• Nie Znaleziono Wyników

I. A. Comenii Ianva Avrea Reserata Trivm Lingvarvm, Sive. Compendiosa Methodus Latinam, Germanicam, & Gallicam Linguam perdiscendi, sub Titulis centum, Periodis mille comprehensa, & Vocabulis bis mille ad minimum aucta; Cum triplici Indice, Versione Galli

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "I. A. Comenii Ianva Avrea Reserata Trivm Lingvarvm, Sive. Compendiosa Methodus Latinam, Germanicam, & Gallicam Linguam perdiscendi, sub Titulis centum, Periodis mille comprehensa, & Vocabulis bis mille ad minimum aucta; Cum triplici Indice, Versione Galli"

Copied!
553
0
0

Pełen tekst

(1)
(2)
(3)
(4)

SŁ’

IANVAAVREA

** ■nrccöA’T'*

RESERATA

TRIVM LINGVARVMi

<y 1KE.

Compendiofa Methodus L

atinam

, G

ermanicam

,’

& G

allicam

jtinguam pcrdifcendi, ftib Titulis centum , Pe­

riodis mille comprehenfa , & Vocabulis bis mille ad minimum au&a;

Cum triplici Indice,

perfant Gallica longe quam antehac tmeifc datiort locupletata.

Sumptibus Io annis d

Rcip. & Academia: Typog-aphi.

(5)

LW1F UMG7

(6)

typographix Lett ori.

N M v s vereri qui feit,fcłt tucó ingredi,ille vero quem metu omni fepofito nimia fui fiducia tranf- verfirm abripit,turpiffime, utplti- W rimu.n.impingic.Cujusrei AZsr&4-

»aft quidam D

hvez

gente,ut ar­

bitror , barbarus, profeffione pae­

dagogus , lucrum ex damno noftro captaturus , in mefltrn noftram falce n j> Ää,illuftre dedit fpecimen.

Annoifiavoac trigefiu o iuprafexcentefimHm /<e-«

nuam lnt£K»rum Rwereodi acclatiffimi viri latanii .AmofiCtmtmi Gallica verfione atićtann prxlo noftro fubj' eramus , ut puerulis noftiis Latinx lingux ftu- dioiis gratum faceremus. Neque enim adeo ftolidi ac marrucini fuimus, ut crederemus vetfionem illam quam exhibtbamus idem in lingua Gallica pofle * quod aureum Comenij opus in httgtiä Latina quod plerosque tamen, fcd male arbitrati vidimus, nulla enim verfio qmmLbet elaborata omnia lingux fu®

vocabula eodem artificio cengcrere poteft quo ille Latias opes congeffit. Alia aliis verbis exprimuntur, nec fi omni» Latinx lingux vocabula in opete tuo exprefleris, idem continuo in lingua mea prxftiturus Ium.peculiari ad id opus eft labore , cujusipecimen eximio hocac przfhnti opufculo nobis exhibuit Co- menius, quod quum animadverteret Intcrptes, ver?

i 1

(7)

fionem fic adornaverat, ut varijs fynonymis coacer?

varis,St ad Cowsniwinqurm proxime accederet, & ad (Gallicxl nguae lanuam quam nobis pollicebatur via fibi /leruciet: quod per temporis. quodtlb conceffi- mus,anguftias non male laue prxftuit. Currente e- nimprxlo q.nndec m aut ledecim adfummum die- rum (pano,etiam inter varia quibus diftinebatar ne­

gotia ycrfionem illam ablolrit.' adeo'ut, quippe qu|

homo lit &. humatu nihil d ic alienum agnofeat, ve- Dia.’> fieubi forte tunc impegerit nonfolum deprece- tur led & mereat. In paucis came itr.pegille offendes,

&fiimpg ffe crediders teprefli .s coi.fideratä, fen- tentiam mctabis.Syoer.yma quxdivetfo charaderis genere edi voluerat, quxqueita, quantum per operas heute,edi‘ funt , non femper accuiare phrafi Cumę * WM3<sach gtia: GaP’cxgenio refpondebant , (cd id de induftriä ub illo fadum , ut offenderet vocem La­

tinam pro varijs locis varias admittere poffc fignifi- cariones, qtianquam ibi locorum tinam tantum ad­

mitteret. Satis illi fuit fi vox Larina fynonymo Gal­

lico interdum refpondere poffet.Nihil id vero ledo- rem tuibare potuit, nam exteris omiflis Italico cha- radere edita cum Latinis fola conferre pctuit,nece- nim uno tenore & continua ferie omnia legendą fuerunt. Abforditati vitandx deledus adhibendus fuit,quo adhibito non potuirnon probari verfio illa, acfane typr graphi Amfterodamenlcs non multo poftillam nec finefrudu recuderunr.

Exortus eft interim ille quem diximus Nathanatl Dbu. z qui quum in Editionem noftram incidiffer, h minis Galli ac in litetis innutriti verfionem inter­

polare aufus eft.quo id tamen impune pollet te aliud

^auuxcxeplar longe audius&a Magiftio nefeio quo

” ...u

sdmatltTS

m e ■ 1J

(8)

s

Sri w^roProfe(Tore Lipfićfi bis miHe.fi Deo placer, yocabubs locupletatum,ac proinde quodnovte ver- fioms ind geret, naftumtlT: profcfius.e bona faris, ut illeait,verfione pefliu ä uobis edolavit,ac Z.slmofi Cüwt’^opus ftxdiHiii e .ofpurcavit. Vocürepetitio­

nem munie ac lir perflua studiose vitaverat Comcniw,

&. ab jsreligiose abllmucrat quar dcrivationumlegi- bus. gmris iplaperfeiars agnokumr, atiliu ac ne­

ce llanoru nihilfercomiferat,hquid tair.ea omififlet, emendaturum (e pollicebatur. Nonopus ergo fuerat

KwzxtyJs i^us 70( irn J'rpKotÄ.c/a

jn alieno lab re ingenium oilentare velle , fed quid factas.Ita pier que funt comparati ut vitam fibi acer­

bam putent mli vel aliquid nugarum chartis male pctitsrisilieveunr, velabenum laboiem interpola­

verint. in hoc nun ero reponas licet lohannem Poce- tntum quibis mille vocabuhs lanuana haue interpo­

late fcu potius foedare primus ctrpit.ut ex Editione illa videre eß qux Hatnburgl apud Itcolmm Rebenli/M pred p annoi6,b. Hujus U«e»^qna:dana, quum in Seht rideri manus fed nendum oidinem digcfta.ve- niil m opcixpretiü iefuÄurum ubitratus eił.fi tam ratü theUutüdbi adfeuberetöt cü Nailmnaele Dbue"^

cómunicarec,!edqręapud ‘ficcinuurn utcunque tole­

rari poflur.t,hL ia i ale& ablque jndicio inferta funt

ut naukä moveanttadde quod Editionis noftite Sy-

n uy i isGalltctsad cd tionem fuamLatinamaugćda

fęp usaluk st fle I ßori cordato facile pateat Velbar-

b ia iuiit.vel iupt .flua vel inepte repetita vel inutilia

f< eabid s addira.CuienimboHOtothetbarum.toc

aibon.m.tor lechnicarum vocum, tot pharmacorum

ex officinis baibat x appellationes.?Adde quod Cawre-

fnj ordinem ut tatp Latinaeditip>quam Gallica verito

(9)

6

novae viderentur freatienter juxta ac inf- Ise invei- terinr, perverterintq e,fedinrem ucicenciamus& ti­

no alterove exemplo fide m rei faciamus. Pepones &

melones quosaudfor inter olera (eu hnbas letul. >at commate 115. illiinter fi t.ftus arborum commate 115.

cepofuerunt; fed hate fuo loco ut pleraque alia eni­

tuimus. Periodos , -5,5 & $i<Sconferatlećfor cum editione Comemana, addita, detraćla, tiar.ip bta

mirabitur , nbi feripferat Comenuu, Lepra, E yjtptla,

&aritli,mtrbilli & exanthemata,boa,pn[łula,pa u et, illi

<ne nihil agerent ita mutarunt, Eryfip lM,bpra populei [ia witrioli ,morbtHi, exunthemaia [tu buet,, pu/tubt &ic.

Äbfquc egregia illa nanipniittone eflet, non potuit otique verfio nova videri. Pct iodo 314. duas has vo­

culas introferant. Csntagiefaeeifiiit, quum tamen apud Conaenium habeteuttit periodo jitf .Cont^btumfuiunt, ideo cotagiofif>tnt .aćtum itaqweq-nm-hic agersnr,duo sila vocabula malum pedem iliuc unde tuleram re­

ferre juiTiiwus Cornu ate p . vocem fidoranonu- ex­

terminarunt,cui patria reftniter da fuerat, ni ubfti- tfHecoblivio.Ejufinodi & ptattermiflionibus & rtani- poficionibus totus fcatet liber, iruo verhculos inte­

gros traufpofuerunt, unum in duos difpefcuerunr, duos in unttm combinarunt,& alia id genus ira xbit.

Sed multis tamen & egmgijs vocabulis, mquies , Ia- puam ditarunt.Hoc volebam. Pratter illa quae fupra memoravimus quaedam rancida & obfole a , G-aca, techtrica.barbara addideront.Confnle periodos 794.

79^.miraberisadditorumfto'idi! tem Periodo 777.

vocem Creml/alw pt rati pman Ghxcam& de cujus

fignificarione pi treten l tiga»ur , & periodo 40^-

Crtmnumvocerr liden-.C tcari tat quam Latinasin-

MufcfuntJn eaibaus parci non fuerunt §. 519. Impe-

laux

(10)

7 -

rstnrfeu Cjeneralü §. 731. Rama , pte eo quod dicf- mus ©allice • une Rame de papier §. *16. Oxygala eft acris,colaftra

dod

§.319. ferta & Corallia ^.^.^rdo- fta& alia id genus verbosum pertenta abfquc nume­

ro §. 391. occam feuVrpices ferream, quumau&os fcripfiflet Uccam (Vrpiccs ) ferream &c.§.8j<5. Co- manius fcriplerat ultro & fiiapte, Vocem (uapte non intelligentes induxerunt,& illius loco fubftituerunt, juajponte $ 8<»o. fcripferat Comemus, quoad e]tu fieri pate fi, abjqui detrimento Infolens pxdagogicis auri bus locutio v (a eft, reftituerunt itaque, quoad fieri potest, tjwab que ^mweflro.Rides an cingeris? §. ssi. Aefii- tnq mutant in Paler n & afiimattonu 3 non fapiebas quippe alterum delicato illorum palato. Similes la­

eticas labra poftulabant.S.jc^.fimultatemnworFvr.

Ego ut >n his lectoribus pergam,vereor ne pelvis mi- hi petenda fit. Sed in Gallicis felicior forte fuit in- terpt esf lmo ubique fui fimili$,& ftatim una vel altera periodolećta ngnofces virum quem, quum finedu- bio aerumnabili labore linguam percgiinam difeere aggrederetur,finis in medio deftituit conatus. Latina quoque reddidit Gallicis divetfum plane fignifican- tibus e.gr.jfXp.luxus, luxure 89;.Impotens,swp«rwr, quod Gallice membris mutilatum fonat quum red­

dendum fuerit. Lnptetjfimt. 911- Vitro citroque com­

meantes, de leter bongretf- propre volente', quis ad haec non ftupeat’O ocrotalum & NyÄiceracem aves pla­

ne diveifas eodem utrobique modo reddit, nempe, Corenoran , Bator, & hoc ipfopoftremam hanc Galli­

cam appellationem meruit.§. 159. Gallus Cucuriens, couri pd & la-.cuturire idem efle credidit ac currere.

<P's hic rifumtenentf/.po.Hatmatites.^ww/rr/le.En

foj Ztoodoy, en jecur Cratctis!§.ioi.Ele&rum/nMi»

(11)

s

Jre,ubide metallis fermoeft.^.rję. lignfticumrree/tt«, ubiobferva illum exiftimaffe legafti.rem idem cffeac ligttfirum. §. t$6. veibena, barbotttt--. Pa- aces,p« *4«, quumP4wrf«fit Gallis quod Lann'i paftinaca. Aco­

nitum, Reagal-, Vinnm helennes, du vm t'h leine ou d’aluine. Nemoadeoeftmfansin In gna Gj lica, qui nefciat <s/w«»eabfitithiumcfle;ltem6»»r«?; p>ejagie ,la rume & alia fexcenta auribus Gallicis ingrata reque ac incognita. Sed Italicam verfionem inquies »folus concinnavit. Fateor, fed tam flolide ac barbare uc przrerquam quodverfioni Gailiczferviliter & «y

tz

»-

J'a; Italicae lingua: proprietatibus negleftis de verbo ad verbum & mordicus quidem inhzret.craffum hic

& pinguem Langobardum facile agnofeas. Verum

bc

affećlibus przpeditum ita loqui me ledor exifti- mes, operae pretium erit uno aut altero exearplo rem tibi ob oculos exhibere §.66- pro/n»w»ct//oreddidit, fumemiz,zano.$.8t cefltuglio quodeft caefpesufurpavit pro quod eftgleba. $ ^6. in ventorum nomini­

bus Bißt quod nemo Gallicum non agnofeit pro ro- vitio & §.147.pro ovi vitello elegantiffima metamor- phofi vitulum nobis fubftiruir, exoptando fcilicet co- pendioillis qui rei dant operam, fed forraffe refpon- debit inter vitello & torto non magnam effe differen­

tiam , id fi dixerit manus dabo vel li mavis te & Ca- lepinotecenfentibus plaudam Maritare quod clt proprium folis fulgore fuo vifum perff ingentis ac tätum nonexczcantis ^toabbaiare quod canum pro­

prium eft& baubari feu latrare (ignificatulurpavir Ątf.lautUe quod cftfepulchrum pro Levatum f. 457.

pifeium fpinas vocavit le efla quum vocare deberet lelifche.Sed fi omnia congerere animus effer,& lingu­

la exfequi ycllcn^mc dies citius quam vctba defice *

fcnf

(12)

tent &■’n jnftam 1’bri molem hsec excrefcerent. Td im !ećl r cot frt ,a tun Italica qi ar nunc dan n * , cnmDht cz j verfione, videbisquantum dident arr * lupinis.Nm cenim alio nos ptoperare onoitet. Nihil in tö ailla edinone fanimfiquod nobis futreptum ive unt: pleraque emendari & teihtui , novatn vec­

tionem tun. Gallicam tum Italicam adornati , fyne- nyn a omniacx rextu removeri & in nwgnemcon- jicicuravimus .-fi quadam ex Editione illa nos de- fumpfifle quis conqut ramr. quamvis fa&nnsfiegard poflemus,idem nobism laboie illius licetecontendi- musquod ille libi in nolho ; Atque ita quidem edi­

tionem illam ficaudam tibi damus (ed ineptiis craf- üoribus refedis, & plcrifque locis in integrum refti- lutis

* MaluiiTemus puram putam Ceaurwi/editionem tibi exhibete, fednova& aućłiorapoftulanrtbus no­

bis obtemperandum fuit,alioqui noxa p.aefto eflet * compendioprscfertim ftudentibus. Recutabat inter­

pres interpolationibus hnjufcemwdi iniquior novant h-uc veriionem conficere,fed tandem precibus <Sc ef- fLgitatiombus noftris vidtus.mam s dedit, eamque ita concinnavit ut & quxperpetam in pnn ä editione prodteranr hic emendant, ik inftitutum illud fuum de Gallicilinguaejanuaconficiend ■ multum piomo- a enim longe pluta quam antea con- geflit A vo abulis Galli is innumeris poftiematn hanc verfionem ditavit. Non omnia quidem fingnlis locis apta credidit, fed nihilominus fibi adfetibenda cenfttit,quia vocibus Latinis qui in textu habentur, h non illic,ßbem alibi interdum tefpondcnt, quod Gallig lirgnae ftudidos (circ interell, qutbiis vanas vocumfigmficationesnotascfle oportet :quo inter­

pres noftCr femper collimavic, au aflecutus fit tuum

(13)

10

eftolcftorludicium. Illud unum mösebo tąyn alie­

num illum effe ab ullius gloriola aucupio ut nonfo- lum opus fuum nulli dicatum,(cd ae nomen quidem buic verfioni appofitum voluerit, longe aliud (en­

dens ab illis qni alienum laborem proluo obtrudens tes viris principibus dedicant. Ille quanquam juftas querendi cauflas hic haberet omnia tamen flocci fe- cit,id fibl negoti, credens folnm dari tibi ut placeant qux in gratiam tuam,Lećtor,elucubravit:qucd fi fe­

ceris & mihi & illi animum addes ut majora audea­

mus,& pro fe quifque utilitati tuz inpoftetum con­

futamus.Ex Typographeio noftro Calendis Decem­

bribus i^4f.

AD LECTORES eruditos.

g OsftiTVM Scholis nonjatü fieiffe verum er genuinum linguas tradendi modum ha- ttenw,resip(a loquitur.Confenefiebant pleri- que, qui fe dediderant literie, circa vocabula:

[oh Latina lingua decem cr pluris anni tribuebantur-, imo totaatas,tardij]tmo toquetxtli,& opera pretium neri

refundente profilu. Queftud funt\ampridemvirima- gni.Kives.ErafmM^iurmiw, FnfhUnui, Dornaviiu, alij-, quorum fatps lueulentadc ea re proflant querela, non itemraeheuusmalumtoUentia remedia.ldfo excellentiora ingenia Scaligerorum,Lipfiorum,&c-vulgari illainfeli- fiter tritaviarehiia,per devies quo/dam , dire&ieret ta­

men

(14)

M

^entramiies.adlinguarumc^fcitntietrfim fafiigia felici- kr entxi/nnt.Kerum enimverl) aucü illiveßigiafua.quit itqw ndcteffient,devtonßra- unt ;nec cußtfvis efi,propria in- dagine infite attenta’ c, aut (quod ajunt) nar. fine cortice, Qtßftclum, ut/chola ataxtas [i'Us (qmcquidßcult fciici- tatem.& Uterorum luccmjaibarmt)m * jeri ix paru riti- nuerint huLłtnus.

Difiin.batur nimirum, imo dificfid-batur juv'nttu praeeptiombus Grammaticic infi-cteproltxü , pcrpl xü, obfcurte, major em partem inutilibus , anms ahquot j hte primacrux.Tum pur toßdemannoseßnrciebatur vozabulie r er tim fine rebus j ideß,n.-c r svoiubsuilli.' exprimenda fqdb facilior,firmtor, & ividtnttoricum utilitate impref­

fio fieret)monfirabanlur^ncc vocum jutiflura, cujtuvu lin­

gua propr'jt,eßcndebantur.'n;anififio utrinque errori,Ko- ceientm cjtua rerum fign.tfunt.hu ignoratis q-idfignifi- cabumi IVovtrit puer millies mtUena vocabula recitat e',fi rebus applicare non novit,quem apparatui i ficti fum habi­

turus eft f e folii etiam fieparatis vocabulu oratien m tx- fiirgerepoff- qui [ferat, id rn[fcret ar< nam in manipulos coHigari pofie , aut e cttm nto murum erigi abfque calce.

£ Kicabtiiariü igitur MfUtmcbiu Latina lt”gxa[lu­

dium nimis efi impeditum, S d mederi anti-.adv-rfis in­

commodis putantur authores boni , magnoruu, vi orum confiltotn [chelaetntrodufł<-, firentiiu, Plautas. Gore, Kirgtlins, HoratiM ep-c.tum qutacil lingua ■ ognuione, Variarum fim.ul rerum notitia inde aequi”-, iu-n q eia ca- ftifiima Romani fermonic puri at. x anttqu’ illu [cripto-

rebus,tanquam ex v ro ‘ontt qn urffiwe hauriri pn[fit, u4t veroinfiitutuvi ho: ut pia <fi'le ita maxi'-e in- cemtnodum eśł. Prirnoenim-ot juihorei,quotrtq<-run- tur>Co,npararenori cujusvu fortuna pc’mitut. D<ind, ad kertm authorum (plerumque jub limior a q-am pro pw *

"

(15)

u

ritia capm, & x noflro ufa ahena traElantiurn) tam vaßa volumina juv.niut m ‘dtgert,cft »J’fibatn Xrguoladirt cupient cm lacu , >n ocia> um uatfum , vel aterni- i* £łari- dam error tbut vc'. ab farb ndamflrtltbtu X/ Itenefim aSt frutł

* reda nhm lit tor t, pro p; ii re. Aa hac ß neaxtmi qjuu O'MHcjißoj ptrrewetjipcrict tarnen , /i fintm juttm (/ußicicntem vid.licet lingua cogn tiomm )non uff quu * pnmtquia awh^es <ll< materiaeomnts r.on trabiarurtt: &

ß ad ff ni om»' s id rum temporum, noß

m

tarnen ntf

trnciare^n c ■ off, poter am tut nec ff

* io tandfjnal^ plttres,

s ct-qtttfp- rfttn-,ioreJtrei nimirumhrbana, metallica,

?■ i' e -ii!tlarn,architr błonica & c feriptores^qttoe tn ßti '■rtoprafatienerec.fi Frtfihltnu-^adjangeH- at,- gc . & relegendi fo

*

cm ; qmbiacerii nmuiändib

funpaii.e rtp-rtrnnrfirm Dtnique ß quu It.-gua di ccn- dagrut.a-o traumata! »nni, tequatdo adri.a:iave~

»»'»? Quando lunioru j hiiofiphrd t ogntttoneembuei ani- tnuml öHcon-iotnSucrojanCta Th ologta adytatnuabitf VelÄlcdii orumareanctper ,u'rt!iv i lurustö utoram wo­

lumina cVolir tlquenioad fit' Jlud>o>um pcrvcmitl^- quodmaj a,quando tam anxie iju&ßta<ruditionu praxtn, in Eccliße& R 'piebli'aventem 'XcrcebitlCtrtiv l(pro~

pti'hujM trtta brevtta t ■) ni-n^uam^elj rb aamodum%

finttetque witam prtpar.utombtu vtta conjumtan,,ff:, 0 e.nitem itaque votu optandü erat, epitomen aliquam lingua totieu etaconßrui , at otnaee quotqa n habit vocet

& ple'afet,en unum reda&a. orpHi,brcvitcNtpi' njp itio,

labor, qu tx’gr.o percepta fitctlem, jucundum, tutum ad

reaiitaHibonstrun/irum piaßcnt- Kerl nem D. lfaaciu

/1 ubrecht[cnpßtc^ed qvoa mi r-at prudenter quidam ad

DiitiO ‘driatrahit ) ffjumadmodum,inquit,multo faci-

Hiieiffa wiße dignefiertommaamnialid,infiidndo arcum

ex ümmgewc bixa^ltii^uamperaq

...

(16)

grando totum terrarum orbem, donec cafu in aliquod asi * nal qttk i». fdij] t:ead w prorfttoratuMctDUtie jucthne omniavoiabi-la e-cdijc ntM tx Epiih» * i lińgua, tnqua fandamcritaia.ntumcontiaentut qua»rftdo,loquen­

do,! gmdo.donec ceju intot vciabula quu incidat.

Atnmadvcitit id paucu ab hinc nmu, el juitisnan- mrr.o, qui uno fuße compl-nus linguam Latuiam totatni vulgav.r([ubtit<iloCoU gij HibirtmiSüldmanCtl Hiße- niatu'>>}lanuam L-nguui um Lati»e & EIijpantceiidnfe- ttnnarum duo\. cimcmturiu louiprth- n.a fiiif omnia ftjuatiora Lutin ahn gut vocnbu a, luododuitrcata^

ut nnH»>» eorum(-.xceptupartitu ufuw,exa»,(frc.)femel pofiti-.mr.ciirra'; u.inmquodqu- tatae» indebitacenßru- iłion & phruß decora audiatur •

Ha< -inventio eju atuprimum A'‘gluvifafu>t,aipr»bd- ta,commendata, (fr loqu la Aeglisana a :-tba,atqueanna i6 s* •> » truigutafttit.Quum bi.nntipef D.lja-uus Han brub Arg • iintnßs ,G rma

m

G-dluelt-gua udjcäi * -

nianxtt,cc ibide-. quadrilingU.>>j'dtair.inG::rmaaiav»i tjur r V rjde G r manicam quoque adjunxit »erßvnetn»

rufie am linguM ‘ocendr& din di rationem comme» * dam (O'>ii‘c’.di’jijj)rr>a>n-,util'j]l - aui; (f nun ,u vm[atü lauda an- »fpi-lla. Cujus rei ußragato' et factie reperit Tnul ot: an. tjiuvaric Germanta lacu edita iß, (fr diu ß <ttn av> -e.'P n [chelae quo/dat» nox incelebres intra * drit.i.t^ t»uo ć'.< oiiolinguuluci-txpofita.

EJ a U a<i m.ao quoqu. vemjf-t waniu, avide + in * ge"ti cum wluptat /tmel Cr ihrwo perlegi, impensi ju * t>cm:itig’ain!ans,qi vi certiora ixdies la-bxilhtatisjisb- fidtu divinomu'i rr corxtdan-ur. V . ii ■• paulopeß atten *

tlUi euusßepo[no conferens,dubttarccapi, num pra- fiaiet promittit-, niataqtie accuratiorecut»]xdicio

^^dcprcbcndtlure Httüfifniufri non poß tquudvtfi

f!f i

(17)

Cr ab fati e irtvidia diciintł) palum facitim,qHod łanu ’4

a non

prali et ufam. lantni ensno domus an no i fores adventa- rei imromittłtl ltafanb. irlao astem p-irum Htbsrnorim Jasom tjrostłbas in Latinitatem aiiund. inroduendis aut par am,aut nihil confcrt.Triphci id e tn nci’ itr ratione.

'Trimó mim nonnulla votum par s, quas quotidianus re- qairit ufm,hic defidtramrte contr diqoitnttan.ultajyro- mm captum ęy ufam excedentia,depromuntur. Qua,- ob cnufimreblejfonxuHijnaicant , lejnincam hanc lamam nontamadinjiiitndos linguarum tyrones,quam ad explo­

randos aliquou faxe proyr.ffarutn, tnprimts autem (ctelo- rxminLatinalinyuaprofatliei, adhiberipoßeJ/tae vero ratione non lan»a,Jed pofltei obtineat nomen. ^Iterum dtßdero,quod cdm ßngula voces non niß/emel ponamur, etiam polyftma & homonyma(quarum Latina lingua be­

ne muliiim habet,ut <$• idtomata catera)non ntßferne!.

Quomodo igitur ab hac linguarum lamia in authorttm le- itionem mittetur (» enim janua fcopui) Latinitatis tyro, quitotvosum alias atque ahnte ßgnificattones tgnorabtfi

£.t vtro fajuod ttrti'o,cr quidem pottffimumd .fidero) po- fliiffet /altem unamquamque voctm in principali, id cit, primo,ßmplici,tiativoque(uoßgntficatu-, rtltqua inde fit- gax ingenium odorantur foctl-lu Fati ii aut em id »oneft.

'Tlef invoces tran flata. KiHrpdtur,A4tiapheric'e,Ad:tony- rnke.aut Synccdochicewpoi e cumjntenttar» elegantiam pltrubtqttccaptarit autor Tacebo » ubarum fintenttarü informitattm qui&nrqtiemmbiei,» que. olirtithoni alium prabent ufttrr.ytno [enfam nullum habent,utipfa verba,quo- modointerß convin. rint .mtrariqwa t. Exempli grati *

$6o.artifictcoinped .s impinguntur fuit.6' t.Tadernm er- gafiuloclam confictum compert,^ Oetaftei domirijatti- Mtlim.n q\yhai dttt-.onxm tdas posthumw n.vtt.eye.

Sed qtcts patris >flt tale hae tottu * lingua compendium

(18)

primi tentarunt , quod invtntum eßgrtte agnsfiiaiu quod erratum condonantes benigne.Et quia inventu adde­

re, at& unitu inventi ot afionc invenire alttsd non aqui difficile,quidni diud plus ultra moliamur ? Stiafcrunt id certe do&tßitei quidam , <ź de ficholis perquam meriti viri, utfiqutbiuffepliu otqfieppeteret ,ahqutd accu- rattta effingtndi non attrectarent laborem:fedadmovijfe aliqui i» manttm >.ondum confiat.Qfibfailum ut ego, epo- firernu licet tninimM, experiri, & quod ibi defiderabam fiuppktum ire, animum induxerim: non certe ullä ingeri/

aut /ruditionu (ctijiv mihi umbramvtxtfic ,&ultro a- gr.ofio cy o'e plero)fi * tecta, nec quod nimis otio abudarem, fed unico juvenium commoda promevendi defilier io per- rnoiK'. Slj .id aut.m hic vel prafiiterim ,v:l prefilare vo­

luerit»,fiinn’to pr attrcundttm nonefifedut tyremumin- fomationi,ita eruditorum cenfiura exponendum.

Principio qttiamihiinter immotas didalUca leges hac efi, ut intelhüiei & lingua parallele decurrant fiemper,&

quaniumquisrtrumapprthcndit,tantum eloqui cofiueficat, (nam qui inteiligit, quod exprimere nequit a wutafiatua quid difart: dare autemfiine 7MUtefionos pfiittacorum cJ7) neeeßarto faciendum putavi ut rerum tpfa univerfiitas per clafas certas,adpuoritut captum digereretur, coque modo id quod firrnone exprimendum efl (res ipfafimaginativa parti primum imprimsritur.badum itaque elt,& enati fiunt mihi centumcvnpiunifitmt rerum tituli.

Proxima inde cura f» t,evolutndo lericaufitatiorafie- ligire&ad exprimendas res,qiabus figtdficandis vel pri­

mum inventa ,v 7 pofi .dhibitafu«ru’it, ita dirigere,ut nihilnectfifiariii omithrctur ,nihiinifiijuo locoquarendum relinqueretur.Rcdatiaignurfiunt circiter ioQQ.vocabula tn periodos mille,quas prtmii n breviores, & non nifiiuni-

pofi longiores & plurtmembris formavi.

(19)

iG

Qaia vtr'oCicercnü tesltmoniodidicimiu, multnmrti ferre pueros a prirtits ftattm annu ad proprutitevosabu- torurn ajfaefi.ri.-proprta awam vocabula fint, (ut t/iugu- fi/ntu lib.i.de dolłr.c.o inquit )cxm hu ipfisrcbeu figtti- ficandis adhibentur, propter q- annventafunt anx<epror- fia in id elaboratum s/f, itt pro primo puerorum conceptu, omnes voces proprto Cr nat.vo fitofignficatu txßxrertt-, except» paucis,quarti proprium amiftfl ufisn deprehen­

duntur, vtl proprta Lutina , qnibie» vernacula exprima- renturfadhanc enim rtflr. cbtufurt perpetui; [deerant.

/Jispefifts malis, juxta & Hibernorum fi qu ut ut In­

nuam, non ni fi fernelqwrmlibet po/tti vocem, Hornorymis exceptis, quorum fi diuerfa figmficatio exprimenda fiut, divtrfis locu,in diver/anempe materia, repetenda fueriit.

Deconnexivesparticulis, (fi,fed,quia,(fic.nemofi>eroli- lem movebit.

Synonyma (fi contraria plerumque juxta invicem po- fei ,atqueitacoordmavi ,ut alterum alterius genuinum recludat fenfum. Eorum tamen Synonymorum , qua ean­

dem prortusremfignificant , nec vernacuie nifiunavoce redduntur, ait erum aliquando parent loefi inclufumappo- fiti.Et ut Grammatica quoque jubfidium haberet, tta vo­

cum connexionem inftttui ,utnonjo<nm SyntaSita con- firtrilto ,ficxbt« vernacula recedit ,fid(y etymologicum aliquod accidens (genus,declinatio, conjugatio,(fic. j m- nueretnr. Exempli gratia e periodo i6y(halet:sjalitae

• ftobuajj'ertint J facile pier halccem generis feminini effe

meminerit.E periodo aia(qutsiis vefcatuf vejei nonae- cufativo,fid ablativo jungi, obfirvabit > tfic-

['cr nuculam Latina ita aptavi, ut non folutn utrinque

omnia themata , cam potioribw derivatis (fi compofitts *

nativofenfu exfiarent: jed (fi exfirgentes inde tropi poit-

rr.adum,vtltitifaeeadbibi:a,ultro queant inteUigi. Inde-

culam

(20)

17

tułam vocum,ut patres Hiberni fecerit, non adjunximMi (quamvis ad mant * fi:} quia non ad.o inter ffi pntamiu:

finfiee pofcet,fiet. ^hua nempe not, grandtoru op-rtdr m joruuftu molimur Lxtcon Etymologicum , quod ap­

pellationum omnium rationesriddae, tum origines ipfi^

itum tloem itum fivc ex Launto.fivttx Gri.tcH cbrauque fon' tbiu, det egende, tum d. v-vau ruminem, nova.jucctn-

Etafacili rat tont ob oculos pand neio.

t/łd itu’iquoqne phrajeo'egiam brevem & acCur^ia^

traftaturn ittm d homo ymu , paro’tymie ep yo.ymü ietilijfi'n* " ‘:& dcniqu. Grammat.cam,ad eomp. ndto.am facilitatem ,ce.c’emque p>axi'.,.x v ru naturalu diaa- ßica legibus concinnatam : adt eqe eäiaath a ipfius,prd docent tb tu dr difcentibus fynotfin; quf.omr.ea uno ,om~

prchtnfä volumire ,thtfaurum quenaam primajchola- fiica erudu tonu repraft itare poflune.

Habituri itaque videmur lanuam Linguarum, folidit rerum iplarum pofiibns bene firmatam^otubehru, L.xi- ticardtntbuA exp'dite apertilem,pra entarrä G’jmme- tica clave promte re^rabilem-,:aei. d u t»qt>am,habiiurii quamdeu non ab exctlle>:tnri<'M inggntu confummattiu aliquidfubmintßratum fu< nt. Dt quo ut mhtl dubitem * faciunt , noniae/i ęhumq dr Glaumianorum magnificd

illa, orbt nota, promtfja, (de qudusreipsanihii dum con- flat ) qudmfervidue ille multorum ineru.ndu didallict fundam-ntu ardor dr amaldno Quin nt.o ipß jamixqui- fitiora hu video quid tarnen in tu concmeiandu totute, pro­

pe triennium (quu facile credat tantillam op Uam tanti

confit ttfieć} consumptum eß, nec demoli ndu funditus dr

tößruendu ab integro otium fuppetit .aqrdjdm ddornfs-

fafuntfac^t- luci erponenplacuit: ft nun ahajp., certe ut

fdtquts uberiofe ingemo dr dillru at’-fructu., vn ab bis

fttfifit etiam dcctptofitmulo plue aliquid audeat. Alovurif

(21)

rt

itaque iterum tentatfc vadum , novam fiegi/fe glaciem * fatu eßo.

Kijum autem efl [emimrij potiUf infigvire nomine o- pellam hanc,quta r rum& fcrrnonu par hic cura illud que emxe quafiium ,ut & confu umrerum ch

ios

diflmltionu, eehquamluam iri/apie tatyroniim ocuh,n.incifcatur,tfr Vocum phrafiumque-infinitacong rtei C<S'e fübfi emantur radices ; eoqui modo primi & fundamentales totius eruditionis, morum atque pietatis formentur conceptus.

Jdicinquam,fcopusfuit,qnematttgiß tantum ab e it ut glorter,ut primus etiam drfeitui agnofcarn & confitcir.

Kenia aut tm apud cordatos jpem facit Horatius, opere in magno ( etiam parvo mtnutiar turn pleno') fas eflcobrc- perefomnum, autumans. Et vero quidunquumfi nul ef- fi ruit & maturuiti Qua de caufa Tyrographos rogatos

& monitos volo, n<. fi cui rccudere libellum allubcjcai, id aut h ore mconjulto p afumat:futurum enim [pero,ut Ema­

cius reddatur proptdiern opufiulum , adjunittfque illis, quainnui.nittdius prodeat, Int rim vaouieuam aliquis exi ente doitus, Laimeque lingua potens, exorari queat, Ut hac eadem vel fimili methodo , ea dem materias ple­

nius, pertraltare, clafiicorumque authorurn ph-aftbus non jam ampliisi propriejo um , [ed eleganter in np< r & ner­

vose omnia eloqui,docere vtlu ! Ita fi ret ,ut arnoe fii- ffiuinuriiverfitatii r. rum, puraqui Latinitatis viridanti, collectumque praciofifirna cholaßica r aditionis ih-.au­

rum,juv ntue fiudiojahabirtt Fsxit D usui omnes au­

deamus aliquid publici bom ^lo! Scnbibam in exilio, 4 tfiplarlij ,e/lnM) clo 1» sxxxi.

los. A. c OMEN IV S.

JTK

(22)

T1TVLORVM HViVS

Ianuae digeftio , Seien titteln bief s 3uefts Orönung/

L'ordre des titres de ccttc poite.

I. jNtroitus.ber eingang/Tcntr e. n-rio4i> t II. IDeortu & creatione mundl,vom vfp «ngvnb erfetaffunj Ötr roeltz de l’orig ne & creacion du monde, iS III. Dcelementis, vonben elemcnten des elements ij IV De firmamento,von bitfefte Ns himmc(s/du fi nutnent H

V. De igneam feror dixleii. + +

V 1 -De mctcoris.von b,n Dingen fv oben in berlufft gefet > ,enz

des met oi s »

VII. De aquis,''on ben rojff r»/dcs eaux,

VIII. De terra, von öererOen de Ia terre. 77 IX De l.if>id."üirsrt>on (leinen des 'lerres, 8a X. De metabis,von metallen/des mtraux, 9 + XI De afborutrs & fructibus,von bdnmen vnb fragten / des

arbres & des frtncls. ioy

XII. De hcibisi’ on frftn.rn-des htrbcs. Ixf XIII. Def.uc ct'u , >5 ft i.ic&r vnO rtaiiD'/desarlsrilleaux. 13S XiV.' Deammafeus & primo dcavibus , von trieten/ vnb erfluti; von vdgein / desanimaux &. premier, nutit d,oi-

feäüx, 14L

XV. Be aquatilibus , von rooffe r/ier ń dcsäquatilesoram-

maux qui virentenl cau, t<3

XVI. Dejutnentis . von laft vnb g’off.m v'«b / des beftes de foi»inc& de voict ne, des fijAiniicis, 174 XVil. De eus,von roilbentMuxn .'des Heftes fauvages. .j XVIb. De tmphibiw St rcptilibiis.vonbentn NiNs im n uflfe»

vnD .niff Unb lebenÖ«n ii< en vnb von iu< creiiben/ d s ainphioiesoubellesq u vivent eirh terre 3c enl'eau,& des

rtptiles > in

XIX e infeftis. om onuejiefes / des ibfeftes. 1 7 XX De komme, »ntmn in.n . e l'lion nie, 117

■XX1 o t corpore -umde m. ubns externis, v< («16/

vnbvtifin^ltc^ ,011 eutfciusijsi. glich™ ff-n ducorpJV pre-

m *

(23)

2.0

T

itvlorvm

misrement des menv>rcs vvrcneurs t4»

XXI' Dem embris internis,vonben innerlichen gfiibern ' des ni' mbrcsdu d. dansou internes,

XXII De accidentibus corporis , von bin jufdlten besleib»/

des neidens du corns, 17t

XXIV. De morbis von tranctheUcn/ des maladies. 19t XXV. Deul.eribns & vulneribus, vongefdjrvdljren vnb rvun«

brn des ulceres & des playes, Jtf

XXVI. De fcnfibu»«xteinis vonciifferlicljeninnen/des Cens

exteneurs pt

XXVII. De fenfibusinternis, vovinnetlitfeen(innen' desfens

int fteurs, |ao

X X Vjl (, De mente,vom gemfcb ober verftanb/de l’efprit ou de

l’ent ndement. IfJ

XXIX. De voluntate 8c affe&ibus, von ben noitlen vnb Reffen bemegun ent dela volontb & desaffećlions, 360 XXX De mechaivcis in genere, von banbrv treten ins gern .in/

des arts mechaniques & manuels cngencral. 377 XXXI De hortorum cultura, vom j«nenjcb<hv/dc la culture

ou l.ibonrage des j irdins. 379

XXXII De agii ultura vomf (M»rv/du labounge. J85 XXXIII De molitur i, oon Rermhffirep ' de la moulture 401 XXXIV >e ainificio, »om t>ro*baeten / de la paneteric 01

boulengerie.

XXXV De rrcnari.i.vcinbvrviebejiKftt/de la onaniere de uour*

rir & gouverner lebclt il 410

XXXVI De amoni t vo ft ifc+irhabrvercrzde la bouchcrie.4 1 XXXVIl. Devenamra > voi'b«> (dvr«i)'dela chafle. 414 XXXVI(I. De pifcarione,von brr jmtierep dclapefche. 418 XXXlX De aucupio, 00m Vogelfang/de roifeleriejou chall'e

" auxoifeaux. i»4

XL De coquinaria . von bertocfcfunp / dc la cuifinerie XLl De potulentorum paratura,von Bereitung bcs gendntesz

del’appreftiesbreuvages. 44«s

yt II Peaurigationegeomfubriveret, ducharroyoucharria-

ge, 4f°

Xe.111. Di navicularia von bet fefitfffart de lanavigation 4<J XLl V. De itineribus , non ben repfen/ des voyages. 47S XLV De mercatura, von bertauffmaniefiafft/deia marchan-

dife, 4?°

XLVL Pev«IłuuJSopifidis,»(m>rB»f«^ttj48bivctef‘n/dee rueftretę

(24)

D

igestio

.'

£t meftiersqui concern.nc icshabitsou vcftemcuts- 497 XLVIl De veflituum ocneribus, von arten »erflelbetZ de di-

verfssfi rtesd habit».” l©9

XLVlll. Dc fabrilibus artificiis , von bcn f>wf)anbn>errf«n/

des artifices oumefticrs de folge ou baftimenc.

XL1X- De domo ejuique partibus, vom l)au|i/dc la maifou 3c

de fös parti es, 54®

L. De hypocauftojVon »er ftubtn du poefle. 549 LI. De cacnaculo,von bc» fpcipftubzde la fale ou du lieü öu oa

preudti refłc ćbon. 551

LII. Dccubiculs cum pertinentibus > von bet feMafffansmct mttipter pigełjór / de lachambre oüi’on fc cou<.hc avec fes

appartenances. 57*

LUI De balaeo & munditie , vom habe vnb bet reimgfv« z dJt

baing & de la nettere. ' . 57*

L1V l)o'conjugio & affinitate, vom efetpanb vnÖ bet fcljiva«

grifrtiaffi du mariagc & de l'.iffinire uu alliance. 5X8 LV- De puerpzrio.ven bei rinbergeburt' de l’enfantcmenr ou

accouchement des femines. 59S

LVI. Di cognatione , von bet bfutfrcunbftfiufft z du parentage OU cOufiuage,.XrZ. . u td ■ a>-ntuds. 4oX LV11 Dc mconomia.von b«r fiauppaltunj z du mefnage & oc-

conomie 6®&

LVI1I. De urbc.ron ber ftattz de la ville. 61J L X. Dctemplo von ■‘■rr fi rtsnzdu remple oildel’Eglife,6a>

LX De ec. lefi;.,w bei Ötjnf'Ütben g«m in / de l’eblifc ou af-

L mulec chrcftienne, «jr

LX' De Erh; iconim I'u :rorumqnc fuperftiriombus > von Ou Jp 9b n vnb ju®e" obrrglaub des lupirltirions des

Pay i'S & des lu ‘s , 641

LX11 De curia,«» •abthaupzdć lacour ou mailon de villc,Ś49 LXlli De /udicns von b nat ultrn des jugemens

LX1V. De malefici & fupnhciis- von vbeltbdtrrn vnb tcibsa piuffcn z d<_s malfaićfeu s & des fiipi’iices. '»Sy LX V. L>c ftatu F egio von Kónigtirtien panb/de l’eftat Royal* LXVt. De regno & regione , vom Königreich vnb btr tanb* 6 3

f'bqftt d(j royaiinu & du pays. 6 2f 4-aVH De paceSc b io, -omfrtzb vnbfriegz delapaix& de

u .a'iciic. 690

LJIVLI1. Delcliula Sc mihturioBC > »onberPfuf vnbvnbcr»

f5f i

(25)

T I T V.10 R V M

«eifung/del’efchole & dc"l’inftru<tt>.on ouen(eignemet>714 DXIX. D.ę Mufko,»on Oer ßuDfci* 5/dcl'c tudeoudiicabi-

7(8 tXX DąGrammatica,v5 ber fprac$FunP dc la Glimmte,747 tXxI- De Dialcćtica, von Der vnöerreb ober bifpurietFunft' de

74»

LXXII. De Rhetorica & Póefi, »on ber rebFunp vnb poe*

rtreijzdela Rhetoiiquc & Polfie. . ;7JI tXXllL.Dc Arithmetica, von Derrecbenttinft 'de l'Antlim«-

ti-pte; • 7yf

ŁXXiy. De.Geometria, von ber (£romeffen?unft z de la Geo-

menie ' .37

LXXV De menfuns ft ponderibus , von maaff.n vnb gervicp»

|.XX vl. Öe optica & piitttua , von bcr(e!?el’unfl vnD mablerci)/

pp.lf-,eU»c^ de 11 peintjirc. y^’f) L'xxVi. Dc Mu ii a > »on oer ffn.jFunfł dc la Mufique. 773 LXXVDJ,' Dc Ädronomiü,»on DeriSterntunft de 1’Aftiono-

mie. 778

tX^lX. De Geographia , von bererbbobems 6e(cijrei6iingz dc

TaGeSgrapłńe- ' ’ 781

LXXX DeHiftoria, von ber ^jftęrj; Je l*Hiftoire 784 LXXX DeMedccina,von o«r 21 rjnep unftz dcli Medecine.

. 787 ♦

L XXXI1. Dc Ethica in ggnye , von ber (ef>re ber fitt« n ins ge»

mein z dc (‘tahique.ou philoCopnie morale en general, 796 LXXxIl Dc prudentia, von ber flugbeii dc la prudeuce.ßbi LXXX tV Dc temperantia , vcnbtr mdffigtnt z dc raniejn-

pancc ou tempeiaiise 818

tXX'x'V. De caftitate, von b. e Fen Wjbeirzde la chattete. 8if LXXXVu. Demode(lia,von Der jń bifaFciczdelamodettie.Sjo LXXXVlt. Deautarkeia , von Cer begnńgUcf>f«'t' du contcn-

tcnifnt. 846

‘iXxxvin ■'bciirtitia ,primo commnt tiva , von ber gee rec6Vg£et<r' eijtitu. (o m IjunDel onDupanDel beftebet z de la Iu-

fläce, Sc ptemicrcment de celle qui conlittc au cornmerce

, 8sf

LXXXiX. Dc Fuftitia diftributiva , von Der 4«re fiu Ferr Die im aiipifisi^n'eej'.q><t z.de la Iptticc d;ttriDuti e- i6f XC De fortitudine > »on Der cap(f«rt«u z de la force ou vail-

8&Ł

1CL Do

lanoe.

u

(26)

D I G I S T I ol 1$

XCf. Dc patientia, von ber geOult z de la patience. 8X9 XCH Dc conltatia,von t'. 6t|t<tnbigfeit/dc la conftance.897 XCH-- Deamictria & humanitate, von ber frcunDftłjafft vnb fteunblicbfeitz dc 1’amitić & de 1’humanite 901 XC,V De candore, son ber auffricijtigFeitzde la candcur 91S XCV. De eon «erlatiotic erudita , von ber gelehrten gefeite

fcpafftz d’unc doćle convcrfätion 919

Xc V De ludictis,von ruię<vetlig«n fpieleń des jeux & cfba-

tements- 9'9

XCV . De meire & fepultura.vom tobt vnb berf>egrd&nfif;/dc

lamort&delafepulture. $56

XCVl 1. De Providentia Dci > von ©ottes vorfefjung zdela

Providence de Dieu. ’ .96;

XC.X De Angelis , von Engeln z des Auges. 9/8 C. Gläufula,bet6efc^(u|izlaconclulion. 991

f

(27)

, .-.r...i'.! ■■ ■:

y-..^r.tß'.nx> . »’ ' •■ •’* ’ ' '

3 !i. o -o

. ;»j»£ «* fT

. . ' ł ' z w

.. ł >c^.>. ?’asiiLi9

4i„. a tKJ

...»...' '- <• ’

***<£ . -V / ■

<*ksv4aU i /■

.ę-ass- ' ' ' i»ł•!

-7'

L

. ' f •»■•-■

■.iiuij*!*? •**- , •'*

- - . -

■:;ęad_

'■zh • - .• :•■■.'■'* X

4

(28)

4

IANVA LTNGVARVM

reserata .

LA PORTE DES LAN-

GVESOVVERTE.

anffecfc^ofRnc) fpwc^cn XfiAr.

I. L’Entrce.

1 W '*<■" ***

.4

*

3 Leitern-.

X. Ss tu demggd.es que ceft que d'eßreffauatt uyes pour reff>anfe que ceß de cogseotflre les d/ffetences des ehofes, dy degeuuotr stemmet yy defigner chujque chefe par fose nem.

3. JSl'efi-cersen d'smÄ- r^e.pluji Certorsen dutout. 4. Ceftuy-IH a pofe les fendesmsts de T. ©er (Jingang-

y®3)fct/ gAnfii* gtr aefer 1. 0o bu frage? : JTas ba feę gsle^rt fej>nf So fjabc jur 2ftw

»»ort : («9 b«'

©ac0e vnterfcfjicÖ

♦viffen / »nb ein febtvebes mit feine Mamcn nennen

»Annen. 3. Micljrs benn mefJr?Miti?tB

«arlitp.4 Äetpat aller gefrijicHigteir Stilb gelegte weit

<Ö«r bie Manien*

"'"ling ber natur

»nb Xiin? feriig gelem« %•

dęła naturag; de l’gtt.

1. Itefraitsee'.

A Ł v B Leftor a- micc. i. Si ro­

gas , quid fit eru1 dimm effe ? re- fponfum habe, Nofle Rerum dif­

ferentias, & pofl’e vnuquodque fuo defignare nomi­

ne- J-Nihilneprx tetea ? Nil certe quidquä. 4. To­

tius eruditionis

pofuit fundameta,' t,ut (fiuotr (yde tau- qui Nomeclaturä ,f fudttse» qm o pur- natural & Arns frement appru ant- pcrdjdicir- j. Sed Mtr ***“ ch,)Je' &

id difficile forfan? "^eUes (y^f.

cifk-t/tLji noniCrC«<icurc Masi ptut eftre que cele eft fort

Ä I

(29)

dtffc'defy taalaifA -6. Öay il eß diff die, ß 'tu le fan mal-gre tey, contrę toń grć,«« ß tu t’ eßeuuatei tey mifme farqxslque fretuge, &

aspreoccupćde quel- que autre opinion. 7.

J-tnalmenti’ily aquel que (liefe d'aßrhde ru­

de, de dtfff eie, tene fera qu au cemmenee- ment. 8. Lesirnells des lettres ne fembltnt-tlt fas de frim abord , a la premierę veu'e,eßra» ■ ges admtrables, dei miraclcs & prodiges, aux fettts enfants. 9.

Mau afres q» tls y ont emfltye,piK,vn peu de ferne tls recognoijfent, ifc remarquet,ils pren- ment garde , que ce

■neßquvn je». 10. ll en Orr tue demefmes en toutes ehe ft s, quell es uffarotffent laborien- fes, penibles , ä les re­

gierter exterieuremet,

•au regard excerne.

II. Mau ß tuj mets la main Pyles entrefrens, il ny a nett qat ne cede gy qui ne Je feufmette ,1 1‘entcńdement, ä l’e- Ipnt. 11. Celat qui

feter (Jinbilbung bic$ felfelcen (NjrU c(en rcirft 7. Sn«

blic^/foTOoifc&rocr ( barte) fepu roirbz tvirbs anfänglich fein 8- ®cb ineit ntdjtaucl) bie jn«

ge Öer buefif» oben

£><n (leinen (in* Lern im erften 31 n* blieb felgame roun«

Öer pifeyn? 9. 21* berzwefi fiecin t»e* nig fleif; angewen«

bet babuviTtercrcn fiezbaftes mu ein fpiel ftp. 10. Cfben biefes begibt (ich auep in allen bin«

gen zbaßfiez Oem cuffcrlicfjen anfe»

tyennac&zmńbfam erfcljcinen. 11. 60 bu <s aber angreif«

feftztftniebts' bas f. Eit\ fi inuirut btt bas ift biefeitpi feceris, aut pręcó fcfyn>ef)tf 6. 3acjl ceptä opinatione ifł alfo wenn bu es teipsu terruerit, »nrvillig tbun zt o«

7. Tädem,liquid bet mit vorgefaf* alperitatis erit, i-

nitioerit. 8- An- non & literarum dudus puellis pri mo intuitu mira portenta videtur?

9. Aft vbi paulu­

lum impenderint opera:,lufum efle aiaimaduercunr- 10. Idem in omni re eucnit, vt ad- fpedu exteriore operofi appareat, n. At fi aggrede­

ris, nihilc.lt, ą>

non cedat , & fe fubdat ingenio.

11. Qui cupit,ca­

pit omnia. 13. A- gedu itaque quif- quis es, fperare e- go te iübeo, def- perare veto.14.En vide cxiguü hoc

Hießt naeßgebe z wb f’<b bcm verftanb

»ntenverffe. 11. SBerbegieifg ift z bee faßet alles. 13. UJolan berhalbenz wer buaucfi 6i(l r fep guter ßoffnung z fage Ich bir tnb verjrociffete nicht. 14.

«Siefje ba fcfjarcc btefes (urge 254, eß forte de deßr, qui dęlire , contfrend py embrajfe taut.

13. Or [tu dong nes que la-tu fo» , »e commande de b,ej»

efferer py te defendi d ■ defefterer. 14- ^otla , regarde l»

fettteße de cefi onurage iqy ., ceftc petite opufcule.

‘Ä

(30)

<W«in’ if

*ocij/rot( iclj bir f>ie

«<s in einem Furg?

htgrieff biegangc

*®elt ®nb bic iatti»

»iifc^e Sprach* J*i*

Sen.i6. iuberioer»

fucfie ea fc^lage es aiiffzitnb lerne bie* (e wenig 25letter aufjwenbig 17.

HJirftub-ts getfyan hahen/fovirftbuin bett hat felbft hefine ben / bas jpuden freyen (önften Otr fcyn.

opufcul» if. Hic tamen vniuerfum mundum , Lati- nämque Lingua, ( vclut in breuia- no , ) oftendam.

i6. Tenta quae- fojeuolue & edif- ce aliquot has pa­

gellas! 17. Fafto hoc, oculatum tc ad omnia humani tatis ftudiareipsä comperics.

ie Äugen eröffnet

if. Touferfou ie t'y monflreray comme daf vn abrege, fommaire, raccourci, le moade v - muerjel, ty tonte la lägueLatme. 16. tau­

en f ejfaj, cflayc- Ie , te te prte , fuetüetie-le, delploye-lc, tyappre* par cirur cepeude pa­

get quevotcy. 17. Ce- Ia Jatt, tu trouuetas en efflfi que tu [era* clair fsyunt , que tä auras les yeux ou- uerts , en tous efludes d kumam te.

II. T> £ ORTVMVNDL

II. De l’origine du monde.v>

I I. 2?on vtlprung ber IBclt.

’ 18. ®ótthat aU les auf; nichts gei fchaffen 19- Äen

’tftlich hat er ben fchge^euren weiten IXafi' (baf tjt-hime

•heizvnbbie ijrbe flehet) aupgefpane

•*

« t io', vnb hat benfclhen mit einer bücteln cn vnge* Aaltet» fflnflernip 3‘fället. n. Äuf!

"eeteher er / gleich

««“uf; <tl)„ JXa, rtrten/ bi, leiblich«

««(^Pfe/bte an

$eftflt Wetzte,

18. Deus om­

nia creauit ex ni­

hilo. f9. Prin­

cipio enim expä- dit vaftiflimü lpa- tium,(vbi cadum

& terra cxiftunt.) io. Et complc- uitidtenebricosä quadam,& infor­

mi caligine 11. Ex quä, taquam ma­

teria , figurauit creaturas corpo­

reas , dininćtas formis,& veftitas Accidentibus va-

1!. Dieu a eree:

toutes chofei de rien.

19. Car premterement

*1 a eßend* vn trer-va.

flety tret-ample effa­

te , la ou font a prefent le ciel ty la terre.

1Q. Et Ta rempli d'v- ne certAtne obfcunte tentbreufe ty fant for* me. 11- De laque/le comme d’ vn e matiere ll A forme ty figur e let creaturet corporellet, diflmguee; par leurs formet ty rene fluet de diner; accidenti felorf

(31)

tiis, provt cuiuf que Ideam intra fe conceperat:

11. Implantauit- que cuiq; Natu­

ram fuam > ideft, Vim obferuandi aflignatum l«cu, modum, genüfqs fuum.

8en/ vnb mit mastf cberlep jufdlfenbe«

ffeibet fei;n / gebll»

bet/nacbbetn er ei«

ne» jeglichen ®in«

gesüHujlerbep ficft juvorbebacbt bat«

re.- xx. vnb bat ei«

nem jeglicbtn feine yiatur/bas iß/ bie

4’

qutlen iuift ct-art» Pi- die CT Pexemplaire de chajcune enfiy-me[me.

■il. Et tl a empreint, inferi > en chafeune /a nature, c eß ä dire vne jirce er faculti de g ar­

ti er er retentr, obfer­

ner , le heu qui luy eß aßtgne , Ja manierę

rrr tenre • ('ou clPccc' 2<r«fft / vnb Per«

m3gen / fein jugeeignetes -Ört feine 2Crt vnb SSefcfjlecijt $u haben/

«in gepffangct.

111. D8 ELEMENTIS.

III. Des Elements.

III. X>on ben ffementen.

f

xj. Maüauittcu- teschojetil affare ce confur ChaosyczPtz maf feconfufe, oucemef- linge, en quatre effe­

res , feien tei de [res de denfite , d’efpaiflcur, jy der aret i. 24. Et u falt la partie la plue tenue, mince ,ty-fub- tile, chanie er lumi- neufr, ert'aappe!ee,le feuonla lumiere.i^ Et de la utrę derechef, qu>

eß rare s tranffarente ttede.il adit quelle jeroit appeteeS 1'air.

Latrotfiejmepar- tte.ponió,fiuide, cou- lantc, erfrńdeaefle i’eau. 27. S»ut laquei-

zj. 37or affen hingen aber bat er ben vermcngeten iUumpffen / nacfj vnterfcbieb ber bi«

cf« vnb berbänne/

in vier (Gattungen abgefonbert 14.

®a» öfter bünne«

(io »nb fnbtifefie

*Li>eil bat er b*H vnb »arm gemacht vnb bat»ferner/o«

ber (ieebtgebeiffen.

2 t. ff in anbers fo auch bünne 6ur<b«

feucbteb vnbfaudj«

(icb bat erfufft ge«

xj. Ante om­

nia vero confusu iftud ChaoSiiux- tä deufitatis & ra­

ritatis gradus, in quatuorfpcciesfc parauit. 14. Te- nuiflimam,fubti- lillimamq; parte fecit lucidam &

calidam,&appel- lauitIgnem, feu Lucem, zy. Alia iterum tenuem, pellucidam,& te­

pida , dixit Aere 26. Tertia por­

tio fluida & fri-

gidafuit, Aqua. nennet.x6.®asbr(t 27. Sub quä mä- te ftnet ijl fiieffrg vnb laft gcTOcfen/bft» Gaffer.27. Z>ntet

rPtIc$«n»

(32)

$ le eß demeare vn feds- ment crajfe (y efian,

<]»i eft le Itmon oso la terre, ij. Et cefont li lei cor ft ßmplts d'on fe font, s’cfleuent, /er mixtet (y compof/r.

t9. Car decesox cjfint compojet tous let x», tret. jo. Fe» qdils font engendris d'eux (y en tsrent leur nour- rsture,(y ferefoluent en eux quand Hs je cor- rompent.

’Mcijem eine biete Srunbfuppe / ber fefilam ober bie er«

be/geb(iebcn. 18.

X>nb biefefinb bie

*'nfachen córpet/

melcljc n bie i'ifamnien gefetjen ( bie vermieten ) b’tffctommen.x».

®enn alte anbei«

befielen auf; trres fen.jo. Sintern«^

fieaufitynen g«jeil get/ aupi^nen er* nefyretz vnbrvenn

fit fedimontum craffum, Limus, feuTerra. 18. At­

que ha:c funt fim- plicia corpora, ex quibus compofi- ta( mixta) exfur- gunt. 19. Om­

nia enim reliqua ex his conflant.

30. ■‘Quippe ex iis generantur, iis nutriuntur, in ea­

dem , dum cor- iumpuntur,refol-

— .. ... uuntur.

verberben / in fi« rvieberumb auffgcljf«t rveebtn.

/F. TE FIRMAMENTO.

IV. Du Pirmament.

I V- X’onbas Jeft« ben djimmels.

31 ®ie (ternam {nmmclfinbgteicfi

«Is bi« aufrgeben«

cter«Pampen/ bafi fie vnatiffhjtlkf) Ijerumb getrieben/

*nft »fjte irec^t- bie 3>nfl«rnijj erleu* rbt«n / vnb mitifi' t«m Xauff bie Der»

e«berungen ber Seittn abmefien.

®er planeren hib fieben : ein fee 7‘(‘" feinen Jireif

„ J3' •®crS)7onb

’P’«*ntee ßvwcU

31. Allrafunt, ceu lampades in aithere lufpenfit, vt indefincter cir­

cumcirca rotatae, lumine fuo tene­

bras illuminent, curfu autem tem­

porum vices di­

metiatur. 31. Pla­

netae funtfeptcm, quifque in fuo Or be. 33. Infima eft Luna, quae, prout nobis illullrem fui medietate cx-

31. Les aßret font comme des lampei pen- dues en l‘air , (y tonr- nees tnce flamment e»

r««r,en ród, er detono cofies, rout a 1’cntour, potor efclairer Its tene­

bret de lear Inmtere (y me/urer les vseißtsn- dej-.les £äifons,lcs chä- gements,dcr rempspar leur courfe. 31, 11 y a fept planetes, cbafjue planere en fafihere.só cercie. 33. LaLuaeeß la piw baße de toures, JA«» felon quelle fefait

(33)

hibet, incrementa

& decremeta pati videtur, retarda- tion^quefuä Me- fes efficit. 34. Sol l'euolutionc fuä dies definit.; fOr tum eius pręcedit Aurora & dilucu lnmquumdiefcir

& luceteit.jlffOc casu fcquitur Cre pufculum ,quum vcfperafcit & nö- ftefcitj7. Afcen- dens ad noftrum Zenith,facit Ver, rurfümque defcć- dcns, Autumnum (&vtrobiqueaE- quinodliu.) mus dat Brumam, orditurque Hie- mem:Sümus Sol- ftitiuni, inchoat- queaLltatermVbi Sirius ( Canicula fielt a ) excitat x- ftum. 39. Mercu­

rius eum in cpicy- clo fuo eircuit.ci- tiiis quam femian no : venufta Ve­

nus felquiannno.

eie la Cani ule fait teuer , efmeut, ler cba- leurt. 39- Mercure/ee'rcwt,faitfon cours '6

viirje monftre,4 «o««

ń moitie luijante lim­

bie eroiftre f(y decrot- /2/e.endurer fes accroif tements & decroiffie- ments, fy fauletmiu par Jonretard, teiour, delay. 34. Le Soliti de­

finit ler tourr far fa re.

uolution- 35- L'aubefy lepom li du tour prece- dent, deuancent , jon teuer ąuand le lour co­

mente a poindre & ef- clairer. 36. Le Cre- fu/cule, 1’cntrechicu &

loup , futt Jen ceucher lorr yutl Je fait tard fycpue la nut Ił vient.

37. Lorr qu il mente h nofire Zenith, ilfiait le Fri»tempr,(y quand il defcedl'Autöne, 17 en retu ter deux Iteux tE- r/uinexe. 3 8 ■ Lort^uil efl ate piw bar , linów donnę le filfiice d'hyuer (y lei flwcourtriourr de tannee, (y Sejf la ijue Tbyuer commence-, lerr ę/uil efl au piw haut ilncra dene lejol filce d'eße ^7 lei piw ,randi tourr de łannee yy commence 1'efte, Id

j8. I-

cfier- nacfibem «?

vns feine hefie ffuj-.igct ju/ vnb abgunehmen fcfieie net/vnb mitftinem XHrjng macfier er bie Monaten 34-

©i» ©onne bef* ehrcibet mit

©mblauff bie 2a* ge. 35. X>or (prcm '»uffgä

* geltet bie Storgernitljt vnb bie jyiorgens

©cmmerug/ wenn cs taget vnb liccfir wirb. 36 ©l< 2Cs benbs ©cmtncrüg felget ihrem ©n* tergang / wenn es 2Cbcnb vnb nacht Wirb.37. SBcnn ße gegevnferm Jjaupc pnnct auff (leiget/

machet Sieben Jrfi (mgvnbbt ^>erbft/

wäfiewieberüb h«

untct (leiget ( vnb ju bcijben ifjeilen macht fie Zag vnb nacßt emanDev gleicfj.) 38.2Bann fie am niebrigften i(t/ bringet fie bcn türycpenZag/ vnb hebet bcn IBinter an 1 wenn fie am hSpeflen f« <i«t/ macbcs fie ben (dngpenZag/ vnb fdfiet benöome mcrantbclber^iinbsftcrngroffe jF>uje erreget. 39 ©er Jltercuriii»

■ anftet in feinem engen circul vmb flerer/ gefcIjWnbcr bann im ä reit'* J. .<>

(34)

Vlban 3abt • liebliche ftern X>t* Ius in anbcrtbalb iabren. 40. Äfe»

fen ftern nennet man / wann er bes borgens gefe^en rvirbben Storgć* ftern/bes 2lf>enb3/

fc«n 2C6tDftern 41.

©er yytars/nut fetz ne fertigen ©(am;

voUebet feine faiiff f«f' in jweye 3af)<

retub fjeKcurfitćbe Jupiter in ii.^af,

»f:berfj(tc®atur«

nus bei; nab« in jo.fabri, 41. Äie

&nfternńffe ber Stoffen f iccfitcr ge»

1 fcßeljen wegen Ber* JTOifc^enftanbes ei,

»es brittens z vnb

öer verfefiattung. 43. 5)ie Jijtffernen S'^ jmarjngteicfi mit bem achten dir*

<>>l fort z aber fic functetn ( flimmern (»ngleicij.

d’tn tiors df de l’innombration , l’ombragc, l’ombragement.

43. Les efloiles fixes, arreftees , auancent e[galemetst auec la huiäielme ßhere,mau elles tritt ent, iettenj des efclats de In curi ivefgall ement.

V. 35om Jerc er.

44 • <£ine Jeroers* ktunft mag aufs ei»

"'ffcbf JuncFtn/

““ffSebtn 4 tffUs z n>as ferner

7 40. Hane mand afftourdeluy, en fort Luciferum ( Vhof. tpicycle, en fon cerclo phorum ) vefperi eftroit, enpeu meins, Helperum,vocat, vnpeuplus vifte qu’?

41. Mars ignito iubare periodum fuam biennio fer­

me percurrit :fpld- didus Iupiter an­

nis duodecimigc- lidus Saturnus pe nettiginta.41.E- cliples (obfeuratso nie) Luminarium fiunt propter in- terpolitionem ter tij & obumbratio nem. 43. Stellae fixa: cum oftauä fphaera a-qualiter progBcdiütur, fed inarqualiter co- rufcant.

demi an ilagenńUefy gracieufe Vtnx» e» w an (y demi. Le matm on tappe/te l'e- floile du tour ■ &■ le fosr, Peßosle du vtßre, ou qui fe leue la pre­

mier

* apres le S oleił conche. 41. '.Mars a- uec /a reffiledeur ignee, ar dante,p.«rra»r/,para- cheue camere , lä courfe. fon chcmin, fä periode , prefques en Jeux anesle magnifique le clair 8c reluißnt,/«- plter en doue^e ans, &

Saturne legele pref- ques en trente. 41? Lee Eclspfes , obfcurciflc- ments, desgrands lu- minaires arrment, fe font.d caufe de Unter- pofit ion.de l’cntremife,

V.’ DuFeu.

44. De thafqui ei ßmcelle s ßeuera vn eenbrafernent, naiftra vn incendie , fi »» le permetßx on laifle croi ftre. le feu. 44- CW

A 4, V. De Igne.

44. Incendiu ex quauis fcintil- la. Ii permittis, o- ritur. 4f. Nam quidquid ignem concipit , id pri-

(35)

s

tout ce qui pretid fen, tenue premierement quelque temtt . fc fo­

mento, s’accroift, puu apres braße ęy de la

•vient a1'embrafer &

enflammer, Fmalemet eß antbrufle fereduit en brai/et ?y en cedris.

46. Du boa qmbrufle encore / apptUe vn ti- Jon ali ume, t(y s’ d eß eßeint,vn tifon eßeintj ine petite partie, vae partellc, Aep/ie#/’ char bon, (y tanduqurlle eß encore taute rouge

fing«/ (annlmbtz) bas glimmet crfi?

hrt)r barnacfj brćnet csz fortan loOerts/

vnb flarneti- tiecfiJ lerlof) z auffs fegte roirb bas vrtbribtc jurloberafdje-' vnb jurSlic&en.afi (Jin brennendes Jpotij/

rortO ein gluender 3$ranb genant / ein aiiHgelcRfjetes z ein (efcb&ranbtbctfl ftńetleiift Die tobte/

vnb fo läge fienoefl glńet / bic/gtućbe tobie 47..®erbrtZ tube Xaucbiflbre 3lamme( £ofj«)b«

/ifl ber ruft.

5

mqtnglifcit:dem ar det: tum flagrat

& flammat: po- ltremo crematu redigitur 'in fa- uillas, & cineres.

4<. Lignum ar­

dens, Torris ap­

pellatur: extinftu Titio : particula cius Carbo ; &

quamdiu candet, Pruna. 47. Fu­

mus ardens.Ham- ma cft:caniinoad.

harretiSjfuligo.

£7

* ßamboyante ■ vn cbirbon vif. 47. La fumee brußante c eß de la flamme , &

telle qui ttent a la eheminee efl ir la fuye.

um 0t^orflein(inber Jereer OTair^anfjdnget

PI. T) E CMETEORIS.

VI. Des Metcores.

VI. 23on bea bingen/fo oben inberlufftgef<b«fyenv 48. Les Fapeurr a-

queu/es Je portent, sef- leuent, perpetuellemet en haut. 49. Et de cet

•vapeurt quand rlles Je jont códen/e>/,fcrr6es, preffees . fe font les nuees nva^ts.drßel.

les tombent en bat les iromllards. fo. Et de lidfleut, d»eige, d greße. fl. S> la pluye didilc (y deevde len-

48. Vapores aquofi perpetuo fursum feruntur.

49. Exhisdeu- fatis fit nubes:

aut, fi ha:c deor- sämlabitur, Ne­

bula. fo. Inde pluit,ningit, grä- dinat. fr. Pluuia deftillat lenti.Im ber dense »Nim­

bus im^ctuOŁŁ.

48. ®ie voafl#«

eigen danfle rocr»

nen ftets über fiel) ( auffraerts ) erf;o»

ben ■ 49. 5)arau»Z voan ficbiete roor»

benfinb/roirb eine HiolcteioberfobK

*

fe niderroerts ( vn»

ter fiel; ) fdllet/o n nebcLfo ,©ämbw toregnet/fcfjnepttz xnb Iftgt!; es • f1«

Oer

(36)

tement , doucement, Knegroße pluye,dru ty effauyVne gutlee>ougi- boulee,>mpetnen/enier.

yi. Quant a cefte et, fi eile je geleert ttrmbnt, tl s‘en feilt de la greße, ß eUe s'ejchat.ff'e par trop, de la braß »re, dc la niellc, de la fouine.

yy. Lu blanche gelee neß autre chofe que de la rojee gelee; vn glaco pendant eft vne goute pnje tygelee. 5-4. Les nettes counret les biedt en herbe ty p.ndants encor parła racine , de peur qu tlen’ ayentf'otd ty nefe gaßent par la glace o u par lagelee yyl Quant tl fait, fouffle, vn doux air, cela nom reßaure ty nom reeree touti Mau q stand il ti­

re vn vent -urhcnteitt, tlesbrnlefeccne, abbut ty >euerjetout,de quel que cofłe qu’il fe tour­

ne. yń. Lec ventsem- dtttaux , principaux, font (Eß du coße d'O- rimt, Leuant, le Sud du cofle du Mtdj, i'Ou eß du coße du Couch.11, Ponant, le Nord,»« /•«

Bi je , du coße du Sep­

ten trion. 57. Va touh- blUon ty vn orage pt- rouettent ty je taurnent en rond. y8. Les exbal^ifcnstJm- bt.nrecs, <jc fii]ilr>ht<c,eßa»salZumeis produifcut les efclatrp

yi. Hic, fi inter 1 deftillandum ge- <

lafcir.ftr Grando:

fi incalefcir ni­

mium, Vredo.feu Rubigo, yj- Prui . na,oft congelatus Ros : ftiria»ftilla rigens. y4- N* ‘ ues fegetem ope­

riunt , ne a gelu, vel glacie algeat, yy. Aura lenis cum fpirat, focil- lat nos : Ventus vehemens cüm flat, quatit, pro- fteruit, & prote­

rit, quoquo fever tit. (6. Ćardina- les funt; Subfola- nus ( Oriental*) Aulterf/e« A’an«-, Mrrtdtonalu ) Fa- uonius ( Occtden- Z4/«)Aquilo (feu Borfm.Stptentrto na'u. ) Tur­

bo > & Circius in gyrum fe circum- , agunt. y8. Exha- , lationes fulphu- , rex incenfx edut ( vom Äbenb ) ber iQorbwinfe C auf;

JJcitt.macht- {7. Ser wirbel vnfe Öauffewinb ferchen lieh im jircif; h‘*

tumb. j8. Sieangt^ünbetcn fehwefe»

^Ser'Xcgcn Irctuf»

feit linfe/öerplaip , legen bicljt / feer fdjlag / regen vn«

geftumb . 5i. Sie, (er fo er unter b cm abtrieffc gefreytetz werben (troffen ( Jpas* 1) f°«riu fel>r wirb crbiijecz XTeeltfjaro (. wirb tßranb: ) fearaus.

53. Serreijffiflein gefroincrthawifeer eifqapff ein gefror»

nerwaffcrropff.ra.

Ser frljnee bebet»

bet bie Saat; öaf;

fie vom froft ober eif; nicht erfriere.

Sj.lffienneinefäff, telufft wefjetz er»

quicfet fie »ns/

wenn ein befftigyr PJhnbbldfctz fcfeöt reiterzreiflet barnie ber/ vnb jufcfjmec»

tert alles voobin er fiel) rvenfeet. jS.

Jpauptwinbe (inb:

fecróftwinfe ( auf;

3)iorgen)ber®ub»

winb ( vom JJcit* tag('ber5I><ftrt>inb

Cytaty

Powiązane dokumenty

* BEP w ujęciu procentowym - Który przedstawia, jaki procent zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa musi zostać wykorzystany aby wygenerowane przez firmę przychody były

Natomiast wektory własne dla stanów zdegenerowanych róŜnią się bardziej, poniewaŜ róŜne programy znalazły róŜne kombinacje wektorów (z których kaŜda oczywiście jest

— über bie Slufiöfuug bcr fdjlcfifdjen 'giirftenthumS-lDomcftifal- fonbe. 1864 unbebeeften Gr- forberniffes berfeiben.. $tntoftrol=®lo))pCii=(£oVici!, Betfauf

Amerykanie z kolei przeprowadzili pewien eksperyment, oceniając po dwóch latach edukacji trzy podobnie dobrane grupy dzieci, z których jedna uczyła się tylko

Istota instytucji określanej jako otto per mille polega na przyzna- niu podatnikom prawa bezpośredniego udziału w podejmowaniu decy- zji o podziale środków

rem objurgatufque cur non potius inverfa fcipionis parte canem a fe a m o vifle t, non fane inquit» nam &amp; ille praeparato morfu atque exertis dentibus

Numen, Spon fe, tibi toro in pudico, Numen, Sponfe, T uæ toro in pudico Donet maxima mille, mille, mille;.. Donetg optima mille, mille,

Ancim onium, quod ex fententia Paracelfi, inter omnia mineralia pociilimum in fe claudit arcanum , (hoc ipfum quoque intelligens C rollius, fcripfic: Si an- timonium