Andrzej Wiśniewski
"Ustawa o spółdzielniach i ich
związkach oraz rozporządzenie
wykonawcze. Komentarz", M.
Gersdorf, J. Ignatowicz, Warszawa
1962 : [recenzja]
Palestra 6/9(57), 74-75
74 A n d r z e j W i i n t e i o i k i Nr 9 (57)
C ałość w y k ła d u p rz e d sta w io n a je s t w ta k i sposób, a b y p o w ołanie się n a p rz e pisy p ra w a ob o w iązu jąceg o sta n o w iło k a n w ę w yw o d ó w o b raz u ją c y c h n ie tyle sam ą treść n o rm , ile isto tę p ro b lem ó w p ra w n y c h , k tó re te n o rm y ro zstrz y g a ją . W w y p a d k a c h n a jisto tn ie js z y c h odchyleń p ro je k tu k o d ek su cyw ilnego P R L od p ra w a obow iązującego, a u to r w sk a z u je w p rz y p isk a c h n a k ie ru n e k tych odchyleń. U ła tw ia to cz y te ln ik o w i z o rie n to w a n ie się, co w p rzy sz ły m p ra w ie sta n o w ić będzie
n o v u m w p o ró w n a n iu z dotychczas obow iązu jący m i p rze p isam i. P ozw oli to je d n o
cześnie n a p rz e jśc io w e po słu g iw an ie się k sią ż k ą ta k ż e po w ejściu w życie now ego k o d ek su cyw ilnego PR L .
Po p rz e d sta w ie n iu n a w stę p ie k sią żk i p o ję cia o ra z społeczno-gospodarczej ro li p ra w a zobow iązań, a ta k ż e źró d eł tego p r a w a a u to r o m a w ia k o le jn o : isto tę zobo w iąz ań , tre ść św iadczeń, w ielość w ierzy cieli i dłu żn ik ó w , p o w sta n ie zobow iązań, p rze jście p r a w i obow iązków w y n ik ając y ch z zobow iązań, w y k o n an ie zobow iązań, s k u tk i ich n ie w y k o n a n ia , w y g aśn ięcie zobow iązań i o c h ro n ę w ierzy cieli w ra z ie n ie w y p łac aln o śc i d łu ż n ik a. A neks z a w iera d w a d o d atk o w e rozd ziały pośw ięcone b ez p o d sta w n em u w zbo g acen iu i czynom niedozw olonym .
U staw a o S ą d zie N a jw yższym , i re g u la m in S ą d u N a jw yższeg o . T e k s ty u sta w . W y d . P raw n. W a rsza w a 1962, s. 28.
K siążeczka z a w ie ra te ltst u sta w y z d n ia 15 lu te g o 1962 r. o Sądzie N ajw yższym i te k s t u ch w a ły R a d y P a ń s tw a z d n ia 22 m a ja 1962 r. w sp raw ie re g u la m in u S ą d u N ajw yższego.
P rz e p isy ogólne u sta w y sta n o w ią m i., że S ąd N ajw yższy je s t n aczeln y m o rg a nem sądow ym , k tó ry s p ra w u je n ad z ó r n a d działaln o ścią sądów p o w szechnych i szczególnych w za k re sie o rze k an ia . W sk ład S ąd u N ajw yższego w chodzą: P ie r w szy P rezes, p rez esi i sędziow ie. S ąd N ajw y ższy dzieli się n a izby: C yw ilną, K a rn ą , P ra c y i U bezpieczeń Społecznych o ra z W ojskow ą. N a czele S ąd u N ajw yższego stoi P ie rw sz y P rezes, a p ra c a m i k a ż d e j z izb k ie ru je je d e n z prezesów .
D alsze p rz e p isy u sta w y dotyczą w y b o m S ąd u N ajw yższego i odw oływ ew ia jego sędziów , tr y b u w y k o n y w a n ia n a d z o ru przez S ąd N ajw yższy, sądów d y s c y p lin a r nych o raz p o sta n o w ie ń w p ro w a d za jąc y ch i przejściow ych.
R e g u la m in iSądu N ajw yższego izaw iera — p o za p rze p isam i ogólnym i, p rz e jśc io w ym i i końcow ym i — p rze p isy o po sied zen iach sądow ych, o sp ra w a c h d y sc y p li n a rn y c h , o B iurze O rzecznictw a, b iu rze p re z y d ia ln y m i- s e k re ta ria ta c h o raz p rze p isy szczególne dotyczące Izby W ojskow ej.
M. G e r s d o r f , J. I g n a t o w i c z : U staw a o sp ółdzielniach i ic h zw ią zk a c h oraz ro zp o rzą d zen ie w y k o n a w c ze . K o m e n ta rz. W y d . P raw n. W arszaw a 1962, s. 288.
U sta w a z d n ia 17 lu teg o 1961 r. o spółdzielniach i ich zw ią zk a ch w eszła w życie 5 czerw ca tegoż ro k u . W niosła ona do p ra w a spółdzielczego szereg zm ian. W iele isto tn y ch d la p r a k ty k i tzagadnień u reg u lo w a n y ch w n ow ej u sta w ie w y m ag a ło szerszego om ów ienia. Z a d a n ia tegc p o d ję li się a u to rz y o m a w ia n e j p ra c y , z n a n i ju ż czytelnikom z licznych nnych o p rac o w a ń .
Nr 9 (57) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 75
O m aw ia n ie n o w e j u staw y , co d o k tó re j nie n a ro s ła jeszcze u sta lo n a p r a k ty k a i nie m a żadnego o rzecznictw a, nie je s t rze czą ła tw ą. Z d ru g ie j stro n y p ro p o n o w a n e p rzez a u to ró w now ego k o m e n ta rz a ro zw ią zan ia często w y w ie ra ją przem ożny w p ły w n a d alsze k sz ta łto w a n ie się p ra k ty k i. J e s t w ięc n ie w ą tp liw ie b a rd z o pożą d an e, aby a u to ra m i pierw szego k o m e n ta rz a byli a u to rz y czy te ż w sp ó łtw ó rcy p r o je k tu k o m e n to w an e j ustaw y. T ak w łaśn ie je s t w w y p a d k u o m aw ianego k o m e n ta rz a .
A u to rzy k o m e n ta rz a w y tk n ę li sobie cel p ra k ty c z n y : od d ać do r ą k czytelników w m ożliw ie n a jk ró tsz y m czasie k o m e n tarz, k tó reg o tre ść om aw ia p o d staw o w e za g a d n ie n ia w y stę p u jąc e w p ra k ty c e . Z tego te ż w zględu k o m e n ta rz n ie p o ru sz a — sk o m p lik o w an y c h zresztą i w d o k try n ie bliżej nie w y jaśn io n y ch — za g a d n ie ń te o rety c zn y c h , ja k np. c h a ra k te ru p ra w a spółdzielczego, jego sto s u n k u do p ra w a cyw ilnego, isto ty decyzji (uchw ał) o rg an ó w spółdzielni itp. W iele u w ag i pośw ięcono n a to m ia st w p ra c y w sk a z a n iu różnic, ja k ie zachodzą m iędzy d otychczasow ym sta n e m p ra w n y m a now ym i przep isam i. Nie trz e b a pod k reślać, ja k b ard z o u w y p u k le n ie tych ró żn ic je s t w okresie p rze jścio w y m p rz y d a tn e d la osób sto su jąc y ch now e przepisy.
N ow a u sta w a o spółdzielniach i , ic h zw iązkach w eszła w życie z a m ia st u sta w y z dn. 29 p a ź d z ie rn ik a 1920 r. o spółdzielniach o ra z u sta w y z dn. 21 m a ja 1948 r. 0 C e n tra ln y m Z w iąz k u S półdzielczym i c e n tra la c h spółdzielni. D otyczy o n a w szy st kich ty p ó w spółdzielni i ich zw iązków . S kom asow anie w jfednym akcie p ra w n y m n o rm p r a w a spółdzielczego w zm a cn ia w ięź łączącą w szy stk ie spółdzielnie n ie z a leżnie od ro d z a ju d ziałalności, u ła tw ia z a in te re so w an y m zap o zn an ie się z ty m i n o rm a m i o raz p rze ciw d ziała zbędnej in fla c ji przepisów .
R am y now ej u sta w y są w z a sa d zie zbieżne z ra m a m i dotychczasow ych ustaw , przez n ią zastąpionych. N o rm u je ona za sa d y i try b z a k ła d a n ia o rg a n iz a c ji sp ó ł dzielczych, ich s tr u k tu r ę o rg an iz ac y jn ą, p o d sta w o w e za sa d y d ziała n ia , p ra w a 1 obow iązki członków , lik w id a c ję spółd zieln i o raz ich Upadłość.
U sta w a sta n o w i zasadnicze, p o d staw o w e — choć nie je d y n e — źródło p r a w a spółdzielczego. Do o rg an iz ac ji spółdzielczych m a ją bow iem zasto so w an ie ta k że innie ipnzepaisy p ra w a , re g u lu ją c e s p ra w y nie o b ję te u sta w ą . P o n ad to o rg an iz ac je spółdzielcze o b ow iązane są p rze strzeg a ć p o sta n o w ień s ta tu tu oraz u ch w a ł zw iąz k ó w spółdzielczych i N aczelnej R ad y S półdzielczej. T e p o sta n o w ien ia i u ch w a ły sta n o w ią tzw . „ w e w n ę trzn e . p ra w o spółdzielcze”.
O m aw ian y k o m e n ta rz sk ła d a się z trzech części. Część I o spółd zieln iach za w ie ra p rze p isy w spólne oraz p rze p isy sp e c ja ln e d la ro ln ic zy ch spółdzielni p ro d u k c y jn y c h , sp ółdzielni p ra c y i spółdzielni b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego. Część d ru g a o b e j m u je p rze p isy o zw iązkach spółdzielni i N aczelnej R adzie S półdzielczej. W części trz e c ie j zam ieszczone są p rze p isy przejścio w e i końcow e.
W. K u b i a k : Z obow iązania p o d a tk o w e . T e k s ty i objaśnienia. W yd . II. W yd . P raw n. W arszaw a 1962, s. 192.
Z obow iązaniem p o d atk o w y m je st zobow iązanie do św iadczenia o k re ślo n e j sum y p ien iężn ej z ty tu łu obow iązku p odatkow ego. Z o bow iązanie ta k ie p o w sta ć może w d w o ja k i sposób: albo bez w y d a n ia i do ręczen ia decyzji przez o rg a n fin an so w y , " a w ięc w sk u te k sam ego ty lk o p o w sta n ia okoliczności, z k tó ry m i p rze p isy p o d a t
