Gra miejska „Śmieci – kosmiczny problem”

45 Ewa Piątek, Katarzyna Drogoś, Urszula Jankowska, Małgorzata Ochlust

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy w Katowicach

Gra miejska Śmieci – kosmiczny problem

Gra miejska to dobry sposób, żeby mało ciekawe tematy przedstawiać w atrakcyjnej formie.

To doskonała metoda, aby edukować i kształtować postawy proekologiczne. Dzięki grze nawet segregacja śmieci może być niezłą zabawą!

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy w Katowicach już po raz trzeci zorganizowała dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych grę miejską. W poprzednich latach uczestnicy poszukiwali przestępców (gra Na tropie szajki)

i zmagali się z hakerami (Zahakuj hakera! Odzyskaj hasło reklamowe biblioteki)

. Tym razem gra zorganizowana została pod hasłem Śmieci – kosmiczny problem. Przygotowując grę organizatorzy mieli na celu upowszechnienie wiedzy dotyczącej segregacji odpadów i recyklingu, popularyzowanie postaw i zachowań proek- ologicznych oraz rozwijanie odpowiedzialności za środowisko. Zadania, które rozwiązywali uczestnicy na trasie gry nie są związane z konkretnym terenem, dlatego wszystkim, którzy chcieliby taką zabawę przeprowadzić prezentu- jemy poniższy scenariusz.

SCENARIUSZ GRY Wprowadzenie Prowadzący wita uczestników rozgrywki i przedstawia gościa z kosmosu:

Prowadzący: Serdecznie witam wszystkich uczniów i opiekunów, którzy przybyli na naszą grę miejską organizowa- ną pod hasłem Śmieci – kosmiczny problem. Zanim przedstawię zasady gry, chciałabym wyjaśnić powód dzisiejsze- go spotkania. Jakiś czas temu jeden z naszych pracowników zauważył na śmietniku przy budynku biblioteki dziwne istoty, które z ogromną irytacją zaglądały do pojemników na śmieci. Jak się okazało pochodziły one z nieznanej nam dotąd planety EKOFANIA i przybyły na Ziemię z ważną misją. EKOFANIE mieli specjalną aparaturę, która umożliwiała im porozumiewanie się z Ziemianami. Z jej pomocą wytłumaczyli powód swojego zdenerwowania.

Jeden z kosmitów pozostał u nas dłużej i dzisiaj jeszcze raz przedstawi cel swojej misji. Zapraszamy naszego gościa.

Osoba przebrana za Ufoludka przemawia w „swoim” języku (można wykorzystać w tym celu np. piszczącą zabaw- kę) i przekazuje Prowadzącemu „aparaturę” umożliwiającą „przetłumaczenie” jego wypowiedzi na język polski.

„Aparatura” może być specjalnie ozdobionym pudełkiem. Tekst może być czytany syntezatorem mowy.

1 K. Drogoś [i in]. Scenariusz mini-gry miejskiej Na tropie szajki. „Dialogi Biblioteczne” 2012, nr 1(9), s. 30-35.

2 K. Drogoś [i in.]. Zahakuj hakera! Gra miejska. „Biblioteka w Szkole” 2014, nr 3, s. 14-17.

46 EKOFANIN: Dzień dobry! Witam wszystkich Ziemian. Od pewnego czasu aparatura monitorująca bezpieczeństwo naszej planety zarejestrowała niepokojące sygnały – ograniczenie przejrzystości przestrzeni kosmicznej i obecność drażniących zapachów. Odkryliśmy, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest niewłaściwe podejście Ziemian do kwe- stii segregacji odpadów i recyklingu. Zatruwacie nie tylko siebie, ale cały wszechświat! Przybywam tu po to, aby was przestrzec! Jeśli udowodnicie nam, że umiecie radzić sobie z odpadami, to zostawimy was w spokoju. Jeśli się wam to nie uda – my rozwiążemy wasz problem, ale nasza kolejna wizyta już nie będzie taka przyjacielska.

Prowadzący: Czego od nas oczekujecie?

EKOFANIN: Musicie pokazać nam, że umiecie się troszczyć o środowisko! W waszym mieście nasi wysłannicy zna- leźli kilka palących problemów ekologicznych, z którymi musicie się szybko uporać. Aby pokazać naszą dobrą wolę specjalnie je oznaczyliśmy. Musicie je tylko odnaleźć i wskazać rozwiązanie! Pośpieszcie się, bo czas upływa!

Prowadzący: Dziękujemy naszemu gościowi. Nie pozostaje nam nic innego, jak wziąć się do roboty i udowodnić EKOFANOM, że my – Ziemianie potrafimy dbać o środowisko.

Prowadzący przedstawia zasady gry.

Za chwilę wyruszycie w miasto. Przed wyjściem każda grupa otrzyma kopertę, w której znajdują się:

 identyfikatory,

 instrukcja gry,

 mapa terenu, po którym będziecie się poruszać,

 zdjęcia miejsc, do których musicie dotrzeć,

 karta gry, na którą będziecie wklejać nalepki otrzymane od osób czekających na was na trasie. Jeśli zadanie wykonacie poprawnie, będzie to zielona uśmiechnięta buźka . Jeśli nie uda się wam poprawnie rozwiązać zadania, możecie kontynuować grę, ale za karę zostanie wam doliczone 10 min. i otrzymacie czerwoną naklej- kę ze smutną buźką  . Nagrodę główną otrzyma drużyna, która w najkrótszym czasie wykona wszystkie zada- nia i dostarczy nam uzupełnioną kartę gry.

 komplet zadań (numery zadań odpowiadają punktom oznaczonym na mapie).

Rozglądajcie się uważnie i wypatrujcie przedstawicieli kosmitów, którymi są osoby demonstrujące swoje przeko- nanie do recyklingu. Osoby te mają przy sobie „znaki rozpoznawcze”, które powstały z recyklingu np. torebki z butelek PET, naszyjniki z nakrętek czy płyt kompaktowych.

Kolejność wykonywania zadań jest dowolna. Po wykonaniu każdego zadania, oprócz nalepki, otrzymacie zakładkę z „informacją - przesłaniem” od kosmitów (załącznik), którzy chcą podzielić się z wami swoją wiedzą.

Pamiętajcie, że gdyby wydarzyło się coś, co uniemożliwia dalszą grę – możecie wykonać „telefon ratunkowy”

do organizatora: …………

W czasie gry musicie bezwzględnie przestrzegać przepisów ruchu drogowego. Drużyna nie może się rozdzielać.

Zespół, którego choć jeden z członków nie dostosuje się do tych wymogów jest automatycznie wykluczany z dal- szej rozgrywki.

Bardzo uważnie czytajcie treść każdego zadania! Czytanie ze zrozumieniem to połowa sukcesu!

Zadania Zadanie 1

Producenci towarów na opakowaniach zamieszczają różne symbole. Niektóre z nich pomagają w wyborze produk- tów sprzyjających ochronie środowiska. Potraficie wyjaśnić EKOFANOM, który z nich oznacza:

1. zakaz wyrzucania odpadu do zwykłego kosza na śmieci, 2. opakowanie biodegradowalne,

3. opakowanie nadaje się do recyklingu, 4. dbaj o czystość, wyrzuć do kosza,

5. produkt nie był testowany na zwierzętach?

47 Wpiszcie odpowiednie numery przy obrazkach.

Zadanie 2

EKOFANIE postanowili sprawdzić, czy znacie te terminy. Uzupełnijcie brakujące wyrazy.

Odpady powstające w gospodarstwach domowych to odpady

to powtórne użycie odzyskanych ze śmieci surowców wtórnych lub wykorzystanie ich do produkcji nowych wyrobów.

Odpady nadające się do ponownego wykorzystania to surowce

to podział odpadów według rodzaju materiału, z jakiego zosta- ły wykonane, oddzielenie materiałów nadających się do po- nownego wykorzystania.

5

3

4

1

2

K O M U N A L N E .

R E C Y K L I N G

W T Ó R N E .

S E G R E G A C J A

48 Zadanie 3

Kosmita z planety EKOFANIA spotkał Maćka, który ma problem z telefonem. Jest on dobry, ale bateria jest już tak zużyta, że nie daje się jej ponownie naładować. EKOFANIN chce wiedzieć, co poradzilibyście Maćkowi?

a) Powinien kupić nowy telefon, a ten ze zużytą baterią pozostawić u sprzedawcy.

b) Powinien kupić nową baterię, starą wyrzucić do kosza.

c) Powinien kupić nową baterię, starą wrzucić do specjalnego pojemnika, który znajduje się w sekretariacie szkoły.

Pamiętajcie, że EKOFANIE to fani ekologii!

Odpowiedź c)

Zadanie 4

Patrolujący Ziemię EKOFANIE trafili na dzikie wysypisko śmieci. Teraz chcą się dowiedzieć, czy potraficie uporząd- kować wyrzucone tam odpady!

Dzieci segregują do odpowiednich pojemników: plastikowe i szklane butelki, słoiki, opakowania po serkach, jogur- tach, gazety, zeszyty, ulotki, puszki aluminiowe, kapsle.

Pojemnik niebieski (papier) – gazety, zeszyty, ulotki.

Pojemnik żółty (tworzywa sztuczne) – plastikowe butelki, opakowania po serkach, jogurtach, puszki aluminiowe, kapsle.

Pojemnik biały (szkło bezbarwne) – szklane butelki, słoiki.

Zadanie 5

EKOFANIE chcą nam przypomnieć o jednej, bardzo ważnej dla środowiska czynności. Rozwiążcie rebus, a dowiecie się, co to takiego!

S E G R E G A C J A

Zadanie 6 Jakie hasło przekazują nam EKOFANIE?

Znajdźcie i zakreślcie słowa:

beczka, butelka, celofan, flakon, folia, karton, kontener, koperta, kosz, kubek, łubianka, papier, pojemnik, pudeł- ko, pudło, puszka, saszetka, siatka, skrzynia, słoik, słój, tacka, torebka, tuba, tubka, wiadro, wytłoczka.

Pozostałe litery odczytywane w poziomie utworzą rozwiązanie.

49

R E D U K U J O D P A D Y

O P A K O W A N I O W E

Zadanie 7

Pismo, którym posługują się EKOFANIE jest dość osobliwe. Kluczem do jego zrozumienia jest słowo GA – DE – RY – PO – LU – KI. Tłumacząc z „ekofańskiego” na polski musimy zamieniać literki z sylab. Tam, gdzie u nas jest literka G – u nich jest A, u nas D – u nich E, u nas R – u nich Y i tak dalej. Inne litery pozostają bez zmian. Np. słowo KOSMI- TA po „ekofańsku” to IPSMKTG.

Odczytajcie informację od mieszkańców EKOFANI:

EBGJCKD P CZRSTPŚĆ WGSZDJ OUGNDTR!

50 Zadanie 8

Metale są pierwiastkami chemicznymi –- nieodnawialnymi zasobami Ziemi.

Ich wydobycie niesie za sobą szereg negatywnych i nieodwracalnych konsekwencji dla środowiska. Jednakże moż- liwy jest ich recykling.

O jakim metalu mowa?

Powodzenia ZIEMIANIE!!!

1. Metal ten stosuje się do produkcji np. baterii, rur, kabli. Recykling – 95% zużywanego metalu wykorzystywane jest ponownie do produkcji baterii czy akumulatorów. Aforyzm – masz nogi ciężkie jak z ………….. (OŁOWIU).

2. To najbardziej rozpowszechniony metal stosowany w budownictwie. Recykling – przy magnetycznym sorto- waniu jest łatwo wydobywany spośród innych odpadów. Aforyzm – kuj ………. (ŻELAZO) póki gorące.

3. Ten metal niszczy bakterie i wirusy. Był również środkiem płatniczym. W wyniku recyklingu uzyskuje się z nie- go m.in. masę plastyczną. Aforyzm – mówienie jest ………. (SREBREM).

4. Dawniej ten metal wydobywano dokonując jego płukania. Można go odzyskać ze zużytych telefonów komór- kowych. Aforyzm – milczenie jest ……… (ZŁOTEM).

5. Tym metalem pokrywa się stal. Używa się go do produkcji kosmetyków i farb. Recykling – umożliwia jego wie- lokrotne przetapianie. Aforyzm – dać komuś …………. (CYNK), tzn. ostrzec go.

Załącznik

Informacje na zakładkach:

Wyprodukowanie 6 puszek ze złomu aluminiowego daje oszczędność energii równoważną energii uzyskanej ze spalenia 1 litra benzyny!

Z 450 plastikowych pudełek po proszku do prania można wyprodukować trzyosobową parkową ławkę!

Płyty CD i DVD zrobione są z tworzywa sztucznego, które może być odzyskane i ponownie wykorzystane np. do produkcji bieżni, butów lub szyb pancernych!

Papier jest produkowany na świecie w ilości 318 mln ton rocznie. Tona makulatury pozwala oszczędzić 17 drzew!

Jedna osoba w Polsce wyrzuca 265 kg odpadów – jest to średnia waga dziewięciu dziewięciolatków!

„Bądź fantastik – zgniataj plastik” – zgnieciona butelka PET zajmuje około 5 razy mniej miejsca w pojemniku, a zawiązana torebka foliowa nie pofrunie!

Zużyty litrowy karton po mleku lub sokach posiada wartość energetyczną pozwalającą zasilać żarówkę o mocy 40 W przez 1,5 godziny!

Bibliografia

1. Akademia 3R : pakiet edukacyjny – ćwiczenia aktywizujące [plik PDF]. [dostęp 14.05.2014]. Dostępny

w World Wide Web: http://ekonsument.pl/materialy/publ_451_pakiet_edukacyjny_cwiczenia_aktywizujace.pdf.

2. Akademia 3R : pakiet edukacyjny – scenariusze zajęć [plik PDF]. [dostęp 14.05.2014]. Dostępny w World Wide Web: http://ekonsument.pl/materialy/publ_452_pakiet_edukacyjny_scenariusze_zajec.pdf.

3. Jak sortować, żeby nie zwariować czyli prosty recykling w polskich domach [plik PDF]. [dostęp 14.05.2014].

Dostępny w World Wide Web: http://stenaekostacja.pl/wp-content/uploads/2014/02/ebook-o-

recyklingu.pdf.