Zastosowanie nowych mediów w edukacji akademickiej

(1)

Kognitywistyka i Media w Edukacji 2019, nr 1

Katarzyna Hałas

Zastosowanie nowych mediów w edukacji akademickiej

Abstract

Using of new media in academic education

Th e dynamics of social change also forces changes in education. New media play a very important role in the education process. Nowadays, didacticians are more and more willing to use didactic means served to them by the development of mod- ern technologies. Th is form of conducting classes is making classes more attractive and activating students. In this article, PhD students indicate which applications and e-learning platforms use during conducting classes and describe what is important for the eff ectiveness of the teaching process. Th e article present’s research among a group of PhD students. Selected electronic aids selected by PhD students have been characterized . Th e author pays attention to on need to improve digital literacy among academic educators and the need to adapt academic education, which would be a response to the needs of a digital student.

Key words: new media, Internet, academic education, educational applications

Świat idzie do przodu, żyjemy obecnie w kulturze zdominowanej przez nowo- czesne technologie. Postęp technologiczny wpłynął m.in. na rozwój ekonomicz- ny, społeczny, kulturowy i nie pozostał bez znaczenia dla edukacji, która obecnie może odbywać się również w przestrzeni wirtualnej z wykorzystaniem innowa- cyjnych metod. Możliwości, jakie oferuje nowoczesna technologia, wzbogacają proces edukacji, czyniąc go bardziej sprawnym i efektywnym. Autorka podejmuje

(2)

próbę odpowiedzi na pytania, w jaki sposób doktoranci z zakresu nauk o mediach wykorzystują nowe media w edukacji akademickiej, z jakich narzędzi internetowych korzystają najczęściej i jakie ma to przełożenie w kontekście efektywności nauczania. Obecni studenci, najczęściej reprezentanci pokolenia Y, to ludzie na co dzień obcujący z nowymi mediami. Dlatego zasadne jest dostosowywanie się do potrzeb młodego pokolenia i bycie na bieżąco ze zmieniającymi się trendami. Nowe media – odpowiednio wykorzystywane – mogą znacząco zredefi nio- wać sposób edukacji na uczelniach wyższych. Celem artykułu jest opisanie, w jaki sposób doktoranci z zakresu nauk o mediach czerpią z możliwości wynikających z rozwoju nowych mediów.

Nowe media – kwes e deﬁ nicyjne

Według Anety Bąk (2015) nowe media to zbór metod, technologii oraz instytu- cji, które wykorzystują metody cyfrowe do komunikacji, czyli rejestracji, przecho- wywania danych, tworzenia i transmisji sygnałów. Nowe media bywają również utożsamiane z portalami społecznościowymi. Z takiego założenia wychodzi Paul Levinson (2010), który portale, takie jak: Wikipedia, MySpace, Digg, YouTube, Fa- cebook, Twitter, Second Life, blogi i podcasty określa sformułowaniem nowe media. Kluczową różnicą między mediami nowymi a tradycyjnymi jest zmiana sta- tusu odbiorcy, który może być jednocześnie nadawcą i odbiorcą, a co za tym idzie – może mieć wpływ na tworzenie treści przekazu. Nowe media według Denisa McQuaila (2008) wyróżnia interaktywność, komunikacyjność, prywatność, per- sonalizacja, redukcja wieloznaczności.

Zgodnie z literaturą przedmiotu w zastosowaniu nowych mediów w edukacji można wymienić następujące korzyści: oszczędność czasu, mniejsze wydatki na kształcenie, łatwy i nieograniczony dostęp do źródeł informacji, łatwe kontrolowa- nie postępów w nauce i sprawdzanie wiedzy, możliwość wysłania jednakowej wia- domości dla wszystkich studentów, możliwość pracowania przez słuchaczy w swo- im tempie, większa efektywność przez przekazywanie wiedzy w różnych formach (fi lmy wideo, audio, animacje). Z drugiej strony na niekorzyść takiej formy edukacji przemawiają: konieczność poniesienia kosztów związanych z wdrażaniem edukacji zdalnej, zbyt wolne połączenie internetowe lub przerwy w dostępie do sieci, problem z samodyscypliną wśród słuchaczy (Pawluczuk, Racis, Olchowik,2015).

Przestrzenią dla nowych mediów jest Internet. Najnowsze badania CBOS-u (2018) wskazują, że dwie trzecie dorosłych (66%) korzysta z sieci przynajmniej raz w tygodniu. Najczęściej są to osoby w wieku od 18 do 24 lat. W tej grupie wieko- wej mieszczą się również studenci.

(3)

Kazimierz Wenta (2016) zauważa, że w Polsce interpretacja pojęcia „edukacja”

jest rozpatrywana na różnych płaszczyznach. Z jednej strony jest to długotrwały proces zmierzający do wykształcenia jednostki, którego efektem końcowym jest zdobycie kwalifi kacji lub kompetencji odpowiednio udokumentowanych. Eduka- cję można też rozpatrywać nie tylko jako dążenie do zdobycia wykształcenia, ale też troskę o zdrowie ucznia lub studenta, kształtowanie jego systemu wartości oraz naukę umiejętności przydatnych w życiu codziennym.

Katarzyna Bilińska-Reformat i Anna Dewalska-Opitek (Katowice 2015) akcen- tują, że potrzeba wykorzystania nowych mediów w edukacji wiąże się ze zmie- niającymi się wymaganiami rynków docelowych, których reprezentantami są przedstawiciele pokolenia Z, czyli osoby, dla których nowe technologie są częścią codziennej rutyny. Profi l współczesnego studenta, a więc reprezentanta pokolenia Y – inaczej pokolenia milenialsów – bardzo różni się od profi lu przedstawicieli poprzednich generacji. Milenialsi to osoby urodzone między 1983 a 1997 rokiem, które prowadzą intensywny tryb życia i bez ograniczeń korzystają z nowych technologii. Internet stanowi dla pokolenia Y naturalne środowisko życia, są oni ak- tywni na portalach społecznościowych (Gackowski, Brylska, Patera i inni, 2018).

Przedstawiciele tego pokolenia są oswojeni z technologiami cyfrowymi, aktyw- nie wykorzystują media, mają bieżący dostęp do informacji i są otwarci na nowe wyzwania. Milenialsów wyróżnia kreatywność, odwaga w podejmowaniu decyzji, otwarty umysł i umiejętność pracy w grupie(Bilińska-Reformat, Dewalska-Opi- tek, 2015).

Zastosowanie nowych w technologii w edukacji akademickiej – badania własne

Celem badań było sprawdzenie stopnia i zakresu wykorzystania nowych me- diów przez doktorantów w edukacji akademickiej oraz przedstawienie aplikacji i platform najczęściej wykorzystywanych przez respondentów. W styczniu 2019 roku przeprowadzono ankietę wśród doktorantów z zakresu nauk o mediach UMCS w Lublinie. Przeprowadzone badania pozwoliły na uzyskanie interesują- cych informacji na temat stopnia zaawansowania wykorzystania nowych technologii w edukacji akademickiej. Do dyspozycji respondentów drogą elektroniczną oddano kwestionariusz składający się z 10 pytań: 6 otwartych i 4 zamkniętych oraz metryczki z pytaniem o wiek i staż pracy dydaktycznej. W badaniu wzięło udział 20 osób w wieku od 25 do 32 lat, 13 kobiet i 7 mężczyzn. Warto wspomnieć, że były to osoby o zróżnicowanym stażu pracy dydaktycznej – od 6 miesięcy do 5 lat.

(4)

Pytanie pierwsze dotyczyło aplikacji wykorzystywanych przez doktorantów w trakcie prowadzenia zajęć. Ankietowani wskazali następujące aplikacje: Canva (5 odpowiedzi), Kahoot (4 odpowiedzi), PowToon (3 odpowiedzi), Power Point (2 odpowiedzi), Eclipsecrossword (1 odpowiedź), Kubbu (1 odpowiedź), Lear- ning Apps (1 odpowiedź), Quizizz (1 odpowiedź), Prezi (2 odpowiedzi), WordArt (1 odpowiedź), Wikipedia (1 odpowiedź). Jedna osoba zadeklarowała, że wykorzystuje „aplikacje do tworzenia map myśli, np. Freemind”. Dwoje respondentów przyznało, że podczas prowadzenia zajęć nie wykorzystuje żadnych aplikacji¹.

W związku z nieustającą popularnością portali społecznościowych (zgodnie z raportem CBOS-u (2018) 42% dorosłych posiada konto na portalu społeczno- ściowym) zostało zadane pytanie dotyczące najczęściej wykorzystywanych me- diów społecznościowych. Najwięcej ankietowanych wskazało na Facebooka (30%).

Czworo badanych zadeklarowało wykorzystanie YouTube, trzy osoby wskazały na Twittera, a jedna na Instagram².

Kolejne pytanie dotyczyło platform e-learningowych. Najczęściej wskazywa- no na Edmodo (7 osób), ale pojawiły się również Googledocs (3 osoby), Mood- le (2 osoby), Wordpress (3 osoby), USOS (2 osoby), Google Classrom (1 osoba), e-KUL (1 osoba), Duolingo (1 osoba), Google Buzz (2 osoby). Jeden z badanych jako platformę e-learningową wykorzystuje blogi i jedną platformę SWPSu. Jeden z ankietowanych zadeklarował wykorzystanie Wikipedii³.

Pytanie czwarte zostało tak sformułowane, by zbadać, jak często doktoranci wykorzystują sieć, aby przygotowywać się do zajęć dydaktycznych. Połowa badanych zadeklarowała, że zawsze korzysta z Internetu, aby przygotować się do zajęć, pięcioro często, dwoje czasami i ostatnie dwie osoby przyznały, że rzadko⁴.

W pytaniu piątym respondenci określili cel wykorzystania nowych mediów.

16 ankietowanych korzysta z nowych mediów, aby przygotować się do zajęć dydaktycznych lub stworzyć materiały do nich (również 16 osób). 13 osób za pomo- cą nowych mediów komunikuje się ze studentami. Dla jednego z badanych nowe media stanowią bazę informacji o konferencjach (jako przykład podał grupy na Facebooku)⁵.

W kolejnym pytaniu ankietowani odpowiedzieli, czy wykorzystywanie nowych mediów pozwala zaobserwować większą aktywność wśród studentów. Ba- dani prawie jednomyślnie zgodzili się ze stwierdzeniem, że podczas zajęć z wykorzystaniem nowych mediów studenci wykazują większą aktywność, argumentując,

1 Na podstawie ankiet nr 1–20 (2019 r.)

(5)

że studenci są bardziej zainteresowani tematem, chętniej wymieniają uwagi i do- świadczenia, bardziej rozwijają swoje umiejętności, a zajęcia dydaktyczne są uroz- maicone i interesujące⁶. Nowe media pobudzają kreatywność wśród studentów i uczą linearnego myślenia⁷. Dwie osoby przyznały, że współczesne rozwiąza- nia technologiczne angażują jednocześnie zmysł wzroku i słuchu, co pozytywnie wpływa na proces uczenia się⁸. Ankietowani uzasadniali też, że nowe media są in- tegralną częścią życia młodego człowieka, dlatego czuje się on świetnie, gdy może łączyć przyjemne z pożytecznym – rozrywkę z nauką⁹. Według respondentów nowe media są bliskie młodym ludziom, „dlatego łatwo odnajdują przykłady, do których nawiązuje się w trakcie zajęć”¹⁰. Studenci często korzystają z nowych me- diów, stąd łatwo im znaleźć potrzebne informacje¹¹. Ankietowani argumentowa- li też, że forma prowadzenia zajęć z wykorzystaniem elektronicznych środków dydaktycznych jest ciekawsza niż praca z tekstem, i może stać się szansą zaistnienia dla nieśmiałych studentów¹². Dwoje respondentów nie było przekonanych co do swojego stanowiska – „I tak, i nie, studenci, którzy samodzielnie korzystają z aplikacji w trakcie zajęć, np. ze swoich smartfonów, w rezultacie zajmują się czymś innym” – argumentował jeden z nich¹³. Drugi przyznał, że zależy to od tego, jakiego rodzaju są to media¹⁴. Natomiast jeden z badanych nie zgodził się z postawionym pytaniem, uzasadniając, że studenci są przyzwyczajeni do nowych mediów¹⁵. Jed- na osoba zauważyła, że możliwość efektywnego wdrażania technologii wiąże się z koniecznością dostrzegania potrzeb ich wykorzystania¹⁶. Dwie osoby nie uzna- ły tego stanowiska, wybierając odpoweidź „nie”¹⁷. Jeden z doktorantów stwierdził, że „być może tak jest”¹⁸.

Celem następnego pytania było sprawdzenie stopnia zależności wykorzystania nowych mediów i efektywności nauczania. Badani jednogłośnie wskazali, że użytkowanie nowych mediów korzystnie wpływa na efektywność nauczania.

Wśród odpowiedzi pojawiły się argumenty, że nowe media aktywizują słuchaczy

6 Na podstawie ankiet nr 1, 2, 4, 6, 7, 13 (2019 r.)

7 Na podstawie ankiet nr 14 (2019 r.)

8 Na podstawie ankiet nr 3, 17 (2019 r.)

10 Na podstawie ankiety nr 14 (2019 r.)

11 Na postawie ankiety nr 9 (2019 r.)

13 Na podstawie ankiety nr 11, (2019 r.)

17 Na podstawie ankiet nr 5, 20, (2019 r.)

18 Na podstawie ankiety nr 6, (2019 r.)

(6)

i pomagają rozwinąć umiejętności¹⁹. Platforma online umożliwia elastyczne po- dejście do zadania – bez bariery czasu²⁰. Eksploatowanie tego rodzaju mediów uła- twia zapamiętywanie treści wizualnych przez wzrokowców, a ponadto korzystnie wpływa na frekwencję – studenci pojawiają się chętniej, ponieważ wiedzą, że mogą nauczyć się czegoś nowego, a komunikowanie się za pośrednictwem nowych me- diów niweluje dystans pomiędzy wykładowcą a słuchaczem, student zaś wie, że w razie jakichkolwiek wątpliwości może skontaktować się z prowadzącym²¹. Od- rabianie zajęć drogą online uczy systematyczności i samodyscypliny²². Według ankietowanych platforma online wymusza bardziej indywidualne podejście do studenta, a sami słuchacze bez skrępowania dzielą się swoimi zadaniami²³. Jedna osoba zaakcentowała jednak, że taka forma nie może funkcjonować samodzielnie²⁴. Pojawiły się również wypowiedzi sugerujące konieczność pójścia z duchem czasu²⁵. Jedna osoba przyznała, że „dzisiejsza rola nauczyciela polega na prowadzeniu efektywnego dialogu z uczniami, a żeby to było możliwie, nauczyciel musi być na bieżąco z trendami”²⁶, natomiast kolejna zauważyła, że nowe media wymuszają zmianę w każdej dziedzinie życia, a więc wpływają również na edukację²⁷.

Wśród barier w wykorzystywaniu nowych mediów ankietowani najczęściej (6 osób) wskazywali na nauczycieli akademickich mających opory przed korzy- staniem z nowych mediów²⁸ (np. nieumiejętność wprowadzania ocen do USO- Sa) oraz na brak odpowiedniej infrastruktury technologicznej (nieprzystosowane sale, brak sprzętu, brak oprogramowania, brak łącza internetowego)²⁹. Taką od- powiedź podało czworo ankietowanych. Barierami są również skostniałość śro- dowiska akademickiego (3 osoby)³⁰, brak szerszego propagowania nowoczesnych metod kształcenia³¹, braki w wiedzy³². Ankietowani wskazywali też, że nie wszy- scy studenci mają dostęp do nowoczesnych technologii³³. Trzy osoby wskazały na

21 Na podstawie ankiet nr 1, 13, 16 (2019 r.)

30 Na podstawie ankiet nr 6, 16, 14, 20 (2019 r.)

(7)

zamiłowanie wykładowców do tradycyjnej formy prowadzenia zajęć³⁴. Pojawiła się również odpowiedź wskazująca, że najbardziej rozbudowane i ciekawe aplikacje są płatne³⁵, i odpowiedź sugerująca brak potrzeby zastosowania nowych mediów³⁶. Według jednego respondenta takie bariery nie istnieją³⁷.

Pytanie dziewiąte badało sposób, w jaki nauczyciele akademiccy kontaktują się ze studentami. Jak łatwo przewidzieć, najczęściej jest to kontakt e-mailowy. Taką odpowiedź zaznaczyło 12 osób. Konsultacje i komunikator internetowy wskazały po dwie osoby³⁸.

W ostatnim pytaniu poproszono respondentów, aby ocenili poziom kompetencji komputerowych w skali od 1 do 5. Najwyższą notę przyznało sobie dziewięć osób. Kolejne dziewięć osób przyznało sobie 4 punkty, a dwie pozostałe 3 punkty³⁹.

Charakterystyka programów używanych przez respondentów w celach dydaktycznych

Z przeprowadzonych badań wynika, że najczęściej wykorzystywaną aplikacją jest Edmodo. Jest to bezpłatna anglojęzyczna platforma założona w 2008 roku.

Obecnie portal zrzesza około 85 milionów członków ze 190 krajów. Liczba pla- cówek edukacyjnych korzystających z niej wynosi około 400 tysięcy. Jest to nowoczesna technologia edukacyjna umożliwiająca wzajemny kontakt i współpracę dydaktyków i uczniów (Edmodo.pl, 2019). Poprzez platformę wykładowca może udostępniać materiały studentom, zadawać zadania, a następnie indywidualnie oceniać każdego z nich, przyznając specjalne odznaki tzw. badges. Rozwiązania zadań widzi tylko nauczyciel, także system wydaje się właściwym rozwiązaniem dla nieśmiałych uczniów, niechętnie prezentujących swoje odpowiedzi na forum publicznym. Edmodo umożliwia tworzenie zadań otwartych, quizów dla uczniów, a także publikację własnych materiałów i najczęściej bezpłatne korzystanie z ma- teriałów udostępnionych przez innych dydaktyków (Pokrzycka, 2018). Serwis jest dostępny w sześciu językach, ale nie przygotowano jeszcze polskiej wersji języko- wej. Edmodo należy do grupy aplikacji umożlwiających przyswojenie nowej wiedzy i testowania tej zdobytej.

ElicpseCrossword.com to narzędzie przydatne w prowadzeniu zajęć angloję- zycznych. To bezpłatny program do tworzenia interaktywnych krzyżówek, które

38 Na podstawie ankiet nr 1 – 20, (2019 r.)

39 Na podstawie ankiet nr 1–20, (2019 r.)

(8)

studenci umieszczają na stronach internetowych. Program jest łatwy w obsłudze, a studenci – realizując prace powtórzeniowe w formie krzyżówek – łączą przyjemne z pożytecznym.

Kahoot to aplikacja (zaraz po Edmodo) najczęściej wymieniana przez respon- dentów. Wśród narzędzi służących do tworzenia quizów sytuuje się na szczycie rankingu popularności. Użytkownicy tworząc pytania, mogą wzbogacać je o zdję- cia, fi lmy lub muzykę. Na jej niekorzyść może przemawiać fakt, że wykładowca musi wyświetlać pytania na rzutniku lub innym osobnym ekranie, natomiast studenci zaznaczają odpowiedzi na smartphonach, klikając na odpowiedni symbol.

Co ciekawe, aplikacja jest przeznaczona raczej dla młodszego pokolenia – kolorowy interfejs i konieczność klikania na symbole może być uciążliwa dla studentów.

Podobna do aplikacji Kahoot jest aplikacja Quizizz. Jak wskazuje nazwa, jest to na- rzędzie do tworzenia quizów. Wystarczy stworzyć konto – wybierając przy tym od- powiednią opcję: „student”, „nauczyciel” lub „inne” – i od razu przechodzimy do tworzenia quizu, który następnie możemy udostępnić studentom (którzy z kolei muszą zalogować się na stronie i wpisać wygenerowany kod, aby uzyskać dostęp do konkretnego quizu.) Studenci uzyskują odpowiedź zwrotną. Kolorowy i czytel- ny interfejs jest przyjazny dla użytkownika. Obydwie aplikacje są bezpłatne i do- stępne w angielskiej wersji językowej.

Dużą popularnością wśród respondentów cieszyła się aplikacja Canva.com.

Aplikacja została założona w 2013 roku i nieustannie powiększa grono swoich zwolenników. Program umożliwia tworzenie projektów grafi cznych: plakatów, za- proszeń, postów na portale społecznościowe – może więc być przydatny również przy tworzeniu strategii marketingowych lub dla praktyków z dziedziny public re- lations. Zaletą Canvy jest łatwość w obsłudze – wystarczy wybrać odpowiedni szablon, a następnie umieścić na nim grafi ki lub treść w języku angielskim. Plusem jest szeroki wybór dostępnych grafi k i czcionek. Minusem może być fakt, że program nie obsługuje polskich znaków.

Ankietowani wskazywali również na aplikację Kubbu, która przypomina Ed- modo. To strona w angielskiej wersji językowej pozwalająca tworzyć różnego typu zadania dla studentów (quizy, krzyżówki, testy). Dostęp do niej jest darmowy. Mi- nusem jest fakt, że jest to strona w języku angielskim. Interfejs jest bardzo przy- jemny, a w razie wątpliwości użytkownik uzyska pomoc, korzystając z odpowiedniej zakładki.

Przydatne w prowadzeniu zajęć dydaktycznych jest przygotowywanie prezentacji multimedialnych. Osoby ankietowane przyznały, że tworząc prezentacje, ko- rzystają z programów takich jak PowToon czy PowerPoint. Aby skorzystać z aplikacji, konieczna jest bezpłatna rejestracja na stronie. Kolejnym krokiem, tak jak w przypadku Canvy, jest wybór odpowiedniego szablonu. Na korzyść aplikacji

(9)

przemawia jej intuicyjność, a także możliwość łatwego udostępniania stworzonej prezentacji. Program oferuje również tworzenie animowanych fi lmów z profesjo- nalnym wyglądem i stylem.

Alternatywą dla PowerPointa, według badanych, jest Prezi – program umoż- liwiający tworzenie oryginalnych prezentacji multimedialnych. Nie są to jednak linearne slajdy, jak w przypadku PowerPointa, ale kreatywne mapy myśli. Użyt- kownik może stworzyć własny szablon lub wybrać gotowy spośród istniejących kategorii, np. edukacja czy marketing. Program oferuje bogactwo czcionek, kolo- rów i efektów specjalnych, a także opcję umieszczenia plików wideo. Można ko- rzystać z bezpłatnego konta, jednak chęć wybierania z bardziej rozbudowanych opcji wymaga konta płatnego. W porównaniu z PowerPointem Prezi wydaje się bardziej atrakcyjny wizualnie. O ile ten pierwszy świetnie sprawdza się w edukacji, to drugi znajdzie zastosowanie nie tylko w edukacji, ale także w biznesie. Warto zaznaczyć, że ze względu na niedostępność polskiej wersji językowej na początku przygotowanie prezentacji może wydawać się trudne, mimo że producenci stwo- rzyli specjalny samouczek.

Przygotowując się do zajęć, doktoranci wykorzystują również WordArt. Jest to strona internetowa oferująca tworzenie chmur słów. Aby korzystać z aplikacji, nie trzeba mieć zmysłu grafi cznego. Serwis umożliwia stworzenie spersonalizowane- go obiektu. Użytkownik ma do dyspozycji szeroki wybór spośród czcionek, kształ- tów, kolorów i stylów. Strona jest bardzo prosta w obsłudze, a stworzenie chmu- ry słów zajmuje niewiele czasu. Serwis funkcjonuje w angielskiej wersji językowej, a na jego korzyść przemawia intuicyjność obsługi. Jeśli użytkownik ma jakiś kło- pot, może skorzystać z tutorialu dostępnego na stronie.

Na podstawie badań ankietowych można zaobserwować wykorzystywanie przez doktorantów programów służących do współpracy grupowej. Przykładem takiego narzędzia jest Padlet, czyli wirtualna tablica, ściana lub kartka strony inter- netowej, na której można umieszczać tekst, grafi kę, linki. To platforma do wspól- nej dyskusji, przeprowadzania burzy mózgów, organizowania konkursów lub re- dagowania wspólnych opowieści– elastyczność sposobów zastosowania sprawia, że program sprawdzi się nie tylko w dziedzinie edukacji. Atutem jest dostępność polskiej wersji językowej, brak wymogu rejestracji, łatwość w obsłudze oraz przej- rzystość formy. To przydatne, atrakcyjne narzędzie przekazywania informacji i komunikacji.

Znana i lubiana wśród respondentów jest również platforma DropBox – nie- skomplikowane narzędzie do edycji tekstów, ułatwiające pracę zespołową. Mini- malistyczny wygląd pomaga użytkownikowi skoncentrować na tworzeniu treści, a nie na formie. DropBox świetnie sprawdzi się również w biznesie. Warto zazna- czyć, że w porównaniu z innymi platformami, np. Google Docs, biorąc pod uwagę

(10)

kryterium dostępnych funkcji, DropBox wypada dość niekorzystnie. (Kotowski, 2017)

LearningApps to kolejna z aplikacji wymienianych przez badanych. Program dostępny jest w polskiej wersji językowej i służy tworzeniu interaktywnych zabaw i ćwiczeń. Nauczyciel może przygotować własną aplikację lub skorzystać z tych go- towych. Aplikacje są sklasyfi kowane według określonych kategorii odpowiadają- cych nazwom przedmiotów szkolnych, np. chemia, biologia. Główną zaletą pro- gramu jest możliwość udostępniania swoich prac publicznie. Nauczyciel może też stworzyć własną klasę uczniowską, w jej ramach zarządzać aplikacjami stworzo- nymi przez uczniów, a także wysyłać do nich wiadomości. Wyniki badań ankietowych wskazują, że doktoranci wykorzystują również Wikipedię, która uczy kry- tycznego myślenia i poprawnej analizy źródeł.

Zakończenie

Z analizy zebranego materiału jasno wynika, że doktoranci coraz chętniej wyko- rzystują nowe media podczas prowadzenia zajęć dydaktycznych. Spośród wszystkich respondentów tylko dwoje stwierdziło, że nie korzysta z takich udogodnień.

Jednak taka forma prowadzenia zajęć traktowana jest, przynajmniej przez dok- torantów, z dużym dystansem. Wydawać by się mogło, że żyjemy w świecie nowych technologii, w którym coraz więcej osób ma dostęp do nowoczesnego sprzę- tu, a łącze internetowe w placówkach edukacyjnych jest zjawiskiem powszechnym.

W opinii doktorantów uczelnie wyższe jednak nie są jednak przystosowane tech- nologicznie do edukacji cyfrowej. Wśród barier wymieniano też np. brak kompetencji i skostniałość kadry akademickiej. Dobrym rozwiązaniem może być wdro- żenie szkoleń z zakresu wykorzystania nowych mediów i pokazanie, że taka forma pracy ze studentami nie musi koniecznie wiązać się z rewolucyjnymi zmianami.

Na rynku dostępnych jest wiele różnorodnych aplikacji i platform e-learningowych. Można jednak odnieść wrażenie, że doktoranci najchętniej wykorzystują te najbardziej popularne – wśród aplikacji najczęściej pojawiała się Canva, natomiast jeśli chodzi o platformy e-learningowe najwięcej badanych wskazało na Edmodo.

Można więc zaryzykować stwierdzenie, że potencjał nowych mediów w dziedzinie edukacji nie jest w pełni wykorzystywany.

Pojawienie się mediów społecznościowych zrewolucjonizowało proces ko- munikowania się. Nasuwa się stwierdzenie, że nauczyciele akademiccy i studenci regularnie korzystają z mediów społecznościowych, aby przekazywać wiado- mości i czerpać wiedzę, również tę stricte naukową. Social media stały się więc siłą napędowa w sektorze edukacji. Umożliwiają one dwustronny dialog między

(11)

wykładowcą a studentem. Taka forma rozmowy przybiera mniej formalny charak- ter niż w przypadku konfrontacji bezpośredniej.

Edukacja za pomocą elektronicznych aplikacji i platform e-learningowych wydaje się przyszłościowa i konieczna. Teza ta znajduje odzwierciedlenie w opinii doktorantów, którzy zgodnie stwierdzili, że wykorzystanie nowych mediów korzystnie wpływa na efektywność nauczania, tym samym studenci są bardziej zaan- gażowani, gdy zajęcia są prowadzone z pomocą elektronicznych narzędzi. Dokto- ranci chętnie kontaktują się ze studentami drogą elektroniczną, ale wykorzystują też nowe media, aby przygotować materiały dydaktyczne do zajęć. Żyjemy w spo- łeczeństwie informacyjnym, kadra akademicka powinna zapoznawać się na bie- żąco z nowymi technologiami i wdrażać je, aby efektywnie nauczać. Rynek edu- kacyjny ewoluuje, pojawiają się wciąż nowe metody i środki ułatwiające proces edukacji, warto więc je wykorzystywać.

Bibliograﬁ a

Bąk, A. (2015). Globalny świat i globalna komunikacja. Nowe media i ich współcze- sne funkcje. Bielsko-Biała: Akademia Technologiczno-Humansityczna.

Bilińska-Reformat, K., Dewalska-Opitek, A. (2015). New media implementation in the contemporary education process. W: S. Smyczek, J. Matysiewicz (red.), New media in Higher Education Market (s. 132). Katowice: Pu- blishing House of the Univesity of Economics.

Gackowski, T., Brylska, K., Patera, M., i inni. (2018). Korzystanie z mediów społecz- nościowych jako praktyka społeczna różnych pokoleń medialnych. War- szawa: Laboratorium Badań Medioznawczych UW.

Levinson, P. (2010). Nowe nowe media. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Pawluczuk, A., Racis, K., Olchowik, M. (2015). Media tools in university education in the perspective of Norwegian and Polish experience. W: S. Smyczek, J. Matysiewicz (red.), New media in Higher Education Market (s. 135).

Katowice: Publishing House of the Univesity of Economics.

Pokrzycka, L. (2018). Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w szkolnictwie wyższym. Refl eksje praktyczne. W: A. Konarska, A. Lewicki, P. Urbaniak (red.), Z teorii i praktyki komunikacji społecznej.

Stan i rozwój badań w Polsce (s. 403). Kraków: Wydawnictwo Libron.

Szpunar, M. (2008). Czym są nowe media – próba konceptualizacji. Studia Medio- znawcze, nr 38, s. 31–40.

(12)

Wenta, K. (2016). Spożytkowanie mediów dla edukacji innowacyjnej i twórczej.

W: N. Walter (red.), Zanurzeni w mediach. Konteksty edukacji medialnej (s. 32). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Netografi a

CBOS (2018). Korzystanie z internetu, Pobrane z: www.cbos.pl (data dostępu:

13.01.2019).

Edmodo (2019). Pobrane z: www.go.edmodo.com/about (data dostępu:

13.01.2019).

Kotowski, Ł (2017). Warte uwagi, minimalistyczne narzędzie do pracy zespołowej.

Dropbox Paper-recenzja, Pobrane z: www.spidersweb.pl (data dostępu:

14.01.2019).