Wsparcie dla wielkopolskich przedsiębiorstw COVID-19

(1)

1

wersja: 10.02.2022 r.

Wsparcie dla

wielkopolskich przedsiębiorstw COVID-19

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu

luty 2022 r.

(2)

2

(3)

3 Szanowni Państwo,

od wielu miesięcy świat zmaga się z niewidocznym, ale groźnym przeciwnikiem – wirus COVID-19 nie tylko bezpośrednio zaatakował ludzkie zdrowie i życie, ale – pośrednio – dezorganizuje życie społeczne i gospodarcze – także w Wielkopolsce.

Pandemia koronawirusa na naszych oczach zmienia to, co wydawało się stabilne, niezmienne, zmienia cały świat. Musieliśmy zmierzyć się i nadal mierzymy z niepokojem o jutro – o zdrowie, miejsca pracy, o przyszłość. Musieliśmy zmienić niemal w całości codzienne funkcjonowanie: przeorganizować pracę, naukę, opiekę nad dziećmi, a nawet relacje i kontakty rodzinne. Nie wiemy, kiedy wrócimy do „normalności” i jak ona będzie wyglądać. Dotyczy to także sfery ekonomicznej – świat wciąż próbuje oszacować straty, które przecież wpływają na życie każdego z nas. COVID-19 stał się jednocześnie wyzwaniem globalnym i jednostkowym.

Województwo Wielkopolskie jest jednym z najlepiej rozwiniętych, zorganizowanych i zarządzanych regionów w Polsce – ale to nie oznacza, że wyjdziemy z tej walki bez szwanku. Dlatego – jako Samorząd Województwa – musimy pomóc wielkopolskim firmom, musimy zadbać o los przedsiębiorców oraz pracowników. Musimy szukać i podejmować wspólnie maksymalnie efektywne działania, które ochronią nasz rynek pracy przed negatywnymi skutkami wciąż aktywnego wirusa.

Przekazujemy więc Państwu „Poradnik”, zawierający ofertę aktualnie dostępnych produktów finansowych – głównie pochodzących ze środków Unii Europejskiej – dedykowanych mikro, małym i średnim firmom z Wielkopolski. Oferta zawiera różnorodne formy wsparcia, co pozwoli przedsiębiorcom znaleźć odpowiedni dla każdego z nich rodzaj pomocy.

Jestem przekonany, że także w obliczu zagrożenia wirusem, wspólnym wysiłkiem i pracowitością, jak pokazuje nasza wielopokoleniowa tradycja, zagwarantujemy Wielkopolanom i Wielkopolsce stabilizację i bezpieczeństwo.

Z wyrazami szacunku,

Marek Woźniak

Marszałek Województwa Wielkopolskiego

(4)

4

Spis treści:

1. Instrumenty zwrotne - pożyczki 5

2. Poręczenia 15

3. Ochrona miejsc pracy 19

4. Dofinansowanie szkoleń 28

5. Informacje dla biznesu 30

6. Wsparcie w zakresie wymogów związanych z ochroną środowiska 33 7. Wsparcie Unii Europejskiej – dla chcących wiedzieć więcej 35 8. Podmioty udzielające wsparcia finansowego w Województwie Wielkopolskim 37

(5)

5

1. Instrumenty zwrotne - pożyczki

NAZWA Pożyczka Płynnościowa

KWOTA (PLN) do 300 000

CEL finansowanie bieżącej działalności, w tym na zwiększenie kapitału obrotowego, związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą przez przedsiębiorstwa z sektora MŚP, dotknięte kryzysem ekonomicznym, będącym następstwem epidemii COVID-19

DLA KOGO mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (prowadzące działalność na terenie województwa przed 01.03.2020 r.), u których w wyniku zjawisk będących następstwem epidemii COVID-19 wystąpił spadek obrotów/

przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej o:

● co najmniej 20% w dowolnie wskazanym miesiącu kalendarzowym w porównaniu do miesiąca poprzedniego w 2020 r. lub

● co najmniej 15% w dowolnie wskazanym okresie 2020 r. (nie krótszym niż miesiąc) w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r., przy czym spadek liczony jest na podstawie średniomiesięcznych obrotów/ przychodów za wskazany okres OPROCENTOWANIE od 0%

OKRES SPŁATY do 6 lat, w tym karencja w spłacie kapitału do 12 miesięcy oraz wakacje pożyczkowe (zawieszenie spłaty rat odsetkowych oraz kapitałowych) do 6 miesięcy

INSTYTUCJA UDZIALAJĄCA

Podmioty udzielające pożyczek w imieniu Wielkopolskiego Funduszu Rozwoju sp. z o.o.:

● Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie

● Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.

NAZWA Mikropożyczka JEREMIE2

CEL wzmocnienie potencjału gospodarczego, zwiększenie i umocnienie pozycji na rynku oraz podniesienie konkurencyjności m.in. poprzez inwestycje związane z: wdrażaniem nowych rozwiązań produkcyjnych i technologicznych; wprowadzaniem nowych i ulepszonych produktów

(6)

6

i usług; zakupem maszyn, sprzętu produkcyjnego, finansowanie rozszerzenia działalności, finansowanie podstawowej działalności przedsiębiorstwa lub realizacji nowych projektów

DLA KOGO mikro lub małe przedsiębiorstwa

(finansowanie dla średnich przedsiębiorstw możliwe jest do 31 grudnia 2020 r. w ramach przeciwdziałania pandemii COVID-19)

OPROCENTOWANIE rynkowe i korzystniejsze niż rynkowe

OKRES SPŁATY maksymalnie 5 lat, karencja kapitału do 6 miesięcy POŚREDNICY

FINANSOWI

● Agencja Rozwoju Regionalnego "AGROREG" S.A. w Nowej Rudzie

● Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości

● Fundusz Regionu Wałbrzyskiego

● Konsorcjum Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości i Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości

● Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.

NAZWA

Pożyczka Rozwojowa JEREMIE2

KWOTA (PLN) powyżej 100 000 do 500 000

CEL wzmocnienie potencjału gospodarczego, zwiększenie i umocnienie pozycji na rynku oraz podniesienie ich konkurencyjności m.in. poprzez inwestycje związane z: wdrażaniem nowych rozwiązań produkcyjnych i technologicznych; wprowadzaniem nowych i ulepszonych produktów i usług; zakupem maszyn, sprzętu produkcyjnego, w tym umożliwiających wdrażanie innowacji, finansowaniem rozszerzenia działalności, finansowaniem podstawowej działalności przedsiębiorstwa lub realizacji nowych projektów

DLA KOGO mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa OPROCENTOWANIE rynkowe i korzystniejsze niż rynkowe OKRES SPŁATY do 7 lat, karencja kapitału do 6 miesięcy POŚREDNICY

FINANSOWI

(7)

7

● Konsorcjum Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości i Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości

NAZWA Pożyczka Inwestycyjna JEREMIE2

KWOTA (PLN) powyżej 500 000 do 2 300 000

CEL przedsięwzięcia inwestycyjne mające na celu rozwój bądź wzmocnienie potencjału gospodarczego, zwiększenie lub umocnienie pozycji na rynku, lub podniesienie konkurencyjności poprzez:

tworzenie nowych przedsiębiorstw, dostarczanie kapitału początkowego lub kapitału na rozruch, lub rozszerzanie działalności, lub wzmocnienie podstawowej działalności przedsiębiorstwa, lub realizację nowych projektów, lub przechodzenie przez przedsiębiorstwa na nowe rynki, lub na nowe rozwiązania

DLA KOGO mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa OPROCENTOWANIE rynkowe i korzystniejsze niż rynkowe

OKRES SPŁATY do 10 lat, karencja kapitału od 8 do 12 miesięcy POŚREDNICY

FINANSOWI

NAZWA Mała Pożyczka Inwestycyjna JEREMIE2

CEL przedsięwzięcia inwestycyjne, realizowane na terenie województwa wielkopolskiego, mające na celu rozwój bądź wzmocnienie potencjału gospodarczego, zwiększenie lub umocnienie pozycji na rynku, lub podniesienie konkurencyjności poprzez: tworzenie nowych przedsiębiorstw, dostarczanie kapitału początkowego lub kapitału na rozruch, lub rozszerzanie działalności, lub wzmocnienie podstawowej działalności przedsiębiorstwa, lub realizację nowych projektów, lub przechodzenie przez przedsiębiorstwa na nowe rynki, lub na nowe rozwiązania

(8)

8

DLA KOGO mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa OPROCENTOWANIE rynkowe i preferencyjne

OKRES SPŁATY do 7 lat, karencja kapitału do 6 miesięcy POŚREDNICY

FINANSOWI

● Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie

● Dolnośląski Park Innowacji i Nauki S.A.

● Polska Fundacja Przedsiębiorczości

● Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości

● Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł Różnych

NAZWA Mała Pożyczka Inwestycyjna 2

KWOTA (PLN) od 10 000 do 100 000 - mikro lub małe przedsiębiorstwa

od 100 000 do 500 000 - mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa CEL wsparcie inwestycji (100% pożyczki), w tym do 10% kwoty pożyczki na

zakup gruntów niezabudowanych i zabudowanych oraz wsparcie o charakterze obrotowym, powiązanym z celami inwestycyjnymi (max 50% pożyczki)

DLA KOGO przedsiębiorstwa z sektora MŚP z obszaru województwa wielkopolskiego

OPROCENTOWANIE od 1,84%

OKRES SPŁATY do 84 miesięcy INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o. o.

(9)

9

NAZWA Pożyczka Regionalna

KWOTA (PLN) od 500 000 do 20 000 000

CEL uzyskanie przez MŚP potencjału finansowego, umożliwiającego realizację zamówienia publicznego na obszarze województwa wielkopolskiego

DLA KOGO przedsiębiorstwa z sektora MŚP z obszaru województwa wielkopolskiego, które zamierzają ubiegać się o realizację zamówienia publicznego lub realizują takie zamówienie na obszarze województwa wielkopolskiego

WKŁAD WŁASNY nie jest wymagany

OPROCENTOWANIE na warunkach rynkowych (stopa bazowa + marża) OKRES SPŁATY do 20 lat

PROWIZJE I OPŁATY nie są pobierane INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o. o.

NAZWA Pożyczka Ekspansja

KWOTA (PLN) od 500 000 do 10 000 000

CEL uzyskanie lub wzmocnienie potencjału ekspansyjnego wielkopolskich przedsiębiorstw – przyszłych lub obecnych eksporterów

WKŁAD WŁASNY 10 - 25%

OPROCENTOWANIE na warunkach rynkowych (stopa bazowa + marża) OKRES SPŁATY do 15 lat

PROWIZJE I OPŁATY nie są pobierane INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o. o.

(10)

10

NAZWA Niskooprocentowana Pożyczka z Funduszu Pracy dla Mikroprzedsiębiorców (art.15zzd)

CEL pokrycia bieżących kosztów prowadzenia działalności

DLA KOGO mikroprzedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych, spełniał łącznie następujące warunki:

 zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

 osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych, nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu, sporządzonego na koniec jednego z tych lat, nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro

i prowadził działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r.

O pożyczkę mogą ubiegać się także mikroprzedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają i nigdy nie zatrudniali pracowników

OPROCENTOWANIE 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski

OKRES SPŁATY do 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki

UMORZENIE pożyczka wraz z odsetkami podlega umorzeniu pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki

INSTYTUCJA UDZIELAJĄCA

powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę firmy

NAZWA Niskooprocentowana Pożyczka z Funduszu Pracy dla organizacji pozarządowych (art.15zzda)

CEL na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej lub statutowej organizacji pozarządowej lub podmiotowi, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, które prowadziły działalność przed dniem 1 kwietnia 2020 r.

(11)

11

DLA KOGO organizacja pozarządowa lub podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

OPROCENTOWANIE oprocentowanie pożyczki jest stałe i wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski OKRES SPŁATY okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z

karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki

UMORZENIE pożyczka wraz z odsetkami podlega umorzeniu, pod warunkiem, że organizacja pozarządowa lub podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, będzie prowadzić działalność przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki

powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę organizacji

NAZWA Pożyczka na zwiększenie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej lub budynkach zamieszkania zbiorowego

JESSICA2

KWOTA (PLN) od 100 000 do 10 000 000

CEL przedsięwzięcia z zakresu kompleksowej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej lub budynków zamieszkania zbiorowego wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne, w zakresie związanym m.in. z: przebudową instalacji grzewczych, systemów wentylacji i klimatyzacji, ociepleniem obiektów, wymianą okien, drzwi zewnętrznych, niskosprawnych kotłów, oświetlenia na energooszczędne, instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, instalacją systemów chłodzących na terenie województwa wielkopolskiego, mające na celu zmniejszenie zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej lub budynkach zamieszkania zbiorowego

DLA KOGO podmioty spoza sektora publicznego, prowadzące działalność gospodarczą w budynkach użyteczności publicznej, organizacji pozarządowych

OPROCENTOWANIE korzystniejsze niż rynkowe

OKRES SPŁATY do 20 lat, karencja kapitału do 20 miesięcy

(12)

12 INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Bank Gospodarstwa Krajowego

NAZWA Pożyczka Miejska

KWOTA (PLN) do 20 0000 000

CEL przedsięwzięcia (w szczególności z zakresu rewitalizacji) pozytywnie oddziałujące na obszary miejskie lub przyczyniające się do ich zrównoważonego rozwoju, mające na celu poprawę jakości życia ich mieszkańców, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i osiedleńczej oraz wzmocnienie potencjału społeczno-gospodarczego regionu DLA KOGO podmioty działające w województwie wielkopolskim, realizujące

przedsięwzięcia inwestycyjne z zakresu rozwoju obszarów miejskich UDZIAŁ WŁASNY od 0% (zależny od celu finansowania)

OPROCENTOWANIE rynkowe lub korzystniejsze niż rynkowe

OKRES SPŁATY od 2 do 20 lat w zależności od celu finansowania PROWIZJA nie jest pobierana

OKRES KARENCJI od 12 do 24 miesięcy, w zależności od celu finansowania INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o.o.

NAZWA Pożyczka na rewitalizację obszarów problemowych JESSICA2

KWOTA (PLN) od 500 000 do 20 000 000

CEL przedsięwzięcia z zakresu rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej, zdegradowanych obszarów miejskich oraz wiejskich, wpływające na poprawę jakości życia mieszkańców, a także ożywienie gospodarcze i społeczne tych obszarów, służące, przede wszystkim rozwiązywaniu zdiagnozowanych na rewitalizowanym obszarze problemów społecznych

DLA KOGO mikro, małe, średnie przedsiębiorstwa oraz instytucje otoczenia biznesu

OPROCENTOWANIE rynkowe i korzystniejsze niż rynkowe

OKRES SPŁATY do 20 lat, karencja w spłacie kapitału do 12 miesięcy INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

Bank Gospodarstwa Krajowego

(13)

13

NAZWA Pożyczka Obrotowa

CEL finansowanie kapitału obrotowego związanego z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością gospodarczą, w tym podatku od towarów i usług

DLA KOGO mikro i małe przedsiębiorstwa z obszaru województwa wielkopolskiego OPROCENTOWANIE na warunkach rynkowych (minimum stopa bazowa + marża)

WKŁAD WŁASNY nie jest wymagany OKRES SPŁATY do 5 lat

PROWIZJA nie jest pobierana INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

podmioty udzielające pożyczek w imieniu Wielkopolskiego Funduszu Rozwoju sp. z o.o.:

 Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości

 Fundusz Regionu Wałbrzyskiego

 Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości

 Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości

NAZWA Pożyczka Hipoteczna

KWOTA (PLN) do 1 000 000

CEL zakup nieruchomości zlokalizowanych na obszarze województwa wielkopolskiego

OPROCENTOWANIE na warunkach rynkowych (minimum stopa bazowa + marża) WKŁAD WŁASNY min. 10%

OKRES SPŁATY do 11 lat

PROWIZJA równowartość maksymalnie 2% pożyczki

(14)

14 INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

 Agencja Rozwoju Regionalnego "AGROREG" S.A.

NAZWA Pożyczka EKOEnergetyczna

CEL realizacja inwestycji zwiększających efektywność energetyczną, elektromobilność oraz wykorzystanie OZE, mających na celu zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym poprawę jakości powietrza

OPROCENTOWANIE od 0,5%

WKŁAD WŁASNY nie jest wymagany OKRES SPŁATY do 11 lat

PROWIZJA nie jest pobierana INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

 Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie

(15)

15

2. Poręczenia

NAZWA Poręczenie Interwencyjne – COVID-19 z Reporęczeniem WFR

CEL zabezpieczenia spłaty zobowiązań o charakterze inwestycyjnym (m.in.

kredyt inwestycyjny, pożyczka inwestycyjna, leasing operacyjny i finansowy) oraz obrotowym (m.in. kredyt obrotowy, pożyczka obrotowa, faktoring, gwarancja bankowa, wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, należyte wykonanie umowy, usunięcie wad i usterek lub zwrotu zaliczki zamówienia publicznego) DLA KOGO przedsiębiorcy z sektora MŚP z województwa wielkopolskiego

negatywnie dotknięci skutkami epidemii COVID-19 WYSOKOŚĆ

PORĘCZENIA Maksymalnie 80% kwoty transakcji za wyjątkiem poręczeń kontraktowych (gdzie maksymalnie 100%)

OPROCENTOWANIE Korzystniejsze niż rynkowe lub rynkowe

OKRES

OBOWIĄZYWANIA PORĘCZENIA

● Maksymalnie 63 miesiące – dla transakcji o charakterze obrotowym

● Maksymalnie 87 miesięcy – dla transakcji o charakterze inwestycyjnym

Podmiot udzielający poręczeń w imieniu Wielkopolskiego Funduszu Rozwoju sp. z o.o.:

 Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A.

NAZWA Poręczenie JEREMIE2

KWOTA (PLN) do 2 000 000 (max. 80% kwoty kredytu)

CEL poręczenie na kredyty mające na celu rozwój bądź wzmocnienie potencjału, zwiększenie lub umocnienie pozycji na rynku, lub podniesienie konkurencyjności m.in. poprzez: wdrażanie nowych rozwiązań produkcyjnych i technologicznych, wprowadzanie nowych i ulepszonych produktów oraz usług, zakup maszyn, sprzętu produkcyjnego, w tym umożliwiających wdrażanie innowacji,

(16)

16

finansowanie rozszerzenia działalności przedsiębiorstwa, finansowanie podstawowej działalności przedsiębiorstwa lub realizacji nowych projektów (kredyty objęte poręczeniem muszą zostać przeznaczone na realizację przedsięwzięć na terenie województwa wielkopolskiego)

DLA KOGO mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa OPROCENTOWANIE rynkowe i korzystniejsze niż rynkowe OKRES SPŁATY do 7 lat

POŚREDNICY FINANSOWI

● Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A.

● Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

● POLFUND Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A.

● Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

NAZWA Poręczenie z Reporęczeniem WFR

KWOTA (PLN) do 1 000 000,00 PLN - dla transakcji o charakterze obrotowym i inwestycyjnym

CEL zabezpieczenie spłaty zobowiązań o charakterze inwestycyjnym (kredyt inwestycyjny, pożyczka inwestycyjna, leasing operacyjny i finansowy, gwarancja bankowa, należyte wykonanie umowy zamówienia publicznego) i obrotowym (kredyt obrotowy, pożyczka obrotowa, faktoring, gwarancja bankowa, wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, należyte wykonanie umowy zamówienia publicznego)

WYSOKOŚĆ PORĘCZENIA

poręczenie w wysokości do 80% kwoty transakcji z wyjątkiem poręczeń wadialnych i poręczeń należytego wykonania umowy zamówienia publicznego (w tym przypadku poręczenie może wynieść maksymalnie 100%)

OPROCENTOWANIE ● na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, tj. zgodnie z zasadami udzielania pomocy de minimis

● na warunkach rynkowych, przy zastosowaniu tzw. bezpiecznych stawek

OKRES

OBOWIĄZYWANIA  do 63 miesięcy od dnia zawarcia umowy – dla transakcji o charakterze obrotowym;

(17)

17

PORĘCZENIA  do 87 miesięcy od dnia zawarcia umowy – dla transakcji o charakterze inwestycyjnym;

Podmioty udzielające poręczeń w imieniu Wielkopolskiego Funduszu Rozwoju sp. z o.o.:

● Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A.

● POLFUND Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A.

● Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

● Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

● Wielkopolskie Konsorcjum Poręczeniowe w składzie: Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego SA oraz Finansowanie i Doradztwo Sp. z o.o.

NAZWA Poręczenia kredytów, pożyczek, leasingu, faktoringu udzielane ze środków własnych Funduszu, środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz w ramach projektu Jeremie 2

realizowanego w ramach WRPO 2014+

CEL poręczenia kredytów, pożyczek, leasingu, faktoringu

DLA KOGO mikro i małe przedsiębiorstwa z obszaru województwa wielkopolskiego PROWIZJE I OPŁATY nie są pobierane

INSTYTUCJA UDZIELAJĄCA PORĘCZENIA

Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego SA

brak

NAZWA Poręczenia wadiów przetargowych udzielane ze środków własnych Funduszu, środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego

KWOTA PORĘCZENIA

(PLN)

do 1 000 000

CEL poręczenia wadiów przetargowych

DLA KOGO mikro i małe przedsiębiorstwa z obszaru województwa wielkopolskiego PROWIZJE I OPŁATY 0,5%

(18)

18 POŚREDNICY

FINANSOWI

brak

Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A.

NAZWA Poręczenia należytego wykonania kontraktu oraz poręczenia usunięcia wad i usterek przetargowych udzielane ze środków

własnych Funduszu, środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego

KWOTA PORĘCZENIA (PLN)

do 1 000 000

CEL poręczenia należytego wykonania kontraktu oraz poręczenia usunięcia wad i usterek przetargowych

DLA KOGO mikro i małe przedsiębiorstwa z obszaru województwa wielkopolskiego PROWIZJE I OPŁATY brak

brak

(19)

19

3. Ochrona miejsc pracy

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

Przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 Prawa przedsiębiorców oraz inne podmioty wskazane w art. 15g ust. 1 i art. 15g¹ustawy,

 u którego WYSTĄPIŁ SPADEK OBROTÓW GOSPODARCZYCH (tj. spadek sprzedaży towarów lub usług - w ujęciu ilościowym lub wartościowym) w następstwie wystąpienia COVID-19:

 nie mniej niż o 15% w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie od 01.01.2020r. - w porównaniu do analogicznego okresu w roku 2019,

 albo nie mniej niż o 25% w ciągu dowolnego miesiąca przypadającego od 01.01.2020r. - w porównaniu do miesiąca poprzedniego,

 który ustalił w POROZUMIENIU - zawartym ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników - warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy pracowników,

 który na dzień składania wniosku nie zalega z zapłatą podatków i składek ZUS do końca III kwartału 2019r. (lub zawarł z Urzędem Skarbowym lub ZUS porozumienie dotyczące spłaty ww. zadłużenia),

 wobec którego nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości.

NAZWA Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem

ekonomicznym i obniżonym wymiarem czasu pracy (art. 15g)

DLA KOGO Przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców,

- organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19,

- państwowa lub prowadzona wspólnie z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego instytucja kultury, w rozumieniu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, u której wystąpił spadek przychodów w następstwie wystąpienia COVID-19, a także kościelna osoba prawna działająca na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, oraz jej jednostka organizacyjna.

– samorządowa instytucja kultury, w rozumieniu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, u której wystąpił spadek przychodów w następstwie wystąpienia COVID-19.

(20)

20

CEL FGŚP dofinansuje wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia СОѴID-19.

 ZA CZAS PRZESTOJU EKONOMICZNEGO pracodawca wypłaci pracownikowi wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Wówczas FGŚP dofinansuje 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy).

 Z TYTUŁU OBNIŻENIA WYMIARU CZASU PRACY max. o 20% (nie więcej niż do 0,5 etatu) pracodawca wypłaci pracownikowi wynagrodzenie (które może obniżyć odpowiednio) - nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy). Wówczas FGŚP dofinansuje połowę wynagrodzenia, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,

 środki na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od przyznanych świadczeń.

 wynagrodzenie wypłacane przez samorządowe instytucje kultury będzie dofinansowywane w wysokości 50%

minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy, przy czym 40%

dofinansowania będzie wypłacane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a 60% - ze środków organizatora.

OKRES ww. świadczenia oraz środki przysługują przez łączny okres 3 miesięcy, przypadających od miesiąca złożenia wniosku.

Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu

NAZWA Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników, którzy wykonują czynności zawodowe dotyczące zabytku lub infrastruktury z nim

związanej (art. 15ga)

DLA KOGO osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub osoba fizyczna, której przysługuje tytuł prawny do zabytku o statusie pomnika historii w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad

(21)

21

zabytkami lub zabytku wpisanego na Listę dziedzictwa światowego, o której mowa w art. 11 ust. 2 Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętej w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji (Dz.U. z 1976 r. poz. 190).

CEL na wniosek ww. podmiotów przysługuje dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników zatrudnionych przez tę osobę lub jednostkę organizacyjną, nieprzerwanie w okresie nie krótszym niż przez 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego, którzy wykonują czynności zawodowe dotyczące zabytku lub infrastruktury z nim związanej.

Wynagrodzenie jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości do 80%

wynagrodzenia brutto pracowników, nie więcej niż 100% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564) oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenie społeczne, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

NAZWA Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników nieobjętych przestojem,

przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w związku ze spadkiem obrotów gospodarczych w następstwie

wystąpienia COVID-19 (art. 15 gg)

DLA KOGO - przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców,

- organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego oraz podmiot, o którym mowa w art.

3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19,

- państwowa lub prowadzona wspólnie z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego instytucja kultury, w rozumieniu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, u której wystąpił spadek przychodów w następstwie wystąpienia COVID-19, a także

(22)

22

- kościelna osoba prawna działająca na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, oraz jej jednostka organizacyjna,

CEL ww. podmioty mogą zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników, nieobjętych:

1) przestojem, o którym mowa w art. 81 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, lub

2) przestojem ekonomicznym w następstwie wystąpienia COVID-19, o którym mowa w art. 15g ust. 5, lub

3) obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID-19, o którym mowa w art. 15g ust. 5.

FGŚP dofinansuje:

 wynagrodzenia pracowników do wysokości połowy wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku,

 środki na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od przyznanych świadczeń.

OKRES ww. świadczenia oraz środki przysługują przez łączny okres 3 miesięcy, przypadających od miesiąca złożenia wniosku.

NAZWA Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników przedsiębiorców z

branż wskazanych w art. 15gga

DLA KOGO Przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców,

• który na dzień 30.09.2020 r. prowadził działalność gospodarczą, oznaczoną według PKD - jako rodzaj przeważającej działalności - kodami:

47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.39.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.20.Z, 59.14.Z,

(23)

23

74.20.Z, 77.21.Z, 79.90.A, 82.30.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z (w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej), 86.90.A, 86.90.D, 90.01.Z, 90.02.Z, 90.04.Z, 91.02.Z, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z, 96.01.Z, 96.04.Z,

• którego przychód z tej działalności - w rozumieniu przepisów podatkowych - uzyskany w jednym z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy (w następstwie wystąpienia COVID-19) co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego,

• który nie spełnia przesłanek do ogłoszenia upadłości i wobec którego nie jest prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne lub likwidacyjne,

• który na dzień składania wniosku nie zalega z zapłatą podatków i składek ZUS do końca III kwartału 2019 r. (lub porozumiał się z Urzędem Skarbowym lub ZUS w sprawie spłaty ww. zadłużenia i spłaca je terminowo lub ma odroczoną spłatę).

CEL ww. podmioty mogą zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników, w wysokości miesięcznie 2.000 zł do wynagrodzenia pracownika, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy przez łączny okres 3 miesięcy kalendarzowych, przypadających od miesiąca złożenia wniosku.

OKRES wsparcie może zostać przyznane od miesiąca złożenia wniosku na okres nie dłuższy niż 3 miesiące

NAZWA Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców (art.15zzb)

WYSOKOŚĆ

DOFINANSOWANIA

 spadek co najmniej 30% obrotów – możliwe dofinansowanie w wysokości nieprzekraczającej kwoty, stanowiącej sumę 50%

wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (1 300 PLN), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;

(24)

24

 spadek co najmniej 50% obrotów – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty, stanowiącej sumę 70%

wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia (1 820 PLN), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika;

 co najmniej 80% obrotów – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty, stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia (2 340 PLN), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika.

DLA KOGO mikroprzedsiębiorcy, małe i średnie przedsiębiorstwa;

warunkiem uzyskania wsparcia jest wykazanie spadku obrotów gospodarczych, rozumianego jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

OKRES wsparcie może zostać przyznane od miesiąca złożenia wniosku na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

NAZWA Dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorców samozatrudnionych (art. 15zzc)

WYSOKOŚĆ

DOFINANSOWANIA

dofinansowanie obliczone zostanie według następujących przedziałów spadku obrotów:

 co najmniej 30% – może być przyznane w wysokości 50%

kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie (1 300 PLN),

(25)

25

kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie (1 820 PLN),

kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie (2 340 PLN).

DLA KOGO przedsiębiorca będący osobą fizyczną niezatrudniającą pracowników;

warunkiem uzyskania wsparcia jest wykazanie spadku obrotów gospodarczych, rozumianego jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego;

za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

OKRES od miesiąca złożenia wniosku na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

NAZWA Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników dla organizacji pozarządowych (art.15zze)

WYSOKOŚĆ

DOFINANSOWANIA

wysokość przyznawanych środków uzależniona jest od spadku przychodów z działalności statutowej:

 spadek co najmniej 30% obrotów – możliwe dofinansowanie w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50%

wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (1 300 PLN), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;

 spadek co najmniej 50% obrotów – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 70%

wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia (1 820 PLN),

(26)

26

powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika;

 co najmniej 80% obrotów – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników, objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia (2 340 PLN), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika.

DLA KOGO organizacje pozarządowe;

warunkiem uzyskania wsparcia jest wykazanie spadku przychodów z działalności statutowej, rozumianego jako zmniejszenie przychodów z tej działalności obliczone jako stosunek łącznych przychodów z działalności statutowej w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych przychodów z działalności statutowej z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego;

za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Do przychodów z działalności statutowej nie wlicza się darowizn rzeczowych i finansowych otrzymanych w związku z realizacją działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19.

OKRES od miesiąca złożenia wniosku na okres nie dłuższy niż 3 miesiące INSTYTUCJA

UDZIELAJĄCA

powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę organizacji

NAZWA Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników dla kościelnej osoby prawnej (art.15zze2)

WYSOKOŚĆ

DOFINANSOWANIA

wsparcie w wysokości nie wyższej niż suma 70% wynagrodzeń pracowników objętych wnioskiem (kwota dofinansowania nie może przekroczyć 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy)

DLA KOGO wsparcie przysługuje kościelnej osobie prawnej działającej na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i

(27)

27

związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, oraz jej jednostce organizacyjnej

OKRES wsparcie może być przyznane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące od miesiąca złożenia wniosku

powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę wnioskodawcy

(28)

28

4. Dofinansowanie szkoleń

NAZWA Projekt „Usługi rozwojowe szansą na sukces”

CEL dofinansowanie usług rozwojowych (szkolenia, kursy), wybranych z Bazy Usług Rozwojowych (BUR) https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oznaczonych możliwością dofinansowania, kończących się uzyskaniem kwalifikacji potwierdzonych certyfikatem lub kompetencji DLA KOGO przedsiębiorstwa z sektora MŚP (oraz ich pracownicy) z miasta

Poznań KWOTA/POZIOM

DOFINANSOWANIA

maksymalny poziom dofinansowania: w ramach pomocy de minimis 80%

● dofinansowanie liczone od kwoty netto usługi

● limit dofinansowania na jedną osobę: 4 000 PLN

● limit dofinansowania na przedsiębiorstwo: 1000 000 PLN

● podatek VAT stanowi koszt niekwalifikowalny

● poziom dofinansowania uzależniony od wielkości

przedsiębiorstwa, wieku i wykształcenia uczestnika, działu PKD, rodzaju usługi rozwojowej

Szczegółowe informacje na temat projektu, Regulamin Konkursu, wzory dokumentów oraz Generator wniosku znajdują się na stronie https://warp.org.pl. Zapytania można kierować mailowo na adres uslugirozwojowe@warp.org.pl oraz telefonicznie pod numerem 61 650 62 20.

INSTYTUCJA REALIZUJĄCA

Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o. o.

NAZWA Projekt „Zmiany w MŚP oraz wzrost kwalifikacji/kompetencji przedsiębiorców i pracowników z subregionu pilskiego”

w ramach WRPO 2014+

CEL wzrost kompetencji lub kwalifikacji przedsiębiorców z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich pracowników z subregionu pilskiego z powiatów: chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego, wągrowieckiego, złotowskiego

DLA KOGO mikro i małe przedsiębiorstwa z subregionu pilskiego z powiatów:

chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego, wągrowieckiego, złotowskiego

(29)

29 KWOTA/POZIOM

DOFINANSOWANIA

75 000 PLN na jedno przedsiębiorstwo (poziom dofinansowania pojedynczej usługi rozwojowej dla jednego uczestnika do kwoty 5 000,00 PLN i 80% kosztu usługi).

Szczegółowe informacje na temat projektu znajdują się na stronie www.rozwijamy.eu oraz pod numerem telefonu 61 671 04 82

(30)

30

5. Informacje dla biznesu

NAZWA Projekt pozakonkursowy Samorządu Województwa Wielkopolskiego pn. „Gospodarna Wielkopolska”

CEL promocja gospodarcza regionu poprzez wzrost internacjonalizacji wielkopolskich przedsiębiorstw

ZADANIE organizacja stoisk wystawienniczych województwa wielkopolskiego z udziałem przedsiębiorców na targach w krajach Bliskiego Wschodu, Azji oraz Europy

DOFINANSOWANIE pokrycie kosztów związanych z organizacją wspólnego stoiska wystawienniczego oraz udziałem w targach 1 przedstawiciela firmy, zakwaterowaniem oraz transportem na miejscu wydarzenia NABÓR otwarty nabór dla wielkopolskich przedsiębiorców, działających w obszarze inteligentnych specjalizacji województwa wielkopolskiego

TERMIN REALIZACJI Nabór na udział w targach - 2022 rok INSTYTUCJA

REALIZUJĄCA

Departament Gospodarki, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu

Aneta Kubik, tel. 61 62 66 251 e-mail: aneta.kubik@umww.pl

NAZWA DEPARTAMENT GOSPODARKI

CEL świadczenie usług dla eksporterów i inwestorów ZAKRES

WYSZUKIWANYCH INFORMACJI

EKSPORTERZY

 wsparcie dla przedsiębiorców – przepisy, webinaria, szkolenia on-line,

 oferty współpracy dla eksporterów z rynków zagranicznych,

 formy pozyskania finansowania zewnętrznego dla działań prorozwojowych firm, w tym pro-eksportowych i ich zabezpieczania,

 możliwości udziału w zamówieniach organizacji międzynarodowych,

INWESTORZY

 bieżąca obsługa krajowych i zagranicznych zapytań inwestycyjnych, w tym wyszukiwanie terenów inwestycyjnych w województwie wielkopolskim oraz informacji poszukiwanych przez inwestorów,

(31)

31

 opieka nad inwestorami w zakresie kontaktów z Urzędem, innymi instytucjami oraz wskazanymi przez inwestorów podmiotami, w tym także opieka poinwestycyjna,

 informacje dla zagranicznych inwestorów dot. prawno- administracyjnych regulacji związanych z prowadzeniem działalności Gospodarczej w Polsce,

 informacje dot. zachęt inwestycyjnych i instrumentów wsparcia dla inwestycji, m.in. w ramach funduszy UE, Polskiej Strefy Inwestycji, Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji,

 prezentacja walorów i potencjału inwestycyjnego województwa wielkopolskiego,

 informacje gospodarcze o Wielkopolsce, w tym dot. bieżącej sytuacji ekonomicznej regionu,

DLA KOGO wszyscy przedsiębiorcy krajowi oraz zagraniczni DOFINANSOWANIE bezkosztowo

sekretariat: tel. 61 626 62 40 drg.sekretariat@umww.pl

NAZWA Projekt konkursowy Samorządu Województwa Wielkopolskiego pn. „Gospodarna 2050 – H2Wielkopolska”

CEL wzmocnienie promocji i konkurencyjności Wielkopolski poprzez budowę marki „H2Wielkopolska – kierunek wodór”, opartej na rozwoju ekosystemu gospodarki wodorowej

ZADANIE Specjalistyczne doradztwo, w obszarze możliwości rozwoju działalności firmy w ramach łańcucha dostaw i wartości gospodarki opartej na wodorze, poprzedzone audytem oceniającym potencjał firmy

DLA KOGO przedsiębiorstwa z sektora MŚP, z obszaru województwa wielkopolskiego

DOFINANSOWANIE wartość audytu z doradztwem stanowi pomoc de minimis

NABÓR otwarty nabór dla wielkopolskich przedsiębiorców, województwa wielkopolskiego od 2 kwartału 2021

TERMIN REALIZACJI 2021 rok

(32)

32 INSTYTUCJA

REALIZUJĄCA

Blanka Blajer-Kujawa, tel. 61 62 66 248 e-mail: blanka.blajer-kujawa@umww.pl

Strona www.iw.org.pl

Strona redagowana przez Departament Gospodarki UMWW, zawiera przydatne informacje na temat wydarzeń adresowanych do wielkopolskich przedsiębiorców, a także podstrony, dedykowane współpracy Instytucji Otoczenia Biznesu pod egidą Wielkopolskiej Rady 30 oraz wsparciu start-upów. Jest też aktualna informacja o Konkursie Marszałka Województwa Wielkopolskiego „i-Wielkopolska. Innowacyjni dla Wielkopolski”. W zakładce „Wodorowa rewolucja” znajdują się, poza aktualnościami, informacje o działalności Wielkopolskiej Platformy Wodorowej, w której uczestniczą firmy, o działaniach realizowanych w celu rozwoju gospodarki wodorowej w Wielkopolsce, w tym projekty poświęcone tej tematyce. Większość informacji adresowana jest do przedsiębiorstw i dotyczy wsparcia oferowanego przez region (doradztwo, audyty, targi, analizy). Departament Gospodarki UMWW prowadzi również stronę ściśle dedykowaną technologiom wodorowym – www.h2wielkopolska.pl. Dodatkowo, na stronie www.iw.org.pl znaleźć można również liczne raporty, badania i analizy związane ze społeczno-gospodarczym rozwojem regionu. Ponadto, zamieszczane są na niej informacje dotyczące aktualnych naborów oraz ich rozstrzygnięć w projekcie pozakonkursowym

“Gospodarna Wielkopolska”. Służy ona także prezentacji aktualnej oferty skierowanej do biznesu przez instytucje go wspierające.

Strona www.markaw.pl

Strona dedykowana projektowi „Gospodarna Wielkopolska”, która wspomaga budowę marki Wielkopolska. Jest to miejsce prezentacji działań podejmowanych w regionie w obszarach promocji gospodarczej i inwestycyjnej. Na stronie markaw.pl znajdują się przydatne informacje dla wielkopolskich przedsiębiorców na temat naborów na udział w międzynarodowych targach, systemu certyfikacji wysokiej jakości produktów i usług z Wielkopolski oraz analizy wybranych rynków zagranicznych. Inwestorzy krajowi bądź zagraniczni znajdą tu opis dostępnych terenów inwestycyjnych w poszczególnych gminach województwa wielkopolskiego. Strona informuje o innych działaniach podejmowanych w kraju w sferze wydarzeń o charakterze eksportowym.

Strona www.eboi.umww.pl

Inwestorzy krajowi bądź zagraniczni znajdą tu opis dostępnych terenów inwestycyjnych znajdujących w poszczególnych gminach województwa wielkopolskiego. Oprócz dokładnej lokalizacji terenu, podane są informacje na temat miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wraz z namiarami kontaktowymi.

(33)

33

6. Wsparcie w zakresie wymogów związanych z ochroną środowiska

Opłaty środowiskowe

W kompetencjach Urzędu Marszałkowskiego znajdują się sprawy dotyczące między innymi opłat za korzystanie ze środowiska. Obejmują one czynności w zakresie weryfikacji przedmiotowych opłat oraz ich rozliczanie. Jednocześnie w ramach prowadzonych postępowań administracyjnych rozpatrywane są wnioski o udzielenie ulg podatkowych na gruncie przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa, w związku z tym, że do przedmiotowych opłat stosuje się odpowiednio przepisy działu III tej ustawy. Terminy płatności opłat wynikają z konkretnych ustaw i Marszałek Województwa jest nimi związany, jednakże jako organ podatkowy może korzystać z instrumentów prawnych dotyczących w szczególności rozkładania opłat na raty i ich odraczania – z rozpisanym harmonogramem spłaty możliwie dogodnym dla przedsiębiorcy. Samorząd Województwa Wielkopolskiego, realizujący ustawowe zadania, otwarty jest na dialog z przedsiębiorcami i dąży do wypracowania takich rozwiązań, które będą stanowić dla nich realne wsparcie, przy jednoczesnym przestrzeganiu przepisów z zakresu finansów publicznych, którym podlega.

Ponadto, Urząd Marszałkowski zaakceptował projekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 kwietnia 2020 r. w sprawie wstrzymania administracyjnych postępowań egzekucyjnych należności pieniężnych. W przypadku wejścia w życie tego aktu wykonawczego do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, postępowania te z mocy prawa nie będą mogły być prowadzone w okresie epidemii albo ogłoszonego bezpośrednio po nim stanu zagrożenia epidemicznego.

Powyższe pozwoli odbudować przedsiębiorcom płynność finansową, a w dalszej perspektywie – dobrowolnie uregulować należności.

Obecnie prace legislacyjne nad przywołanym projektem nie są kontynuowane, jednak Urząd Marszałkowski na bieżąco monitoruje zmiany stanu prawnego w ww. zakresie.

Usuwanie drzew i krzewów

Od 12 maja 2020 r. pracownicy Urzędu wznowili oględziny drzew i krzewów w ramach prowadzonych postepowań administracyjnych na terenach należących do miast na prawach powiatu, co pozwoli na częściowe kontynuowanie inwestycji w Poznaniu, Kaliszu, Koninie i Lesznie. Wydanie takich decyzji umożliwi przedsiębiorcom rozpoczęcie inwestycji, które wiążą się z usuwaniem drzew i krzewów.

Pozwolenia i programy

Wydawane są pozytywne rekomendacje dla wniosków przedsiębiorców, którzy ubiegają się o wydanie przez Wojewodę Wielkopolskiego polecenia dotyczącego zagospodarowania odpadów komunalnych, tj.: przekazywania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych do innych instalacji niż instalacje komunalne, zapewniające przetwarzanie oraz

składowanie lub termiczne przekształcanie odpadów komunalnych bez (jakichkolwiek lub określonych) wstępnych procesów przetwarzania.

(34)

34

28 września 2020 roku Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął Uchwałę nr XXII/405/20 w sprawie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2019-2025 wraz z planem inwestycyjnym

Baza Danych o Odpadach

Jednym z ważniejszych zagadnień dotyczących wsparcia wielkopolskich przedsiębiorców jest kwestia związana z Bazą danych o odpadach – BDO, ponieważ uchybienia w tym zakresie mogą wiązać się z bardzo wysokimi karami pieniężnymi oraz poważnymi utrudnieniami w codziennym funkcjonowaniu przedsiębiorstw.

W celu zminimalizowania zagrożenia wystąpienia takich negatywnych skutków w ostatnich miesiącach znacznie zintensyfikowano prace związane z obsługą przedsiębiorców.

Codziennie funkcjonuje również infolinia BDO.

Departament Środowiska al. Niepodległości 34 61-714 Poznań

sekretariat - piętro X, część A, pokój 1048 tel.: 61 626 64 00

fax: 61 626 64 01

e-mail: dsr.sekretariat@umww.pl

(35)

35

7. Wsparcie Unii Europejskiej – dla chcących wiedzieć więcej

Dotacje dla przedsiębiorstw w ramach WRPO 2014+

W ramach WRPO 2014+ Unia Europejska (za pośrednictwem właściwych instytucji) zapewnia finansowanie przedsiębiorstwom z sektora MŚP w postaci dotacji, pożyczek oraz, w niektórych przypadkach, gwarancji. Finansowanie UE odbywa się̨ w ramach dwóch kategorii:

finansowania bezpośredniego w formie dotacji oraz finansowania pośredniego poprzez krajowych i lokalnych pośredników (pożyczka, gwarancja). Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny jest podzielony na 10 osi tematycznych, z których 1, 2, 3, 4, 5 i 9 finansowane są z EFRR.

Działania ujęte w ramach priorytetu inwestycyjnego 1 „Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka” w całości (bezpośrednio lub pośrednio) skierowane są na wsparcie wielkopolskich przedsiębiorstw.

Zakres tematyczny Osi 1:

● Działanie 1.1 Wsparcie infrastruktury B+R w sektorze jednostek naukowych (wzmocnienie synergii pomiędzy nauką a biznesem);

● Działanie 1.2 Wzmocnienie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw Wielkopolski (promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i rozwój);

● Działanie 1.3 Wsparcie przedsiębiorczości i infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego (m.in. wsparcie inkubacji przedsiębiorstw oraz infrastruktury na rzecz rozwoju przedsiębiorstw z sektora MŚP);

● Działanie 1.4 Internacjonalizacja gospodarki regionalnej (kompleksowe wsparcie rozwoju działalności przedsiębiorstw z sektora MŚP na rynkach zagranicznych, promocja gospodarki regionu);

● Działanie 1.5 Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw (instrumenty finansowe podnoszące konkurencyjność MŚP, wsparcie wdrażania innowacji w MŚP, wzrost konkurencyjności MŚP poprzez zwiększenie efektywności energetycznej).

Oś priorytetowa 1 łączy dwa cele tematyczne: wzmocnienie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji oraz wzmocnienie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw. Inwestycje w innowacje (tworzenie oraz wdrażanie) stanowią̨ nadrzędny priorytet polityki spójności UE. Dla podniesienia atrakcyjności oraz konkurencyjności wielkopolskiej gospodarki przez innowacje niezbędne są̨ z jednej strony bezpośrednie inwestycje w przedsiębiorstwach polegające m.in. na wsparciu ich działalności B+R, w tym na wdrożeniu własnych lub zakupionych wyników badań naukowych/technologii, ciągłym tworzeniu i rozwoju zdolności w zakresie unowocześniania oferty produktów i usług, pozwalającej na stopniową poprawę̨ innowacyjności oraz rozwój wysokoinnowacyjnych przedsiębiorstw, a z drugiej kwestia odpowiedniej promocji wielkopolskiej przedsiębiorczości oraz wsparcia współpracy międzynarodowej przedsiębiorstw. Niezbędne dla rozwoju wielkopolskiej przedsiębiorczości jest także zapewnienie przedsiębiorcom odpowiedniej jakości usług okołobiznesowych oraz warunków dla inwestowania, w tym na odpowiednio przygotowanych terenach inwestycyjnych.

W ramach ww. działań potencjalni Wnioskodawcy (najczęściej podmioty z sektora MŚP) mogą składać wnioski o dofinansowanie w odpowiedzi na ogłaszane przez Instytucję Zarządzającą WRPO 2014+ (IZ WRPO 2014+) konkursy. Wsparcie przyznawane jest w formie bezzwrotnej

(36)

36

dotacji. Intensywność wsparcia uzależniona jest od rodzaju Działania oraz rodzaju przyznawanej pomocy. Szczegółowe informacje dotyczące m.in. rodzaju podmiotów mogących ubiegać się o wsparcie, typów projektów, intensywności wsparcia, czy kwalifikowalności kosztów każdorazowo znajdują się w Regulaminach Konkursów stworzonych dla poszczególnych naborów wniosków.

HARMONOGRAM AKTUALNYCH NABORÓW w 2020 r. znajduje się na stronie www.wrpo.wielkopolskie.pl

Instrumenty Finansowe dla przedsiębiorstw w ramach WRPO 2014+

Instrumentem finansowym skierowanym bezpośrednio do przedsiębiorstw z sektora MŚP w ramach WRPO 2014+ jest JEREMIE 2. W okresie programowania Unii Europejskiej na lata 2014-2020 Województwo Wielkopolskie kontynuuje udzielanie wsparcia Inwestorom w formie pożyczek (w tym mikropożyczek) i poręczeń, stanowiących zabezpieczenie kredytów, pożyczek oraz umów leasingowych, przekazując na ten cel kwotę około 605 mln PLN. Ponadto realizowana jest inicjatywa JESSICA 2, w ramach której środki również mogą trafić do przedsiębiorstw. Alokacja przeznaczona na instrument finansowy w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych w Wielkopolsce jest najwyższą w Polsce.

Wielkopolska stosuje instrumenty finansowe w następujących obszarach:

● wsparcie przedsiębiorstw sektora MŚP w Osi Priorytetowej I WRPO: Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka,

● zwiększenie efektywności energetycznej infrastruktury publicznej oraz mieszkalnej w Osi Priorytetowej III WRPO: Energia,

● finansowanie rewitalizacji w Osi Priorytetowej IX WRPO: Infrastruktura dla kapitału ludzkiego.

W ramach ww. instrumentów Bank Gospodarstwa Krajowego pełni rolę podmiotu wdrażającego instrumenty finansowe. Dla przedsiębiorców z sektora MŚP produkty finansowe (pożyczki i poręczenia) są udostępniane przez Pośredników Finansowych wybranych przez Menadżera Funduszu Funduszy – Bank Gospodarstwa Krajowego.

Środki podlegające „reużyciu” pochodzące z WRPO 2007-2013

JEREMIE i JESSICA obejmowały lata 2007-2013 i zostały już zakończone. Jednak zwrócone środki pochodzące z WRPO 2007-2013 wciąż służą rozwojowi Wielkopolski. Przedmiotowe zasoby pozostają środkami publicznymi, a ich dysponentem jest Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Zarząd Województwa Wielkopolskiego powierzył zarządzanie tymi środkami Wielkopolskiemu Funduszowi Rozwoju sp. z o.o., którego zadaniem jest działanie na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego regionu.

(37)

37

8. Podmioty udzielające wsparcia finansowego w Województwie Wielkopolskim

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego al. Niepodległości 34

61-714 Poznań tel. 61 626 61 00 fax: 61 626 61 03

e-mail: dwp.sekretariat@umww.pl www.umww.pl

Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu ul. Szyperska 14,

61-754 Poznań tel. 61 846 38 19 fax: 61 846 38 20

e-mail: wup@wup.poznan.pl https://wuppoznan.praca.gov.pl/

Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o.o.

ul. Szyperska 14 61-754 Poznań tel. 61 671 71 71 e-mail: wfr@wfr.org.pl Obsługa Klienta tel. 61 671 72 13

e-mail: kontakt@wfr.org.pl www.wfr.org.pl

Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.

o. (WARP) ul. Piekary 19, 61-823 Poznań tel. + 61 656 35 00 e-mail: info@warp.org.pl www.warp.org.pl/

(38)

38

Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A. (FRIPWW);

ul. Piękna 58 60-589 Poznań tel. 61 671 04 81 fax: 61 671 04 82

e-mail: fundusz@fripww.pl, biuro@fripww.pl, wadia@fripww.pl

www.fripww.pl/

Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie 62-510 Konin

ul. Zakładowa 4 tel. 63 245 30 95 fax: 63 242 22 29

e-mail: arr@arrkonin.org.pl www.arrkonin.org.pl/

Agencja Rozwoju Regionalnego "AGROREG" S.A.

w Nowej Rudzie ul. Kłodzka 27 57-402 Nowa Ruda

tel. 74 872 50 25, 74 872 70 45

e-mail: arr@agroreg.com.pl www.agroreg.com.pl

Dolnośląski Park Innowacji i Nauki S.A.

ul. E. Kwiatkowskiego 4 52-326 Wrocław

tel. 71 757 52 44

e-mail: sekretariat@dpin.pl www.dpin.pl

Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości ul. Częstochowska 25

62-800 Kalisz tel. 62 764 12 42

e-mail: sekretariat@inkubator.kalisz.pl www.inkubator.kalisz.pl

(39)

39

Fundusz Regionu Wałbrzyskiego ul. Św. Marcin 43

61-119 Poznań tel. 61 623 31 63

e-mail: biuro.wielkopolskie@frw.pl www.frw.pl

Konsorcjum Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości i Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości

ul. Szkolna 24

63-400 Ostrów Wielkopolski tel. 62 736 11 60

e-mail: ocwp@ocwp.org.pl www.ocwp.org.pl

POLFUND Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A.

Oddział Poznań

ul. 28 Czerwca 1956r. nr 406, 61-567 Poznań, pokój 25 (parter)

tel. 695 621 061

e-mail: p.zelazko@polfund.com.pl www.polfund.com.pl

Polska Fundacja Przedsiębiorczości ul. 28 Czerwca 1956 r. 406

61-441 Poznań

tel. 61 673 45 33, 61 673 45 34 e-mail: pfp@pfp.com.pl

www.pfp.com.pl

Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

Rynek 6 63-800 Gostyń tel. 65 572 36 33

e-mail: info@fundusz.gostyn.pl www.fundusz.gostyn.pl

(40)

40

Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.

ul. Strzeszyńska 31 60-479 Poznań tel. 514 752 312 e-mail: tise@tise.pl www.tise.pl

Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł Różnych

ul. Okulickiego 3 63-100 Śrem

tel. 61 283 27 04, 698 074 659 e-mail: unia@srem.com.pl www.unia.srem.com.pl

Opracowanie:

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Departament Gospodarki

na podstawie:

- publikacji “Wsparcie dla wielkopolskich przedsiębiorstw na łagodzenie skutków pandemii COVID-19”, Biuro Nadzoru Właścicielskiego w ramach Zespołu ds. instrumentów wsparcia dla przedsiębiorców w województwie wielkopolskim (maj 2020 r. z późn. zmianami);

- informacji z Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego;

Ikony przygotowane przez: eucalyp, Freepik, Wichai.wi, surang z www.flaticon.com