Ewa Stawicka
Uprawnienie adwokatów do
uczestniczenia w cywilnych
procedurach kasacyjnych w
wybranych państwach europejskich
Palestra 46/7-8(535-536), 137-138
137 W poprzednich miesiącach uwagę
Koleżanek i Kolegów interesujących się projektami zmian w kodeksie postępowa-nia cywilnego przykuwał pomysł ograni-czenia powszechnego dotąd upraw-nienia polskich członków palestry do sporządzania kasacji i popierania jej przed sądem. Uprawnienie to miałoby odtąd służyć jedynie wyodrębnionej grupie adwokatów (analogiczna regula-cja odnosiłaby się zresztą także do rad-ców prawnych). Pomimo że projekt wprowadzenia tak kontrowersyjnej re-gulacji nie wszedł ostatecznie w fazę opracowania przez parlament, warto – jak się wydaje – dla porównania zapo-znać Czytelników „Palestry” z zasadami
obowiązującymi w tej mierze w kilku wybranych państwach Unii Europej-skiej.
Najbardziej liberalny system, obo-wiązujący dotąd w Hiszpanii, a dający praktycznie każdemu absolwentowi wy-działu prawa pełnię swobody w podję-ciu się wykonywania usług adwokac-kich, zostanie w najbliższym czasie za-stąpiony nową regulacją, obligującą każdego kandydata na członka palestry do odbycia trzyletniej praktyki połączo-nej ze szkoleniem i zakończopołączo-nej egza-minem. Jego pomyślny wynik będzie zarazem otwierał możliwość występo-wania przed wszystkimi instancjami są-dowymi, tak w postępowaniach
kar-UPRAWNIENIE ADWOKATÓW
DO UCZESTNICZENIA W CYWILNYCH
PROCEDURACH KASACYJNYCH
W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH
Ewa Stawicka
PRAWO
138
nych i administracyjnych, jak i cywil-nych.
Zgodnie z obowiązującą we Wło-szech procedurą cywilną, każdy adwo-kat po 12 latach wykonywania praktyki uzyskuje automatycznie prawo do re-prezentowania klientów również przed sądem kasacyjnym w sprawach cywil-nych.
Niemiecki adwokat, który legitymuje się co najmniej 5-letnim stażem w zawo-dzie, może ubiegać się we właściwej te-rytorialnie izbie adwokackiej o wpis na listę osób dopuszczonych do cywilnych postępowań kasacyjnych. Taka, jednolita dla całego państwa, regulacja w proce-durze cywilnej obowiązuje zresztą do-piero od paru lat, a została ona wprowa-dzona między innymi wskutek imple-mentowania przez tamtejsze ustawo-dawstwo dyrektyw unijnych dotyczą-cych wykonywania zawodu adwokata przez osoby, które uprawnienia takie uzyskały w innym kraju.
W Anglii i Walii, gdzie jak wiadomo utrzymuje się tradycyjny podział na soli-cytorów i barristerów, tylko tej drugiej grupie służy uprawnienie do reprezen-towania klientów przed najwyższą są-dową instancją. Jednakże w obrębie 12-tysięcznego środowiska barristerów nie ma już pod tym względem żadnej dal-szej gradacji.
Zupełnie inna sytuacja panuje w Ho-landii: jedynie palestra Hagi (a liczy ona około jednego tysiąca członków naprze-ciw 8-tysięcznej ogółem rzeszy adwoka-tów w tym państwie) cieszy się przywile-jem dostępu do postępowań kasacyjnych. Całkiem zaś nieliczna grupa adwoka-tów francuskich może się poszczycić wpisem na listę osób uprawnionych do reprezentowania klientów w ostatniej instancji; ograniczenie to wynika jed-nakże z zupełnie odmiennej – w po-równaniu z tradycją polską – zasady uzyskiwania praw do występowania przed organami wymiaru sprawiedliwo-ści, polegającej na swoistym „przypisa-niu” adwokata do danego sądu.
Ze skrótowego porównania wynika, że – po pierwsze – w europejskiej kultu-rze prawnej możliwość zastępowania stron przed najwyższą instancją sądową w postępowaniu cywilnym nie jest po-wszechnie traktowana jako immanentna cecha każdego pełnomocnika. Po drugie – procedury cywilne zostały przez nie-które systemy jurydyczne potraktowane surowiej od karnych czy administracyj-nych. Po trzecie jednak – tam, gdzie do-stęp do uczestniczenia w sprawach kasa-cyjnych został przez tradycję bądź usta-wodawcę objęty jakąkolwiek reglamen-tacją, stosowane przy tym kryteria nie dają pola do uznaniowości.
