De vero ufuSc fero abufu ||j
I m e d i c a m e n t o - l
p f
£#3 ΣΦ3 m ΣΦ2
m
R U M C H Y M I C O R U M
Commentatio
|L A V R E ^ C J T I I H Q J M A N l l Halla-Saxonu3VhiL.M ed.& Cheir.D. &
Cum indice rerum ad finem addico. §
m m m m m
R E V E R E N D I S S I M O , I L L V S T R I S * iim o atque CeliUsimo Principi ac D o
m in o , D om ino
C H R I S T I A N O VV1LHELMO,
PoftulatoArcliiepifcopoMagcIebim
g e n f i , P r im a ti G e rm a n ia ? ,M a rc h io n i
Brandcbu
rgico, Duci Borufsia?, &c.Domino fuo clementifllmoj nec non
TOTI M4G TSL IF1CO ET JMTLIS- fimo inclyta Reipubltca Hallenfis, Patru
fux cbarifim# Se n a t u i S A L V T E M jS V B IE C T IO N E M
E T R E V E R E N T I A M .
Plato, Archiepi- M ^^^^fcopereverendiifime,Prin- 1 m ® I cePs illuiiriffinic, Domine M i clementiifime, vosqj Con- 6c Senatores amplif- fimi , multitudinem Medicorum male
7. de repub.
) a (
2 confti-
E p I S T O L A
co n ftitu tam arguere rem p u b Jica m ,fa p i- enter p ro n u n tia v it. Id aurem d e veris gen u in isq u e fi accipiam us m edicis * p atri
am n oftram h o c tem pore op tim e c o n fti
tu tam , ju re m erito dixerim us. A m ifit en im ifta fuperiori a n n o m edicos tern os n u m e ro ,q u i p e r fe r u s , m yiticu s fatalis v u lg o creditur* A t v e ro n o n fo lu m ii e- ran t n u m erus, fed fim u l ^ ta te g ra n d io re s, a u c o rita tca u d io rcs, d o d ti n a q u c & expe
rientia co n fu m m a tio res. E o fce u t & c o n - fim iles m u lto s cu m ja m n o n u lterius no- ftra in g re m io fo v e a t fu o R e fp u b lic a , u ti
qu e fe c u n d u m P la to n e m ea H orcntiifim a ven it ind/gicanda* Si vero de m o r io n ib u s m edicaftris , ut & ca c o ch y m ic is id acci
p ia m u s, peffim e co n ftitu tam h a n c rem p u b lica m , fecundum P lato n em p r o n u n tia b im u s. M edicaftri enim trigin ta cu m d u o b u s (eg reg ij fcilicet G ig a n tu m frater
c u li) hic M ed icin am fa & ita ru n t,lu e p e fti- fera apud n o sg ra ifa n te . R etic eb o cater
vas
D E D I C A T O R I A.
vas an icu laru m , fag aru m , v en eficaru m , q ux&c ipfa? n o n m in u s , ex p acto fo rfan cum fty g io P lu to n e i n i t o , m o rb o s eradi
care fa tag u n t.
Q u o tie s q u 3efo ,R everen d ifljm e & cle
m enti ίϊϊ m e Pri n ceps, t u q u e fan 6ti /fi m a S e- natorurn c o r o n a : q u oties, in q u a m , in ge
n u aru m artium , lin gu aru m & fcientia- rum iludia per h o fc e fu rio fo s an ab ap ti- ftas ( it a eos aj^pello) intercepta , abjedta, p edibus p r o c u lc a ta , &c ad o rc u m d am n a
ta? q u o t q u a e fo lio n e iliflim o ru m C iv iu m ab h ifcc M a ch ia vclliftis aeftim abitis mi- fere c irc u m v c n t o s, nefarie p ro d ito s/cele- iliiT im eip oIiato s? q u o t ,o b f e c r o , C hrifti n om en p ro fite n tiu m ,a b h ifc e N e ro n ia n is in to xicato s,e n e rv a to s,en ecato s ? q u o t de- n iq ; d o n aria, tabulae pi<5tae>vafa e d a ta per hoice C atilin ario s rapta fu n t, q u o t lib e ro ru m o rb ati p aren tib u s, q u o t parentes c h a rillim islib e ris? q u o t m o rien d u m per illo r u m v io le n ta & incauta m ed icam in a
)a ( 3 adde-
E P I S T O L A
ad d eip eration em red afti ?quid e n im ifto - rum m ed ic a ftro ru m in aciep eftifera phar- m a c e v ticu sg la d iu s ageb at? cu jus la tu s il- le m u cro petebat ? q u icq u id (ane ifti h o m ines fam o fi & fa cin o ro fi p aran t, ara n t, aedificant, o m n ia vel avaritia? vel in p ern i
ciem b o n o ru m parant. Iis pro p u d o re, pro ab ftin e n tia, pro virtute, au d acia, a v a ritia , ficis Im m an i fa n g u in is v ig e n t. M c- m o rarc p o flc iv in fpccic, q q x in fitia b ilis av a ritia , quae im m an is 6c fo rm id o lo fa crudelitas eofd em ceperit,m res ea lo n g iu s me ab in cepto traheret , vel etiam , n iillo - r u m fu ω res ta m cl a ri eflen t,
Soh) cum/udum esi, quam radyeffi /olent.
Ac m e q u id e m , q u o d ab iilo r u m m alis (ne q u id gravius d ic a m )m o rib u s diiTen- tiam , n ih il m in u s, q u am h o n o ris c u p id o au t fpes v i& o riie atque in v id ia ja m v ex at, fed am or patria; m eftim u lat, H o c quipp e in cafu a patria re p u b lic a , m o n en te H ip
p o c rate, c o g itatio n es non p rocu l h ab en di m ihi
D E D I C A T O R I A. Γ di m ihi fuit c o n filiu . C u m e n im p o f t g l o - riam n o m in is d i v i n i , om nes to tiu s y itiei Cicero i.
noftra? action es ac c o n iilia, in patri# p ro- Vat.
x im iq u e h o n o re m ac u tilitatem fm t diri
gen d a, m earu m q u o q u e p a rtiu m e iT e d u xi, p atriam d u ld ilim a w pro ratio n e mei fi n on ta le n t i, tam en drachm as vel etiam o b o li,re & c o n filio juvare*. N e q u a q u a m e n im p e n itu s h iee m u flitan d a n o ftratiu m m ed icaftrorom & c a c o ch y m ic o ru m in ju ria ,n e q u a q u a m permittendae caedes u l
te riu s . P a tr ia d e h i s p ra e m o n e n d a ,i n f t r u - e n d a,q u ieta reddenda : p o fcir ho cpietasJ p o fe it veritas & fincerrt$s,haudq u aq u a m n o b is m ed ic is, q u o d dici fo le t, utram vis in a u re m d o rm ie n d u m .
T u ergo Pr i n ceps la u da ti (fi m e,q u i p ro fu b d itis,q u o s h ab es,tu is, vig ilas non ta n tum de die, fed & q u a n d o
Antipodum cernit prandia, mundi oculus: auc/i g e m itu s eo ru n d e m , rangat te tag- dem m iferatio . G ratfantur in h a n c rem-
p u b li-
!
Horat.
E P I S T O L A
p u b licam n o ftram floren riiljrn am ejuf- m o d i M ed icelli (v e l potius Jarva? M e d ic o rum u m b ra tile s) q u i revera fu rio ii f u nt A nabaptiftiEjfub doIi M achiavelliftas, im m anes N e ro n ia n i, co n ju ra ti C a tilin a r ij.
con tra h o sin /u rg e ,p u g n a : v i s o r i a tib i in m an u eft. Statuas exem p lu m in u n o , u t m u lti fapiant : M eliu s m e h e r c le , utp er- eat u n u s , q u am unitas.
V o s c tia n i, Senatores p ru d c n c iifim i, q u i vel aetate v el fim ilitu d in e cu raru m pa tres a p p e lla m in i, R eip u blicaeveftraecon - fu lite ,& haec in u tilia corp oris re ip u b lic # m em b ra rccidicc, M ed ica ftroru m q s ig n a v u m pecus & (carabeos a prsefepibusm e- dicis arcete; reliq u u m
--- ---- fungatur 'Vice cotis, acutum Q^eddere qu<x ferrum "Valet, exors tpfa fecandt.
H o c ita ut f i a t , etiam atq·, etiam ex o p to . C u m au tem o p tim e perfpe<5tu m h a beam , n o n d efu tu ros Z o ilo s & Ariibar- cho s in iq u o s , q ui h o c a m e q u alecu n q u e
in ili-
D E D I C A T ' Q R I A.
in ilitu tu m op us T h e o n in o dence iin t ar~
ro fu rj,q u 0d V eritas o d iu m pariat 5 t r a n a tum h u n c fu b a u g u iliflim o C elfitu d in is tuse c ly p e o , to tiu sq ; in cly ti Senatus tutela edere v o lu i r q u e m ut clem enter & bene
vole fu fc ip ia tis , a tq u e a viperinis M o m i in fu ltib u s tu tu m p rseftetis/u m m a an im i fu b je & io n e & d ev o tio n e m irifice a v o b is c o n tc n d o . ^ t e r n u m valete δc feliciifim e p erpetuo gu b e rn a te. D a tu m Halas S a xo - n u m ,a n n o D o m in i 16 11. m en fe A u g u fto .
W
^Verendi/?, i? ΙΙΙηβήβ. Cel/it, SubjeHifftmus Mfflgiific. Amplitudin.
Obfir^αηΰβίηΜ*
Laurentius H ofm anm Tbil Ued. er Ckeir. 2).
)b ( L e c t o -
L E C T O R I C A N D I D O
E T B E N E V O L O S.
<tAud mihi fitceenfibu,Le flo r candide, quod hoc, uti vides, g en m argum enti mihi feri·
bendum fu m firim t cum id v e l fronte prim a non tantum pu
tem , f i d feta m honefium , utile necejfa- riu n u . Invenies mehercle hodie v i x ullum ll·
terajum M teratorem , idiotam ,mulicrculam^, infantulum,qui Chymicaβ non erepet, crepare tamen non aude ad. £a in Cbjm ia etiam ali
quid me cognoviffe,[ νέμεις)
profiteor.
J a m vero nonnobis fiolum n a tifu m m ,u t ajunt & Plat o in quadam epifiola a d O rchi
tam T a ren tin u m ,
Flos illibatus populi,Suadae^·, m edulla Cicero: ortuscfe nofiri partem fibi vendicanL·
parentes,partem amici, partem etiam,nec eam m inim am ,V a tria . T)icam ergo fin e ere quod
A D L E C T O R E M .
res t i i : h \ o n nolui ego mearum rerum ja m - gere & conjulerepluribus , puta m ihi ipfi ,con~
pient ia,patria dulcifima^amicis: tandem ^ &
vobis A iedicaflri cacochjmici, ut infuifitta
& infipidi, gratificari mens fu it.
‘Vos ita ty , qui ultimi cratis, in enumera tione caufarum m p u lfiv a ru m, cacochjmici:
vos,inquam,primo pr&gredimimsalias fane nec primo 3 nec ultim o, nec intermedio digni loco, fed infra omnes m ortuos longe amandandi.
<*5Mcdtcaftros vos appello, medicorum eninu nomine indignos )udico, fiquutmayithentenjesi qui nomina ju ven u m fortifiim orum H arm a dij & ^driflogitoms,qui libertatis recuperanda g ratia i Hippiam T yrannum interficere ag- grefit e ra n t, ne unquam fervis indere liceret, decreto publicofanxeruwL>: quoniam nefas du
cerent .nomina libertati p a tria devom, fir v ilt contagio pollui. oJMedici haudquaquam eflis^
nec r e, nec nom ine^. <£Medicina non jolurru ars e fl me dicat r i x, f e d & m editatrix. Vbi:
obfecro, profundaveftra meditationes, ubi (in-
)b( 2 gulares
A D L E C T O R E M .
gulares obfirvationes ? a ittfim u m hic fiden
tium , & plufiquam Pythagorica ίγεμ.ν§1α~>.
<±Ars m ed ica trixfit etiam m editatrtx. N ih il certe in intellettu, quin prius fu erit in fin ju , ju x ta Phy ficos. j4 rttiu s vos prem am e d o ffri na Logicorum. Tres fiunt mentis nofir& ope
rationesj ι.των oiftcugτων νό«<ης, 2. σνν$€<τιζ xcu, focvfit<rti3 j j. hctvotcu. ‘D ifiu rfu s & meditatio nes medicas vobis arro g a tis, cum ju x ta p r i
m am mentis operationem nunquam flu d ia medica aggreft fitis. Q u o d fi quandoty (ra
rum contingens id e tt)v e firu m aliquis ea hoc aggrediatur modo , tales tamen vos geritis, quibus Scaligerianum illud c o n v e n ia t: Efiis vulpes» qu& vitreum lambunt v a s, pultem non attinguwL·. Si ergo ja m ju x ta prim am ope
rationem mentis v ix efiis medicaftri fiuperfi- ctarij, quid futurum de reliquis3ttbifim per po- fieriorad prim is catena quadam aurea depen
d e n ti ? Sed hac reticerem, n ifi infim ul vide
rem cotidie, quod m ulti a vobis callide circum
v e n ia n tu r, m i fere intoxicentur, enerventur? non
A D L E C T O R E M
Γη Medicina
& fcientia &
conicientia opus eft.
n o n r a r o e t i a m c r u d e l i t e r i n t e r f i c i a n t u r .
§ f m , q u £ f i > , e o i m p i e t a t i * f S i n f i d e l i t a t i s p o f i f e m p r o c e d e r e , r a t i o n e c u j u s f i i n c a m p o v e l f y l v a l a t r o n e s c o n ^ i c a r e r , v i a t o r e s o b v i a n
t e s n o n p r & m o n e r e n L · , ? q u a c o n f i c i e n t i a l p f o s c e l a r e m , v e l c e l a n d o a n n u e r e m ? q u a a u t e m d i f i i - m i h t u d o i n t e r l a t r o n e s & t a l e s c h y m i c a f i r o s ? n u l l a p l a n e , n i f i q u o d f o r t a f f e i l l i i n m o n t i b u s
& f y l v i s , h i i n u r b i b u s d e p r & d e n t u r , « / ( ] a l e n t i s i n q u i t p r & n o t i o n . h b . ι α τ ς ο ] ά π ο ά ^ τ ο ι μ ό ν ώ τ ύ τ ο ύ cTictφ ί ξ χ η τ ω ν λ ν ς - ω ν , r d χ $ · τ η ν 7τ ό λ ι ν ύ χ . ο ά τ ο ϊ ς ο ξ £ < η κ . α . κ α ξ ' / ϋ ν . I m o l a t r o n i
b u s l o n g e f u n t n o c e n t i o r e s , j u d i c e e o d e m , q u i p p e c u m h i p e c u n i a m t a n t u m v i a t o r i b u s , n o n t a m e n i m p u n e e r i p i a n t , i l l i s , f i v i t a m & f a n i t a - t e m h o m i n i b u s e r i p u e r i n t , c u m m e r c e d e g r a t i a q u o f y r e f e r a t u r .
V o b i s i t a c f e o C h j m i c a f i r i , n o n p a r u n u q u o c f c c o n f i i l o , d u m v o s a m i c e a d h o r t o r3 u t i m - p o f i e r u m S p a r t a m q u a m n a f f i e f t i s 3 u n i c e e x o r n e t i s , t a m a u d a c i a , m e n d a c i a & f i f q u i p e d a - h a v e r b a n o n a m p l i u s f u n d i t e t i s , h o m f i o s
) b ( 3 e r u d i -
A D L E C T O R E M .
eruditos Medicas non contemnatis &
ludibrijs afficiatis, a pharmacorum prapara- tione & medicina factitanda abflineatis, n e s 'Deum in coelis offendatis, bonam fam am per- d a tis, conscientiam & animam polluatis, &
fic pleno mcitatofy curfu in Stygias rndas irruatis.
H e k mihi objicietis, me vobis facere in
ju ria m ^ quippe qui nulli m or mitium όη πξΌφξί' trtm noceatis,multo minus aliquem voluntarie interficiatis 3 jfed confilia vefira omnia pro modulo prudentia vefira in agrorum fit lutem dirigaris. V eritm \uc excujatio adm odunu calva eftin&nisfy frig id a , fttb ip fi etia m fo l- ftitio φ ίν ο : fiquidem vos non legitime a D -ε o ad medicinam v o c a ti eftis, fe d alius ad hanc, alius ad aliam a rtem , utpote quiplerify alias artes antehac exercueritis, & vocationes ve~
ftras defcrueritis : quomodo ergo vos benedi
ctionem divinam m attionibus ve f i r is fper abi
tis ? l i vero in Qs4cademp]s3qua Cafarea M aje- f ia tis & Pontificis R om ani gaudent privile-
_________________________
%tjs, per viros laudatos,omni f , laude majores,
& jurejurandofidelitatis obftricfos, libere me
dicinam faciendi m axim e idonei judicaremini, wfuper juram ento polliciti effetis, vos cuicfe ni
gro pro dtfiretione vefira confulturos, tunc le
gitim am vacationem obiretis,fitperms memo ra ta objectione bona confcientia vos defende
re, ubicfe locorum M edicinam facere p o p iis : abitas m pofiores a tty imperiti T h r a f i nes, M edtcaβrι,Tenebriones, & Lucifuga, non immerito auditis, quibus U e u s (a p iw tifim w potm sad poenam p eccati, quam falutem ho- m inum u ti folet4 Cujus [ane rei indignitas hanc m ihijatyram extorfiti
Crede ratem ventis, corpus ne crede Chymiftis,, Efl: tali chym ica tutior unda fide.
Veftium nem obonus, vel fi bonus obtigit ullus^
Nefcio qu o fato res m ala, fa£ia bona eil.
>!ΛQon igitur &gre fe r e tis , vos acerbius a w o quandocfc reprehendi, ego enim tanquam am a
to r veritatis tacere non potui. «Am icus So
c r a te s a m ic u s P la to , veritas tamen magis ami ___________ A D I. E C T O R E M.___________
Gal. in fine prognoft.
το f/.£ii μ»ιί- τατι ίμαξ'- τ£κιν,μ£ζο*
» κατ’ ίιϋξα- vor: ί’ά(
))*/!■«, Ί'ιγνί- 7« fiora.
Parodia ex Petronio,
k i.E th ic.
N iconi; c . 6 .
A D L E C T O R E M .
amica. N j h i l commemoro , quam quod vel ipfi viderim ,expertus fuerim ,velab a ltjs fid c j dignifim is perceperim. Nuemini facto inju- riam,ne<fc injuriose aut hoftiiiter quicquam di-
£tum velim, lapides projeci inter medios canes, f i quem forte offenderim, ille procul dubio la trabit. Confiiltins fu e rit non latrare,fixum->
enim ille molojfus mordebit, quicumy latrave
rit. Sic ergo,dum vobis, Tenebriones ^ conful
tum cupio >me&wfimul confcientu [a tis fe c iff^
me fiatuo.
(T a t r u me& confulo, eamd^ re confiiiofy pro modulo meo ju v o , dum Sereniftm unu T rtn cip em, Senatum inclytum fu b m ife ξ$
devote moneo,ut e fegete medica ifia %iz>ania eruncent jiihilcfe priusfibi ducant 0 * antiquius, quam utfubdttorum juorum cervicibus h u ju f modi barbaros hippocentauros ( f Cyclopai depellant;.
asdmicis quoty confrio, dum fideliter illos admoneo: amici enim eft m onerent omnes fibi deinceps ab hujuscemodi viperinis M edicis &
Jchneu-
A D L E C T O R E M .
ErroriiC hy- micafirorum prabent in i
tium uberi
oris iapieo- t i* .
Ichneumonicis medicaminibus cavere difeant, virosfy bonos, dottos & expertos prefi morbis, in confilium adhibeawL>.
T u vero, Lettor benevole, hoc a me infii- tutum opus, f i aqua lance ponderaveris, Theo
nino dente v ix arrodes, fedpotius approbabis candido accipies animo. T)oftioribus quippe anfiim dare votmjooc argumentu ladius & po
litius traflzindi. Ego enim potius adumbravi,
quam vivis coloribus depinxi. Tentavi, movi quod potui: quifepe movent ^liquid aliquando promovent. Interim tamen ccrto mihi perfua- deo, neminem futu ru m , cujuscunfy &tiaftafu$
Cf conditionis, quin hanc qualemcun^ meam commentntiunculam cum voluptate o fru tfu fit perlefiurus ; maxime vero arti iApolli- ne& initiati: hinc enim quid de Chymia fideli Medicina miniflra fit fenttendum , q m in Chymicorum medicamentorum praeparatione
& adminifiratione vita n d a, quAampleften- da f i n t, perdifienij4 Quod f i laboribus meis benigne faveris, conatus meos proba-
)c( veris,
A D L E C T O’ R E M.
v tr is, ad alia longe majora flim ulum mihi addideris. Hac in finientia his frm r e , &
bene ac feliciter vales.
Z O I L O S A N A M M E N T E M ;
M
w τόις γίμετζφύΗμίσ'α. τοίς ονθά<ί’ άγωσ-b.μήτε μ 2πε<Γ&ολίης, ζΰύϊλί,$άκνετ&Μς.
Άυτάξ κφ> μεγάλοίζ το πίλημά croi ϊμμζν άξΜν, άρβιζ οτα λούϊα τωvh λοί&ηζ, (sciorον
«ν Η τιώξήχΜζ. 7γμ σφάλμ.’, \μο\ cwro παξίς·γι ζώίλζ, παμμζγίΰη <το\ χ ά ζ ρ άσ-ομίνω.
Vi r o
V IR O C LA R ISSIM O ,
M E D I C O A C P H I L O S O P H O E X I m io , D o m in o La v r e n t i o H o f - ΜΛΝΟ Halenii pragmatico, amico fu o c e n if
fimo, de edita diafcepfi Chymica congratulatur
T>. Henrtcus Slienberger, Λdedicus Λ 'rcbiepifcopdis HaUenfis.
Q V i f n a m fit melior M edicus,dubitatio mente M u lto ru m tenet haec, Per gamenine Galeni, An Paracelfiacae feilatorC hem icus artis:
T u licem egregie fo k r s Hofmannerefolvis.
M unere divino quondam Medicina reperta, Sedulitate Patrum,Grajumq·, Arabum q; labore Edita,nil habuit quod huic iiiperaddere poflet Pofteritas ; Ars una fuit, M ethodusq; medendi Vna, Galeniftie nom en,C hym icive perinde Eft habitum , fe& x nullo difcrimine fa&o.
N u n c ea divifim; tan ta eft focordia gentis N oftrae, tra d a tu r p aisim , fatagitq; videri H ic m elior Medicus, Chy mica qui nudus ab arte H erb aru m d u b io s; vulgo admirance ;m aniplos
)c( 2 Deco-j
D ecoquit,atq; opera com m ittit Pharmacopoeo j Interea im m oritur fludiis palletq; legendo.
A lter at ^ co n tra, nullis dodtoribus ufus, Paeoniam male-ianus init compiendere fam am , D um m odo Fornacum fumo fit tin£tus,& ufq·, Sulphura,Mercuriumq} erepet, Viviq; m etalli N om ina, Cauifarum ignarus n o r m a li m edendi.
Peccat uterq; tibi praeclare H o fm a n n e ·,fed ille M itius, herbarum parvis qui viribus hoftem Aggredirur fruftra, fi m orbus fortius inflet.
H unc vero m erito incuQs & vindicc feripeo Cominus exagitas, xgros qui perdere natus Funera funeribus cumulat, dum yharm aca cudit N oxia,cxcorum pugnans m ore Andabatarum ,
Tertius.om ne feret pun<5him,qui Dia vireta Hippocratis, variis Cliym icorum fioi ibus ornat.
I N E R R O N E S P S E V D O C H Y - m i c o s , fecreta 5c n o v a m M e d ic in a m
c r e p a n te s , D . La vr en t l o Ho f m a n n o, fy m p a trio ta jc h a riifim o .
J J O c c e q u id e ^ fe c q u ^ }m i H o i m a n n e ,l i b / d i n e tandem
^ -*-M ens h o m in u m p r u r it? quo fla g ra t amore noDandi O m n ia, qucefolijs m andata perennibus olirri·
Ingentjs p ro fla n s, a crig labore V etujld*
i
Egregie fin xit l quid enim f non fola laborat Nufquam tuta fides, ac in contraria "Vulgi ID iflralitur fludia
,
i s Vixa cervice minam Submonet: it reliqua* par corruptela per artes, E t majeftatvVeterum noDa derogat tftas, Tam praDi }α1β% tenax, quam dedita rixis, Ac ubigloriolafe fecula protulit ufquam,
Mtlle per errores nil non /enti) e paratcu.
AJ}ice morborum Vittr i
:
em Hippocratis artem, Quamj
miferis ut pn-eftdio mortalibus ejjet, Languorum contra genus·, & genus omne dolorum,
Quantumfata /inunt,& inevitabilis <*Γΰ'ι Terminus,ipje T ater quondam e tellure creabit, Trceceptt^coli, Vitee quiapoftulet ufas
:
Vtjacet* ut mi/ere jam conculcata Cyclopum Quorundam pedibus de fe mutata recedit (Prtfcum exuta decus, quo tot Volventibus uffc Seclorum Jpaajs per totum floruit orbem?
Trodijt hac etenim mundi Vergente JeneSla (tro, Gens noVa, credo equidem Stygij 'Phlegethontis ab an- ( QnjPt* nibilnifiSulphur olent
,
flammasgpicemj,) Qui longe proVefti odijs,
ardore^ fam<e, Hippocratem , cujus calo prope gloria pareil,
N on jam ferre queunt,ne% doBi/cripta Galeni
j
AH abjurata Veterum ratione medendi,
Jc( l Expio
-
Explosa^ fid efe n fu t, ritufe tyranni Ipfi inter fefe noVa funditus omnia condunt.
Hos t i b i f i nefiis, paucis, adverte, notabo.
(principiogenus obfcuYum ,fidflemmata Vulgo Mentiti genero/a crepantyin fornice nati.
T umifero latebras, loca convenientia fraudi, Semper amant, tyfola coluntgurguftia femper.
Mutantes perfcpe larem jieg longius tjsdem Vrbibus hxrentes,}currili more planorum, Qui coctu in me dio,quum plebs denfifiima circum, Thermeam cantant., ac admirante popello Serpentem innocuum feriatum in pyxide monflrant.
N on adeunt igitur Mufarum cajtra, nec audent Cum doHis conferre pedem, Valido^ Vicifiim Argumentorum conflictu elidere Verum : A t (ibi diffrfi Vincunt fine judice caujfam, Et pceana canunt ipfi, fefejj, coronant VtElores magno clamor(L-» Quod ante tribunal?
Nimirum Vulgi, cujus feje auribus aptant, Pollicitis^ fibi mire arridentibus addunt♦
TSLamfetsr promittunt (qmnquam natura reclamet, Vt (ficeJolapoteH rerum traducere formas) Informi ex ηιαβα plumbiliVentis > & <ere_^, Algenti atg auripreciofa creare metallcu.
0 impofiores, o ad mendacia nati,
Q™
Quis qucefo T?eflris hanc Dhn fornacibus afflat ? Pnde potens carbo,brevibus qur conficit horisr Quod per milleDices folers natura fub ipfis Fifceribm terree, mulio Uix tempore conflaty Luminefiellarum Dario, ac ccekftibus ufa->
Jtflrorum aujpictjs, & /emet in omnia "vertens}
Ergonec immeritofiirps o infanda Gigantum, Quifimper, nunquam quod habetis, conditis aurum, Sudati Dobis ηοίϊιΐβ dieg labores
In te irum expirantJunium, & patrimonia tandm Omnino in cineres merito deco flare fidunt.
^utubires fuerit perbellegefla, profeHb H*ec operis Defirifumma eft T omnisfa poteflcMy.
Fallaces auri mentirier arte colores.
Idg adeo coram repetitus detegit ignis,- Qu[ fucunv multo carbone, cliuq, paratum Abflergens penitus mox ^es in prifiina reddit*
Quid miranda tibiDefance dogmata feB#
Cetera pertexam >grex carbonarium ifle^
BisduocunSlarumquce funt primordia rerum.
Indubitata Sophis, ipfo comperta^ fenfiu abrogat, <s nobis e Sulphure feceg, 'Vini, E t mica Salit, argenti^ 'Volubilis unda
CunBafiruit* Numjuid bellalhecelementa 'videntur?
; Qjuej. Del excipiat non deficmte cachinno
' Demo-
{Democritus ? nec enim prima b#c cunabula rerum Exiftuntj nec in btc leto confumta feruntur Omnia, quum longe prior bis fit terra ,fit aer, Sit Vagus humor aquce,fit calo proximus ignis.
Quo miniis id mirum, fi dijfentanea Vero Eliciunt, fefefa operofis nexibus ipfi InVol Vunt, primum qui mox ad limen aberrant, H is a principtji adeo Jallacibus or/i>
Vnde nihil, nifi fal/a fequi difortaq^offunt.
Forte roges autem, quanam caligine prefii Λ ά Veri nequeant oculos extollere lumen:
Esi (reor) in cau/fa, cuife fuaq} omnia debent, Fumus, t? exiliens ardente janilla camino, Qu* feriunt, dublafe oculos fub imagine ludunt.
Nam fedetafidue dum cetera turba Galeni Inclinata libris , pluteos dum conjulit omnes, (Dum Venientedie, dum difcedente laborans Talle/cit fludtjs: Taracclfo nata fator t- , Inclyta pofterit&s nigrum fidet ante caminum, Etffeciem fum ife proripientis acute Contemplans animat Ventofis faucibus ignem, Carbones% jlruit. D i tale aVertite monftrum:
Dixeris JEtbiopes, adeo fuligine fclendent.
lam tibi f i , magno qu<* pollicitantur hiatu, Ejfari pergam, texenda Vel Ilits effet.
H e u
Heu mihi, nodofas nam quot/oluere podagra* ? Carnivoram^ luem,cancros ? (sr totius unum Corporis ulcus atrox ac infanabUe, lepras * Quot captos oculis ? ob/lrufiis auribus ortos f tyficiocfj pedum, lingua Vel munere caffos, Arte noVa optaumox refiituerefaluti?
QuU f i iidem certent ThoebumJuperare medendo / E t mirum certe, mfifunftos corpore manes In lucem relocent etiam, pr<edam% Cbaronti Indignabundo eripiant, /uperisfareducant.
Ite igitur mi feri ( quis Vos exdudit ab aulis ?) Itefdutiferrtfi tantapotentia dextra Nobilium commune malum, /anate podagram.
Μ φ η ibi Iiquidem Vos expeftabit opima
,
E t nummi Jpes major erit, laus, famafc major, Quamficarbonesfalfeperdatis in auro, T a m mi/ere vitam in fumo, tenebrisg trahentes.
Aut f i tale nihil, c « * res docet ipfa, potefiis,
* neflibtjpr<tfens laudate venenum, Vt fruflrafapiens mundi Deus ille Monarcba, V d qu<e terra parit, Vel qu<e nafcunturin undis,
Foftliumfc genus, nec non genus omne animantum, E nihilo ροβΐί fors procudiffe Videri.
E H medicaminibus nimium Visflrenua Vefiris, Qu* crudos boVes, & corpora Vafla gtgantum
M ( Enervare
Enervare queat, nimiu mg frequenter anhebf' E x illistfger "vitam cum ftercore ponit:
J t non idcirco reliquorum elangVuia "virtus, Nec fine dote fua <Dew.s hac produxerit. Heus tur Nonne ubi Mandragoram large depafeitur urfus, Formicarum indens manditJub dentibus agmen?
Lubrica quid ferpem ? annon exuta fineBam Vere noVo, hybernis ubifefi eDofoit ab antris, Vifum acuit Marathro f nonne aggre/Jura colubrum
■Pro clypeo lautam muflela 'tnduftria fumit ? iDentetmendus aper, Lethaea ubi/emina diri Haufit Hyojcyamv·, cancrisfibi prorogat <eDum ? Ecquid culminibus qucegaudet hirundo domorum ? Certam nunquid opem cognomine finitt ab herba ? Ergo quis /nec ? quis te crepitante Ciconia roflroy Qu<e 'Ventrem/aha Neptuni proluis unda, Mer curtum docuit^cruciareg Sulphura flammis ? Qm Stibu^ariiM componere-in ignibus offa ? Anne opifex Dero mens illa ter optima, terq.
Maxima j quum brutis htec ejfe falubria fecit, Non homini, cujus 'Velut est fub numine terrae, C<etem isr ingentem famulantur cuncta per orbem, Condidit h<ec eadem, jufiitq, repellere morbos Sorte pari ? Valeant procul o , qui talia diBant.
Me me Hippocratici tecumjni H o fm an neJibelli·, Me~>
Me Medicina jiCvet naturae fontibus baufla^
Quam ratio fulcit, quam longior ajlruit ufiit, Quam tot purpurei, terrefiria numina, Theses, Tot magni coluere duces, primig Sophorum.
Hec mihi deficitur quamDis.incognita Gr<ecis, Flammula rapta ΙοΊ)ί·> Chymice, anis fida minijlrcu Ilionee imperium in dominam ajfeSlare fuperba^, Quin Di^pum dextras,medicaminagrata tenellis
Omni Jedulitate paret, medicamina fallens 'Fecibus impuris, & inani pondere terree, Exigua^ cbymoscompingent mole falubres.
Ccclitu* illa data ett mortalibus a Tatre luciss Lcrtitia <egrotis, gravium medicina dolorum.
Hanc quisquis temnit, Jacra ΙοΊ><€ muuera.temnit Impius, in<£ D e i* m mede gratus OreYl abfurdm, Pt dubitem, Anticyrifnetnbm fanare f it ifium.
His H ofm anne 'Vale, isr Spartam, quamna&iu Ήοη ulliparcens opera, nullifa labori, (es,orna-, In commune bonum. ^DeuSyenJDeM <etb.ere ab alto, CunBorum vindex operum, mortalia fpeUat, Cafiigat^ malos, tsfancit pr<emia reiiis.
I Ο A N, Sl.GL I C IU S D ,
)d ( 2 Q uam
1
/^N V am Dominae m ult0 felicius o m n ia cedunt, Si Famulae concinnam experiatur o p e m : T am Medicus longe melius tranaverit «rgros,
Si fuerit C hym icis clarus ab auxiliis»
Eft medica ars D o m in a : at dom ina haudita pro- fp era,ab arte
N i Spaoyra famulas fentiat ipfa manus.
Perge igitur M andum in Fam ulam defigere vultu Hc/fmanne, ut D o m in am demereave bonam „ o b d a m u s 'B r u x m T ).
I V /Γ fandus Vultfalli: fed V<e,cjuifallit j at illi
·*■ (Dii benetfutr ne quem fallat J^yrtaycaVet, Ceu caVet H ofm anus, Medk<eflos ille juVentcer
lnVtduefo noVta (jedfine clade) /copia.
i Fctixo Leftor y f i cautum b<ec cantio faxity Trofc fera Veram caperis ire Viam:
Ito: reduxgrates Ho f m a n o dicere, grates ? Quin cupies Vultiis ponere marmoreos.
Laurentius Ο φ Π * A D A C E % % l M y U S A H &
Chjmi& d jfe r t o ren u .
T _ T Ac perplexa tenus tenuit iententia mentem, -*--*· Et Medicis dudum fadtio bina fuit.
; Semper
Semper ab Hippocratisftetit altera partibus,artem Q ui prior excoluit,quem^&d/atMf am at, Principiis nixus gem inis, Arabesq; feeuti
H inc m inim e latum tranfabiere pedem j Seclafy contendunt noflratia fortiter illis,
Ceu decet infradtos, invigilaffe libris.
Aq; Tbeopbrafliftetit a itera cornibus, alti Ignea quem virtus prodidit ingenij.
Quis dirim et vero tandem > quis forte Palaemon*
Obveniet liti ?quis R hadam anthus erit ? Exierit Hofmannus vim nobilis indolis aufu
H eroo, auratus ceu q; repugnat Eques.
Hic opus eft calamus d e n ta ta^ charca,Cyclopum CoelipetCim vaKdus dux Polyphem us adeft.
Ariete qu i celfas Chym iat m ale concutit artes Totius, egregium qui iabefa& atopus, Profilitinfiruduscerci diferimine ccli,
A rm a quibus prohibet bellica,nofter Eques, Q u id tib i cu Chymia?male forte-an audit?aaeftoy
Congredere, in pugna com inus enfis e rit;
Ecceferiatq·, cave,tacito ne tutus ab i&u (dunty Sis m in u s ; in C hym iam vulnera nulla ca- Sed veram Chy m iam ,rata quae fundamina,plana Q u x methodum m onftrat fcitq; tenere m o- N o n illa fpuriam deco& ricem ^ monetae, (d u m ;
A urea quas fpondet vellera femper inops»
)d ( 3, Sic'
Sic habet valedicere cogittir hoftis 5 :irjc C ondolet ac d,amnurri flot Metancea fuum*
Vi&or it 'M ^ e w i^ c u r ru q ; vehatur & au ro D ignus, & «terni dignus^honoris Eques.
D ignus,ut irigenioicalcaria fubdat, & ufus Atq; eatachreies didat: ubique feras, Ne fera tanta fu rat: fed humi proftrata vel o m ne
/Etatem jaceat p u n d a dolore capuc.
. V a l e n tir m H a rtu n g Lipfienfis. Φ, U
aMo ek τον ουοτάν. |
S ic me ipfum alti tonans,Η οψ%ι A NE·, O^ieffiter ipfi.
AdjufVet^utfcripto hoc T a n s o v h i a m fika t!
Nec mirum: Ingenua* nor00 feliciter artes,
<Dum tibt Teutonidum terra magiftrafuit*
Fabricim docuit te in ceisa Antenoris urbe^-, Corpora qui reiie ciiffecuijfe queo*.
Hinc (jHoqxmfunxit ttbi Gallia Quercetanum 5 Filrn Hermeth tunc ubi fa tim eras * Impiger inde adiens dcvifos orbe {Britmnos·,
'Dogmaticus fueru , infimul i s Chymicm,.
Tandem in 7{auriacis, 'Sauhino contribuentem, Tergemina in ftudijs Laurea parta tibi est
Quattemis ubi cftmm eras: te patria terra-, (Prodicat <&r Chy micum, prodicat isr Medicum, E t tibi Cbetrurgi debentur nomina dofti,
quoq, Tbitofipba (DoBor ab arte clues.
Iam non difficile eUr. Chj/mk<u dumdifiutis artes, Tradere qu<e bonaβηΐ,ψ#% cadenda altjs ; Llfacis boc fcripto. Quidni Ipertim fiet ergo,
Quodjcripto burae tm Paniophia infideat f ίυ ίξ γΐτγ m eo m critifs.
Jubens meritoq; adpofui M . C afpar C h o lio s.
D e v e r o
Λ. νίΛ.-^ϊ·.^ΓΛ,'ί )\ ·. W * ,oi>.-v.jiiii M v. ·;
....
u. ·κ:·ΐ h t\'>;vV.'.i'·' 5 'V,. n - &\ y f a : ( X Λ·;Υ v ; ’■ :-v'
~4 ^ f' V
JJ i , ,
·?
/i! >tl j n 1/ ^ c L I B R V M
DE V E R O U S U E T FE.
R O A B V S V C H Y M I / E C L A R I S S , v iriD .L A vR E N T ii H o fm a n n i, M edi
cinae ucriusq; Do& oris iolertiis. am i
ci charifsimi,
' Chymicu foedos adytis/ apienter abufus
*Artis Apollinea quod removere doces ·,
<zAuguftahulum clarifime TDoftor honoro Confilio jilcid& viribus, arte, manu,
Expurgare paras: ^Medicorum jure favorem Et plausu & flabile hac parte merere decus.
Inquinat eximia furor hic temerarius artem.
Pluribus invifam rejiculamcfc facit.
T>u montes auri crepitant audatfer,& omni
*ljnum C5* idem morbo Tharmacon ejfe vo
lunt. (Crafist
!N jc morbi caujfas, genus,aut jymptomata, S ig n a ,velifciicjtec didicere T^ofes.
)c( y Hic
H ic ferus heu vero deterret abufits ab ufiu ; Cjrande mali v io la t proximitate bonum j.
JAζοη tamen abjicitur quod fcoria fo rd id a t aurunu:
Scoria decoquitur, dos preciofia manet.
Ecce animA medicina pari temeratur abufii, Proh dolor, &fummi nomen bonorfy D ei,
\N^omine utiDomini dicant mala cunCta cieri3 Pratextafy boni v e fle laterefceltis.
J^Conne catachrefis myfteria (anffa3L a va cri Vivific&cfe dapis M ijfa prophanat opes * Sacrilegbn M o n a chosnotturnadiurna boatu
Verba R e d e m to m turpificare vides ? aAmplifico Xejtficelui u t velamine Ccelurru
Turbet, & h&refios dogmata fa n a notei ? Panfiphia merito tota oppugnatur abufius,
Confricuus la te v e rm u t ufits eat*
aAurea circm det fibifim ius ornamenta}
H unc tam en artificum non decorabit apex.
Radices ratu laus agit & foUdatur: inertes Fuci mox peffum fioris adtnfiar enn£j.
Scilicet
|
Scilicet haudufquam fine crebro eil ufus abufk JXobilithta ufu magnus ahufifs obit.
^Maximus eft ufus vmi.fed major abufus: V f iis opum magnus, major abufus opunu.
%eUigio Gbrifti fiptemphce luget a bufu, Quem furor invexit.Papafielefte,tuus.
Quas novies decimus tot libris improbat an-
*· nus
Sacra CatJkhrefis tot male [anus habet.
Vive vatety diu.pulfis abufibus ufom->
cPergamea Chymica fauflus ab arte doc<^.
Artubus omnipotensnoflru}ammabus item ^
<έΑ jupero medicus qui datus axe fuit,
Ille tuos fauflofortunet ubify labores g u m in e 3ut agrotis fint panacea ferax.
I o h a n n e s O le a r iu s , S.S. T h e - ol. D* Hallenf* Ecclei? P. S.
Κ ® %item qu* Cbmicamnullo difcrimlne carpit, Turjjiter ignorat herum tllm ufum i s abujum,
• J ! i Ingratusfa
Ingratus^ negat tanti quod muneris author Sit Devs } extenuans cegris qu<e pharmaca profint.
Scilicet illiusfolum eH damnandus abufui AEgris qui temere, nec cum ratione medetur;
Grand^pisftmul teneris medicamina mifcens, Pu quorum trudat cum morbo e corpore Ditam.
Arte Spagir orum qu<efunt medicam ina parta, Quo citius penetrant in caecos corporis artus y Prudentis Medici eH, hoc cautius illa adhibere.
EU opus expendat rporbiM provenerit f^de^y Quam diuturnus item fuerit 5 cju<e corporis tegri ttres \ut certa, moderetur pharmaca lege-,*
Talia qui fertatyTlje/ei ccufila, Clymix Grandes percipiet fructus, leDamen Afferet, ut citius curet jucundius at%.
Pergej Hofmanne,par es magis ac magis edere libros.
Arte docens Chymica fune/los pellere morbos, Dum hujus Derum ujtim&femmfy ofiendis ahujimf
Sic prodeffe potes nunc & mortalibus olim, Hominis atg tui laus wg decus^ manebit♦
Io h an n esG u n th er,P h il. &
Medie. P .
V I R O
ι
D E V E R O V S V , E T F E R O 4BVSV iMKDICA MSMTORVM CHT-
micoru»lx
E d i C I N A c fuperij oriunda , o- i! m nium iam©ris judicij hom inum cal>
culo arcium eii nobiliflim a, adeoqiie Regina non im merito indigitanda.(Ni- hil quippe in terris unquam pro judi
cio iapientia; Chriiti Medicina prodijt cxceilendus.) Hasc iane ibi a artium contra fata depu- gtiac languentibus vitam prorogat, ac deploratos veluc ex Plutonis faucibus^reptos vitx reihtuit. Cum enim poit D e i verbum divinitus nobis traditum , nullum fa- ivitate prxftanuus reperiatur d o n » m ; neque enim di
vidarum ,ncq ue corporis, neque ullius rei alterius,ulla citra 'ianitaremeftutilitas, ut recle ientit Hippocrates:
q uis artem illam,qua ianicas integra coniervatur, ac de- perditarecuperacur}regio titulo dignari nollet? Incul- .pata^me Hercle , iamtare nihil deiiderabilius excogi- caripoteib neccum Croe(idivitijs,neccum auriferiTa*
gi& fad lo liarenis commutanda-eft : cujus laudem A- nphron Poeta Sicyonius his verfibus feftive decantavit:
Mira- ίτίΤο,μάκοοί^α u7/eou, τϊβ<λ* ζζβίντα. / ^ λά/χπΖ χΚξίτωμ ΪΛξ.
2 %64.V tK ο Λ *
Οfanltas l>eatd-j,
77/ ver'focisfuvz^ *
Fulgere Gratiarum^,
S in t te nihilbeatum^, .
Multas vero M editrinahabetadm iniftras /co am*-
._____ __________ A nueij-
Preoemi.
um ru5«-
?tit*/j,illu.
Aratu cel latione impariG:
Hipp.ir lege c. i.
Paracel.
dc meile.
LausMe- dicinsc
«iri rS τιλ*ς Gcn.jo.
Lib.j. de diaeta.
Medici
na crea
vit altiifi- mus.Ecc.
i. Ex- odi.ii.
W &·
λβσοφ©-1 Srofc©'.
Hipp. de elegantia c.8.
fomoAi
Cultores Chymia:
reges ac princi
pes.
nuenfes. Eftearum fideliffima Chymia vel Chemia, uc Suictae placet& C odreno,vel quocunque eam digfcari -velis n o m in o . Vocatur enim & Halchy m ia, & Archy- m iaCoelioRhodiginojM ageiria, Stageiria i'eu Spagi- riaParacelio. D efinitureadem ,quodfit Arsprkparan- di medicam enta, itanaturam movendi vim habentia, vtm orbis cito, tUcoj&jucunde prae alijs mederi poiur.
Si regiie hujus artis antiquitatem & dignitatem ipe - ftes, viguit ill^. inde ab om ni arvo, & u t nonnulli exi- ftimant etiam tempore Jaionis. Sapientum enim inge
nio ex limpidiHimis Hermecicx & H ippocratici Phi- loibphia: fontibus haufta & prolata prim itus: Regum deinde principumque ftudio exculta, in liberalium fci- entiarum num erum relata yi.n facrauffimum tandem M edicina complexum venite.
Myiticam hanccePhilofophGrum medendi periti
am,Colchidis Reges avito patrim onio fibi vendicarunt.
Invi&iflimi quoque roto orienre famigerati/limi tum reges tum im peratores eandem ftudiose excoluere,.
Fuerunt illi Attalus, Adrianus, Aurelius:· fuerunt /£gypti reges prope finguli, Indi &; Perfce. Non ita pri
dem eandem penitiore contem platione,m anuali qu*
tra&atione dignamxftimarunt multi. Si quarris, qui nam illi fuerint,habeto-eos-paucis.
Habebis enim Neapoleos regem R o b em im : habe- bis Edvardum Regem magna' Britaniac: habebis Col-
‘m um M sdicen Magnum illum Hetruria:, Herculemq;
Ferrari#Duces. Prafto infuper erunt Francifcus Rex
‘GalltarUjAuguftus SaxonkcEledor,M archiones B ran- deburgici magno num ero, Wurtenbergici Duces >fHaf.
fia;
i t DE USU ET A B U SU
fia:Landgravij,& qui n o n ? Excoluere eam hi fedulo excobmeq; etiam nunc. A ccedit quodGentiliu Di; m e
dici fuerint Chymici.
llalicacem cjuidcom m em orem ? cum illa ipiafoli- dx* Philofophia: ions, clavis fapiencias, medulla & ani- maPhyficesacp>armaceutrices,Medicinarradix&mc-
ca ad quam viri i api entes colliniarunt, a iapientibus paracdC ' * pafiim appellioetuL.
Alcliymia eft polita Meditrina; columna. Hac enim jParac. in qui caret, is fehabetad^erum M edicum ;>ficut coquus paragr.
porcorum ad coquum principum.*
Sine Chymia me-Hercle,Medicina exile nunc tem- 1 poris poilide t maj e fta tem. Hac e tenim una Diame lam- ' pade,Medicus plus cermt.quam vulgaresMedici aperto Iole. Et qucm adm oduoiim ex,Amalthea: cornu quic- quid expetebatur, largiter fuppetebat; haud aliter ex Chymia infinita bona identidem q uxre imbus cotidie fe fe offerunt. Hinc non immerico Spagirica ars no m o
do utiliflima , quin p o au s neceilanahabetur, ut ime q u a ne vita quidem iatis com m ode duci p p llip .
Si dica quod res eft,cot ftupendanobis DeiOpt-.Max:
opera patefacit, tot pandit natura- arcana, tot antehac ignotas medicam entorum praeparationes·, herbarii de- niq; , anim antm anineraluim & bm nm pene reru abdi
tos, & in ipfo natura; linurecodkos ufys depromit,ut in ' genus hum anum ingrati fmt,qui fepultam illam velint. 1 Ha:c magnalia Deiin natura depredicat; h^c veftigia ejus p er universu gradietis monftrat-h?c divino benefi
cio p er divinu inftrumentu & admirabilia opera, D ii i- magine jn re r hominesnaturaliteradm o.du.reprcfen, Hipp.^,’
tat,facitqjMedicu kikop,^ ws&fyW&gre» «ftwav Hom.lh. a. Ι'*χ*μ.ι>
A z Beno
M E D JC A M EN T . -CH YM IC O R . j '
HartmS,
— ofa%,& 'f.He-
afvMvMeriy
Heumius
Tlitoph.
Parac.
Comen- datiocul- torSChy- miae.
Parifiefes.
Aubert*.
Iniqui imperito
rum judi
cia de Chymica profc itio
ne.
Parificnf.
In Apo
logi»·
In Antu turqagt.
DE USU ET ABU SU
B e n e itaque faciunt, qui laudibus ad coelum eam ufque extollunt,& in iUa,po.fteriorihuSj proh d o lo r, fe
culis, tenebris pluiquam Cimmerijs obfcurata pluri
mum iUuftrandamaximos. labores exantlant : malc au
tem quieandem Cacodaemonis inventum & culinam decmorruni efle deblaterant eamque ad profundos manes, tiique am andant,ejufdem^ue lHdefeilbs culto- res.diabolos &.horrenda natura: m onftra indigi taren d crubefc.unt:.quac tamen portentose contum cli* jam - dudum aG ebro^M elue, Ifaaco Hollando& alijs con- foilk a c; fep u I c* fu n o .
Turpe di&u, quod mukiChymiam tanro coeperunt habere o d io , ut ipfiusfolo audito nom ine inhorreicat,
&fubinde vomere cogantur. Hos Mufetus ceu haletes fale condiendos , & pofteain fumo fufpendendos elle exclamatu..
Videacquid egerie Cenfor Parifienfis.qui Querce- canumimpigrum C h y in ix c u lto r e m p recep to rem o- lim m eum , luce indignum & tanquam ingeni; mon- ftrum,propter riota quseda & ipfius opinione inaudita opinionum portenea , in profluentem abijcienduxfc judicat.
Videat Riolanus quale piaculuni’ com m iferit, qui Chymiam Anatomiam vocat Democriticam , qui tam caftamvirginem meretnci fimilemeile feribic, quae ob- linenda.fit fiuco,ut turpitusloipiius ce letu r-
Verum m u ltide.Spagirica tam temere ju d ican t, u t rufticusille Ariftidetifcnon n o tu m , quod mmis inju/te haberetur,damnare voluit. Alij tales ia&ucas afininis fuis labris guftare n e q u e u n t, ideo verbis iefquipedali- bus
