Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
13
De effecten van passerende schepen
De afmetingen, snelheden en vermogens van zeeschepen zijn de laatste tijd aanzienlijk toegenomen, samengaand met een toename van hun waterverplaat-singen en golven. De Invloed daarvan op andere schepen in een haven kunnen leiden tot onveilige situaties, ongelukken,
milieuschade en economisch verlies. Het internationale onderzoeksproject Re-search On the Passing Effect on Ships (Ropes), dat in 2010 begon, gaat in deze tijd over van uitgebreide modelschaaltes-ten en computersimulaties naar praktijk-testen in de haven van Rotterdam.
18
New Guidelines for Speed/Power Trials
The speed/power characteristics of ships have always been at the core of ship design. To prove contractually agreed values, speed trials are conducted by the yard priorto the ship's delivery to the owner. In the past, the vessel's schedule integrity was often the most important factor for the speed requirement. Today, owners and operators are keen to reduce fuel consumption to decrease opera-tional costs. So far, shipyards have used a variety of methods for conducting and analysing speed/power trials. With the assistance of the Sea Trial Analysis-Joint Industry Project (STA-JIP) and ITTC, the new IMO EEDI rules to reduce CO^ emis-sions have resulted in clear, pragmatic and transparent guidelines for the relia-ble speed/power assessment of ships worldwide.
KNVTS zet maritieme talenten in het
zonnetje
Evenals voorgaande jaren beloonde de KNVTS ook dit jaar de beste afstudeerders in het maritiem onderwijs. Het betreft stu-denten aan zeevaartscholen, in het hoger beroepsonderwijs en aan de TU Delft. De jaarlijkse prijzen worden mede mogelijk gemaakt door de Stichting Verolme Trust.
2
4
6
12
16
23
26
28
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme marlet
Maand maritiem
Voor u gelezen
Veilig gemeerd blijven met
dynamische schokdemper
Saving Fuel with Fouling
Control
Studenten jagen op
wereldrecord met Wasub
How AIS and Risk
Modelling Work Together
36
38
40
42
Topmodellen in het
Maritiem Museum
Rotterdam
Nieuwe uitgaven
MARS Report
Verenigingsnieuws
Omslag: Da Abis Dover tijdens een zuidwesterstorm {9 Beaufort) op de Noordzee (toto Flying Focus)
Zoals u ongetwijfeld weet is SWZ Maritime (onder meer) het verenigingsblad van de KNVTS. De redactie van ons blad "woont i n " bij de KNVTS en zoals u elders in dit blad kunt lezen, is de KNVTS per 1 januari verhuisd van het karakteristieke pand aan de Mathenes-serlaan naar de Willemswerf aan de Boom-pjes, op de vijftiende verdieping van een mo-dern kantoorgebouw, maar ook weer in het centrum van Rotterdam, De belangrijkste re-den hiervoor is dat een aantal maritieme (branche-)organisaties besloten heeft zich op één locatie te vestigen, uiteraard met het idee dat hierdoor synergie wordt bewerkstelligd. Onder meer Scheepsbouw fMederland (geza-menlijke organisatie van de VNSI en HME), de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Re-ders (KVNR) en Nederland iVlaritiem Land (NML) zijn in het afgelopen jaar naar de Wil-lemswerf (het voormalige Nedlloydgebouw) verhuisd. De locatie wordt dan ook wel het Maritime Power House genoemd. De KNVTS en de redactie van SWZ hebben zich hierbij nu aangesloten in de verwachting dat de sy-nergie voor beide organisaties een positieve uitwerking heeft. Zo'n verhuizing geeft een behoorlijke overlast, inpakken en uitpakken, zoekraken van het een en ander, afsluiting en (te late) aansluiting van internet, et cetera... Desondanks is de redactie e r t o c h weer in ge-slaagd een interessant januarinummer samen te stellen. Zonder andere artikelen tekort te doen, wil ik uw aandacht op een paar onder-werpen vestigen. In Maritieme markt wordt uitgebreid ingegaan op het dreigend tekort aan leerlingen en studenten aan technische opleidingen in het algemeen en in de maritie-me sector in het bijzonder. Gelukkig ziet het ernaar uit dat er in de politiek aandacht voor dit tekort ontstaat. Onderzoek naar het ge-bruik van AIS om het risico op aanvaringen op zee te verminderen wordt beschreven in een artikel op pagina 28. Proefvaarten, om onder meer de contractuele scheepssnelheid vastte stellen, bestaan al sinds schepen mechanisch worden voortgestuwd. In de afgelopen ja-ren bleek er behoefte te zijn aan nauwkeurigere regels en afspraken. De laatste ontwikkelingen op dit gebied treft u aan in een arti-kel op pagina 18.
Hotze Boonstra, tioofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline. nl
inhoudsopgave
14
Meerrompers lopen hard,
maar manoeuvreren minder
De Turbo Poliep van deTU Delft was 18 januari de snelste van veertien model-zeilboten in de winderige waterbak van het Marin in Wageningen. Hij liet de concurrenten uit Delft en van het STC overtuigend achter zich. De wedstrijd maakt deel uit van de minoropleiding Zeiljachten van beide scholen.
Special elektrische installaties
automatisering
en
38
2
4
6
13
16
20
24
26
De ontwikkelingen in elektrische installaties, elektronica, automatisering en navigatie-apparatuur aan boord en aan de wal gaan ontzettend snel. Reden voor SWZ Maritime een themanummer te wijden aan de systemen en de toeleveranciers en reders die er verantwoordelijk voor zijn. Vroon, Bakker Sliedrecht, Amarcon, Imtech Marine, de Defensie Materieel Organisatie en Alewijnse Marine Systems hebben allemaal bijgedragen aan deze special.
New Guidelines for Speed/Power Trials
So far, shipyards have used a variety of methods for conducting and analysing speed/power trials. With the assistance o f t h e Sea Trial Analysis-Joint Industry Project (STA-JIP) and ITTC, the new IMG EEDI rules to reduce CO^ emissions have resulted in clear, pragmatic and transparent guidelines for the reliable speed/power assessment of ships worldwide.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
Managing a Major
Maritime IT Infrastructure
Project (1)
Veiligheid van
voedings-systemen op schepen
Saving Energy at Sea
Green Solution for World's
First Seagoing Hybrid Ferry
31 The Netherlands Joint
Support Ship Karel
Doorman
34 AC or DC Distribution for
Ship Installations?
37 Maritieme arbeidsmarkt
groeit
43 Nieuwe uitgaven
44 Mars Report
46 Verenigingsnieuws
Omslag: CMA CGM past de integrated energy optimisation toolkit van Amarcon toe. Op deze foto de CiVM CGM Rose ifoto Flying Focus}
In het afgelopen decennium heeft er een snel-le evolutie plaatsgevonden in scheepssyste-men en het beheer ervan. In dit nummer van SWZ Maritime wordt hieraan ruim aandacht besteed, zowel wat betreft elektrische instal-laties, elektronica en automatisering als navi-gatieapparatuur. Eens te meer blijkt uit de ar-tikelen in dit nummer dat de Nederlandse maritieme toeleveringsindustrie en ook de Nederlandse reders op dit gebied een voor-aanstaande rol spelen. Het streven is uiter-aard de betrouwbaarheid, veiligheid en effici-ency van afzonderlijke systemen en het schip als geheel te verbeteren. Maar de hoeveel-heid aan informatie die beschikbaar komt, kan op zich in veel gevallen, mits op de juiste w i j -ze gebruikt, op zich al tot efficiencyverbete-ring en daarmee tot brandstofbespaefficiencyverbete-ring lei-den. Dit kan zowel bereikt worden door systemen geïnstalleerd aan boord als door in-formatietechnologie aan de w a l , bij het ma-nagement van een vloot, waarbij uiteraard ook weer van boordsystemen gebruik wordt gemaakt. Van beide opties worden voorbeel-den beschreven.
De snelle ontwikkelingen in scheepsinstalla-ties betekenen ook dat bij het ontwerp en de bouw van schepen de rol van w a t in de w a n -delgangen de "toeleverancier" wordt ge-noemd groter wordt in vergelijking tot de "na-val architect" en de scheepsbouwer En in de scheepvaart verandert de rol van de beman-ning. Enerzijds vereist het omgaan met ge-avanceerd equipment een hogere opleiding, anderzijds kan een groot deel van de taken aan boord door automatisering en snelle com-municatie naar de wal worden verplaatst. Zo is het niet ondenkbaar dat in de nabije toe-komst schepen op shortsearoutes, in analogie met de luchtvaart (waar de boordmecanicien al jaren geleden verdwenen is), geen werk-tuigkundigen meer aan boord zullen hebben. Dit betekent niet dat scheepswerktuigkundi-gen niet meer nodig zijn, intescheepswerktuigkundi-gendeel. Aan boord wordt de conditie van essentiële systemen gemonitord, de informatie verzameld en naar de wal gestuurd waar deskundi-gen, dus zeg maar scheepswerk-tuigkundigen, de bemanning \ advies kunnen dienen indien nodig.
Hotze Boonstra, tioofdredacteur
Bezoek ook onze website:
Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
14
Blijf slingeren voor het KNMI
Zeelui leveren sinds 1854 informatie over het weer aan het KNMI. Ze lezen hun barometers en barografen af, schatten hoogte
van zeegang en deining, temperaturen de lucht en het zeewater en beschrijven de windsterkte, het zicht en de bewolking. Tot april 2011 kregen de besten daar beloningen en onderscheidin-gen voor Maar moderne tijden brenonderscheidin-gen moder-ne oplossingen. Tenminste, dat is de bedoeling.
ll
3
Schepen (af)gebouwd in Nederland
in
2 0 1 2
Hoewel 2012 geldt als crisisjaar, hebben de Nederlandse scheepswerven zeker niet stil gezeten. In plaats van een artikel vindt u op deze twee pagina's een zogenoemde Infographic, of informatieve illustratie. In dit geval een kaart van Nederland met daarop aangegeven welke scheepstypes er vorig jaar in Nederland zijn (af)gebouwd.
fB
Formule-1-techniek voor de Lemsteraak
Nederland kent een rijke historie aan karakteristieke en traditionele schepen. Een ^ \ bijzondere klasse binnen de traditionele
W -m^^^ schepen betreft de zogenaamde
"Lemsteraken". Dit type schip, van origine ontworpen en gebouwd om te vissen op de Zuiderzee vanuit Lemmer, wordt tot op de dag van vandaag nog nieuw ontworpen en gebouwd. Er is een sterk en actief wedstrijdveld aanwezig binnen de Lemsteraken. Nieuwe ontwerptools zoals
Computational Fluid Dynamics, samen met brede hydrodynamische kennis,
maken het mogelijk de prestaties van deze traditionele schepen sterk te verbeteren.
Verder in dit nummer
2
Nieuws
34
4
IVIaritieme markt
6
Maand maritiem
38
12
3D-analyse kapseizen
Waldiiof
18
De uitdaging is groter dan
41
ooit: Ports & Hinterland
42
22
PvdA denkt nog eens na
44
over beveiligers op
zeeschepen
31
Van wieg tot graf:
Inven-tory of Hazardous Materials
Developments on Port
State Control
Managing a Major
Maritime IT Infrastructure
Project (2)
Nieuwe uitgaven
Mars Report
Verenigingsnieuws
Omslag: rfe Lemsteraak BS2 ifoto Van Oossanen Naval Architects)
In dit nummer van SWZ Maritime treft u drie artikelen aan die direct of indirect met veilig-heid te maken hebben. Het betreft een artikel over Port State Control, een artikel over in-ventarisatie van gevaarlijke stoffen aan boord van schepen en een verslag van onze redac-teur Martin van Dijk over het onderzoek naar het kapseizen van het binnenvaartschip Wald-hof op de Rijn nabij de Loreley. Dit is voor mij aanleiding uw aandacht te vestigen op een recente publicatie van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid getiteld "Veiligheid in per-spectief", te downloaden van de site www.onderzoeksraad.nl. Het document maakt de balans op van de eerste acht jaar van het bestaan van de Onderzoeksraad en biedteen goede gelegenheid de veiligheid en de aan-pak ervan in verschillende transportmodalitei-ten (en andere sectoren in de Nederlandse samenleving) met elkaar te vergelijken. Het is altijd interessant over de schutting te kijken. Terecht wordt opgemerkt dat de Onderzoeks-raad zelf ons land nietveiliger maakt; dat moeten betrokken partijen zelf doen, in onze sector zijn dat onder meer rederijen, werven, toeleveranciers, onderzoeksinstellingen, klas-sebureaus en de overheid, de Inspectie Leef-omgeving en Transport (vroeger Scheepvaart-inspectie). De Onderzoeksraad constateert dat de overheid de afgelopen jaren sterk heeft bezuinigd op het toezicht (in de maritieme sector, maar niet alleen daar) en de techni-sche kennis en expertise van toezichthouders is verminderd. Een zorgelijke ontwikkeling. Nadat in januari 2010 de Raad voor de Scheepvaart de bevoegdheden betreffende technisch en organisatorisch onderzoek naar ongevallen aan de Onderzoeksraad werden overgedragen zijn er nog maar relatief weinig volledige onderzoeken in de sector zee-scheepvaart uitgevoerd. Het zou mijns inziens een goede zaak zijn eens het licht op te ste-ken bij instanties die al een lange traditie op dit gebied hebben, zoals de Marine Accident Investigation Branche (MAIB) in het Verenigd Koninkrijk en de National Transportation Safety Board (NTSB) in de Ver-enigde Staten. Een leuk afstudeer-onderwerp of zelfs promotie- \ onderzoek lijkt mij.
Hotze Boonstra, hoofdredacteur
r m e
i 2
m en
Bezoek
ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Bezoek
ook onze website:
www.swzonline.nl
V
Alles over harmonische trillingen 'met
een klein amplitudetje'
mg.
;bouv!
'De kok klaagt, want zijn werkplek zit niet in de ac-commodatie en hoppermensen willen nu graag op de snijkopzuiger werken. En ze beginnen nu te klagen over geluid van de airco en van traplopende mensen. Vroeger hoorden ze dat helemaal niet.'
Special jong maritiem
r.
Dit nummer van SWZ staat vol met artikelenvoor, door en over jonge maritieme technici. Zo is er aandacht voor zowel hbo- als TU-studenten, het bedrijf MOCS van twee jonge maritieme ondernemers en het werk van een jonge werknemer bij Conoship.
Kielerkanaal moet veiliger
Statistisch gezien maakt een schip op het Kielerkanaal een heel kleine kans bij een aanvaring betrokken te raken. Meestal blijft het bij in de wal lopen of een sluisdeur rammen. Het aantal grote schepen neemt echter toe en daardoor gebeuren vaker ernstige ongelukken.
te
Verder in dit nummer
Nieuws
4 IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
13 Sctiol doet het goed,
kabeljauw blijft ver achter
18 Toen de TU nog van de
mannen was
21 Een
scheepsontwerp-methode met de nadruk op
samenwerking
24 Voortgestuwd door
tegenstroom
26 Bringing Something New
to the Market
30 De "spark" van bet
onderwijs
32 Rotterdam Mainport
University's Education
Works Worldwide
35 Minischeepswerf in
Terneuzen
40 Mars Report
42 Nieuwe uitgaven
43 Verenigingsnieuws
Omslag: TU-studenten in de sleeptank van de TU Delft (foto Laurette Bronswijk)
Zoals u op de cover ziet is de special gericht op jonge mensen in de maritieme sector We besteden aandacht aan studenten aan de TU-Delft en hbo-opleidingen, jonge ondernemers en projecten waar jonge werknemers een be-langrijk aandeel in hebben. De trekkers van de special zijn twee jonge redacteuren, Annelin-de Gerritsen en Elouise Reiff. Ze zijn niet al-leen jong, maar ook van het vrouwelijk ge-slacht. Een indicatie dat het aantal vrouwen in de maritieme sector snel toeneemt. Neder-land loopt in dit opzicht internationaal gezien nietvoorop, Scandinavië en een aantal Aziati-sche landen lopen duidelijk op ons voor, maar de tendens is onmiskenbaar. De instroom bij maritieme opleidingen bestaat tegenwoordig al voor ongeveer vijftien procent uit meisjes en de laatste jaren zijn zowel bij de TU Delft als bij het hbo vrouwelijke docenten aange-trokken. Een positieve ontwikkeling. De Nederlandse maritieme sector heeft, net als de industrie als geheel, dringend behoefte aan jonge werknemers op vrijwel alle niveaus. Zie bijvoorbeeld de column Maritieme markt van Antoon Oosting in SWZ van januari jongst-leden. Innovatie staat hoog aangeschreven, denk alleen al aan ontwikkelingen op het ge-bied van diepwatermijnbouw, offshore in arc-tische streken, energiewinning op zee, et ce-tera.Maarookdeinstallaties op conventionele schepen worden complexer, automatisering en snelle communicatie met de wal neemt toe. De sector is dan ook niet alleen op zoek naar "scheepsbouwers" en maritiem officie-ren, maar ook naar werktuigbouwers, elektro-technici en informatici. Uiteraard heeft de slechte economische situatie zijn weerslag op de sector; vooral de zeevaart, binnenvaart en visserij maken moeilijke tijden door, maar sec-toren als waterbouw, offshore en havenactivi-teiten zijn sinds het begin van de crisis in 2008 aanzienlijk gegroeid. Zie bijvoorbeeld de re-cent uitgebrachte brochure "De Nederlandse Maritieme Cluster - Monitor 2012", te downloaden via de site van Neder-land Maritiem Land.
Wilt u reageren op een artikel in ons blad dan kan dat via
www.swzonline.nl of door een mail te sturen naar het adres onder-aan deze pagina.
Hotze Boonstra, tioofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.ntj
Bezoek ook onze website:
WS^^ Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
y
Duitse werven nog steeds in zwaar weer
De scheepsbouw in Duitsland leverde in 2011 opnieuw minder schepen op dan in 2010. Hoe¬ wel de eerste helft van 2011 zich positief ont-wikkelde, bleef de tweede helft duidelijk achter. De dalende tendens begon in 2007 en het einde is nog niet in zicht.
,P Bijbel voor boten
Na bijna veertig jaar onderzoek aan zeiljachtrompen in de Delftse sleeptank, heett botenexpert dr.ir. Lex
Keuning zijn levenswerk vrijgegeven aan 1 jachtbouwers en onderzoekers. De Delft Systematic j
Yacht Hull Series staat online.
Creating a Reporting Culture
A reporting culture forms the foundation for safe operations. In order to establish such a culture, though, there are a number of challenges that must be overcome; not least creating a no-blame environment. What are the impediments - and their solutions?
1^
0
4Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
KNRM laat vervolg
Nikolaasklasse voortaan in
Nederland bouwen
Finished with engines
Maritiem vrijwilliger wordt
een dagje ouder
Rekenen aan
scheepsprestaties
32 CO^ en klimaat
36 Een
scheepsontwerp-methode met de nadruk
op samenwerking (2)
41 Nieuwe uitgaven
42 Mars Report
48 Verenigingsnieuws
Omslag: de sleper Holland zit net als vele andere (iiistori-sche) schepen en organisaties te springen om maritieme vrijwilligers (foto Flying Focus}
Abonnees van ons blad krijgen vanaf deze maand de gelegenheid SWZ digitaal in te zien op de SWZ-website. U ontvangt daartoe een persoonlijke inlogcode. Aan de binnenkant van de achteromslag treft u daarover meer in-formatie. Uiteraard blijft de papieren editie maandelijks in de bus vallen, dus de digitale versie is een extraatje. En later dit jaar wordt ook het archief van alle uitgaven van SWZ en zijn voorgangers (vanaf 1919) ontsloten. We zijn nog bezig met het "opschonen" van de meer dan 60.000 gedigitaliseerde pagina's en er moeten nog enkele juridische hobbels wor-den genomen.
Van de diverse interessante artikelen in dit nummer wil ik graag enkele speciaal onder uw aandacht brengen.
Kees Verkleij heeft als vaste medewerker in de afgelopen 25 jaar regelmatig artikelen ge-schreven over de ontwikkeling van scheeps-dieselmotoren. U treft zijn laatste bijdrage aan onder de titel "Finished with engines". De meerwaarde en kracht van ons blad is dat deskundigen uit de sector hun kennis en me-ningen delen met anderen. Ik wil hem dan ook namens de redactie hartelijk danken voor al zijn bijdragen in de afgelopen jaren. We besteden ook aandacht aan onderzoek dat in de afgelopen veertig jaar bij de TU Delft gedaan is aan de snelheidspredictie van zeil-jachten. De resultaten van metingen aan sys-tematisch gevarieerde rompen zijn recentelijk openbaar gemaakt voor iedere geïnteresseer-de. Een "bijbel voor boten" dus voor ontwer-pers van zeiljachten.
Als laatste wil ik noemen het artikel "Creating a Reporting Culture". De schrijver, Capt. Paul Drouin, heeft een jarenlange ervaring als on¬ derzoekervan scheepsongelukken bij de Ca-nadese Transportation Safety Board. Hij be-toogt dat de veiligheid van de maritieme sector sterk verbeterd kan worden door te le-ren van gevaarlijke situaties en bijna-ongeluk-ken. Maar dan moeten die wel worden gerapporteerd, zonder direct de schuldvraag te stellen, en met de informatie moet ook iets worden gedaan.
Hofze Boonstra, tioofdredacteur
(swz.rotterdam@ptanet.nl)
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
i
Thirty Research Posters
The Port of Rotterdam Authority supports port related —seience with 1.3 million euros per year The intention is
e
3n
to promote research and innovation through coopera-tion with Erasmus University of Rotterdam and Delft University of Technology to make the port safer, clea-ner and more accessible. Thirty research groups and research projects were represented at a Poster Sessi-on Sessi-on 27 June at the World Port Center Rotterdam from which a first and second prizewinner were chosen.
Van passagiersschip
naar service support
vessel
Holland Shipyards verbouwde in een tijdsbe-stek van acht maanden voor Chevalier Floa-tels twee Zweedse veerboten om in twee luxe service support-schepen voor personele en materiële ondersteuning bij de bouw en het onderhoud van windmolenparken en olie- en gasinstallaties. De schepen kunnen dertig dagen op locatie blijven.
Emsac keert terug
in Delft
De laatste editie dateerde uit 2006, maar dit jaar besloot de studievereniging maritieme techniek van de TU Delft, S.6. "William Frou-de", nieuw leven te blazen in de Emsac, de European Maritime Student Associatons Con-ference. Maritieme-techniekstudenten,
-pro-fessoren en -docenten uit heel Europa trokken in juni naar Delft om kennis te maken met alle aspecten van de maritieme wereld in Nederland en de opleiding aan de TUDelft.
Verder in dit nummer
2
4
6
14
18
20
32
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
'Ik wil hier zelf nog altijd
meer van weten en
begrijpen'
Gusto's eerste dieselmotor
Vriestrawlers spelen
cruciale rol in mondiale
voedselvoorziening
34
40
42
44
A Mid-Term Outlook on
Computer Aided Ship
Design
Heen en weer langs de
HAL-geschiedenis
Mars Report
Verenigingsnieuws
Omslag: hat service support vessel DP Gezina ontstond dooreen opgelegde veerboot 9 meter te verlengen, 2 me-ter te verbreden en grondig om te bouwen.De overheid, milieuorganisaties en sociale partners zijn deze zomer een energieakkoord op hoofdlijnen overeengekomen onder leiding van SER-voorzitter ir. Wiebe Draaijer Het ak-koord moet bijdragen aan een klimaatneutale energievoorziening in Nederland in 2050. Veel technici zullen vraagtekens zetten bij de haal-baarheid, maar partijen die het akkoord hebben gesloten kunnen dan n i e t m e e r t e r v e r -antwoording worden geroepen. Op kortere termijn, over tien jaar, moet de aanpak tot zes-tien procent hernieuwbare energie leiden, ook al ambitieus; vandaag is dat omstreeks 4,5 procent en het percentage is de afgelopen jaren niet of nauwelijks gestegen. Een belang-rijk deel van de hernieuwbare energie moet van windturbineparken komen, vooral op off-shore locaties. Hier ligt voor de Nederlandse maritieme sector een uitdaging, want ook al blijkt steeds weer dat offshore windparken zonder substantiële subsidie niet rendabel zijn, windenergie op zee zal de komende jaren hoe dan ook sterk groeien, zowel op het Ne-derlandse continentaal plat, als wereldwijd.~ En onze maritieme sector heeft in hetverleden laten zien goed geëquipeerd te zijn voor dit ty-pe projecten. Niet zozeer voor de windturbines zelf, maar w e l voor ontwerp, bouw en installa-tie van support-structures voor de turbines, bouw en installatie van verzamelstations, in-frastructuur, et cetera. En natuurlijk ontwerp en bouw van equipment en vaartuigen voor installatiewerkzaamheden en vervoer van mensen en materieel naar de parken. Toch nog enkele kanttekeningen bij het ak-koord: de hoge investering en operationele kosten van offshore windenergie moeten deels worden gefinancierd door de Stimule-ring Duurzame Energieproductie-regeling (SDE+). Deze blijven de komende jaren nog van kracht, maar voor hoe lang nog? De kos-ten van windenergie op zee zullen worden verlaagd door in te zetten op innovatie. In de pers wordt zelfs gesproken van een reductie van veertig procent ten opzichte van nu. Eenieder die be-kend is met de traditionele off-shore-industrie zal beamen dat dit een onmogelijke opgave is, kenne-lijk is hierbij de wens de vader van de gedachte.
Hotze Boonstra, hoofdredacteur
(swz.rotterdani@planet.nl)
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
14
1
Supercontarneraliiantie in de maak
De afdeling containertransport van de Deense rederij A.P, Möller-Maersk wil on-der de naam P-3 een alliantie aangaanmet zijn twee grootste rivalen. Samen met de Italiaanse MSC Mediterranean Shipping Company en de in Marseille ge-vestigde CMA CGM (ontstaan in 1999 door de samenvoeging van de Compagnie Maritime d'Affrètement en de Compagnie Générale Maritime) moet zo het aan-bod op diverse routes verbeteren.
Special Integraal Samenwerken
Met de brede participahe van concurrerende bedrijven, is Integraal Samenwerken het grootste (preconcurrentiële) ontwikkelingsproject op het gebied van procesoptimalisatie in Nederland, Integraal Samenwerken werd deze maand afgesloten. Tijd voor een terugblik, een vooruitblik en een overzicht van de diverse projecten en hun resultaten.
CO2, mag het wat meer zijn?
Met "An Inconvenient Truth", de film van de politicus Al Gore, kreeg de opwarming van de aarde publiciteit. De oorzaak was de toename van CO^. Van Dorland en Strengers nuanceerden
die opvatting in SWZ Maritime van mei 2013. Het is onmogelijk zekere uitspraken te doen, de meetreeksen en klimaatmodellen zijn niet volledig en het klimaatsysteem is te complex. Kortom, het onderwerp roept veel vragen op.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
12 Voor u gelezen
13 The Quest for Human and
Financial Capital
16 Interviews met
betrokkenen Integraal
Samenwerken
'Eén groot systeem voor
iedere projectdeelnemer'
24 Samen presteren voor de
klant
26 Weten w a t j e te doen staat
De wensen van de klant in
kaart
De juiste kennis op het
juiste moment
31 Voorbij wat anderen
kunnen
33
Verzinnen, ontwikkelen,
leren, doen
34
Nog stappen te nemen
voordat simulatie
gemeengoed is
36
Alle informatie op één
3D-locatie
Niet meer misgrijpen
40
Uniforme uitwisseling van
informatie
42
Dienstverlening na de
garantie
47
Nieuwe uitgaven
48
Mars Report
50
Verenigingsnieuws
Omslag: De resultaten van Integraal Samenwerken kunnen ook tie Nederlandse offshure-industn'e helpen de concur-renhe voorte blijven {foto Flying Focus)
Integraal Samenwerken
Dit nummer van SWZ Maritime besteedt ruim aandacht aan het clusterproject Integraal Sa-menwerken, een breed opgezet programma om de concurrentiepositie van de Nederland-se scheepsbouwindustrie te versterken door ontwikkeling van verbeterde samenwerkings-modellen en -instrumenten. De drie speerpun-ten zijn innovatief ondernemen, technologi-sche innovatie en sociale innovatie. Op 18 september vond in Alblasserdam het eindcon-gres plaats van meer dan vier jaar Integraal Samenwerken, Alle reden dus een en ander te belichten met een serie interviews en sa-menvattingen van de diverse deelprojecten, In de maritieme sector is samenwerking tus-sen (in principe) concurrenten zeker niet on-gewoon, veelal gebeurt dat in Joint Industry Projecten waar pre-competitief onderzoek of ontwikkeling van technologie en computer-programma's plaatsvindt. Dat gebeurt ook in Integraal Samenwerken, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een automatische 3D-pijp-routering aan boord van schepen en de toe-passing van een systeem van procesbeheer-sing met simulatie van de diverse stadia van ontwerp en bouw van een schip. Maar Inte-graal Samenwerken gaatverder. Er is aan-dacht voor sociale aspecten in de samenwer-king tussen de scheepswerf en toeleveran-ciers, onder meer door de ontwikkeling en toepassing van een methode om prestaties te meten en bespreekbaarte maken. In een om-geving waar de verschillende partijen de ene keer partners en de andere keer concurren-ten zijn is dat geen vanzelfsprekendheid. De doelstellingen van Integraal Samenwerken zijn concreet geformuleerd en meetbaar Zo moet de levertijd van een schip met tien pro-cent worden gereduceerd, en de efficiency en motivatie van medewerkers met twintig procent toenemen.
Uit de interviews met managers uit de sector en betrokkenen bij de projecten blijkt veel waardering voor de resultaten die de afgelopen jaren zijn geboekt. Dus hoewel het project dit jaar officieel ten einde loopt, is het van groot belang dat er een vervolg komt. Naast de informatie in ons blad kunt u meer te weten komen op www.integraalsamenwerken.i
Hotze Boonstra, tioofdredacteur (swzrotterdam@planet.nl)
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
13
How to Power Our Ships in the Future?
"Which systems are able to propel future ships whilst using less expensive fuels and releasing less carbon dioxide?"_Thisjs not a simple problem taking into ac-count the huge amount of power concentrated in modern ships. A group of en-gineering experts has conducted a comprehensive survey looking for answers.
17 Special Europort
Het beurs- en congresprogramma van Europort 2013 omvat een breed maritiem spectrum: van zeevaart tot offshore, van baggerij tot visserij, van binnenvaart tot marine en superyachts. Ruim 1000 (inter)nationale bedrijven exposeren in acht hallen van Ahoy Rotterdam de laatste ontwikkelingen en noviteiten op het gebied van scheepsbouw, voortstuwing, manoeuvreren, elektronica, communicatie, navigatie, dek-, veiligheids- en speciale apparatuur en maritieme dienstverlening.
f'ioiiEERS rn
HARITIIIE T E C H f & r e Y
^o4
Most Fuel Saved with New Aft Ship
Design
Conoship International has developed a series of super fuel efficient general cargo vessels: the eCONOIogy Traders. The vessels vary in deadweight between 2200 - 5000 ton and have a fuel
consumption of only 2.5 - 3.5 ton per 24 hours at a service speed of 10 knots.
2
4
6
17
2 .
25
26
Verder in dit nummer
Nieuws
iVIaritieme marlet
Maand maritiem
Maritieme industrie
verzamelt zicfi in
Rotterdam
Duurzaam rondje Europort
Environmentally-Friendly
Propulsion Solutions
Duurzame
watervoor-ziening met zo min
mogelijk chemicaliën
27
28
39
40
43
Duurzaamheid is een
ketenverantwoordelijkheid
Bedrijfspresentatie's
Europort 2013
Nieuwe uitgaven
Mars Report
Verenigingsnieuws
Omslag: De onlangs opgeleverde Aegir is liet eerste mono-hull-kraanschip/piipenlegger van Heerema Marine Con-tractors {foto Flying Focus)
PsMpng 134-oklober 2013
De IMO heeft jaren geleden al eisen gesteld aan de uitstoot van zwavel, stikstof en fijnstof door schepen, timieten worden stapsgewijs ingevoerd. De meest strikte eisen gelden voor-de Emission Control Areas (EGAs), hieronvoor-der vallen onder meer de Noordzee en de Balti-sche zee. Een en ander is vastgelegd in IMO Marpol Annex VI, oorspronkelijk opgesteld in 1997 en later enkele malen aangepast. In de komende jaren is het vooral de beper-king in uitstoot van zwaveloxiden die reders hoofdbrekens kost. Vanaf 1 januari 2015, dus over iets meer dan een jaar, moet de zwavel-uitstootin ECA-gebieden beperkt zijn tot 0,1 (gewichts)procent van de brandstof. Nu is geen weldenkend mens tegen maatre-gelen die de lucht schoner maken en daarbij milieu en de gezondheid van bewoners van kuststreken verbeteren. De Europese Unie heeft deze norm dan ook overgenomen. Maar een en ander moet wel op een "level playing field" plaatsvinden en het is zeer de vraag of dat hier het geval is, Want de norm geldt uit-sluitend voor de EU-lidstaten die liggen aan de Noordzee, het Kanaal en de Oostzee en niet voor de zuidelijke landen grenzend aan de Middellandse zee en de Atlantische Oce-aan. De EU zou hier een voorbeeld kunnen ne-men aan de Verenigde Staten en Canada die de 0,1 procent zwavellimiet voor de gehele kustlijn hebben ingesteld.
Naast de ongelijkheid binnen Europa spelen er nog diverse problemen. Aan de strenge zwavelnormen kan worden voldaan door van zware stookolie overte gaan op gasolie als brandstof of een scrubber te installeren, dus kiezen voor aanzienlijk hogere operationele kosten of een grote investering financieren. Er is grote onduidelijkheid over dejuiste keuze, waar nog bij komt dat de beschikbaarheid van gasolie niet gegarandeerd is als een groot aantal reders hierop overgaat en over de be-trouwbaarheid van scrubbers bestaan nog de nodige twijfels. Bovendien verkeert de Europese shortseasector in een diep dal. Veel reders en zeker ka-pitein-eigenaars kunnen nu het hoofd al nauwelijks boven water houden (zie ook de column Maritie-me markt op pagina 4). Het blij-ven spannende tijden,
Wofze Boonstra,
tioofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Bewondering voor maritieme sector
^ e v e r t ^ e n ^ W op
en
Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft alvast haar visitekaartje afgegeven om na haar poli-tieke carrière in de schoenen van haar voorgangster Tineke Netelenbos te kun-nen treden als voorzitter van redersver-eniging KVNR. Zelden was een speech van een minister op de ledenvergadering van de KVNR zo vol bewondering voor het werk van de scheepsbouwers en reders.
•ing.
5bou\
)AM
6 On
.an 1A;
n
56
64
ebsite
m.
Ruslandspeciat in SWZ Maritime
Rusland is al sinds de tijd van Peter de Grote een partner voor de maritieme sector De Nederlandse scheepsbouwsector en toeleverende industrie zijn ook in de 21ste eeuw actief in Rusland.
Ice Crushing Propeller Dynamics
The comforting sound of ice smoothly being crushed by the heavily loaded propeller it is controlling, that is what a captain of an ice-going vessel wants to hear when he stands on the bridge, looking at the enchanting world around him. Are we confident enough that he can really enjoy his trip in ice covered waters, or is there still work to be done?
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme marlet
IVIaand maritiem
Vooru gelezen
Russia and Its Maritime
Industry
Van kam buz tot sjturman
William Froude Meets
Russia
Rusland snakt naar
modernisering vissersvloot
Rusland in Rotterdam
Bouwers van
binnenschepen in Rusland
loven vooral kwaliteit
Vrouw Maria's schipbreuk
kostte Catharina de Grote
miljoenen
45
48
50
Boskalis voelt zich
huisaannemer van
Sint-Petersburg
Mars Report
Verenigingsnieuws
Omslag: het Czaar Peterhuisje in Zaandam is vurig jaar ge-restaureerd. Het huisje werd in 1632 van oud scheepshout gebouwd en de Russische tsaar Peter de Grote verbleef er in 1697 acht dagen. HetZaans Museum, beheerder van het huisje, vond de Russische Summa Group bereid de restau-ratie te sponsoren. In 2011 werden Summa Group en part-ner VTTI geselecteerd voor de bouw van een nieuwe olie-terminal in Rotterdam, die in 2015 opent (fotomontage met dank aan hetZaans Museum en Noortje Schmit van Dutch Culture/.
Het is u ongetwijfeld niet ontgaan dat we dit afgelopen jaar het Nederland-Ruslandjaar vierden. Al sinds de tijd van Peter de Grote, tsaar van Rusland van 1682 tot zijn dood in 1725, is er een sterke maritieme band tussen beide landen, getuige het grote aantal Neder-landse woorden in de Russische taal, zie pa-gina 22 van dit blad.
Mijn eerste ervaring met Rusland stamt uit 1979, toen nog de Sovjet-Unie onder Brezhnev. Een handelsmissie onder leiding van oud-pre-mier Piet de Jong, op dat moment IRÜ-voorzit-ter, organiseerde een symposium over off-shore-technologie en transport en behande-ling van aardgas. Op dat symposium werd de Nederlandse kennis en ervaring op die gebie-den gedeeld met Russische collega's. Deelne-mende bedrijven waren onder meer Gusto En-gineering, tips, Marcon, RSV, HCG, Boskalis, Gasunie, Marin, Tebodin, Fugro en TNO. In september van dit jaar vond ook een sym-posium plaats tijdens de Russische maritieme beurs Neva in Sint-Petersburg waar de Neder-landse maritieme sector zich presenteerde. In sommige opzichten is er veel veranderd in de afgelopen 35 jaar, de Sovjet-Unie bestaat niet meer, evenals een deel van de genoemde Nederlandse bedrijven. Maar men kan ook betogen dat de verandering niet zo groot is: Rusland lijkt in veel opzichten op de Sovjet-Unie en de bedrijven die er niet meer zijn wer-den veelal overgenomen, veranderwer-den van naam, of concurrenten namen hun activiteiten over Een andere constante is dat de Russi-sche export (omstreeks 17 miljard euro) voor het grootste gedeelte bestaat uit olie en gas, terwijl de Nederlandse export (omstreeks 6 miljard euro) vooral (hoogwaardige) produc-ten en diensproduc-ten betreft.
Hoewel er tijdens het Nederland-Ruslandjaar ook het een en ander misging - denk maar aan de rel rond de diplomaat Dolmatov en het Greenpeace-schip Arctic Sunrise - zijn er op economisch gebied, ook in de maritie-me sector, zeker positieve resulta-ten geboekt. In dit nummer van SWZ besteden we daarom ruim aandacht aan de Russische mari-tieme sector en de interactie met de Nederlandse. De cover van dit blad getuigt daarvan.
Wofze Boonstra,
hoofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.nll
