Historia rozwoju i struktura organizacyjna
W pierwszych latach po wznowieniu pracy przez Instytut Radowy (zakoƒczenie odbudowy Instytutu po zniszcze- niach wojennych nastàpi∏o w po∏owie roku 1947) wszystkie oddzia∏y kliniczne stanowi∏y ca∏oÊç i by∏y kierowane przez dyrektora Franciszka ¸ukaszczyka.
Lekarze pracowali w ciàgu 1-2 lat kolejno na od- dzia∏ach nazywanych zgodnie z kolejnoÊcià pi´ter I, II i III, poczym przechodzili do pracy w Zak∏adzie Rentge- noterapii i w Ambulatorium (przychodnia). Jedynie chi- rurdzy pracujàcy w godzinach popo∏udniowych nie podle- gali rotacji. Poczàtkowo zespó∏ lekarzy Instytutu by∏ tylko kilkuosobowy, co powodowa∏o bardzo du˝e obcià˝enie pracà klinicznà. Na przyk∏ad tylko jeden lekarz bada∏
wszystkich chorych w ambulatorium, tylko jeden opieko- wa∏ si´ liczàcym wówczas prawie 100 ∏ó˝ek oddzia∏em III, prowadzàc jednoczeÊnie curieterapi´ ginekologicz- nà, a czasem dodatkowo tak˝e curieterapi´ skórnà. Czas pracy by∏ nienormowany. Poranna wizyta, rozpoczyna∏a si´ o 8 (co trzeci dzieƒ by∏ na niej obecny dyrektor). Pra- ca koƒczy∏a si´ w chwili za∏atwienia ostatniego pacjenta.
Popo∏udniowa zmiana w Zak∏adzie Rentgenoterapii nie- rzadko opuszcza∏a Instytut o godz. 22.30. Dy˝ury lekarskie odbywa∏y si´ co trzecià dob´ (by∏y bezp∏atne).
Liczba chorych leczonych radem by∏a wtedy bardzo du˝a, a kasa radowa poczàtkowo znajdowa∏a si´ w obr´bie bloku operacyjnego na I pi´trze, skàd ka˝dego dnia przy- noszono tubki radowe. Po skoƒczonej pracy lekarz, aby sprawdziç stan kasy, znosi∏ je w o∏owianym pojemniku na I pi´tro, wysypywa∏ na stolik stojàcy pod kasà, liczy∏, prze- suwajàc pincetà i wk∏ada∏ do kasy. W gabinecie aplikacji radu jedynym urzàdzeniem ochronnym by∏a os∏ona o∏o- wiowa przed stanowiskiem pracy piel´gniarki. Dopiero
na poczàtku lat 50 mgr Jerzy To∏wiƒski zaplanowa∏ i skon- struowa∏ 1 kas´ radowà w gabinecie obecnego Oddzia-
∏u IIIB.
W tym okresie chore na nowotwory narzàdu rodne- go stanowi∏y najliczniejszà grup´ wÊród wszystkich pa- cjentów Instytutu Radowego. Zajmowa∏y one ca∏e III pi´- tro, gdzie prowadzono aplikacje radu w jedynym gabine- cie radowym oddzia∏u IIIB, a po curietrapii chore wymagajàce hospitalizacji przenoszono na II pi´tro ce- lem leczenia promieniami Roentgena. W 1953 r. zorgani- zowano na III pi´trze drugi gabinet do aplikacji radu (w obecnym gabinecie zabiegowym oddzia∏u IIIA), a po przeniesieniu kaplicy znajdujàcej si´ na Oddziale III A do innej sali, pomieszczenia przez nià zajmowane przekszta∏- cono w nowy gabinet radowy z odr´bnà kasà i urzàdzenia- mi ochronnymi.
Powsta∏y wówczas dwa pododdzia∏y: A i B. Za pierw- szy (A) odpowiada∏a Ludwika Tar∏owska, za drugi (B) – dr Janina Vaedtke. Po odejÊciu z Instytutu dr Vaedtke w paêdzierniku 1954 r. kierownictwo opieki nad ca∏ym oddzia∏em III przej´∏a L. Tar∏owska. W∏aÊciwym kierow- nikiem ca∏ej dzia∏alnoÊci klinicznej i naukowej wszystkich oddzia∏ów by∏ nadal, a˝ do swej Êmierci w roku 1956, dy- rektor ¸ukaszczyk.
Z chwilà wyodr´bnienia w Instytucie 3 oddzia∏ów:
chirurgicznego (oddzia∏ I), radioterapeutycznego (II) i gi- nekologicznego (III) chore na nowotwory z∏oÊliwe narzà- du rodnego by∏y ju˝ leczone wy∏àcznie na oddziale gineko- logicznym, liczàcym wówczas 95 ∏ó˝ek. Tylko pewnà cz´Êç chorych mogàcych dochodziç leczono ambulatoryjnie pro- mieniami Rtg w Zak∏adzie Rentgenoterapii.
W tym okresie jedynym leczeniem onkologicznym stosowanym w oddziale ginekologicznym by∏a radiotera- pia. Jednak˝e lekarze oddzia∏owi prowadzili tylko bra- chyradioterapi´ za pomocà radu, natomiast rtgterapia by∏a stosowana przez lekarzy pracujàcych w Zak∏adzie Rentgenoterapii.
Pewnà liczb´ chorych ginekologicznych leczono ope- racyjnie na oddziale chirurgicznym. Poczàtkowo jedynà wÊród nich grup´ stanowi∏y chore na raka sromu. Ale ju˝
w roku 1952 oddzia∏ ginekologiczny móg∏ nawiàzaç bli˝szà wspó∏prac´ z oddzia∏em chirurgicznym Instytutu, ponie-
Materia∏y do historii onkologii w Polsce Sources to the history of oncology in Poland
Number 1 •86–91
Rozwój i dzia∏alnoÊç Kliniki Onkologii Ginekologicznej
Ludwika Tar∏owska
Early years of the Department of Gynaecological Oncology
Jest to tekst wystàpienia Pani Profesor Ludwiki Tar∏owskiej – w chwili odejÊcia na emerytur´ 31 grudnia 1984 roku. Tekst ten Pani Profesor przekaza∏a Redakcji „Nowotworów” w 2002 roku w celach archiwal- nych, sugerujàc z w∏aÊciwà sobie skromnoÊcià, ˝e nie zas∏uguje on na publikacj´, gdy˝ nie ma charakteru naukowego. W moim g∏´bokim przekonaniu jest to cenny materia∏ êród∏owy. Uzna∏em, ˝e powi- nien zostaç opublikowany ∏àcznie ze wspomnieniami o jej Autorce.
Edward Towpik
wa˝ w zespole chirurgów zaczà∏ pracowaç tak˝e ginekolog dr Eugeniusz Nowacki.
Cz´Êç chorych zakwalifikowanych do leczenia opera- cyjnego kierowano nadal do wspó∏pracujàcego z Instytu- tem oddzia∏u ginekologicznego Instytutu Gruêlicy, kie- rowanego przez prof. Ma∏gorzat´ Bulskà lub II oddzia∏u ginekologicznego Szpitala Praskiego, którego kierowni- kiem i jednoczeÊnie konsultantem Instytutu w zakresie ginekologii by∏ dr Kazimierz Anusiak. Ta wspó∏praca umo˝liwia∏a stosowanie leczenia operacyjnego lub sko- jarzonego u pewnej liczby chorych na nowotwory z∏oÊliwe, jednak dalszy rozwój onkologii ginekologicznej wymaga∏
wdro˝enia leczenia operacyjnego na szerszà skal´.
Rozwój tej metody leczenia rozpoczà∏ si´ w roku 1963, kiedy przyszed∏ do pracy w Instytucie Onkologii dr Jan Zieliƒski, uczeƒ prof. Ma∏gorzaty Bulskiej. W la- tach 70. zespó∏ operujàcy zosta∏ zwi´kszony przez dr Zo- fi´ Kietliƒskà i dr Jerzego Stelmachowa. Wtedy liczba zabiegów zacz´∏a wzrastaç systematycznie z 60-80 w latach 60. do blisko 200 w latach ostatnich. Zabiegi chirurgiczne sà wykonywane w bloku operacyjnym Kliniki Chirurgicz- nej, z którego urzàdzeƒ i wszechstronnej pomocy Klinika Ginekologii korzysta. Nale˝y dodaç, ˝e ok. 40 zabiegów rocznie lekarze naszej Kliniki wykonujà w innych szpita- lach warszawskich.
Rozwój nowoczesnej radioterapii nowotworów na- rzàdu rodnego móg∏ nastàpiç dopiero w po∏owie lat 60., kiedy oddzia∏ uzyska∏ mo˝liwoÊç sta∏ej wspó∏pracy z Za- k∏adem Fizyki. Pierwszym sta∏ym wspó∏pracownikiem by∏
mgr Jerzy KrzeÊniak, po tym, po okresach przerw, wspó∏- praca by∏a realizowana przez mgr Joann´ Rostkowskà, a ostatnio jest bardzo bliska i korzystna – z mgr Marià Kawczyƒskà. Przy udziale i pomocy IV Wydzia∏u Nauk Technicznych PAN, w po∏owie lat 60. powsta∏a pracownia ultrasonograficzna kierowana przez dr Krystyn´ ¸u- kawskà.
W roku 1967, w zwiàzku z nadaniem Instytutowi On- kologii nowego statutu oddzia∏ ginekologiczny, podob- nie jak inne oddzia∏y, uzyska∏ rang´ Kliniki Ginekologii Onkologicznej.
W roku 1969 wyodr´bniono w Klinice nast´pujàce 3 oddzia∏y: oddzia∏ A, którego kierownikiem zosta∏a dr Krystyna ¸ukawska, oddzia∏ B pod kierownictwem dr. Haliny Âwiàtkowskiej oraz oddzia∏ chirurgiczny kiero- wany przez dr. Jana Zieliƒskiego.
W roku 1971, w zwiàzku z rozwijanym wówczas w Klinice kierunkiem badaƒ endokrynologicznych (stan uk∏adu przysadkowo-nadnerczowego), zosta∏a zor- ganizowana pracownia badaƒ hormonalnych, w której wkrótce zacz´to prowadziç równie˝ badania immunolo- giczne.
Od lewej w I rz´dzie – dr Jerzy Rustowski; w II rz´dzie – dr Jerzy Stelmachów, doc. Zofia Kietliƒska, dr Barbara Kozakiewicz, dr Ewelina Bobek-Pstrucha, prof. Ludwika Tar∏owska, doc. W∏adys∏aw Nowakowski;
w III rz´dzie – dr Maria Nickie-Psikuta, dr Krystyna ¸ukawska, prof. Jan Zieliƒski, dr El˝bieta Ploch, mgr Maria Kawczyƒska, dr Monika Drabik, dr Bo˝ena Sabliƒska i IV rz´dzie – dr Grzegorz Panek, dr Gra˝yna Kamiƒska
Celem ÊciÊlejszego powiàzania teleradioterapii z bra- chyterapià i leczeniem operacyjnym, w 1975 roku Klinika Onkologii Ginekologicznej przej´∏a ca∏oÊç radioterapii chorych na nowotwory narzàdu rodnego. Na stanowisko kierownika teleradioterapii powo∏ano od 1 stycznia 1974 r.
dr Bo˝en´ Sabliƒskà, która pe∏ni∏a ten obowiàzek do 1976 r. Kierownikiem brachyradioterapii ginekologicz- nej, a od roku 1976 tak˝e teleradioterapii, zosta∏ dr Jerzy Haruppa.
Leczenie chemiczne zacz´to stosowaç w Klinice w la- tach 70. (dr Stefan Madajewicz). W roku 1970 leczono cytostatykami 28 chorych. Liczba chorych leczonych che- micznie zacz´∏a szybko wzrastaç do ponad 100 rocznie, gdy kierownictwo tego kierunku leczenia obj´∏a w roku 1976 dr B. Sabliƒska. Przedmiotem szczególnego zaintere- sowania w chemioterapii jest choroba trofoblastyczna.
W zwiàzku z mo˝liwoÊcià przeprowadzania w Instytucie bardzo dok∏adnych badaƒ poziomu gonadotropiny ko- smówkowej (za pomocà metody radioimmunologicznej stosowanej w Zak∏adzie Medycyny Nuklearnej) do Klini- ki Onkologii Ginekologicznej kierowane sà wszystkie cho- re na chorob´ trofoblastycznà z regionu województwa warszawskiego oraz wiele chorych z ca∏ej Polski, celem leczenia lub tylko obserwacji. Aktualnie pozostaje pod obserwacjà Kliniki ponad 150 chorych, z których ponad 60 po przeprowadzonym leczeniu chemicznym.
Nowotwory trofoblastu, nale˝àce do najz∏oÊliwszych nowotworów u kobiet, dzi´ki post´powi w metodach dia- gnostyki i leczenia nale˝à do ca∏kowicie chemio-wyleczal- nych (przy zachowaniu dalszej p∏odnoÊci kobiet). Obecnie Klinika Onkologii Ginekologicznej stosuje wszystkie pod- stawowe metody leczenia, tzn.: leczenie operacyjne (kie- rownik doc. Jan Zieliƒski), brachyradioterapi´ (kierownik dr med. Jerzy Rustowski), teleradioterapi´ (kierownik doc. W. Nowakowski), chemioterapi´ (kierownik dr med.
B. Sabliƒska), i hormonoterapi´ (dr med. El˝bieta Ploch),
stajàc si´ w ten sposób pierwszà w Instytucie klinikà na- rzàdowà (taki uk∏ad Klinik jest przewidziany w Centrum Onkologii). Podstawowà jednak metodà leczenia jest radioterapia, której podlega ok. 70% chorych leczonych w Klinice. W obr´bie Kliniki chore leczone ró˝nymi meto- dami nie sà wyodr´bnione na poszczególnych salach, a ka˝dy z lekarzy stosuje leczenie zgodnie z ustalanym kolegialnie planem. Poszczególne metody diagnostyki i leczenia sà przedmiotem szczególnego zainteresowania dwu-, trzyosobowych grup lekarzy. Zadaniem tych grup, a przede wszystkim kierownika grupy, jest czuwanie nad optymalizacjà i sta∏ym rozwojem poszczególnych me- tod, Êledzenie odpowiedniego piÊmiennictwa, wprowa- dzanie nowych technik i opracowywanie uzyskiwanych wyników.
Dotychczasowe doÊwiadczenie wykazuje, ˝e taki sys- tem pracy klinicznej jest korzystny zarówno dla chorych, którzy przez ca∏y czas leczenia pozostajà pod opiekà tych samych lekarzy, jak i dla lekarzy – poniewa˝ zapobiega nadmiernemu zaw´˝eniu wiedzy i praktyki klinicznej.
Klinika Onkologii Ginekologicznej liczy obecnie 80
∏ó˝ek. Wyposa˝enie aparaturowe, jakkolwiek doÊç skrom- ne, umo˝liwia stosowanie takich nowoczesnych metod diagnostycznych jak: ultrasonografia, histeroskopia, la- paroskopia. W zakresie aparatury leczniczej Klinika posia- da 2 nowoczesne aparaty do brachyradioterapii, pozwala- jàce na unikni´cie napromieniania personelu w czasie aplikowania cia∏ promieniotwórczych (tzw. technika after- -loading).
Dzia∏alnoÊç Kliniki D z i a ∏ a l n o Ê ç k l i n i c z n a
Praca kliniczna obejmuje diagnostyk´, kwalifikowanie chorych do leczenia, leczenie i d∏ugoletnià obserwacj´ po
Od lewej: prof. dr Józef Laskowski, prof. Ludwika Tarlowska, dr Krystyna ¸ukawska, dr Halina Âwiàtkowska
leczeniu. Jest prowadzona przez ten sam zespó∏ lekarzy, ambulatoryjnie i w warunkach szpitalnych.
Liczba badaƒ przeprowadzanych w ambulatorium przekracza rocznie 12 000, a liczba chorych leczonych – ponad 1000 osób. Sà to nie tylko chore z rejonu obj´tego dzia∏alnoÊcià Instytutu. Znaczna ich liczba pochodzi z ró˝- nych rejonów Polski, skàd sà kierowane celem leczenia lub badania metodami nie stosowanymi w ich rejonowych szpitalach. Dzia∏alnoÊç lecznicza Kliniki nie zaspokaja jednak potrzeb chorych. Na przyj´cie do Kliniki chore oczekujà przeci´tnie 4-6 tygodni, na teleradioterapi´ am- bulatoryjnà – par´ tygodni, a niedostateczna liczba apara- tów teleterapeutycznych powoduje, ˝e nawet chore le- czone w szpitalu niejednokrotnie oczekujà na napromie- nianie 1-2 tygodnie.
W 1984 roku przeprowadzono w ambulatorium 12 627 badaƒ, w tym ponad 1000 chorych badano po raz pierwszy. Leczenie operacyjne stosowano u 196 chorych, brachyradioterapi´ (rad i Cs137) u 350, teleradioterapi´
u 549, chemio- i hormonoterapi´ u 345.
D z i a ∏ a l n o Ê ç n a u k o w a
Rozwój dzia∏alnoÊci naukowej poczàtkowo by∏ bardzo powolny, co nale˝y wiàzaç z nadmiernym obcià˝eniem lekarzy pracà klinicznà. W okresie lat 1952-1963 opubliko- wano tylko 18 prac naukowych, w nast´pnych latach licz- ba publikacji ros∏a stopniowo, dochodzàc do 16 rocznie (rok 1969). W ostatnim 10-leciu 15-17-osobowy zespó∏
pracowników publikuje rocznie Êrednio 10 prac. Ogólna liczba prac opublikowanych i przyj´tych do druku wynosi ok. 300, w tym 48 w czasopismach zagranicznych. Prace naukowe prowadzone w Klinice sta∏y si´ podstawà uzyska- nia 23 stopni naukowych: 19 zakoƒczonych przewodów doktorskich, jeden kandydacki i 3 habilitacje oraz oÊmiu nagród przyznanych indywidualnie lub zespo∏owo pra- cownikom Kliniki (nagrody Sekretarza PAN, Rady Na- ukowej, Ministra Zdrowia, redakcji czasopism, itp.).
Od 1965 r. Klinika wspó∏pracuje z wydawanym pod patronatem FIGO Annual Report, publikujàcym wyniki leczenia raka narzàdu rodnego, uzyskiwane w ponad 100 najbardziej znanych na Êwiecie klinikach onkologii gineko- logicznej.
Aktualnie prowadzone badania dotyczà nast´pujà- cych zagadnieƒ:
– optymalizacja brachy- i teleradioterapii raka szyjki ma- cicy,
– skojarzenie leczenia operacyjnego i radioterapii w raku szyjki i trzonu macicy,
– post´powanie w chorobie trofoblastycznej,
– hormonoterapia raka trzonu macicy i hormonotera- pia substytucyjna u chorych po leczeniu przebytym z powodu raka szyjki macicy,
– rola radioterapii w nowotworach z∏oÊliwych jajnika, – u˝ytecznoÊç nowoczesnych metod diagnostycznych w rozpoznawaniu i leczeniu nowotworów z∏oÊliwych narzàdu rodnego,
– wp∏yw poszczególnych metod leczenia na stan immu- nologiczny chorych.
Na rozszerzenie tematyki prac naukowych wp∏ywa w znacznym stopniu Êcis∏a wspó∏praca kliniki z Zak∏a- dem Patologii (kierownik doc. Ludwika Sikorowa), Zak∏a- dem Fizyki (kierownik dr Barbara Gwiazdowska), Za- k∏adem Medycyny Nuklearnej (kierownik prof. Janusz Szymendera) i Zak∏adem Radiodiagnostyki (kierownik doc. Janina Dziukowa).
D z i a ∏ a l n o Ê ç d y d a k t y c z n a
Dzia∏alnoÊç dydaktyczna obejmuje nast´pujàce kie- runki:
– szkolenie w zakresie onkologii i ginekologii lekarzy w∏asnej kliniki (od 1956 r. 31 lekarzy z Kliniki uzyska-
∏o specjalizacj´ w zakresie radioterapii lub ginekologii);
– szkolenie w zakresie onkologii ginekologicznej leka- rzy zatrudnionych w innych klinikach Instytutu lub in- nych zak∏adach onkologicznych;
– udzia∏ w kursach prowadzonych przez Instytut oraz szkolenie ginekologów w zakresie diagnostyki i leczenia nowotworów z∏oÊliwych; od 1967 roku Klinika nasza prowadzi rocznie 2 kursy CMKP (∏àcznie 25-50 leka- rzy) oraz szkolenie indywidualne (rocznie do 20 osób) lekarzy przygotowujàcych si´ do egzaminu na II° spe- cjalizacji ginekologicznej; w latach ostatnich liczba wy- k∏adów wyg∏oszonych przez lekarzy kliniki wynosi ok. 30 rocznie;
– konsultacje przeprowadzane zarówno w ambulatorium Instytutu, jak i w szpitalach warszawskich oraz wspó∏- praca z oddzia∏ami po∏o˝niczo-ginekologicznymi szpi- tali warszawskich; od 1969 r. prowadzone jest szkolenie
Prof. Ludwika Tar∏owska z zespo∏em Kliniki w dniu siedemdziesiàtych urodzin
studentów, poczàtkowo IV kursu medycyny, a od 1970 r. – VI kursu;
– udzia∏ w wewn´trznych ogólno-instytutowych posie- dzeniach naukowych, które na poczàtku lat 70. odby- wa∏y si´ systematycznie i by∏y poÊwi´cone aktualnie prowadzonym badaniom, przeglàdowi obcego piÊmien- nictwa, post´pom w zakresie interny, chirurgii, itp.
(w ostatnich latach liczba tych posiedzeƒ znacznie zmniejszy∏a si´, co stanowi du˝à szkod´, zw∏aszcza dla m∏odych lekarzy).
W roku 1980 zosta∏ opracowany przez 14 pracowni- ków Kliniki pierwszy polski podr´cznik onkologii gine- kologicznej, wydany przez PZWL w 1983 r.
Kadra Kliniki L e k a r z e
Zespó∏ lekarski Oddzia∏u III by∏ poczàtkowo bardzo nie- liczny. W roku 1953 oddzia∏ mia∏ tylko 5 etatów, w 1960 r.
– 7 (w tym 4 sta∏ych pracowników, a 3 etaty zajmowane by∏y przez lekarzy specjalizujàcych si´ w radioterapii), w latach 1966-70 by∏o 10 etatów, a dopiero od 1973 r. ich liczba zacz´∏a stopniowo dochodziç do 17-18.
W ciàgu 30-letniej pracy Kliniki przesz∏o przez jej oddzia∏y kilkudziesi´ciu lekarzy. Niektórzy, zw∏aszcza w latach 50., rezygnowali ju˝ po paru miesiàcach, nie mo- gàc znieÊç bardzo obcià˝ajàcej (zw∏aszcza pod wzgl´dem psychicznym) pracy. Inni odchodzili po paru latach, wyno- szàc z Instytutu podstawowy zasób wiadomoÊci onkolo- gicznych. Pozostali zaÊ w ciàgu wielu lat wspólnej pracy stworzyli silny, zintegrowany zespó∏, którego trzon sta- nowili ju˝ w latach 60. lekarze najd∏u˝ej zwiàzani z In- stytutem: dr Krystyna ¸ukawska (od 1951 r.), Halina Âwiàtkowska (od 1952 r.), Bo˝ena Sabliƒska (od 1953 r.) oraz koledzy, którzy rozpocz´li prac´ w Klinice w latach 60.: Wanda Jentys i Jerzy Rustowski (od 1961 r.), J. Zieliƒ- ski (od 1962 r.), Zbigniew Piàtkowski, Krystyna CzeÊnin, Jan Haruppa (który przeszed∏ do naszej kliniki po kilku- nastoletniej pracy w Zak∏adzie Telaradioterapii).
W latach 70. zespó∏ wzmocni∏a nast´pna grupa leka- rzy: El˝bieta Ploch, Zofia Kietliƒska oraz przybyli z Zak∏a- du Teleradioterapii Stefania Kie∏biƒska, Maria Nicke- -Psikuta i wieloletni pracownik Instytutu (od 1949 r.) W.
Nowakowski, a nieco póêniej Jerzy Stelmachów, Gra˝yna Kamiƒska, i Ewelina Pstrucha.
Od 1980 r. kadra powi´kszy∏a si´ o 4 nowych pra- cowników: doÊwiadczonego ginekologa Wojciecha Kwa- Êniewskiego oraz trójk´ m∏odzie˝y, z których najm∏odsi majà 26 i23 lat.
W 1982 r. Klinika ponios∏a ci´˝kà strat´. Zmar∏a dr med. Wanda Jentys, która poÊwi´ci∏a Instytutowi ponad 30 lat swego ˝ycia (w latach 1950-1960 pracowa∏a jako prze∏o˝ona piel´gniarek).
W ostatnim 10-leciu pi´ciu wieloletnich pracowni- ków przesz∏o na emerytur´: dr Âwiàtkowska po 26 latach pracy, dr Jerzy Haruppa – po 28 latach, dr Stefania Kie∏- biƒska – po 21 latach, a 3 grudnia 1984 roku odchodzi
dr K. ¸ukawska po 33 latach iL. Tar∏owska po 42 latach pracy w Instytucie Onkologii.
W dniu 1 stycznia 1985 r. sk∏ad lekarski Kliniki On- kologii Ginekologicznej przedstawia si´ nast´pujàco: doc.
dr hab. Jan Zieliƒski – kierownik Kliniki, oÊmiu adiunk- tów: dr Bo˝ena Sabliƒska, Jerzy Rustowski, Krystyna Cze- Ênin, El˝bieta Ploch, M. Nicke, Z. Kietliƒska, J. Stelma- chów iG. Kamiƒska, dwóch starszych asystentów: E.
Pstrucha i W. KwaÊniewski oraz trzech najm∏odszych leka- rzy: Barbara Kozakiewicz, Grzegorz Panek i Mariola Dra- bik. Teleradioterapi´ w godzinach popo∏udniowych pro- wadzi doc. W∏adys∏aw Nowakowski.
P e r s o n e l Ê r e d n i i p o m o c n i c z y
W sk∏ad tej grupy pracowników wchodzi∏ od poczàtku znakomity zespó∏ piel´gniarek i salowych, wÊród których znalaz∏y si´ przedwojenne jeszcze pracowniczki Instytutu Radowego: siostra Stefania Augustynowicz, salowe Józe- fa Peryt i Julia Szostak oraz liczna grupa osób, które roz- pocz´∏y prac´ zaraz po jego odbudowie po zniszczeniach wojennych. By∏y to siostry: J. Dziembowska, G. Hamera, M. Wojcieszek, A. Kurdziel, K. Chrzanowska,
J. KaraÊ, B. Kwiatkowska, K. Bielecka oraz salowe:
J. Ryczko, G. Bieniek, A. Tamoƒ, J. Ga∏àzka. Od ponad 15 lat sprawnie i energicznie kierujà pracà zespo∏owà od- dzia∏owe K. Sledyƒska i J. Sowiƒska. W pracowni hor- monalnej trudne badania diagnostyczne z wielkà dok∏ad- noÊcià wykonuje B. Malinowska.
To przede wszystkim uczciwej i rzetelnej pracy tego zespo∏u zawdzi´cza Klinika opini´ zak∏adu, w którym ka˝- da chora jest otoczona wykwalifikowanà i jednakowo ser- decznà opiekà. Dobra praca, kliniczna i naukowa, by∏yby niemo˝liwe bez zaanga˝owanych w dzia∏alnoÊç Kliniki sekretarek. Kadra wyszkolona jeszcze przez I. Nowo˝yƒ- skà w osobach: I. ¸aszczych, A. Kurowskiej i A. Linek przekaza∏a swe umiej´tnoÊci w pracy sekretarskiej swym nast´pczyniom, równie mocno zwiàzanym z Klinikà:
A. Skoczek iE. Kuklewskiej, które przepracowa∏y w na- szym zespole ju˝ ponad 10 lat. PodkreÊliç nale˝y, ˝e praca sekretarek jest obcià˝ona wielu dodatkowymi obowiàz- kami (zak∏adanie kartoteki przypadków, prowadzenie se- kretariatu kierownika Kliniki, itp.).
Zespó∏ pracowników naszej Kliniki jest zespo∏em zró˝nicowanym. Jego cz∏onkowie ró˝nià si´ nie tylko wie- kiem, rodzajem pracy i pozycjà, lecz tak˝e wieloma in- nymi cechami: Êwiatopoglàdem, charakterem, poglàda- mi politycznymi, sytuacjà rodzinnà i materialnà. Ró˝nice te majà jednak znaczenie o wiele mniejsze ni˝ to, co ich
∏àczy. A ∏àczy ich nie tylko pi´kno pe∏nionego zawodu, którego dodatkowym walorem jest mo˝liwoÊç pasjonujà- cej is∏u˝àcej bezpoÊrednio chorym pracy naukowej. Za∏o- g´ Instytutu ∏àczy bardzo mocno atmosfera stworzona jeszcze przez pierwszego dyrektora prof. F. ¸ukaszczyka ikontynuowana przez kolejnych Jego nast´pców. Jest to atmosfera rzetelnej i bezwzgl´dnie uczciwej pracy, ca∏- kowitej odpowiedzialnoÊci indywidualnej i zespo∏owej za pe∏nione obowiàzki, szacunku i serdecznoÊci dla chorych.
Jest to jednoczeÊnie atmosfera kole˝eƒstwa i Êcis∏ej wspó∏-
pracy zespo∏u, wzajemnego szacunku izaufania, sprzyja- jàca rozwojowi wszystkich jego cz∏onków. Pracujàc w ta- kim klimacie m∏oda kadra pracowników naszej Kliniki ma wszystkie szans´ wzbogacenia historii Instytutu no- wymi, coraz bardziej cennymi osiàgni´ciami.
Koƒczàc, sk∏adam serdeczne podzi´kowanie wszyst- kim pracownikom Kliniki za rzetelnà i uczciwà prac´ i ˝y- cz´ Wam, aby Klinika nasza rozwija∏a si´ coraz pi´kniej ipe∏niej.
Prosz´ tak˝e o przekazanie mojego podzi´kowania i ˝yczeƒ wszystkim, którzy nie mogli dziÊ byç tutaj obecni.
