Andrzej Pelczar, Zbigniew Wójcik,
Jerzy Pawłowski, Henryk Kubiak,
Adam Kotarba
Dyskusja nad referatem Stefana
Witolda Alexandrowicza "Historia i
ostatnie lata działalności kopalni
wosku ziemnego w Staruni"
Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności 7, 215-216
H is to r ia i o s ta tn ie lata d z ia ła ln o ś c i k o p a ln i w o s k u z ie m n e g o w S ta r u n i 215
D y sk u sja nad referatem S tefan a W itold a A le x a n d ro w icza
H i s t o r i a i o s t a t n i e l a ta d z i a ł a l n o ś c i k o p a l n i w o s k u z i e m n e g o w S t a r u n i
W d y sk u sji u d z ia ł w zięli: A . Pelczar, Z. Wójcik, J. Pawłowski, H. Kubiak, M. Kotarba i autor. P o n iżej p rz y to c z o n e są te k sty w y stą p ie ń .
Andrzej Pelczar:
ja k w y ja śn ić to, że p a n A. K o g u t, bo ta k się n a z y w a ł a u to r a rty k u łu w „G a zecie R obotniczej", p o w o ła ł się n a F. M itu rę? Jest to chyba z w ią z a n e z ty m , że oni s p o tk a li się w la ta c h c z te rd z ie s ty c h w S ta ru n i i d la te g o to n a z w is k o skojarzyło m u się z w y k o p a lis k a m i. M itu ra n ie m ó g ł być p rz e c ie ż o b ecn y w ted y , g d y n o so ro żca w y d o b y w a n o .
Zbigniew Wójcik:
T rzy la ta tem u , b ęd ą c w A rc h iw u m H isto ry c z n y m U k ra in y w e L w ow ie i p r z e glądając k a ta lo g , w w ielu m iejscach z n a la z łe m in fo rm a c je o w y d o b y w a n iu w o sk u . D o ty c zą o n e g łó w n ie B orysław ia, ale ta k ż e S ta ru n i. Są to n ie ty lk o s p ra w o z d a n ia , ale i m apy. M a te ria ły te są łatw o d o s tę p n e i w a rto po n ie sięgnąć. N ie d a w n o z m a rł geo lo g u k r a iń s k i G eo rg ij Bojko, k tó ry p o w o jn ie k ie ro w a ł w y d o b y w a n ie m w o sk u z ie m n e g o w B o ry sław iu . M niej w ięcej d w a lata tem u p rz y w ió z ł o n d o K ro sn a rę k o p is sw ojej d u ż e j p ra c y o ek sp lo atacji o z o k e ry tu i p rz e k a z a ł g o p o lsk ie m u in ż y n ie ro w i, k tó ry z re s z tą też n ie d a w n o z m a rł. M iała to być ich w s p ó ln a praca. N a p e w n o rę k o p is ten jest ła tw o d o stę p n y w In s ty tu c ie N a fto w y m w K rakow ie.
Jerzy Pawłowski:
C ałą fa u n ę i florę, k tó rą n a p o c z ą tk u lat trz y d z ie s ty c h b a d a n o w ty m b u d y n k u , w y d o b y to z b rz u c h a n o so ro ż c a , z p ę k n ię te g o jego w n ę trz a , n a to m ia st, o ile m i w ia d o m o , n ie p o c h o d z iła o n a z ż a d n y c h w a rs tw są sie d n ic h . M a te ria ły te m ają d u ż ą w a rto ść , bo są w sp ó łc z e sn e z o k o liczn o ścią śm ierci z w ie rz ę c ia . N a to m ia st n a le ż y żało w ać, że n ie a n a liz o w a n o o to cze n ia. To, co było b a d a n e , p rz e p a d ło , b o jeszcze p rz e d w o jn ą w y sła n o te m a te ria ły za g ran icę, a częścio w o d o ty c z y to np. o w ad ó w . C h c ia łe m p rz y p o m n ie ć , że istn ieje p la n , w y k o n a n y ch y b a p rz e z P an o w a, g d z ie są z a z n a c z o n e „ro b o ty 1932". Były one p ro w a d z o n e w in n y m k ie r u n k u n iż te n , w k tó ry m zo sta ł Z naleziony noso ro żec, n ie b a d a n o p rz y ty m są s ie d z tw a . W a rto też p am iętać, że is tn ia ła w te d y je d n a in s ty tu c ja k ie ru ją c a p ro w a d z o n y m i o p ra c o w a n ia m i i k o o rd y n u ją c a je, a p re p a ra ty k a i b a d a n ia m a te ria łó w p a le o b o ta n ic z n y c h o d b y w a ły się w M u z e u m P rz y ro d n ic z y m PAU i tu zajm o w ała się n im i p a n i I. D ąb k o w sk a. N ie w ie m , co się stało z ty m i m a te ria ła m i, być m oże p o ro z d z ie le n iu m u z e u m z n a la z ły się w In sty tu c ie B otaniki.
216 STEFAN W ITOLD A LEX A N D R O W IC Z
H enryk Kubiak:
Istn ie je d o k ła d n a lista s p o rz ą d z o n a p rz e z prof. S tach a, d o ty c z ą c a ro z d z ia łu m ateriałó w , w ia d o m o z niej, g d z ie i k to co d o sta ł, a co w y s ła n o z a g ran icę. O b e c n ie tr u d n o d o ty c h m a te ria łó w d o trze ć, bo lu d zie, k tó rz y je d o sta li, ju ż d a w n o n ie żyją. To, co z o sta ło p rz e k a z a n e d o W arszaw y, p rz e p a d ło w czasie w ojny. Co d o m ateriałó w , o k tó ry c h P a n P ro fe so r P aw ło w sk i m ó w ił, że p o c h o d z ą z b rz u c h a n o so ro żc a, c h c ia łb y m w y jaśn ić, że n o so ro ż e c u le g ł u s z k o d z e n iu p ra w d o p o d o b n ie p rz e z tr a n s p o r t w o d n y . Z o sta ły w te d y w y p łu k a n e w sz y stk ie w n ę trz n o śc i, ta k ż e żo łąd ek . W lite ra tu rz e p o k u tu je tw ie rd z e n ie , że b a d a n o tre ść ż o łą d k a , ale to n ie jest p ra w d a , b o o n się n ie za c h o w a ł i p o p ro s tu go n ie było, a n o so ro ż e c z o sta ł w y p e łn io n y ż w ir e m i p ia sk ie m . N a s tę p n a sp ra w a to d a to w a n ia , w y k o n a n e w M o sk w ie i w G liw ic a c h m e to d ą 14C. Był to ten s a m a n a liz o w a n y m a te ria ł, a ro z b ieżn o ści w o z n a c z e n ia c h w ie k u są z n a c z n e i m ieszcz ą się w p rz e d z ia le 36 d o 14 ty sięcy lat, a w ięc w y n o s z ą 22 000 lat.
Adam Kotarba:
S ta n o w isk ie m w S ta r u n i zająłem się p o d w p ły w e m prof. K u b iak a, k tó ry z w ró c ił się d o m n ie z p ro p o z y c ją p o d ję cia b a d a ń b itu m in ó w . P ra g n ę tu p o ru sz y ć trz y sp raw y , a p ie rw s z a d o ty c z y m a p rejo n u S ta ru n i. W S ta n isła w o w ie , g d z ie p rz y ję to m n ie b a r d z o p rzy jacielsk o , n ie p o k a z a n o m i ty c h m ap , zasła n ia ją c się ta je m n icą. D ru g a sp ra w a w ią ż e się z M u z e u m P rz y ro d n ic z y m w e L w ow ie. Jest on o z a m k n ię te , b o trw a re m o n t, ale z w ie d z a łe m m a g a zy n y . Są ta m o g ro m n e zb io ry p o lsk ic h p aleo n to lo g ó w , b a d a c z y c z w a rto rz ę d u , g ro m a d z o n e o d XIX w ie k u , jeszcze w c z a sa c h p o w s ta n ia listo p ad o w eg o . Są o n e z g ro m a d z o n e w d u żej hali, w fa ta ln y c h w a ru n k a c h , a k a r ty id e n ty fik a c y jn e nisz cze ją i się ro z p a d a ją . W ydaje się, że n a w e t n ie w ie lk im w y siłk ie m f in a n s o w y m m o ż n a by p o m ó c w ich u p o rz ą d k o w a n iu , a ap el o p o d jęcie o d p o w ie d n ie j in ic ja ty w y p rz e d s ta w ia m Polskiej A k a d e m ii U m iejętn o ści. T rzeci p ro b le m w ią ż e się z d a to w a n ie m nosorożców . R o zbieżne w y n ik i p o c h o d z ą z a p e w n e z b łę d ó w w p re p a ra ty c e m a te ria łu z a n ie c z y sz c z o n e g o b itu m in a m i, k tó re s e le k ty w n ie n a sy c a ły kości. N a le ż a ło b y zw ró cić się d o la b o ra to riu m , k tó re m a d o b rz e o p a n o w a n ą m e to d ę p re p a ro w a n ia ta k ic h p ró b ek , a m a m k o n ta k t ze z n a n y m la b o ra to riu m w O x fo rd zie, z ajm u ją c y m się ta k im i z a g a d n ie n ia m i. D o d a to w a n ia sz c z ą tk ó w ty c h z w ie rz ą t n a le ż y w rócić, bo n ie w ia d o m o , czy żyły o n e w ró ż n y ch czasach , czy też p o c h o d z ą z je d n e g o o k re su, a za ró ż n ic e m ię d z y d a ta m i o d p o w ie d z ia ln y jest sp o só b p rz y g o to w y w a n ia i p r e p a ro w a n ia m ateria łó w .
