Numero]1
IN T E R N A C IA
MONATA KOMERCA ORZETO DE ESPERANTOĴTRIUMPONTA
Marto 1923
Internacia Komerco.
Komerca parto troviĝas en ET jam depost la unua numero. N i hezitis, re- gule okupiĝi pll vaste pri komercaj aferoj, ĉar plene suflĉis al’ la Esper- anta movado la Jnternacia Komerca Revuo“ , modele kaj lerte redaktita de nia agema samideano s-o Unger.
Inter ĉiui gazetoi („KomercoperEsper- anto“ , „Export-E sperantist“ ktp.) liu Jnternacia Komerca Revuo“ estis certe la plej praktika kaj plej sukcesinta eks- perim ento. . . Por ne malhelpi ĝin, ET ne realigis sian ofte esprimitan ideon pri kreo de granda komerca gazeto.
Nun IKR ne plu aperos. Kaj tial for- estas ĉiuj obstakloj.
Publikigante la novan komercan re- vuon Jnternacia Komerco“ , ni intencaŝ malfermi novan epokon de Ia Esper- anta movado, kiun s-o Edmond Privat tiel trate nomis „novan paĝon de nia historio“ .
IK vivas sur la bazo de ET, kaj tial ĝia unua numero povas esti presata jam en 6000 ekzempleroj, legataj tra la tuta mondo.
Ke IK trovu tutmondan apogon kaj ke ĝi, redaktata de profesia ĵurnalisio, la fondinto de IKR, helpu al kreo de serioza komerca movado — jen nia profuuda dezirot
Internacia Konferenco.
Grava internacia konferenco staras antaŭ n i: V enezla.
Esperanto en komerco, industrio.kaj tuilsm o — jen ĝta celo.
Konferencoj estas nun modo en la mondo, certe, sed konferencoj pri Esper- anto ne apartenas ankoraŭ al tiu tra- dicio.
Unuan ni vidis en G enĉve, lastan jaron. Ĝl traktis problemon tre gravan kaj multe fortigis la pozlcion de Esper- anto ĉe la Ligo de NacioJ. Tlu kon- ferenco pri „Esperanto Ĉe Lernejo“ estis eksperimento. Gia brila sukceso estis instigo por dua. Ke ankaŭ ĝi trafu la celon, tio estu la gvidanta ideo de nia pensado kaj la tasko de nia senĉesa agado t
AI UE A.kiu kunvokas tiun konferencon kaj, ne estante. organizaĵo de special- istoj, petis la kunlaboradon de nia faka gazeto, ni sincere dankas: ĝi montris per tiu faro, ke ĝi volas agi prudente, en la vera intereso de la movado, re- spektante la vivon de aliaj (fakaj) orga- nizaĵoj kaj gazetoj. T io estas ankaŭ bona argumento kontraŭ tiuj, kiuj kon- stante asertas, ke U E A estas .m onopol- ema“ kaj volas „engluti Esperantujon*.
Tre kontentaj ni estas, vidante tlan konkordon inter Esperantistoj. Car ni estas konvinkitaj, ke harmonia agado
— sole — povos konduki nln al la celo.
La unuan numeron de IK ni komencas do sub favoral kondiĉoj. Ni esperos, ke ili daŭru. T lo estus ne nur por la bono de ambaŭ, sed por la proflto de la tuta movadol
Venezia
la urbo, kie okazoa la komerca konferenco.
Pro sia karaktero, pro sia laguno, pro sia etrukturo kaj pro sia ŝanĝiĝema koloro ŝuldita al la ŝanĝado de lumal kaj akvaj refleksoi kaj al la fundo de sia laguno, Venezia prezentas fantaziajn vidaĵojn, kluj donas al la marmoraj konŝtruaĵoj belegan aspekton plenan je mirindeco kaj kontentigo por inteligenta turisto.
Venezia nombras preskaŭ 172000 loĝ- antojn. La urbo malproksimiĝas 4 kilo- metrojn de la flrma tero kaj 2 km. de la libera maro. Gi estas starigita sur 117 malgrandaj insulol apartigitaj per 150 kanaloj kaj kunigitaj per 350 pontoj.
La plej granda el ĉi tiuj kanaloj estas la Granda Kanalo (Canal Grande), kiu partigas la urbon je du malegalaj partoj.
La urba plano estas tute neregula:
ĝi etendiĝas preskaŭ 4 kilometrojn je
Ekonomia situacio de Albanio.
La raporto de prof. A lb e r t C a lm ĉ s al la L. d. N.
Antaŭ kelka tempo la tuta mondo aŭdis konstante pri m ilitagoj en mal- granda lando, kies nomo estas ofte citita kun iom da rideto: A lb a n io . Tamen, tiu mokerttOTie piu estas pravtg- ebla, ĉar Albanio estas efektiva kaj mo- dela membro de la L i^o de Nacioj.
Ekonomie ĝi esfas lando tre r iĉ a kaj multe e k s p lu a te b la .
Ne apartenas al ni, diskuti pri poli- likaj < feroj, kai tial ni sole juĝas ĉi-tie pri la e k o n o m ia situacio de Albanio, konstatante samtempe,
ke la laboremo de tiu progresema popolo pro- mesas al ĝi feliĉan est- onton.
Albanio kaj L.d.N . O ni scias, ke en junio 1922 la albana registaro petis la Ligon de Nacioj, delegi al Albanio flnan- can konsilanton kaj kelk- ajn teknikajn ekspertojn, por ke ili studu senpartie la ekonomian situacion de la lando kaj la ebl- econ de ĝla evoluado.
Per tia senpartia enketo kaj juĝo la registaro esperas alfluon de eks- terlanda kapitalo, kiu, sub parte eksterlanda gvidado, f^rte helpos al ĝenerala evoluado de la lando.
La L. d. N , demand-
inte sian flnancan komitaton, sendis al Albanio la luksemburgan profesoron Albert C alm fes, kiu estas favore kon- ata en la ekonomia sfero tutmonda.
Post dumonata atenta studado, s-o Calmfcs prezentis al la Ligo sian detalan raporton, el kiu ni resume eltiras la sekvantajn Informojn.*)
Generala situacio.
La interna politika stato de Albanio rimarkeble pliboniĝis kaj la registaro atingis bonegajn rezultatojn en sia agado por pacigo kaj organizo. Sed la plej atentinda tasko estls la malarmado de la popolo; ĝi tre bone sukcesis, eĉ en la montaro, kaj sekureco ŝajnas nun regi.
Dektri jaroj de konstanta militado tre nature malhelpis ĉiun progreson kaj malriĉigis la popolon. Tamen, malgraŭ
*) Por riccvl lfl originalan raporlon, cn franca aŭ angla lingvo, oni skribu al s-o Blinishti, albana delegito ĉe la L. d. N., en Genĉve, Hdtel dc Pussle.
longeco kal 2,5 km. je larĝeco, ĝia perimetro estas ĉ. 11 km.
Venezia estas parligita je 6 S e s tie r i:
San Marco (elp. San Marko), Castello (elp. Kastelo). Cannaregio (elp. Kana- reĝo), S. Croce (elp. S. Kroĉe), S. P o lo
kaj Dorsoduro. Gi nombras 30 paroĥojn kaj 72 preĝejojn, kies plimulto estas naciaj monumentoj.
Por la plenkono de la urba karaktero estas rekomendinde trairi ĝin piede;
sed ne volante aŭ ne povante tion fari, oni povas uzi vaporŝipetojn, kiuj suikas la lagunon de Lido ĝis la ckstremaĵo de la Granda Kanalo, aŭ — oportune — la gondololn (karakterizaj veneziaj akvo- veturiloi).
Kelkfoje suflĉas, ke la piediranto
— pro sia orientado — sekvu la flu- adon de la amaso; sed, kiam bezone, la venezianoj estas ĉiam volonte pretai doni informojn kaj, ne malofte, akom- pani la malcertulon dum longa vojirado aŭ ankaŭ ĝis la celo. Kiam, kio tre ofle okazas, la postulanto ricevas la respordon: Iru ĉiam rektenl, oni devas sekvi saman direkton, ĉar en Venezia oni ne konsideras la angulojn aŭ la stratajn kruciĝojn, kiuj povus konduki al malĝusta vojo: ti-okaze estus plei bone peti informon.
militaj detruoj kaj banda rabado, Albanio eliris el la mondmilito relative bonŝance, dank’ al la persisto kaj natura prudento de la popolo, kiu absolute rifuzis ak- cepti eksterlandan pdpermonon, reten- ante oron kaj arĝenton. Tial Albanio estas unu el tiuj maloftaj landoj, kiuj havas ankoraŭ m e ta lm o n a n c lr k u l- a d o n sur efektiva ora bazo.
La ekonomia vivo estas ankoraŭ tre primitiva. ĉ iu penas produkti tion, kion li bezonas, escepte solon kaj
T b a n a , ĉcfurbo de Albanio.
• * *
tabakon. ĉ iu familio kulturas sian pro- pran terpecon, produktas siajn panon, viandon, linon, lanon kaj ledon, nutriĝ- ante, hejtante, vestiĝante kaj sin ŝuante per propraj rimedoj. Sed tio koncernas ĝenerale nur la albanan kamparanon, kiu troviĝas ankoraŭ en clviliza stato tre primitiva.
Publika instruado.
La progreso dependas do, unualoke, de la kapableco de la popolamaso, alkbtimiĝi al n o v a l pli altaj bezonoj.
Sed: ĉu la albano havas la deziron al progreso ? ĉ u li aspiras al civilizado?
„M i ne hezitas respondt jese“ — diras profesoro Calmĉs — «bazante min sur la plej bona m ontrilo de la progresemo: sur la evoluado de la instruado.*
Hodiaŭ Albanio kalkulas 548 unua- gradajn lerneiojn, de kiui 474 havas ankoraŭ nur unu solan klason, Ĉar oni kreis ilin nur en tutlasta teinpo; 28 lern- ejoj konsistas el po 5 klasoj. Entute
Veneziaj festoj.
La venezial festol, kiuj en la pasintaj jarcentoj eslis multenombraj, malmult- iĝis pro la ŝanĝo de la tempoj, sed konservis ankorafl imponan karakteron.
V e g lia del R e d e n to re (redemptora noktkunveno, 3-a iulia dimanĉo). M iloj da ŝipetoj lumigirai per malgrandai lan- ternoj trasulkas la lagunon dum artaj fajrigado). kaj sur ili oni manĝas, kantas kaj sonorigas dum la tuta nokto, ka|
poste, je tagiĝo, ĉiuj jros Lido’n por ĝui la imponan spektaklon de I’ sun- leviĝo.
R e g a ta Reale (reĝa remkonkurso), Naŭ malsamkoloraj gondoloi, remataj de fortikaj gondolistoj, konkuras pro flagoj kaj monpremioi <jum la tuta ir- kaj revenado tra la Granda Kanalo.
S e re n a te e g a llc fig ia n te (seren- adoj kaj naĝanta festo). Granda) barkoj kunigitaj kaj ornamitaj per multenombraj malsamkoloraj lanternetoj gasligas la tutan urban muzikistaron kaj kantistoln de la ĉefaj teatroj. Dum la pkvovetur- ado tra la Granda Kanalo kaj la S-ta Marko-Baseno la muzika programo estas plenumata ĉe nekredebla popolamasa kunveno.
Dum tiaj festaj tagoj kunvenas granda aro da fremduloj, kiuj poste forlasos la urbon elportante neforgeseblan memoron pri la sugestio, kiun povas estigi vene-
ekzistas 854 instruistoj kun 24000 lern- antoj. En la unuagradaj lemejoj la in- struado daŭras 6 kla sojn; depost la 4-a klaso la lerno de fremda lingvo estas deviga. Laŭ plel nova leĝo, ankaŭ E s p e ra n to , la internacia helpa lingvo, pri kiu favore okupiĝis lastatempe la L d. N., estas en la programo de la pli altaj lernejoj. Da tiu| ekzistas 12 kompletigaj lernejoj, 2 gimnazloi, 1 seminario kaj 1 agrikultura lernejo.
Estas do certe, ke la albano havas la volon, marŝl sur la vojo de la progreso.
Sed ĉu II ankaŭ estas suflĉe laborema?
Profesoro Calmĉs cl- tas tlun pruvon pri la laboremo kaj energlo de la albana popolo:
„ĉ lrk a ŭ 50000 albanoj elmigrls al Norda Ame- rlk o ; la plejparto, ne- instruita, devis dedlĉi sin al profesioj plej simplaj.Se mallaboremo regus ĉe III, III estus restintaj hejmel*
Vojoj.
La malmultaj vojoj, pri kiuj Albanio dls- ponas, estas dlfektaj kaj ne uzebla) por vara trans- portado, ĉar ill tre sufer- is dum la lasia milito.
La sep gravaj vojoj havaslongecon de Ĉirkaŭ 500 km .; la lando mem mezuras de nordo al sudo 400 km , kaj de oriento al okci- dento 100—150 km.
Pro la manko de bonaj vojoj suferas precipe la ekonomia vivo. Skutari eksportas siain haŭtojn al Italio, kaj alia albana urbo, Argyrokastron, estas devigata provizi sin de tie. Por oliva oleo la afero estas kontraŭa: Valona eksportas oleon al Italio, ka) Skutori re-importas ĝin de lie. Estas fakto, ke la diversaj regionoi hovos tre bonojn ŝiprilatojn kun Italio, sed nenlan komu- nikadon inter si memt
Laŭ profesoro Ca'mĉs la vojoj urĝe necesai devus havi entutan longecon de 2300 km.; Ilia konstruado kostus prokslmume 60 milionojn da orfronkoj.
Fervoja reto.
Normalajn fervojojn oni ne trovas en Albanio. Kio ekzlstis, detruiĝis dum la mondmillto. La delegito de la L. d.
N. proponos la konstruon de du ĉef-
(Daŭrtgon vldu sur 2-a pafto.)
zia festo, kaj admiron por la venezl- anoj, klu) per sia ŝercemo, gracieco kaj bona sento montriĝos amegaj, sprital kaj bonanimaj, kun slo dialekto kores- ema, hormonio kaj facilo por ĉlu itala orelo.'
Nomenklaturo.
P ia z z a (elp. pjaca): placo. Tiel nom- ata estas nur la Placo de S-ta Marko.
C a lle (elp. kale): strato.
R u g a : strato flanklta per butikol.
L is ta : strato, kle ontikve loĝls la om- basadoroj kaj kie oni ĝuis rajtliber- econ; do strato servinta kiel rifuĝejo.
S a liz z a d a (elp. salicada): laŭ venezio dialekta verbo „salizar“ , t. e. siliku m i;
ĉar ili estas la unuaj straloj silikum ilaj.
R o m o : strateto, kiu dlslĝas de Ĉefa strato.
C a m p o (elp. kampo). ĉ iu kampo dis- tingiĝas per la puto, la preĝejo kaj la kojono, al kiu oni apogis la reli- giajn standordojn.
C a m p ie llo (elp. kampjelo): malgranda kampo.
C o rle (elp. korte): placeto ĉirkoŭita per konstruaĵoj, kien oni eniras de ko- muna strato per unu strateto.
C a n a le (elp. kanale). Tiel nomlĝas trl kanaloj: Granda Kanalo (Canal Grande) aŭ Canalezzo (elp. kanalaco), Canal della Gludecca (elp. ĝudeka)
kaj Cannareglo (elp. kanareĝo); la oliaj nomiĝas:
R io : kanoleto.
R io te rra . Tlel nomlĝos la kanaloj ter- plenigitaj.
P o n d a m e n ta : strato, klu havas unu- flanke domojn kaj aliflanke kanalon.
P i s c i n a (elp. piŝi na): larĝa strato antaŭ- ita de akva vastaĵo.
T r a g h e tto (elp. trageto): stacio de gondoloj, onkaŭ loko por translri per gondolo la Grandan Kanalon.
(Laŭ boldaŭ aperonta .G vldlibro tra V en czia\)
Finnlanda Folro.
La EinnlanddEoiro, kiu estis en 1920 intemacia kaj en 1921 ekspozis nur produktaĵojn enlandojn, nun daŭre havos internacian karakteron. La proksima folro okazos en Helsinkl (Helsingfors), de lo 1. ĝis 6. julio 1923.
Interesuloj agos bone, se ili plej bol- daŭ informos la direkcion pri sio porto- preno, ĉar la luprezo por la standoj plialtiĝas je 20°/a ĉiumonate. Per tiu rimedo lo foira direkcio volos kontraŭ- batali la malbonon kutimon de multoj ekspozantoj, decidi pri sla partopreno nur en plej lasta horo. Tlu kutimo ofte malebligas ol la dlrekcio laŭplonon lok- igon de la ekspozontoj kaj plue ebl- igas nur tre necertan ideon pri la grand- eco kaj la graveco de lo 'preparata foiro.
Tiu lasta fakto nature multe influas precipe lo foiran reklaraon ĉe lo aĉet- ontaro.
La foira direktoro, s-o Laŭri Kuoppa- mŭki, ĵus eldonis 32-paĝan bele ilustritan broŝuron prl la .ekonomlal fortoj de Einnlando” . Gl «nhavas multaln statl- stikojn pri la flnna popolo, la agrl- kuliuro, lo lakta kaj ligna industrloj, ka) valorajn informoln pri komerco, in- dustrio kal traflko de tiu bela Jando de lq mll lagol".
Tiu bone aranĝlta kajero eslas redokt- ita en Esperanto, por evili multkostan eldonadon en multaj idlomoj. G i estos sendato senpage al Ĉlu interesulo, klu postulos ĝln de la folra sekretario, s-o Konrad Ojala, Messujen Tolm istl, en Helsingfors.
(Laŭ Affcnleio .Esperanto-Preas*
<n .Neue ZUreher Zeliung*.
Industrio kal Komorco do Flnnlando.
La historio de la industrlo de Einnlando prezentas multe daintereso, kaj bone pri- loborita statistlko ebllgas en clferojsekvl ĝion evoluon La tem po depost la jaro 1914 antaŭen faras tamen escepton, ĉar la ciferoj, kiujn donas la statlsiiko, estas iom erarlgaj. La granda prezaltlĝo ek- zemple malebligas precize toksi la re- alan pligrandiĝon de la produktado en diversaj indusiribranĉoj ktp., kaj krome la malnormaloj cirkonstancoj, kiuj sekvis la malordon en komunikado kaŭzitan de la m ilito ka) la per tio inteirompita importo de kruda materialo, same kiel interŝanĝo de varol inter apartaj landoj kaŭzas lion, ke oni ne povas fari plene fldindajn konkludojn por la estonta evo- luo. Post la grando paniko, kiu sekvis la militeksploaon, aperls en kelkaj in- dustribranĉoj eksterordlnara altkonjunk- turo, dum aliaj branĉoj de la prc^iuktado pro lo manko de krudmaterialo kaŭzita de la blokado estls pli aŭ malpli mal- vigligito). Post la paco denove sekvis tempo de lumaj perspektivoj por la estonto de nlaj plej gravaj Industri- branĉoj, el klu) precipe la ligno- kaj paperindustrio troviĝas en mezo de brila altkonJunkturo.
La Industrio de la lando, precipe baz-
anta sur ĝiaj arboroj kaj akvofortoj,
fariĝis kun la tempo unuaklasa profeslo,
flrme antaŭenirante P<r grandaj paŝoj
kaj montronte la plcj belajn foliojn en
la ekonomla hlstorio de lo lando dum
la lasto duonjarcento. Eĉ se la tero
pro la kreskanta bezono de nutrcjpro-
duktoj estos grava naturriĉaĵo kaj la agrikulturo do havos grandan slgnifon por la industrio, oni tamcn povas kom- pari, eĉ pliŝati la signifon de la industrio en la ekonomio de la lando kun la valoro de la terkulturo. La lando vere ne posedas multspecajn krudmaterialojn;
kapitalo, necesa kaj grava kondiĉo por ĉlu grandindustrio, estas malgranda kaj la konsumo de la produktoj en propra lando limigata, sed la ekzistantaj natur- rimedoj, la arbaroj kal la akvofaloj, kiuj ĝis nun estis nur malmulte uzataj, ebligas kaj pliigas ĉiam la evoluon de la industrio.
Nia plej grava industribranĉo estas lignoraflnigo, ĉar ni ricevas por tiu suflĉan krudmaterlalon en propra lando.
La produktojn de tiu industrio oni uzas nur malmulte en nia lando, sed ĉar ili estas grava eksportajo, kiuj enportas en la landon bezonatan kapitalon, la progreso de la jando do dependas de ia evoluo de suprenomitp industrio. Niaj arbarriĉajoj kaj nia diversbranĉa ligno- Industrio havas grandan signifon por la monda ekonomio kaj donas al ni tiurilate garantion de monopolstato, des pli certe, ĉar ĉl tiuj industribranĉoj nur malmulte dependas de la eksterlandaj krudmaterialo). Ni devas nur prlzorgi, ke ni mem kiel eble plej grandparte raflnigos niajn nalurriĉajojn kaj tia- maniere antaŭeniros direkte al koncentr- iĝo kaj grandproduktado, raflnigo kaj ŝparemo kai racia uzado de ekzistantaj forlofontoj.
El niaj t.n. naturaj industrioj la lig n o - kaj p a p e rin d u s trio j estas la plej gravaj.
En la lastenomita industrio oni nun- tempe pro la alte evoluinta tekniko ra- flnas eĉ la defalaĵojn en la segejoj kaj el ambaŭ la valoro de la produktado restas en la lando. El aliaj pli malnovaj industrioj la m e ta lin d u s trio nuntempe rimarkinde p livigliĝis, sed de ĝia pro- duktvaloro oni devas forkalkuli la kost- ojn de la importata krudmaterialo.
Ankoraŭ citinda estas la te k s in d u s trio kun sia granda produktvaloro, kiu tamen re kontentigas la bezonon, kaj flne la n u tra j- kaj ĝ u a ĵin d u s trio j, en kiuj oni ankaŭ Ĉefe uzas importitan krudmate- rialon, sed kies produktoj, dank* al certa importprotekto, tamen povis kon- kuri kun eksterlanda) produktajoj. Rilate ol ia kapitaliĝo, la lando havis mal- favoran situacion. Sed depost kiam la industriaj entrepreno) ĉiam pli ofte ol- prenls formon de okciaj societoj, klam lo privata bankfunkcio evoluiĝis kaj m ultflanklĝls kaj la fondborso Interes- Iĝls prl la industrivaloro, oni tamen en Ĉlam kreskanta grado povls kontentigl la kapitalbezonon de la grandindustrio.
La eblecoj en ĉi tiu rllato kreskas pro- porcle ol la evoluo de la bankfunkcio en sana direkto kaj sammezure kiel la kreskonta emisiado en plej bona senco de la vorto povas esti gvidata al ĝustaj vojoj, dlskontante nek frue nek tro vaste la venontajn gajneblecojn.
Samtempe kun kreskanta labordivido kaj evoluinta specialiĝo, kune kun pli- iĝintaj kaj pliboniĝintaj komuniki oj sekvas pli granda varlpterŝanĝo en- londa kaj kun eksterlando. La kresk- anta vartraflko sur ŝtatfervojoj kaj allaj transportinstitucio) de la lando atestos en certa grado, ke la enlanda komerco multe p liiĝis aed la statistiko donas ne- kontraŭdireblajn pruvojn, ke la por la landa ekonomio tlom gravaj komerc- interrilatoj kun eksterlando ankaŭ evolu- iĝ is rilote al vasto, Intenso kaj gravo.
La evidente Ĉiam plivlgliĝanta industria agado de la lando kun sia ĉiam kresk- anta bezono de krudmateriolo kaj aliaj necesaĵoj, same kiel la samtempe kresk- anta bonstato kaj multe plialtigitaj viv- postuloj ĉe la loĝantaro rilate al la nutraĵoj, ĝuajoj, vestajoj kaj aliaj varoj kaŭzls dum JaroJ ĉiam kreskantan koj Ĉiam pli multflankan importon de di- versaj produktoj el eksterlando. Tiu ĉi pliiĝanta importo ne estis tamen ebla sen pliiĝinta eksporto de enlandaj pro- duktoj, kiun — kun helpo de pllbonlg- itaj kaj plim ultigitaj kom unikiloj — pti kaj pli grandaj partoj de la lando ri- cevis eblecon subteni. Laŭ la statistiko la valoro de la importajoj estas pli granda ol tiu de la eksportajoj, kvan- kam la dlferenco ne estas tiel granda, kiel la ciferoi montras, Ĉar la en statis- tiko nevideblaj Iransport- kaj aliaj en- spezoj forigas siaparte tiun ĉi diferencon.
Oni konsideris ĉi tiun kreskantan pli- iĝon de importo suspektinda kaj dan- ĝera. ĉ a r la importo ĉiujare rimarkeble superis ia eksporton, oni antaŭ la milito ĉlam ĉe la diskutoj pri la ekonomiaj cirkonstancoj de la lando parolis pri la „m alfavora“ komercbilanco. La ĉiam viglan, kun sukceso kaj bona rezliltato faritan agadon en ĉiuj perlaborbranĉoj de la lando kaj t. n. malproflto en la komercbllanco ne montras malpliiĝon de Ja havo, sed senĉese kreŝkantan
(Daŭrlgo de la artikolo pri Albanle sur la 1-a paĝo.)
linioj kun longeco ‘de 460 km .; ili kostus proksimume 140 pinionojn da orfrankoj.
Sed li akcentas, ke pli urĝa estas la konstruo de in d u s tr ia j fe rv o jo ) por la transportado de mineraloj, je kiuj Albanio estas tre riĉa.
Produktado.
La ekonomia vivo dependas de la agrikultura produktado. Nuntempe tiu produktado estas nsuflĉa kaj Albanio estas devigata im porti nutrajojn, kiujn ĝi povus riko lti sur propra tero.
O ni povas diri, ke nur Ve de la agri- kulturebla tero estas nun prilaborita.
La metodoj ne estas tre modernaj, kaj la sudo de la lando estas pli progres- inta. Tamen, ankaŭ tie oni ne konas la valoron de natura kaj artefarita (kemia) sterkajo.
En la montaro la pppolo dediĉas sin al la bredado. Plej ofte oni trovas kaprojn kaj ŝafojn, sed ne pro la viando, la felo aŭ la lano, sed pro la lakto, el kiu la kamparano preparas bonegan fromaĝon. Ankaŭ ĉi-tie la metodoj estas tre a ika ika j: 'mankas higiena zorgado.
Fruktoj. Ligno.
Pro la riĉeco de la lando Je fruktarboj, la frukta kulturado povus esti tre grava por la eksporto, sed bedaŭre Albanio ne disponas pri speciale instruitaj arbokultur- istoj.
Same estas pri la arbaroj, kiul estas en tre sovaĝa stato. Oni taksas, ke en la ŝtata arbaro estas pli ol 5000000 m3 da ligno.
Rimarkinde estas, ke la registaro jam enkondukis diversajn modernain procedo'n, Idŭ kiuj oni nun ko- mencas ekspluati la llgnan riĉecon de la lando.
Agrikulturo.
Agrikultura lernejo kun modelobieno malfermiĝis en septem bro' 1921 kaj havis, post unŭ jaro, jam 40 lernantojn;
ĝ| konslstas el 5 sinsekvaj klasoj.
Ankaŭ .eksperlmenta kampo“ estas nun Instalita por la studantoj.
Por propagandl la uzadon de mo- dernaj laboriloj, la registaro krels speci- alan vendejon en Valona kaj senpage dlsdonas semajojn al la kamparanoj por akceli la kulturlgon de novaj regi- onoj. Sed la ple) eflka rimedo, kiu multe antaŭenpuŝus la agrlkulturon, estus la kontraŭbatalo de la periodaj subakviĝoj de vaataj reglonoj kaj Ia elpumpado de la m&rĉaj dlstriktoj. La seklgo de tiuj landpeeoj ka) la reĝuligo de la akvo-kurol estas plej necese.
Laŭ profesoro Calmes tio bezonus prO- ksimume 50 m ilionojn da franko), sed Albanio havigus al si 1752 km8 da nova kajfruktema tero. Taksante a!80000.—
da frankoj 1 km8, la regiono nun okup- ata de marĉoj reprezentos valoron de 138 m ilionoj! Ekaterlandaj kapitalistoj povus tre bone aranĝi sin kun la re- gistaro, kiu donus al ilia ekspluatado dum certa tempo la teron de ili sek- igltan.
Industria vlvo.
lndustrlo laŭ modernaj ldeoj ne ek- zistas en Albanio.
Tamen estas vapora) m u e le jo j en kelkaj urboj. Sed ilia produktado ne respondas al la bezonoj de la lando.
Tial Albanio devis importi, en 1921, farunon por pll o l unu m iliono da frankoj.
Ankaŭ la o liv - o le a Induatrio ne estas tre disvolvita, laborante laŭ mal- novaj metodoj. Sole en Valona oni huvas hidraŭlikajn premilojn. Tiu in- dustrio estas tre pligrandigebia kaj oni povus aldoni al ĝi ankaŭ la fabrikadon produktan agadon, kiu pro la manko de ŝparkapitalo cn propra lando pos- tulas el eksterlando prunteprenitan kapi- talon. ĉ a r onl tamcn uzis ĝin ĝis nun ĉefe por produktemaj celoj, ili ĝisplue nur utilis al la lando.
La statistiko de la lastaj jaroj montras la grandan eflkon de la milito kaj ĝiaj konsekvencoj kaj ke multaj eksterordi- naraj faktoroj, nekompareblaj kun la antaŭmilita tempo, influis al la komerc- politika kaj ekonomia situacio de la lando. Pli preciza kontrolado de la ciferoj montras unue, ke la valorpliiĝo ne dependas de la ekvivalenta kvanto- pliiĝo sed estas kaŭzita de la militaj importmalfacilaĵoj kaj malnormalaj ŝan-
de s a p o . Hodiaŭ Albanio devas eks- porti sian olivan oleon al Italio, kie oni raflnas ĝin.
En la provinco de Argyrokastron oni havas tre bone funditan fro m a ĝ a n industrion, kiu eksportis, en 1921, por Fr. 179000.— da from^ĝo al Grckio.
La c ig a r e d a j fabrikoj ĝis nun la- boras sole por la enlanda merkato.
La t e k s t ila branĉo ne estas tre grava, sed la ta n a d o povus tenti kapi- talistojn, ĉar la bestbredado estas tre evoluebla; la antikvaj metodo) nun uzataj nature devus cedi al modernaj
procedoj.
Resume, tre grandajn ŝancojn havus la industrioj cereala, frukta, oliva, ta- baka, fela, ligna, lana, lina kaj lakta.
Plej grava inter ĉiuj ŝajnas la lig n a (segejoj, celulozo), kies plej granda aĉetejo estus la najbara Italio.
Grandan eksterlandan kapitalon be- zonas ankaŭ la m in e ra la j industrioj, kiuj tute ne estas evoluitaj en Albanio, kvankam tiu lando estas vere riĉa je diversaj mineraloj. Jam nun ekster- landanoj okupiĝas pri la ekspluatado
de p e tro la j ka) k a rb a j minejoj.
Akcepto de s-o J u s tln G o d a r t (X)>
tranca dcputilo kaj fervora amiko de Eaperonio, en K o r i t z a (aprilo 1921).
Komerco.
Pri la ekstera komerco de Albanlo ni publikigas la sekvantan tabelon, klu havas kiel bazon la oran fra n ko n :
L a n d o Im p o rto
(en mll frankoj)
E k s p o rto
(en mll frankoj)
Italio 12 731 1 614
Grekio 2124 488
Turkio 665 —
Britio 1 135
—Aŭstrio 669 —
Jugosl. 335 88
) Entute: 17 659 2190 *
jen la statistiko pri la ĉefaj artikloj, iinportitaj en 1921 (en oraj frankoj):
Importo 1921.
Maizo Fr. 290 424
rizo w 868 767
faruno w 1 157 416
kafo 813 335
sukero,
sukeraĵoj w 2 900 506 alkoholo, vino,
biero, likvoroj w 165002
vestajoj w 273170
artikloj en kotono n 2 042 069
« . hoo 431 040
„ „ lano
w104136
n . Sllko w 46043
feraĵoj w 1 447 242
najloj
w77 604
cemento n 61 900
porcelano w 42 784
ledo w 95 856
ŝuoj w 91996
aŭtomobiloj
bicikloj „ 335 688 petrolo „ 1 047118 ĝoj en prezo kaj valutocirkonstancoj.
Oni tamen havas nenian kaŭzon por m altrankviliĝo kaj oni povas plene fldi al la estonteco. La nuntempa malalta kurzo de niavaluto ne havas molivon, se oni atentas al la politikaj kaj eko- nomiaj cirkonstancoj, multaj naturriĉaĵo) kaj estontaj eblecoj de la lando, kiuj kontraŭe devus elvoki ĉe la eksterlandaj flnanc- kaj komercrondoj plenan fldon al la estonta ekonomio de la lando.
Plie ni vidas el la statistiko, ke oni antaŭe ĉefe importis nutraĵojn, pretajn fabrikaĵojn ktp. kaj nur malmuite da krudmaterialo, duonfabrikaĵoj, maŝinoj ktp. En ĉi tiu rilato oni tamen lasta- tempe rim arkis pliboniĝon tiarilate, ke
O livoj oliva oleo citronoj lakto fromaĝo butero ovoj tabako ĉevaloj azenoj porkoj flŝoj haŭtoj ligno karbo bitumo La komerca
cigareda papero „ 324 699 '
sapo „ 323 949
alumetoj „ 86 363
Tuj oni konstatas, ke tre multaj el tiuj importitaj aŭ re-importital artikloj povus tre bone esti fabrikataj aŭ pri- laborataj en Albanio mem.
E1 la listo de e k s p o r tita j varoj dum 1921 ni eltiras tiujn ciferojn:
Eksporto 1921.
Fr. 352 484
„ 354557
„ 27 586
„ 11258
„ 178 721
» 83 344
» 286 494
„ 27 017
„ 30 977
„ 78 279
„ 17 847
„ 84 351
„ 247 369
„ 28 785
„ 35 660
„ 67 987
bilanco de Albanio do suferas.
Por malgrandigi ia importon estas ne- cese, pli grandigi la produktadon de ar- tikloj, kiujn Albanio dam liveras, sed en nesuflĉa kvanto. Est- as la agrikulturaj produktaĵoj.
Por pligrandigi la eksporton, necesas ankaŭ pligrpndigi ia proŭuktadon.
Dum 1922 jam bona progreso estas kon- statebla en tiu rilato.
fPublikaj flnancoĵ.
Antaŭ ĉiuj ŝtatoj, Albaniohavaslagran- dan avantaĝon, ke ĝi ne havas ŝuldojn en eksterlando. Pres- kaŭ oni povus dlri, ke ankaŭ enlanda ŝul- do ne ekzistas.
La ŝtata budĝeto de 1922 antaŭvidas deflciton de Fr. 2448 342.— . El la ŝtataj elspezoj (laŭ la budĝeto de 1922:
Fr. 22 195 552.—) la M ilita Ministerio poslulas la ĉefan sumon, preskaŭ la trlonon (Fr. 7 310632.—). La deflcito estos do evitebla, post kiam la land- limo) ne plu bezonas grandan soldatan protektadon kaj post kiam reformo de ia armeo estos decidita.
Konkludo.
Konkludon ni mem ne volas fari. La raporto de s-o Calmfes estas tiel klara kaj akurata, ke ĝi ne bezonas kom- pletigon. Tamen ni ne povas flni nian artikolon, ne citante la gravan libron pri Albanio, kiun skribis nia amiko s-o J u s tin G o d a r t, franca deputito. Nia legantaro plezure aŭdos, ke s-o Justin Godart ne nur estas varma defendanto de Esperanto, sed ankaŭ pioniro de tiu malgranda lando, pri kiu nl hodiaŭ parolas.
El lia libro „ L ’ Albanie en 1921“ *) ni tradukas la sekvantajn konsiderojn:
„P ri la estonto de Albanio ni plene konfldas. Kiam tiu lando iam povos, sub la garantio de la Justo, uzi ĉiujn siajn fortojn en laborado, tiam ĝi rapide atingos prosperecon.
ĉ i komencas sian politikan kaj eko- nomian vivon, kiam la aliai nacioj pene palpadas por moderniĝi. Gi povas do, jam de la komenco, proflti de ĈiuJ ob- servoj kaj spertoj, kiuj kostis al la aliaj tiom da tempo kaj mono .
Albanio devos fariĝi, pro sia natura beleco kaj sia originala Ĉarmo, ankaŭ multe ŝatata lando por la turismo . . .*
- P ln o -
*) Juaiin Godart: L’ Albanie en 1921. Prd- face de M. D‘Eatournellea de Conatant, a^nateur.
Iiluatrationa et Carlea. Paria 1922, Lea Preaaea Univei aitalrea de France, BjJ. St. Michel 49.
Prezo: Fr fr. 15.—.
oni pliigis la importon de produkt- materialoj proporcie kun la importo de nutraĵoj kaj preperitaj fabrikaĵoj.
' ĉ a r la lando por ricevi suflĉan pan- materialon kaj por la loĝantaro ne- cesajn vivrimedojn havas bezonon de im porto, oni ĉefe importas grenon, muelltan aŭ nemuelltan, koloniaĵojn, ŝpinmaterialon ktp. La plej gravaj eks- portaĵoj estas: terkulturaĵoj, lignaĵoj, pleje seg- kaj paperfabrikaĵo).
Se la lando kiel granda aĉetanto de krudmaterlalo k. c. estas bona kliento, ĝi ne havas malpli grandan gradon kiel bona vendisto povante en lignaĵoj kaj ĉiuspecaj paperfabrikaĵoj akiri plenan valuton por siaj aĉetaĵoj. La komercaj
interrilatoj de la lando estis antaŬ la m ilito plej viglaj kun Rusio, al kio helpis proksima najbareco, ĝia politika dependeco de Rusio kaj kelkai reci- proke konsentitaj im postfaciligoj ktp.
El tiu lando oni ĉefe importis nutraĵojn kaj kelkajn krundmaterialojn, dum oni eksportis tien plejparte paperfabrikaĵojn kaj iom da maŝinoj kaj teksaĵoj. Ĉar Rusio havas multajn, tre diversspecajn naturriĉajojn, kiuj povas fariĝi tre utilaj por ni, kaj ĉar ĝi siaparte havas multajn bezonojn, kiujn ni plej bone povos kontentigi, oni povas kun certeco supozi, ke depost ordiĝo de la cirkonstancoj en Rusio inter la landoj komencos malgraŭ disiĝo bonrilata, daŭra kaj disvolviĝanta najbareco kun vigla ko- mercinterŝanĝo.
Post tio sekvas rilate al la vigleco de komercaj Interrilatoj Germanio, kiu ne estas granda konsumanto de niaj produktoj sed tamen sukcesis akiri en Finnlando bonan merkaton de multaj tre diversa) ajoj, el kiuj plejparto tamen venis el Germanio nur transite, de kies havenoj ili estas pluensendataj al Finn- lando.
Kontraŭe kun A nglio la varinterŝanĝo ĝis plue en ĉiuj rilatoj ne fariĝis tia, kia ni ĝin povus supozi kaj esperi.
Kiel granda konsumanto de niaj plei gravaj eksportaĵo), ĝia eksporto al ni estis malgranda.
Ankoraŭ nia iando havis komercajn interrilatojn kun Nederlando, Belgio, Francio kaj Hispanio, al kiuj landoj ĝiaj eksportaĵoj kun sukceso kaj en granda kvanto estas venditaj. Kun Skandinavlo kompare al la tri unue nomitaj landoj, la interŝanĝo estis mal- pli vigla, dependante de tio, ke la lando plejparte ricevas samajn pro- duktojn kiel la skandinavaj landoj kaj sekve do pli vigla komercinterŝanĝo ne estis ebla.
Kia fariĝas la estonteco en ĉi tiu rilato, kiam ĝis plue nur du komercaj traktatoj ekzi-tas, estas malfacile diri.
Tamen oni kun kontento rimarkas kreskantan Intereson por klopodoj en p li granda grado ol antaŭe senpere interrilali kun transoceanaj landoj, kie niaj necesaĵoj estas produktataj kal klen niaj eksportaĵoj kompense estas vendeblaj. ĉ i tiujn ŝanĝojn en komercaj rilatoj kaŭzis la milito. ĉ i tiuj jam naskiĝintaj rilatoj estas fortigitaj kaj disvolvitaj de enlandaj flrmoj, kiuj havas flliojn sur transmaraj lokoj, kaj kiuj per helpo de rektaj kaj propraj ŝipoj, ekkomencis rektan kaj regulan oceon- traflkon.
(B I la broŝuro ,L a ekonomlaĵ forfoĵ de Plnnlando*)
Poznan’a Folro. llha
Printempon, de 29. aprilo ĝis 5. majo okazos en pola urbo Poznari la IH-a Poznan*a Folro.
La sukceso de Ia du antaŭaj foiroj en la jaroj 1921 kaj 1922 kaj la nunaj preparaj laboroj: mildekoj da ĉlutage elsendataj invitoj, informiloj, reklamiloj, afiŝoj ktp. rajtigas nin esperi, ke la sukceso de la foiro estos grandega, ke ĝia celo estos tute atingata.
Kaj ĝia celo estas konata.
Kunigante dum unu semajno la tutan polan industrion kaj komercon, el kiu i. a. la ter- kaj teksaĵindustrioj estas fame konatal, ĝi celas ĉefe konigi la polan industrion kun la eksterlando kaj helpi al la komenco de novaj ko- mercaj interrilatoj.
La grandan ekinteresiĝon de la ekster- lando pri la PoznaiVaj Foiroj pruvis la du antaŭaj foiroj dum kiuj okazis muitaj interltgoj de daŭraj komercaj interrilatoj de polaj komercistoj kaj industrlistoj kun firmoj eksterlandaj, precipe el balkanaj ŝtatoj,.Rusu)o, Turk- ujo, Ameriko k. a.
La urbo Poznari (kun ĉirkau 200000 enloĝantoj) kuŝantaen Okcidenta Polujo, havas speciale bonan geograflan situa- clon, komfortan fervojan komunlkadon kaj en multa) rilatoj estas ŭrbo interesa kaj vidinda.
La foiraj teritorioj, kuŝantaj proksime de la ĉefstacidomo kal de urba centro, ampieksas ĉirkaŭ 260 000 m8, la haloj, el kiuj la granda, bele konstruita »Turo Supersilezia“ estos konata.pli ol 30000m8.
Dank’ al klopodoj de la loka Esper- anto-grupo la estraro de la foiro ekinte- resiĝis prl Esperanto kaj dlsponigis al ĝi senpage ejon por ekspozicio kal informejo.
Per faktoj ni devas montri al la estr- aro la taŭgecon kaj utilecon de Esperanto.
Komercistoj Ĉiulandaj, venontaj Poz-
nari, uzu bonvole niajn servojn, skribu
Esperante al la foiroflcejo, postulu
inform ojn en Esperantol (Adreso: Targ
Posnariski, P o z n a ri.P la c Sapiezyriski,
Polujo).
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■! ■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■ ■ ■ ■ ■
Internacia
Specimena Foiro de Praha
de la 11.—18. marto 1923..
N o va centra m erkato de Mezeŭropo. Krudm aterialoj.
T erku ltu rajo j. Duon- kaj plenfabrikajoj. Balkana debita traflko.
Partoprenlta de unuaranga) mondflrmoj el ĉiu propukta branĉo. La produktado de la nun- tempa ĉeĥoslovaklo ampleksas 80% el la tuta ekonomlo de la iama Aŭstrio-Hungarlo. Per sla monkurzo ĉeĥoslovakio estas la ple| rlĉa fonto por aĉetlsto) el la lufa mondo, klul ne preterlasos la vlziton de la Speclmena Foiro de Praha. 9000 ekspozlcianto) kaj negoca rezultato de 1 mlltardo da ĉefioalovaka) kronoj.
Ple) severega koncentrJgo de en- kat ekster- landa) ofertantoj. PleJ malkara kaj plej bon-
ega pogranda aĉeto. F o l r a b o rs o .
FOIRAJ A VA NTA Ĝ O J:
® bilctrabato cn ĉehoslovakio. Pasport-rabnto. Speclala) vagonaioj. Spcciala loĝeja fako. Intcrprctistoj. Spcciala Foira Eapcranto-Scrvo. Renkontejoj por fremdnacianoj. Fakaj kongresoi Vizitoj dc vldindafo) dc Praha. ĉ iu j avantaĝoj dc la ccteraj foiroj.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■«■•■■■■■■■■■•■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
FoiroJ, firm o j, u z a n ta jE s p c ra n to n , aen- du al ni v ia jn p ro sp e kto jn , k a ta lo g o jn , re k la m ilo jn ktp. p o r nia e k s p o z ic io .
G esam idean ol, ĉiuj helpu nin laŭ p o ve p o r la b o n o de nia kom una afero.
Por la Folra Komltato de Pola Esperanto Socleto Poznan:
Tadeusz Kapeta,
Poznan, ul. Z6rawla 19.
Polujo.
Rimarko. ĉ iu j gazetoj cstas petataj reprcsi tiun artikolon kaj scndl ekzcmplcron kun la artikolo al la suprc citita adrcso.
E k s p o r t o :
Tra la Mendo.
Albanio.
La a lbana re g is tra ro fra k fa s kun a m e rika n o l k a j a n g lo j p rl eksp lu a ta d o de p e tro la l m in e jo j en A lb a n io .
Am erlko.
O n i s k rib a s al „E s p e ra n to -P re s s “ el E g lp tio , ke o n i tie atendas kom ercan m is io n o n el A m e rik o , kiu k o n s ts tu s el p ll o l cent p a rto p re n a n to j. T tu m ls io n o Intencas stu d i la e ko n o m ia n s itu a cio n en O rie n to kaj ir i ankaŭ al Rom a, okaze de la K onferen co de la Internacia K o - m erca ĉ a m b ro .
Japanlo.
E n japana lin g v o m i ric e v is 48-paĝan m ulte ilu s trita n presaĵon ku n s u b tito lo en E sp e ra n to „L a M o n o p o l-ln fo rm a d o ", sed sen a lia j k la rig o ) en lin g v o k o m p re n - ebla de E ŭ ro p a n o t. ĉ u estas gazeto, Ĉu b ro ŝ u ro ? N l scla s n u r tio n , ke ia e ld o n a n to e sta s: T o b a c c o & C ig a re tte D epartem ent M o n o p o ly B ureau en T a i- peh (F o rm o s a , Japanio). — PHaln In - fo rm o jn ni danke a k c e p to s !
Svislando.
ĉ e k k o n t o i ĉ e la p o ŝ t o : — E n fln o de decem bro 1922, la n o m b ro de persono) aŭ flrm o j, k iu j havas ĉekan k o n fo n ĉe la p o ŝ to , e stis 46184, k o n tra ŭ 42 7 4 0 en la fln o de 1921.
La entuta m ona m o v a d o dum la sola m o n a to decem bro 1922 a tin g is sum on de F r. 1514354311.— . ĉ e la fln o de la ja ro tro v iĝ is su r la k o n to j la sum o de F r. 149007657.— .
K onsiderante, ke en po unu p o ŝ to flc e jo de 10 s v is a j u rb o j fu n kcia s poŝtĉeka se rvo , o n i p o v a s d iri, ke s v is a j ko m e rc- is to j — ka j a n ka ŭ p riv a tu lo ) — m ulte fa v o ra s tlun tre p ra k tik a ŭ in sta la ĵo n . La la rifo j p o r ĝ ira d o de unu k o n to al aiia estas tre m a la lta j; la ta rifo p o r pago s u r poŝtĉekan k o n to n , pagata de la ko n th a v a n to , estas ankaŭ tre m odesta ka j m a lp li a lta o l p o r poŝtm andato).
P o r depon ita m ono, la p o ŝto pagas interezon de 2 % .
Venezuelo.
O n i s k rlb a s al .In te rn a c ia K o m e rco *, ke e k s p o rtts to j de Venezuelo esperas b a ldaŭ an re v ig lig o n de la aferoj. La
„A g e n c ia P u m a r“ p u b lik lg a s s ta lis tik o n p ri la im p o rto kaj e k s p o rto de Vene- zuelo en la ja ro j 1916/21 laŭ k v a n to k a j v a lo r o :
I m p o r t o : 1916
1917 1918 1919 1920 1921
K 115 242 451 K 91 961 177
K44 780 937 K 72 294042 K 128 828690 K 72 784 898
B 106 9 H 089 B 114 964 886 B 77 244 980 B 177 243 765 B 802 229 893 B 92 488819
1916 1917 1918 19 9 1920 1921
K 189875 108 K 248 344 932 K 218410618 K 254 888187 K 212515057 K 581 458 882
B 117 662 864 B 120 024 360 B 102 689 183 B 288 668 760 B 170 744 186 B 133 559 884 T io m ontras, ke la kom erca b ila n c o de Venezuelo estis ĉiam a k tiv a , escepte en 1920
Esperanta Kreniko.
Svislando.
La „S v is a A s o c io p o r K om una K o - m erca L in g v o “ perdis, en la fln o de la p a sin ta la ro , sian h o n o ra n p rezidanto n, s -o n R o b e rt C om tesse. federacia eks- k o n s ila n to , e k s d ire k to ro de la Internacia O flc e jo p o r P ro te k ta d o de la S p irita P ro p ra jo , ktp. La g azetaro de la tuta la n d o p a ro lis p ri la m o rto de tiu e m in e n t- u lo , kaj k e lk fo je n i le g is eĉ aludon al E speranto .
N o v e e n iris en la e stra ro n s -o E dm . P riv a t, Genfcve.
’ La s e kre ta rie lo tro v iĝ a s nun ĉe s -o Hj. U nger, en L a u sa n re , „S t. L u ce “ , P e tit C hĉne. — O flc ia la o rg a n o estas IK.
a ĵo j k iu i a liĝ u en sia p opra intereso al U E A , eble p o vu s ludi la ro lo n de K. D.
S e tiu p ro p o n o e s e n c e estos a kce p tita plu a j d etaloj estas p rip a ro lo ta ).
A lia afero fa cile povus esti k u n ig ita kun la K. D .-a sistem o. La k o m e rc- is to havas la plcj gra n d a n intereson, h a v ig i al si fin d in d a jn in fo rm o jn p rl firm o j en eksterlando. O n i ra jtig u la K om ercan D elegiton ankaŭ plenum i tia jn se rvo jn sen respondeco de U E A . La K. D. ja povus uzi p o r tiu celo la helpon de p ro fe sia j in fo rm e jo j. D etaloj p ri la ta rifo kaj la m aniero de la re- kom penco estas poste p rip a ro lo ta j. E ble U E A p ovus vendi ku p o n o jn , k o n tra ŭ k iu j la flrm o j ric e v o s de la K. D. la deziratan in fo rm o n .
P o r c e n trig o de ĉiuspecaj kom ercaj in fo rm o i la C e n tra O flc e jo eble p o vu s s ta rig i specialan kom ercan fa ko n , k iu estu en ĉiam aj in te rrila to j kun „ln te r- nacia K o m e rco - .
Ju p ll m ulte da a v a n ta ĝ o j ni p o va s prezenti kai g a ra n tii al la ko m e rc is to j, des p li vo lo n te ili a liĝ o s al nia m ovado.
Ili uzos E speranto n en ĉiam kreskanta m ezuro ka) rig a rd o s ĝ in aerioza help- ilo en ko m e rca j aferoj. -
* a. * ’
• *
P ri tiu ideo de ŝatata N lirn b e rg ’a k u n la b o ra n lo ni devas d iri, ke ĝ i estis p riv a te d is k u lita jam en P ra h a ; la re d a kt- is to de iam a IK R ke lkfo le kal detale p ri- p a ro lis la pla n o n kun s -o S te ttle r, prez.
de U E A .
La tiam a in te rŝ a n ĝ o de o p in io j efek- tive m o n tris la necesecon, e le kti K. D.
en ĉiu p li g r a v a k o m e r c a u rb o de la m ondo. N i esperas, ke la V enezia K onferen co re a lig o s tiun ideon.
A lia afe ro estas tiu p rl „ in fo rm o j“
koncerne flrm o jn (k re d itin d e c o ktp.), Ĉar Internacia „ ta r ifo “ estas tre m a lfa cile farebla hodiaŭ , p ro la m o n k u rz o j. De- m ando a n ka ŭ e stas: Ĉu n i o rg a n iz u k o n ku re n co n k o n tra ŭ la p ro fe sia j in fo rm - e jo |? Jen tre d e lika ta afero. Cetere, U E A ne m alperm esas al siaj delegito), d o n i tia in in fo rm o ln (sub p riv a ta re sp o n d - eco), sed ni kredas, ke la kosto), pre- cipe p o r m a lb o n va lu ta j la n d o j, estas tro altaj.
P ri la „K o m e rc is ta j G r u p o j" : ni ne ŝatus v id i tutan g ru p o n k ie l „d e le g ito n “ , sed ni fo rte subtenas la ideon, ke U E A la b o ru en plena h a rm o n lo kun tiu j g ru p o j ka j precipe kun la .In te r- nacia Federacio p o r K om una K om erca L in g v o “ , elektante K. D. aŭ org a n iza n te
kom ercan servon. ( lie d j
Inter-
nacia Adresaro.
Komerco. Industrio. Turism o.
E n nia Internacia A d re s a ro ni p u b lik - i gas i n fo rm o j n p ri ĉi u e n tre preno kom erca, in d u stria kaj turism a. La enpreso estas senpaga.
N i petas, ke o n i sendu al n i a k u ra ta jn adresojn kun detaloj de ĝenerala a ŭ speciala intereso. De k a ta lo g o j, p ro - spektoj aŭ re k la tn o -fo lie to j kun E sp e r- anta teksto o n i sendu al ni po 3 e k- zem pleroj.
( K la r lg o :
k — korespondfls en Esperanto;
r = reklamo en Esperonta gazeto; p = prospekto, presafo en Esperanto, aŭ kun Esperanto teksto.)
F irm a registro.
A rm s tro n g s ' L td ., B u rn !e y ( B r it.) , S ta n d S tre e t 31.
NegocistoJ, importistoi. Vitrajoi, porcelan- aĵoj, biĵuterio, ludiloi, ortikloi por fumantoi
ktp. k.
A a r n io & L e h tin e n S. A .t H e is in k i ( F in n i) , M ik o n k a tu 2 3 .
Imnortn, eksporto, komisio. Akcia kapitalo :
Fmk. 1000000—. k.
B a n q u e A g ric o te C o o p ĉ ra fiv e ( C e n tre des S y n d ic a ts )t S o fia (B u lg a rio ), s tra to
V ra b tch a 2.
Koopera banko agrikultura; centro de la sindikatoj Eksportode agrikulturaj produktajoj;
importo de maŝinoj. Kapitalo: 4000000. Levol. k.
T hos. C o o k s & S o n , L o n d o p E . C. 4 ( B r it io ) , L u d g a te C irc u s .
Vojaĝa oflcejo/Kontoroj tra la tuta mondo.
k, r, p.
E ie k tr ic k e P o d n ik y M e s ta P iz n e P iz n (Ĉ e ĥ o s io v a k io ).
Elektra enlreprena de la urbo; vendeio de
instalaĵoj k.
G e s e ils c h a ft f ŭ r C hem isch e /n d u s trie (S o c ie to p o r K e m ia In d u s trio ). B a s e i (S v is ia n d o ).
Fabrikode kemi-farmaciaj produktaĵoj; fabrika marko „Ciba“. Kapilalo: Fr. 20000000.—. k, r.
E r n s t J o h a n s s o n , S to c k h o tm - S d (S v e d ta n d o ), F is g a re ta n 9.
Eksporto Specialajo: wSvca“, elcktra bolig ilo kun deprenebla teokribrilo. k.
M ira c ie A r t if ic ia ! A rm C o , C h ic a g o (///., U. Ŝ. A ) , 102 N. W e lls S tr e e t3 r d .
Artefarita mano mekanika. r.
M u s c a t & C h ris tie in , N tirn b e rg (G e r- m a n f) , F in d e iw ie s e n /5 .
Eksporto de podbruligiloj, acetilen-lampoj Fabrika marko: HEmce* kaj wEmac“. k, p.
O ffic in a p e r C o s tr u z io n i E ie ttric h e g ia B ia c a , M H ano ( lia iio ) , V ia S e- n a to 28.
F< briko de elcktraj transformatoroj, mezur-
iloj. k.
P ix S, A. (a n ta ŭ e E ric s o n tS P a b e - n iu s ), Gefte (S v e d ia n d o ).
KonfekM fabriko. Specialajoj: antisepta gliccriza pastelo NPix“, higiena brusta tabiedo wHerba “ , inenlola bombono H Eor“ . Akcla kapi»alo: Sv. Kr. 1000000.— k, r.
M P re s s b u rg , P r a h a ( Ĉ e ĥ o s io v a k io ) M uŝtek.
Kravata fabrik<\
ntrko wEmpe“. k.
C . P o n c a t i, N ic e ( F r a n c i. ) , 2 3 , ru e L e p a n fe .
Fobrikndo de kofroj, valizoj. k.
S c h a fro th & C o , B u r g d o r f ( S v is - ia n d o )
Fabriko de lano reuzebligit j ; ftpincjo, tinktur- e’o, lano-karbonige.o.
(DaŬrlgon vldu sur laata patfo.)
!["Lata 1980-1981 w województwie bialskopodlaskim : wybór teleksów Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej", Dariusz Magier, Radzyń Podlaski 2006 : [recenzja]]()