylko upowszechnić, osoba, narzędzie strona … gdzie można sprawy załatwić w sensie komunikacyjnym, przepływu informacji?”

 Agata Kulińska – przekazała, że można się do niej zwrócić. Przekazała też, że takie kwestie odbywają się pomiędzy Kancelarią Prezydenta, gdzie są przyznawane patronaty a Marketingiem, który odpowiada za używanie tych symboli, szczególnie logo Miasta. Zanotowała problem, zgodziła się, że temat komunikacji, informacji

często się pojawia i przekazała, że nad tą kwestią przepływu informacji „będziemy pracować”.

Na chat pojawiła się wypowiedź – osoby 2.: „Aby przede wszystkim było wiadomo: do kogo się zwrócić, by taki wsparcie dla projektów uzyskać.”

 Piotr Choroś – przywitał i przedstawił się. Dalej powiedział, że jest jednym z obecnych na spotkaniu urzędników i przekazał, że w takich sytuacjach zachęca do kontaktu poprzez facebook, na którym funkcjonuje profil „Obywatelski Lublin”, prowadzony przez Urzędników w Biurze Partycypacji Społecznej, poprzez który osoby realizujące projekty mogą się kontaktować, zwrócić uwagę, że jest jakiś problem w komunikacji z urzędem, zwrócić się z pytaniem. Przekazał, że BPS pomaga w takich sprawach, interweniuje, wyjaśnia. Przyznał, że ktoś kto się nie zajmuje siędaną sprawą w urzędzie może czegoś nie wiedzieć, za szybko zareagować i niechcący wywołać nieporozumienie.

 Maciej Zaporowski – przekazał, że on jest skrzynką kontaktową dla studentów, organizacji studenckich i uczelni oraz jeśli jest potrzeba to w sprawach studenckich można się do niego zwracać, zarówno poprzez skrzynkę mailową do wydziału, jak i poprzez facebook, grupy facebookowe. Przekazał, że ze sprawami związanymi z uzyskaniem patronatu, czy dofinansowania, czy innej pomocy studentom jego referat jest do dyspozycji.

Osoba 3 napisała na chat: „Ta ankieta jest dużym uproszczeniem. Bo nie ma tu i nie może być symetrii w dawaniu i braniu. Miasto powinno stwarzać młodzieży możliwości działania i korzystać z tego co młodzież może miastu dać. Młodzież bywa bardziej dojrzała i świadoma w wielu kwestiach niż dorośli. Więc dorośli nie powinni udawać, że wiedzą lepiej co dla młodzieży jest dobre. Bo tak nie jest. Więc dorośli - miasto, powinno pytać, pytać, pytać i jeszcze raz pytać. I słuchać. I odpowiadać.”

Moderatorka przedstawiła ten wpis na forum i zaproponowała, żeby ta wypowiedź była wstępem do drugiej części, czyli do zebrania pomysłów osób uczestniczących, pomysłów pomagających stworzenie ostatecznej aplikacji. Zachęcała, żeby przekazać jakie są pomysły, potrzeby. Podkreśliła, że pomysły wynikają z potrzeb. Zaprosiła osoby uczestniczące do zabrania głosu, czy na forum, czy na chat, żeby przedstawić pomysły dotyczące miasta w obszarze młodzieży dla miasta, wspólnej przestrzeni miasto i młodzież.

 Agata Kulińska – dodała, dla przybliżenia, uszczegółowienia pytania, że chodzi także o potrzeby własne młodzieży, o pomysły na to co mogłoby się dziać w ich środowisku, najbliższej okolicy: „Co w Waszym najbliższym otoczeniu, w szkole,

czy na osiedlu, w dzielnicy, czy innym obszarze, który bezpośrednio, osobiście Was dotyka i widzicie, że tam jest jakaś potrzeba Wasza, czy Waszych znajomych, kolegów, z klasy, z podwórka i to jak najbardziej możecie tu mówić, bo to są pomysły na które my czekamy (...) To nie muszą być wielkie sprawy jak projekt dla całego miasta. To mogą być malutkie pomysły, które usprawnią Wasze życie. ” mogłoby się zadziać w Waszej okolicy, w szkole, to mogą być małe pomysły (...)”

 Osoba 4 przekazała, że myślała o tym co będzie dobre i dla miasta i dla młodzieży.

Coś co przyda się i młodzieży i miastu. Coś przez co młodzież będzie mogła pomóc miastu. (Po dopytaniu przez Moderatorkę „Czy myślała o konkretnym pomyśle”

Gabrysia uzupełniła wypowiedź) – Coś co mogłoby połączyć (miasto i młodzież), żeby się poznać i uczyć wzajemnie bardziej od siebie.

 Osoba 5 – zgłosiła, że ona by chciała, żeby w szkołach było więcej projektów, festiwali, a na tych festiwalach np.: matematyczne rzeczy na myślenie, żeby dzieci zakładały ogródki (Inicjatywy młodzieży realizowane w szkołach, we współpracy ze szkołami)

 Osoba 6 – przekazał, że on zwróciłby większą uwagę na wydarzenia organizowane przez miasto, zapraszanie gości z innych miast, znanych osób, organizowanie festiwali przez miasto, kierowanych głównie dla młodzieży, takich które zainteresowałyby młodzież lubelską. (Moderatorka dopytała o to czy chodzi o organizację wydarzeń w przestrzeni ogólnomiejskiej przez miasto czy może o włączaniu szkół w takie działania? Jaka byłaby potrzeba większa?) Adam H. -

„Wydaje mi się, że wydźwięk ogólnomiejski byłby lepszą opcją, ale nie ukrywam, że w szkołach też przydałaby się odskocznia od nauki organizowana przez miasto, albo chociaż pomoc samorządom uczniowskim w organizacji takich wydarzeń.”

Moderatorka czatu przeczytała wpis na chat: osoby 7 „Dzień dobry, uczęszczam do szkoły podstawowej numer 14 zespołu szkół numer 12 w Lublinie. Jestem uczennicą klasy 7 jaki i jestem człowiekiem samorządu uczniowskiego. Mamy również kontakt z Młodzieżową Radą Miasta Lublin. Po naszych wspólnych konsultacjach stwierdziliśmy, że naszym pomysłem na wprowadzenie czegoś do życia Lublina jest wspólna praca z piekarniami w celu przywrócenia, rozpowszechnienia jak i świętowania dnia naszej regionalnej potrawy CEBULARZA.”

 Osoba 8 – przedstawiła pomysł, na to, żeby miasto więcej organizowało dla młodzieży więcej spotkań, wyjazdów, żeby rodzice nie musieli płacić za wyjazdy swoich dzieci na kolonie. Jeszcze żeby miasto dawało pieniądze na leczenie dzieci niepełnosprawnych.

Moderatorka czatu przeczytała komentarz z chat: : „Wydaje mi się, że byłoby dobrze określić obszary działania, wtedy łatwiej byłoby młodzieży włączyć się we współtworzenie programu stolicy. Tak na gorąco: sport, kultura, ekologia/klimat, prawa obywatelskie, nauka, wynalazczość, rozwój, rekreacja, …. ten katalog jest otwarty”.

Moderatorka skomentowała wypowiedź, że oczywiście te wszystkie obszary wchodzą w grę i chodzi też o otwartość na wszelkie obszary i pomysły. Dodała, że do końca kwietnia w specjalnej ankiecie można zgłaszać pomysły, można się wypowiedzieć i przesłać pomysły

 Agata Cholewa – zarysowała sytuację, w której Lublin stanie się stolicą młodzieży, ważnym miejscem dla młodzieży Lublina, kraju i Europy i zapytała co obecna na spotkaniu młodzież chciałaby, żeby w Lublinie się wtedy działo, jakie wydarzenia, w jakich wydarzeniach osoby uczestniczące w spotkaniu chciałyby wziąć udział, w jakich zajęciach, w jakich koncertach, co to miałoby być, żeby młodzież była z tego dumna, żeby chciała w tym uczestniczyć, i co być może młodzież sama chciałaby zorganizować wtedy w Lublinie. Podkreśliła, że to młodzież, w tym osoby uczestniczące są młodzieżą, że to powinna być ich, aktywność, aktywność młodzieży i ich radość z tego, że Lublin jest Stolicą Młodzieży. Zapytała, w czym osoby uczestniczące w spotkaniu chciałyby wziąć udział. Odpowiedzi:

 osoba 1 zgłosiła, że chciałaby, żeby dzieci mogły wysyłać projekty, rysunki, żeby były organizowane konkursy narysowanie Lublina, albo Stolicy-Lublina.

 Osoba 2 - nawiązała do tego co powiedziała osoba 1 i zgłosiła, że jeśli chodzi o konkursy to byłaby super opcja, szczególnie na płaszczyźnie artystycznej organizowanie otwartych wystaw na jakiś placach, np.: na Placu Litewskim, prac wyróżnionych w różnorodnej formie, np.: rzeźby, fotografie, obrazy, w temacie Lublin-Europejska Stolica Młodzieży, w formie ogólnodostępnych wernisaży z pracami młodzieży lubelskiej Promowanie twórczości młodych ludzi. Adam odniósł się też do swojej wcześniejszej wypowiedzi i ją uzupełnił – zgłosił potrzebę zaproszenia do Lublina na koncerty „topowych” artystów, nie tylko z Polski, wyróżnienie Lublina jako Europejskiej Stolicy młodzieży mogłoby zachęcić wielu twórców do zdecydowania się na przyjazd do Lublina, mogłoby to otworzyć nam duże możliwości – „topowi” artyści, podziwiani przez lubelską młodzież mogliby przyciągnąć młodzież Polski na to wydarzenie. Topowe gwiazdy – ważne wydarzenie, (Na prośbę z chat o uszczegółowienie informacji o jaką muzykę, jakie koncerty chodzi, przekazaną przez Moderatorkę Adam uzupełnił swoją wypowiedź) Adam uzupełnił, że aktualnie wśród młodzieży „topowe” style muzyczne to rap, pop i w tym zakresie ale każda osoba ma swoje upodobania, więc chodzi o zwrócenie uwagi na „topowych” artystów, nie „niszowych”, o artystów, które znajdują się na

„top” listach polskich i nawet zagranicznych, rozpoznawalnych. Więcej osób

przyjdzie na koncert znanych, rozpoznawalnych artystów, będziemy dumni, że te osoby do nas przyjechały i w naszym mieście takie osoby występują, poczują wyróżnienie, że nasze miasto jest tym tytułem ESM wyróżnione.

 Lublin jest dużym i pięknym miastem, i jest w nim dużo pięknych miejsc, o których nawet osoby przez wiele lat mieszkające w Lublinie nie mają pojęcia, to jeśli Lublin zostanie Europejską Stolicą Młodzieży to fajnie byłoby rozpromować te mało znane miejsca. Skupianie się tylko w centrum nie będzie dobrym rozwiązaniem. Byłoby fajnie gdyby festiwal, czy niekonwencjonalne wystawy odbywały się też w innych dzielnicach Lublina, nie tylko w centrum.

 Agata Kulińska – wyjaśniła, że w ramach konsultacji przed etapem opracowania finałowej aplikacji to będzie jedyne spotkanie teraz. Dodała, że informacje dalej będą zbierane mailowo lub w ankietach, natomiast później na pewno spotkania będą organizowane. „Do 18 listopada będziemy się chcieli z Wami spotykać, ustalać dodatkowe rzeczy, jak promować, jak budować społeczność i energię wokół naszych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży”.

Moderatorka zapowiedziała ankietę, która ma na celu rozpoznanie potrzeb, które z obszarów są dla osób uczestniczących w spotkaniu najbardziej interesujące. Ankieta został pokazana a moderatorka zachęciła do jej wypełnienia.

Ankieta:

- Przestrzeń dla młodzieży

- Interaktywny system informacji młodzieżowej - Wydarzenia kulturalne dedykowane dla młodzieży - Kompleksowe wsparcie dla dzieci i młodzieży - System dotacyjny/grantowy

- Działania na rzecz klimatu - Wymiany młodzieżowe

Agata Cholewa zgłosiła potrzebę wyjaśnienia pojęć zawartych w przedstawionej ankiecie, szczególnie w zakresie system dotacyjny/grantowy.

Moderatorka przekazała głos w tej prawie osobom, które zajmują się tym tematem. Do wypowiedzi zgłosili się Agata Kulińska i Mateusz Małyska. Mateusz Małyska powiedział o działaniach realizowanych przez jego fundację Sempre a Frente i Teatrikon przed uruchomieniem Młodzieżowego Budżetu Obywatelskiego w Lublinie o małych grantach, małych sumach 500-1000 zł na projekty o uproszczonej procedurze, na inicjatywy, które młodzież chciała realizować w szkołach, otoczeniu, w dzielnicy, przy wsparciu osób starszych, wystarczyło opisać pomysł, dostać dotację. W tym momencie w mieście

funkcjonuje Młodzieżowy Budżet Obywatelski i skłaniamy się do realizowania i rozwijania MBO. Przekazał, że informacje o Młodzieżowym Budżecie Obywatelskim przekaże Agata Kulińska, natomiast moderatorka przeszła do wcześniejszego tematu.

Moderatorka dodała, że jeśli będzie potrzeba, to może uda nam się podesłać informacje, jak zdobyć konkretne informacje na ten temat, czy w ogóle jest w tym roku jeszcze możliwość skorzystania z takiej opcji czy nie.

Moderatorka skomentowała wyniki ankiety Wyniki ankiety były następujące:

Moderatorka podziękowała za wypełnienie ankiety, przekazał, że będzie pomocna w pokazywaniu celów i kierunków do jakich powinniśmy dążyć biorąc pod uwagę tą aplikację ostateczną.

 Wypowiedź uczestnika spotkania: pomysł nawiązujący do poprzednich zgłaszanych pomysłów wystaw i potrzeby rozpromowania innych miejsc w Lublinie niż samo centrum – można by zrobić dedykowaną wystawę dla każdej z dzielnic Lublina, w każdej dzielnicy znalazłaby się jedna taka wielka wystawa, jeden wernisaż, prac zrobionych przez młodzież Lublina, i w każdej dzielnicy można by coś takiego

Przestrzeń dla młodzieży Inteaktywny system informacji młodziezowej

Wydarzenia kulturalne de- dykowane dla młodzieży Kompleksowe wsparcie dla dzieci i młodzieży

Działania na rzecz klimatu System grantowy

zobaczyć. Osoby szczególnie zainteresowane wydarzeniami kulturalnymi w Lublinie mogłyby mogłyby zrobić sobie przejazd lub przejście po wszystkich dzielnicach, odwiedzić miejsca w których być może nawet nie byli a mieszkają w tym mieście i zobaczyć te wystawy.

Moderatorka czatu przedstawiła informację, że powyższa wypowiedź stała się impulsem, inspiracją do tego, jakie miejsca są atrakcyjne dla młodzieży w Lublinie na wydarzenia kulturalne, zadała pytanie na chat „Jakie miejsca poza centrum Lublina lubicie?” i zaprezentowała odpowiedzi.

Na Chat pojawiły się następujące informacje o ulubionych miejscach: park saski, Wąwóz na czubach x 2, Hale sportowe KUL-u lub Globus, Wąwozy na Szerokim basen. Na chat pojawiła się też deklaracja od Waldemara Tatarczuka o możliwości udostępnienia przestrzeni Galerii Labirynt na działania dla młodzieży, dodał, że Galeria Labirynt znajduje się na Wieniawie.

Moderatorka czatu przeczytała tez wypowiedź z chat: „Może powinien znowu wystartować ZIUTEK? Z przewodnikiem po mieście dla dedykowanych dla konkretnych grup wiekowych (dzieci, młodzież, studenci, absolwenci)”.

Moderatorka czatu przeczytała tez wypowiedź z chat od Agaty Cholewy: „Jakie wydarzenia, imprezy, zajęcia, warsztaty, aktywności są teraz dla was ważne i interesujące ? W czym chętnie uczestniczycie?”

 Agata dopytała grupę uczestniczącą w spotkaniu o to co ich interesuje, jakie wydarzenia ich przyciągają, jak lubią spędzać czas, i jak chcielibyście go spędzić wtedy, kiedy Lublin będzie Europejską Stolicą Młodzieży.

Moderatorka dodała kto chciałby powiedzieć jak lubi spędzać czas, w jakiej przestrzeni, jaka przestrzeń jest interesująca do spędzania wolnego czasu, jak można fajnie spędzić czas w Lublinie, albo jak można by spędzać czas w Lublinie.

Moderatorka zapytała czy jest jakieś wydarzenie organizowane w Lublinie tak lokalnie, osiedlowo, dzielnicowo, które jest na prawdę fajne, które Wam się podoba. Odczytała wypowiedź chat - „ja lubię zajęcia organizowane w altanie dla dzieci i młodzieży (wąwóz na czubach południowych). Wypowiedzi z chat dotyczące tego i wcześniejszych pytań:

Muzeum sztuki,”

 opiekunka samorządu uczniowskiego przekazała, że generalnie są takie głosy, że w Lublinie za mało jest ze strony miasta inicjatywy miejskiej dla młodzieży szkolnej, młodzież jest głodna takich akcji typu festiwale. Jeśli chodzi o młodzież szkolną to nie wchodzą w grę żadne Juwenalia, organizowane wieczorami takie wydarzenia jak Inne Brzmienia, bo tam młodzież szkolna może przyjść jedynie w asyście dorosłych. Festiwal typu Festiwal Kolorów był hitem bo tam mogli pójść za dnia, sami. Działania typu te w altanie, bo tam mogą pójść bez dorosłych, muzyczne, taneczne wydarzenia. Brakuje też tego o czym mówił jeden z uczestników spotkania, ściągniecie topowych wykonawców młodzieżowych muzycznych, gdzie ni będą musieli chodzić gdzieś po nocy, odbędzie się to za dnia i będzie połączone z jakąś super zabawą, może dyskoteką. Młodzież ta niepełnoletnia nie ma się gdzie bawić. Szkoły się też zamknęły na takie wydarzenia. To jest to co miasto może zrobić dla młodzieży. To co może zrobić młodzież to robią lokalnie, bo młodzież niestudencka nie ma takich narzędzi, żeby się skrzyknąć. Mogą to robić pod opieką nauczycieli lub domów kultury etc. Jedynie ci najaktywniejsi są w stanie się skrzyknąć i przygotowywać projekty, szukają sponsorów dla swoich pomysłów.

Pomysł na wsparcie aktywności - wyciągnąć młodzież z domów, na przedsięwzięcia typowo dla młodzieży w ich wieku. Druga rzecz – agitować w szkołach opiekunów i w domach kultury, żeby tworzyć grupy aktywniej młodzieży, która mogłaby sama wymyślić czego potrzebują, czego oczekują. Jednostki młodzieżowe mają za małą siłę przebicia, trzeba im pomóc.

Moderatorka czatu referuje to co się dzieje na chat: wśród lubianych obecnie wydarzeń pojawił się „wyścig kaczek”, czy „wystawy zwierząt”, „Meeting of Styles w Lublinie”,

„Robimy trutututu" akcji dla młodzieży, dodanie perspektywy bycia rodzicem i atrakcji dla młodszych dzieci oraz informację, że Galeria Labirynt jest takim miejscem, które zachęca, zaprasza do siebie młodzież i jest na nią otwarta i na jej pomysły (młodzieży).

 wpis na chacie „Jestem rodzicem i mam 2 letniego Szymona. Może wydarzenia w dzielnicach z klaunem, bańkami, balonami itp.?” z perspektywy osoby młodego rodzica, który nadal jest uznawany przez UM za młodzież (osoby do 35 r. ż.), który chce pójść na ciekawe wydarzenie z którego i dziecko i on może skorzystać, np.

piknik w wąwozie, gdzie wszyscy mogą się bawić.

 Agata Cholewa – odniosła się do dzielnicowych aktywności. Powiedziała, że na Czubach Południowych od kilku lat Rada Dzielnicy zaczęła organizować Święto Dzielnicy i tutaj to wygląda tak, że przy współpracy z Domem Kultury „Czuby Południowe” jest organizowane coś więcej niż piknik, są koncerty, warsztaty artystyczne przygotowywane przez lokalnych animatorów i poddała pomysł, że to

samo, takie działania mogłyby być również realizowane z młodzieżą, bo mamy w Lublinie mnóstwo uzdolnionej młodzieży. Wspólne spędzanie czasu, zorganizowanie działań, aktywności dla różnych grup wiekowych w dzielnicach być może jest pomysłem na te obchody.

Wpis z chata:

- „Muzeum sztuki” w odniesieniu do publikowania, pokazywania, promowania sztuki dzieci i młodzieży;

-„ Pikniki! Super pomysł, połączone z rodzinnymi festiwalami tylu "Festiwal cebularza" pn.

w skansenie” . Budowanie wzmacnianie lokalnej tożsamości.

- „Myślę, że można by zwrócić również uwagę na różne wydarzenia sportowe.

Niekoniecznie organizowanie meczów dla dorosłych, aby młodzież mogła je oglądać.

Jeżeli dobrze się orientuję to w naszym mieście jest mało organizowanych takich wydarzeń, mówię tutaj o np. biegach ulicznych. Jeżeli dobrze wiem to takich biegów gdzie każdy może się zapisać jest mało, Przede wszystkim w każdym miejscu w Lublinie” - zwrócić uwagę na wydarzenia sportowe dla młodzieży.

– Wypowiedź: festiwale, pikniki. Zwróciła uwagę, że coś podobnego jest organizowane na LSM z okazji Dnia Dziecka, to wydarzenia na hasło chyba „integrowanie przez grilowanie”

i to nie jest tylko dla młodzieży, przychodzi każdy kto chce, to wydarzenie daje integracje i poznawanie siebie nawzajem. To by było tez dobrym pomysłem, żeby takie wydarzenia robić częściej, bo raz na rok to jest chyba za mało, można by nawet ze 3 razy coś takiego zrobić (Działania integrujące, brakuje przestrzeni na spotkanie, integrację, poznanie się).

Moderatorka przekazała, że zostało 5 minut spotkania i jest to czas na podsumowanie.

Dodała, ze podczas spotkania zebrano dużo pomysłów. Podziękowała za wszystkie uwagi, pomysły i sugestie. Podkreśliła, że są one bardzo cenne. Podziękowała za udział i zaangażowanie i przezwała głos do osobom z zespołu tworzącego aplikację

 Agata Kulińska – Podziękowała za wszystkie pomysły. Podkreśliła, że wszystkie cą bardzo cenne i zostaną wzięte pod uwagę. Przekazała, że zespół przygotowujący aplikację pomyśli jak je wpleść w program i pomysły i przedstawione na spotkaniu idee, jak coś mogłoby działać. Przekazała, że na tym spotkaniu powtórzył się głos, który pojawił się na spotkaniu z organizacjami pozarządowymi, żeby wyjść z centrum do dzielnic. Podkreśliła, że to ważna potrzeba, którą zespół będzie się starał w aplikacji uwzględnić. Bardzo dużo z pomysłów, które się pojawiały już gdzieś są w aplikacji. Odniosła się tez do kwestii festiwali i potrzeby zorganizowania całkiem młodzieżowego wydarzenia jako ważnego głosu. Podkreśliła, że bardzo docenia obecność na spotkaniu, poświęcenie swojego czasu i podzielenie się pomysłami i samo uczestnictwo.

Opis atmosfery:

Wydarzenie to było pierwszym wydarzeniem konsultacyjnym on-line dedykowanym mło- dzieży. W spotkaniu uczestniczyła kilkunastoosobowa reprezentacja młodzieży. Można Z czasem aktywność coraz bardziej wzrastała. Wypowiedzi młodych, inspirowały i ośmielały kolej- ne osoby z tej grupy. Część osób świadomie wybierała wypowiedź poprzez chat. Wszystkie wypo- wiedzi były prezentowane i dziękowano za nie. Pomysły były rozbudowywane, rozwijane. Nawiązy- wano do innych wypowiedzi, doświadczeń, potrzeb grup. Miało się wrażenie, że pod koniec spo- tkania wszyscy pracowali już jak jeden zespół na równych prawach. Nie wszystkie osoby wypowie- działy się podczas spotkania, chociaż wszystkie miały taką możliwość, dla tych osób przedstawio- no informację o ankiecie i zachęcano do podzielenia się pomysłami. Samo uczestnictwo w spotka- niu i wytrwanie na spotkaniu przez całą jego długości jest bardzo ważnym doświadczeniem uczest- nictwa i bardzo dużą wartością dla procesu konsultacji. Wiele osób podczas konsultacji, szczegól- nie on-line kiedy nie zna się dobrze innych nie jest w stanie się przełamać i wypowiedzieć i doty- czy to także dorosłych, natomiast z każdego spotkania osoby wynoszą wiedzę i umiejętności i do- świadczenie. Spotkanie było bardzo potrzebne i niezwykle cenne zarówno w opinii mojej, osób z zespołu tworzącego aplikację, jak i osób które dzieliły się takimi informacjami podczas spotkania.

Pytano czy i kiedy będą organizowane takie spotkania.

Bardzo ważne było potraktowanie młodzieży ich jak partnerów i partnerek w procesie podejmowa- nia decyzji o tym jak powinna wyglądać Europejska Stolica Młodzieży a właściwie jako ekspertów i ekspertki od ich własnych potrzeb, bo celem spotkania było zebranie informacji o potrzebach mło- dzieży i jej pomysłach na ESM.

Co było najważniejsze w wypowiedziach, najbardziej utkwiło w pamięci? Co zaskoczyło?

Właściwie wszystkie informacje przedstawione przez młodzież i inne osoby obecne na spotkaniu były bardzo cenne, wszystkie będą brane pod uwagę a samo spotkanie poddane ewaluacji.

 Potrzeba traktowania młodzieży po partnersku, tworzeni platformy współpracy – miasto – młodzież

 Potrzeba spotykania, się rozmawiania o potrzebach, pomysłach młodych ludzi, włączania ich w konsultacje, do współdecydowania

 Miasto powinno stwarzać młodzieży możliwości działania i korzystać z potencjału młodzie- ży, dawać przestrzeń i narzędzia, umiejętności wzmacniające ten potencjał.

 Budzenie aktywności i wzmacnianie aktywności w szkołach, poprzez danie przestrzeni działania, możliwości działania, wzmacnianie osób aktywnych, ułatwienie tworzenia się ak- tywnych grup i opiekowanie się takimi grupami, realna pomoc i wsparcie własnej aktywno- ści samorządów uczniowskich, tak, żeby mogły one realizować pomysły uczniów i uczen- nic,

 Wydarzenia organizowane przez miasto dla młodzieży muszą być oparte o diagnozę zaso- bów i potrzeb poszczególnych grup młodzieżowych i współtworzone z młodzieżą, żeby nie tworzyć niedostosowanej, niepotrzebnej oferty,

 Inkluzywność Dofinansowanie różnych form spędzania czasu dla dzieci i młodzieży z nie- pełnosprawnościami, oraz leczenia rehabilitacji dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawno- ściami

 Wsparcie rozwijania zainteresowań i pasji promocja w skali miasta dokonań i talentów mło- dzieży, przestrzeń dla młodzieżowej sztuki etc.

 Promocja ciekawych miejsc w różnych częściach Lublina, budowanie tożsamości lokalnej, promocji dzielnic, miejsca zielone, miejsca kultury, sportu, etc.

 Działania lokalne, integracyjne, dające możliwość poznania się na osiedlach, w dzielnicach, uczestnictwa dla młodszej młodzieży samodzielnie, bez kurateli, obstawy rodziców. Umożli- wienie realizacji młodzieżowych działań, inicjatyw na poziomie dzielnic – działania z zakre- su kultury i sportu i innych obszarów aktywności o wymiarze międzypokoleniowym

 Działania sportowe dedykowane dla młodzieży

Młodzież powinna mieć bardzo dobry dostęp do informacji do tego co się dzieje i lokalnie iw skali miasta dla nich, jakie młodzież ma możliwości włączania się do działania, gdzie i z kim współpracować, do kogo się zgłosić. Ma bardzo dużo pomysłów i energii. Dlatego ta- kie ważne jest rozwijanie podmiotowości i sprawstwa na poziomie szkół i dawania umiejęt- ności i narzędzi do współdziałania.

Własne przemyślenia dotyczące wydarzenia np. temat organizacji wydarzenia:

Spotkania on-line w grupach, które nie znają się dobrze i generalnie same spotkania on- line, gdzie trzeba mówić do mikrofonu, pokazać się, przedstawić są bardzo trudne dla wie- lu osób, szczególnie introwertyków. Dlatego takie ważne i cenne to było doświadczenie.

To , ze młodzi ludzie mogą doradzać dorosłym, to że można i powiedzieć i napisać i wy - słać odpowiedzi przez ankietę, ważne są liczne możliwości wypowiadania się. Zespół wy- korzystał wiele narzędzi. Spotkania tego rodzaju wymagają moderowania przez co naj- mniej 3-osoby. Podczas spotkania mieliśmy też przedstawicieli różnych grup pracujących z młodzieżą , które mogły udzielać niezbędnych informacji. To było bardzo ważne. W przy- szłości warto zamieszczać dane kontaktowe z opisem kogo i czego ten kontakt dotyczy na chat, podobnie linki do ankiet do skopiowania warto zamieszczać bezpośrednio na chat.

Zespół przygotowujący spotkanie dla grup młodzieżowych powinien też przygotować róż- ne wersje prezentacji omawiania materiałów, moderowania, tak, żeby język, słownictwo był na pewno zrozumiały i jasny dla osób uczestniczących w spotkaniu. Bardzo ważne jest także to co podczas spotkania było realizowane czyli zadbanie, żeby wypowiedzi nie były oceniane, każda traktowana równocennie, żeby parafrazować, dziękować za każdą wypo- wiedź i jeśli osoba nie chce się wypowiadać, odczytywać informacje z chat na forum.

Najważniejsze wątki/obszary:

 pomoc młodzieży która chce działać praktyczna, techniczna, organizacyjna, informacyjna, kanał komunikacji i współpracy

 dorośli nie powinni wymyslać za dzieci tylko pytać, pytać i pytać

 coś co daje platformę współpracy łączy młodzież i miasto

 żeby w szkołach było więcej projektów, festiwali na myslenie, żeby dzieci zakładały ogródki przy szkole, możliwości inicjatywy w szkołach

 festiwale kierowane do młodzieży związane z jej zainteresowaniami, koncerty gwiazd, żebysmy się czuli jak w stolicy naprawdę, żebyśmy byli dumniże taka gwiazda do nas przyjechałą – z pierwszych miejsc list przebojów

 w szkole odskocznia od nauki, działania samorządów oddolne

 święto cebularza

 więcej spotkań, wyjazdów, zajęć dla młodych ale za darmo i żeby miasto miało pieniądze na leczenie dzieci niepełnosprawnych

 rozwijanie zainteresowań i pasji w szkołach

 wystawy, wydarzenia sztuki tworzonej przez młodych ludzi

 promowanie różnych miejsc w Lublinie, nie tylko w centrum, poznajmy Lublin i promujmy ciekawe miejsca w dzielnicach

 róbmy takie spotkania czewsciej i więcej

 wydarzenia kulturalne dedykowane młodzieży, przestrzeń dla młodych miała najwięcej głosów

 wystawy sztuki dzielnicowej młodych w dzielnicach, wernisaż w całym mieście tak, żeby chcieć odwiedzać kolejne dzielnice,

 jakie miejsca lubicie: park saski, wąwóz na Czubach, obiekty sportowe, wąwóz na szerokim

 ziutek – zwiedzanie miasta?

 Galeria Labirynt deklaruje oddanie przestrzeni młodym

 stworzyć muzem sztuki dzieci i młodzieży?

 Wydarzenia organizowane w altanie w Parku JPII na Czubach Robimy trutututu?

 Za mało przestrzeni na inicjatywy młodzieżowe jest w szkołąch, tam trzeba budzić i promować aktywność hitem nie są inne Brzemienia, czy Noc Kultury bo tam młodzież poniżej 18 rż nie może iść sama hitem było nr Festiwal Kolorów … warzene są wydarzenia za dnia, coś co wyciągnie młodzież z domu agotować, uczyć opiekunów samorządów, żeby tworzyć grupy aktywnej młodzieży\

 Meeting os styles

 działania dzielnicowe typu pikniki jak na lsm , Święto Dzielnicy na Czubach, Festiwal Cebularza

 więcej takich spotkań dla młodzieży jak te konsultacje

 prośba, żeby były lepiej dostepne dane o tym co kto robi w Lublinie, jak się włączyć ale wczesniej a nie jak już coś trwa ...

 udostępniania przestrzeni na aktywność młodych

 dzielnicowa aktywność

 wsparcie pomysłów i aktywności młodych

 budzenie, wzmacnianie aktywności w szkołach