HotPotatoes. Program do tworzenia interaktywnych materiałów dydaktycznych

36 Jadwiga Pawluk

Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu

HotPotatoes

Program do tworzenia interaktywnych materiałów dydaktycznych

HotPotatoes to pakiet sześciu aplikacji dający możliwość tworzenia różnych form interaktywnych quizów i testów. Program został opracowany przez ka- nadyjskich programistów i od 1997 roku jest rozwijany przez Zespół Badaw- czo-Rozwojowy Centrum Komputerów i Mediów Humanistycznego Uniwersy- tetu Amerykańskiego Victoria.

Wszystkie ćwiczenia są tworzone z zastosowaniem języka HTML oraz umożliwiającego interaktywność JavaScript. Nie ma jednak potrzeby, aby wykonujący ćwiczenia znał te języki. Jego umiejętności powinny dotyczyć poprawności budowania pytań, odpowiedzi i reakcji. Program sam utworzy odpowiednie stro- ny internetowe na potrzeby użytkownika.

HotPotatoes pozwala na bezpośrednie stosowanie znaków strony kodowej ISO 8859-1 i użycie wszystkich znaków języków: angielskiego, francuskiego, niemieckiego i innych (ważne dla nauczycieli języków obcych).

Program składa się z sześciu aplikacji:

 JQuiz – daje możliwość tworzenia testów i quizów z zastosowaniem różnych typów pytań,

 JCross – umożliwia tworzenie elektronicznych krzyżówek,

 JCloze – tworzy zadania z lukami w tekście,

 JMatch – pozwala na tworzenie ćwiczeń, w których dopasowuje się różne elementy tekstowe czy graficzne,

 JMix – tworzy zadania, w których uporządkowuje się w odpowiedniej kolejności rozsypane elementy tekstowe czy graficzne,

 The Mascher – umożliwia połączenie wszystkich oddzielnych modułów w jedną całość.

Instalacja HotPotatoes

Plik instalacyjny programu HotPotatoes można pobrać ze strony http://hotpot.uvic.ca/. Obecnie jest to wersja se- tup_hotpot_6304.exe.

Aby zainstalować HotPotatoes na swoim komputerze nale-

ży kliknąć w link HotPotatoes 6.3 installer. Po pojawieniu

się okna Otwieranie setup_hotpot_6304.exe wybieramy przy-

cisk Zapisz plik. Zapisujemy aplikację w wybranym miejscu na

dysku komputera. Teraz, aby zainstalować program należy

dwukrotnie kliknąć na ikonę aplikacji programu. Uruchomi to

instalator z domyślnie wybranym językiem polskim. Niestety,

język polski dotyczy tylko procesu instalacji programu. Na liście

samego programu języka polskiego nie ma. Język instalacji

37 akceptujemy przyciskiem OK. Pojawią się wówczas okienka, które kolejno akceptujemy przyciskami Dalej.

UWAGA! – tu należy zaakceptować warunki umowy licencyjnej.

Program poinformuje o tym, że jest gotowy do rozpoczęcia instalacji, co akceptujemy klawiszem Insta- luj. Gdy instalacja przebiegnie pomyślnie pojawi się przycisk Zakończ. Po jego akceptacji wyświetli się okno z propozycją wyboru języka. Ponieważ nie ma tam

języka polskiego akceptujemy Use English.

Gdy zakończymy instalację programu i wybierzemy język angielski pojawi się okno rejestracji HotPotatoes. Należy w nim wpisać swoje imię i zaznaczyć opcję I am network administrator registering for all the users of this machine (na obrazku w załączniku widzicie to Państwo w języku pol- skim).

Program HotPotatoes jest zain- stalowany na naszym kompute- rze w języku angielskim. Jeżeli nie posługujemy się tym językiem w stopniu komunikatywnym, dobrze jest spolszczyć wersję oryginalną.

W tej sytuacji należy ściągnąć tzw. Plik polonizacyjny – hp6pol.v03.exe – przygotowany przez Lechosła- wa Hojnackiego. Znajduje się on na stronie:

http://www.enauczanie.com/narzedzia-web/hotpotatoes/instalacja-konfiguracja-i-spolszczenie-hotpotatoes.

38 Należy z niej pobrać aplikację i zapisać na dysku komputera. Plik polonizacyjny należy rozpakować do foldera, w którym został zainstalowany HotPotatoes. W moim przypadku jest to folder C:\Program Fi- les\HotPotatoes6.

Dwukrotne kliknięcie pliku spowoduje auto- matyczne rozpakowanie zawartości foldera.

Program kilkakrotnie zapyta, czy zamienić ist- niejące pliki. Za każdym razem odpowiadamy Tak.

Teraz uruchamiamy program i z menu Options wybieramy Interface, a następnie Load interface file.

Otworzy się wówczas folder translations. Wybieramy tu język polski i zatwierdzamy przyciskiem Otwórz.

W ostatnim oknie, jakie nam się pojawi po tych działaniach – Confirm – akceptujemy zmiany przyciskiem Yes.

39 Instalacja programu HotPotatoes oraz pliku polonizacyjnego została doskonale opisana przez Martę Wnukowicz w ostatnim numerze EFUN

.

Przygotowanie quizu

Pierwszym z modułów programu HotPotatoes jest JQuiz

. Służy on do two- rzenia quizów i testów. Dzięki temu modułowi, na postawione w quizie pyta- nia, można zdefiniować różnego rodzaju odpowiedzi. Te odpowiedzi mogą być jedno- i wielokrotnego wyboru. Można tu także tworzyć zadania hybry- dowe oraz takie, które zawierają krótkie odpowiedzi, zapisywane w kon- kretne pola.

Aby uruchomić JQuiz należy poprzez menu Start wy- brać Programy (Wszystkie programy). Z tej listy wy- bieramy grupę HotPotatoes6, a następnie z rozwijal- nego menu – JQuiz.

Jeżeli mamy ikonę skrótu na pulpicie monitora wy- starczy kliknąć na nią dwa razy. Pojawi się ekran powi- talny HotPotatoes. Teraz należy rozwinąć menu Pota- toes i wybrać JQuiz.

Trzecim sposobem uruchamiania programu jest usta- wienie kursora myszy na wybranym module (kartofel- ku) okienka powitalnego i jego kliknięcie.

Po uruchomieniu programu, w pojawiającym się oknie, zobaczymy wiersze edycyjne. Należy je po kolei wy- pełniać treścią.

W pole Tytuł wpisujemy tytuł naszego quizu. W moim przypadku jest to Promocja szkoły.

1 M. Wnukowicz. Testy interaktywne w programie Hot Potatoes. „EduFakty – Uczę Nowocześnie” 2012, nr 22, s. 68–78.

2W niniejszym materiale uwzględniono wyłącznie pracę w tym module.

40 W polu poniżej wpisujemy pierwsze pytanie naszego quizu: Jest najtańszym i bardzo skutecznym środ- kiem promocji szkoły wśród mediów. Po lewej stronie, przy literze Q program pokazuje nam, które py- tanie w quizie jest aktualnie edytowane. Należy też wybrać typ pytania, jakie chcemy utworzyć. W moim przypadku będzie to Krótka odpowiedź. W pole A wpisuję odpowiedź (Papier firmowy). Jeszcze należy pamiętać o zaznaczeniu opcji Poprawnie w panelu po prawej stronie.

Teraz można przejść do edycji pytania drugiego. Należy w tym celu przy literze Q kliknąć strzałkę w górę.

Wówczas zmieni się numer pytania i całą procedurę rozpoczyna się od początku.

Kolejne pytanie (Formy promocji wewnętrznej to:) będzie miało charakter pytania wielokrotnego wyboru. W tym pytaniu kilka od- powiedzi będzie poprawnych. W zaprezentowanym przykładzie do pól edycyjnych A, B, C, D i E wpisałam odpowiedzi. Jeżeli brakuje pól na propozycje odpowiedzi dodaję kolejne pole poprzez kliknię- cie strzałką w górę przy zakładce Odpowiedzi.

Po prawej stronie okna, przy odpowiedziach prawidłowych B, C i D zaznaczyłam pola: Powinno zostać wybrane. W ten sposób określi- łam parametry tego pytania.

Warto też zwrócić uwagę na panel Wskazówki. W tym miejscu

można dodać informację zwrotną, która wyświetlona zostanie przy

wyborze danej odpowiedzi, a która może potwierdzić trafność wy-

boru lub wskazać dlaczego odpowiedź nie jest poprawna (zobacz

rysunek poniżej).

41 Trzecie pytanie będzie pytaniem jednokrotnego wyboru, tym razem

wśród wielu odpowiedzi jedna tylko będzie prawidłowa. (Pojawił się tutaj błąd w tłumaczeniu pliku polonizacyjnego – powinno być Jednokrotnego wyboru). Po kliknięciu w górną strzałkę przy literze Q wpisuję treść pytania (Wizerunek konkretnej usługi lekcji, wybranych zajęć to:).

Następnie określam typ pytania, tj. Wielokrotnego wyboru, ale wybieram z listy typów odpowiedzi pierwszą możliwość.

W panelu Odpowiedzi podaję kilka możliwości, ale w panelu Ustawienia zaznaczam tylko jeden raz Poprawnie.

Jeszcze kilka słów na temat pytań hybrydowych, które są rzadko wykorzystywane w quizach. Pytanie hybrydowe to zadanie złożone z dwóch typów pytań: krótkiej odpowiedzi i jednokrotnego wyboru.

Uczeń ma najpierw możliwość udzielenia krótkiej odpowiedzi na zadane pytanie. Jeżeli dwukrotnie wpisze niewłaściwą odpowiedź, wówczas pytanie quizu zamieni się w pytanie jednokrotnego wyboru, gdzie z kilku propozycji powinien wybrać tę właściwą.

Rysunek poniżej pokazuje, jak należy takie pytanie zbudować.

42 Po ukończeniu projektowania quizu dobrze jest w tym miejscu zapisać projekt wykonanego ćwiczenia.

W tym celu z menu Plik należy wybrać opcję Zapisz projekt. Zostanie on zapisany z rozszerzeniem .jqz.

UWAGA! Ponieważ ćwiczenia Hot Potatoes zapisuje się w kilku formatach, a ponadto czasami wgrywa się do nich grafikę, dobrze jest dla każdego ćwiczenia założyć odrębny folder i wszystko, co wiąże się z danym ćwiczeniem, zapisywać w tym folderze.

Do każdego z pytań quizu możemy dołączyć grafikę. Wówczas w pole pytania należy wczytać przygoto- wane wcześniej zdjęcie. Ustawiamy w to pole kursor myszy, następnie z menu Wstaw wybieramy Grafi- ka/Grafika z lokalnego pliku. UWAGA: ważne jest, aby grafika była wcześniej wgrana do folderu, w któ- rym - w następnej kolejności – będziemy zapisywać nasz quiz.

Po wybraniu właściwej grafiki otworzy się okno, w którym można uwzględnić ustawienia dla wstawianego obrazu. Można tu zmienić wielkość wstawianego obrazu – zmienić jego wielkość, ustalić położenie.

Przyciskiem OK zatwierdzamy ustawienia i wsta- wiamy obraz do quizu. Zostanie on wpisany w postaci kodu html w miejscu, gdzie wcześniej wstawiliśmy kursor.

W taki sposób wprowadzamy kolejne pytania do zaplanowanego quizu.

43 Konfiguracja ćwiczenia

Po wprowadzeniu wszystkich pytań rozpoczynamy konfigurację naszego quizu. W tym celu wybieramy ikonę plik konfiguracyjny i ustalamy parametry dla quizu.

Ikonę pliku konfiguracyjnego moż- na też znaleźć rozwijając menu Opcje i wybierając z listy Konfigu- ruj format wyjściowy.

Plik konfiguracyjny zawiera kilka kart. Od tego, jak je wypełnimy, będzie zależeć, w jaki sposób osoby rozwiązujące quiz będą się po nim poruszać.

W pierwszej karcie Tytuły/Instrukcje należy wpisać podtytuł ćwiczenia (Quiz) oraz Instrukcje: Przed Pań- stwem quiz, który podsumowuje teoretyczną wiedzę z zakresu promocji szkoły. Całość składa się z 15 pytań. Są wśród nich pytania jedno- i wielokrotnego wyboru, a także puste pola, w które należy wpi- sać krótką odpowiedź. Na wypełnienie quizu zaplanowano 15 minut. W celu sprawdzenia wyniku qui- zu należy, po jego ukończeniu, kliknąć w przycisk Sprawdź. Życzę wszystkim powodzenia :-)

.

3 Oczywiście ten przykład to tylko moja propozycja – instrukcje i komentarze wpisujemy według własnego uznania; należy przy tym pamiętać, kto jest adresatem danego ćwiczenia.

44 Kolejna karta, Komentarze/Informacje, pozwala wprowadzić tekstowe komentarze dla wypełniających quiz tak, aby bezpośrednio po kliknięciu na daną odpowiedź otrzymywali informację zwrotną.

Proponuję przyjąć podane na rysunku poniżej komunikaty. Ważne jest, aby nie zostawiać komunikatów w języku angielskim. Lepiej zostawić puste pola.

Następna karta to Klawisze. Na załączonym poniżej rysunku pokazałam, jak należy wypełnić tę kartę w języku polskim.

W dolnej części karty znajduje się panel nawigacyjny. Najbezpieczniej będzie wyłączyć nawigację, czyli

wycofać zaznaczenia przy komendach: Dołącz klawisz NASTĘPNE ĆWICZENIE, Dołącz klawisz SPIS TRE-

ŚCI, dołącz klawisz WSTECZ. Nawigację stosuje się tylko wówczas, gdy chcemy nasze ćwiczenia umieścić

w jednym bloku tak, aby uczestnik rozwiązywał je kolejno.

45 Wygląd to kolejna karta, do której warto zajrzeć. Umożliwia nam ona zmianę wyglądu quizu. Ustalimy tutaj kolory tła i czcionki tekstu komunikatów. Aby tego dokonać można wprowadzić, w kolejne okienka edycyjne, kod szesnastkowy odpowiednich

kolorów. Osoby, które nie znają dobrze tych kodów klikają w ikonę obok okienka edycyjnego z kodem szesnastkowym. Wów- czas pojawi się tradycyjna paleta barw.

Wystarczy wybrać kolor i zaakceptować go przyciskiem OK.

Tłem strony może być wybrana grafika, którą należy wcześniej przygotować i zapi- sać w wybranym folderze. Aby stała się tłem trzeba wczytać ją w pole: Adres URL grafiki tła strony. Rozwijając zakładkę Przeglądaj wybieramy przygotowane wcze- śniej zdjęcie.

Kolejna karta – Timer. Tutaj należy ustalić limit

czasu, przeznaczony na wypełnienie testu. Każdy

sam musi rozstrzygnąć, ile minut potrzeba, by

wypełnić quiz. W moim przypadku na każde py-

tanie trzeba średnio przeznaczyć minutę. Jeśli uczniowie przekroczą zadeklarowany czas, wyświetli się ko-

munikat, że Czas na wypełnianie testu minął!

46 Warto taką informację wpisać do od-

powiedniego okienka edycyjnego.

Proszę jednocześnie pamiętać, że podczas rozwiązywania quizu zegar jest cały czas widoczny. W związku z tym uczeń może kontrolować samo- dzielnie tempo swojej pracy.

I jeszcze karta Inne. Warto tutaj zwró- cić uwagę na zaznaczone opcje. Dwie tasują kolejność pytań i odpowiedzi przy każdorazowym ładowaniu się quizu, co pozwala wyeliminować pod- powiedzi między uczniami.

Ostatnim etapem tworzenia quizu jest jego zapisanie. Klikając na przycisk Zapisz jako zapiszemy konfigurację w postaci pliku z rozszerzeniem .cfg.

Ułatwi to modyfikowanie opracowa- nego quizu. Poza tym wprowadzone

dane zostaną w pamięci pliku konfiguracyjnego. Zapisujemy także plik z rozszerzeniem .jqz wybierając w tym celu – z menu Plik – zakładkę Zapisz. Teraz zatwierdzamy naszą pracę przyciskiem OK.

Ostatnią czynnością jest wygenerowanie quizu w formacie HTML z odpowiednim kodem JavaScript.

W tym celu z menu Plik wybieramy opcję Utwórz stronę WWW, a następnie – Strona WWW dla Eksplo- rera. Zapisujemy quiz z rozszerzeniem .htm. W ten sposób plik z quizem został utworzony. Teraz można go obejrzeć w przeglądarce internetowej. Na pytanie: Co chcesz zrobić?, wybieram: Obejrzeć ćwiczenie w przeglądarce internetowej.

Chociaż program HotPotatoes jest opracowany dla prze-

glądarki Internet Explorer, z powodzeniem wygenerowa-

ne ćwiczenia można przeglądać w każdej innej przeglą-

darce stron WWW.

47 Po wygenerowaniu ćwiczenia będzie ono wyglądać tak, jak na rysunku poniżej.

Multimedia w ćwiczeniach HotPotatoes

Każde z ćwiczeń, wykonanych w programie HotPotatoes, może być wzbogacone o materiały wprowadza- jące w tematykę. Może to być grafika, nagranie mp3, film z YouTube, prezentacja multimedialna czy ma- teriał tekstowy. Program podzieli wówczas ćwiczenie na dwie części, co podniesie atrakcyjność zadania.

Aby wstawić taki materiał do ćwiczenia należy, z paska

ikon, wybrać ikonę Dodaj tekst do czytania. Można ją też

znaleźć za pośrednictwem menu Plik, wybierając: Dodaj

tekst opisu. Obie te czynności spowodują otwarcie okna

Dodaj tekst do czytania. W oknie tym należy zaznaczyć

opcję Wstaw tekst do czytania.

48 W pole pod tytułem należy wstawić wcześniej skopiowane adresy załączanych multimediów. Można w ten sposób wstawić link do własnego filmu czy nagrania audio (poprzez menu Wstaw/Multimedia), grafikę (Wstaw/Grafika/Z lokalnego pliku).

W przypadku filmu z YouTube trzeba pobrać jego kod do umieszczenia na stronie. W tym celu należy kliknąć prawym przyciskiem myszy w prawy górny róg filmu i – z kontekstowego menu – wybrać: Sko- piuj kod do umieszczenia na stronie. Ten kod wkle- ja się, z kolei, do okna dialogowego Wstaw tekst do czytania.

Wstawiając elementy do pola Wstaw tekst do czy-

tania należy wydłużyć czas na rozwiązanie zadania

o dodatkowe minuty, potrzebne na zapoznanie się

z dodatkowym materiałem.