Bolesław Utkin
Kompozycje
przestrzenno-rzeźbiarskie Katarzyny
Kobro
Ochrona Zabytków 25/3 (98), 203-206
1972
CO N SER VA TIO N OF THE 17TH CEN TUR Y SG R A FFIT O D EC ORATIO N ON THE TOW N HO USE A T TR ZEBIATÓ W
T h e c o n te n ts of th e p r e s e n t r e p o r t c o n sists in c o n s e r v a tio n o f th e 17th c e n tu r y s g r a ffito d e c o ra tio n (256X312 cm ) o n a w a ll o f th e to w n h o u se in Z a ja z d o w a s t r e e t a t T rz e b ia tó w . T h e s u b je c t of th is w o rk is a n e le p h a n t w ith its k e e p e r. T h e s g r a ffito in q u e s tio n w a s a lr e a d y tw o tim e s s u b d u e d to c o n s e r v a tio n tr e a tm e n ts , n a m e ly in 1895 a n d in 1914. A s a r e s u lt of th e s e tw o r e s to r a tio n s a lm o s t o n e q u a r t e r of o rig in a l p la s te r w a s lo s t a n d th e th u s p ro d u c e d lo sses w e re fille d w ith lim e - s a n d a n d c e m e n t m o r ta r s , a n d la t e r on c o a te d w ith tw o la y e r s o f oil p a in t o v e r- p a in tin g s . T h e c h e m ic a l in v e s tig a tio n s c a r r ie d o u t o n th e p r e s e r v e d p o rtio n s o f s g r a ffito h a v e sh o w n t h a t th e lim e - -s a n d p la s te r 1 cm th ic k w a s la id in o n e la y e r a n d th e n c o lo u re d g re y b y m e a n s o f c h a rc o a l. O n th is g ro u n d w a s c o n s e q u e n tly la id a th in g r o u n d c o n ta i n in g y e llo w o c h re a n d th e h o llo w c u t d ra w in g w as m a d e . P r i o r to s ta r ti n g th e c o n s e r v a tio n it h a s b eer, s ta te d t h a t so m e 50 p e r c e n t o f p la s te r h a d b lis te r e d a n d c ra c k e d th u s s h o w in g n u m e r o u s lo sses w h e re a s th e e n tir e s u r fa c e w a s s tro n g ly p o llu te d w ith t a r an d
fla k in g p a in t t h a t b o th c a u se d t h a t th e d ra w in g is a t p r e s e n t p o o rly le g ib le. D u rin g th e p r e s e n t c o n s e r v a tio n a ll th e la t e r p la s te r s u p p le m e n ta tio n s a n d o v e r - p a in tin g s w e re re m o v e d . T h e oil p a in t w a s re m o v e d b y m e a n s o f p a r a f f in p a s te w ith a n a d m ix tu r e o f o rg a n ic so lv e n ts. T h e b lis te re d p la s te r w a s fix e d w ith a q u e o u s so lu tio n o f “P r im a l A C -33” (a k in d of a c ry lic re s in ) w ith a n a d d itio n of so d iu m p e n ta c h lo r o p h e n o la te w h ile th e m a jo r b lis te r s w e re a d d itio n a lly r e in fo rc e d w ith th e u se o f c o p p e r w ir e “s p id e r s ” fix e d w ith e p o x id e re s in . To fix th e p a in tin g th e w h o le w a s s a t u r a te d w ith lim e w a te r. T h e p la s te r lo sse s w e re fille d w ith lim e - s a n d m o r ta r c o n ta in in g a n a d m ix tu r e of c h a rc o a l. O n c o m p le tio n of th e a b o v e t r e a tm e n ts a n e w lim e p rim e r, c o n ta in in g y e llo w o c h re h a s b e e n la id a n d th e m issin g f r a g m e n ts o f d ra w in g w e re re c o v e re d . T h e re to u c h e s w e re e x e c u te d w ith h o riz o n ta l y e llo w o c h re lin e s w ith th e u se of lim e w ith “P r i m a l A C -33” a n d so d iu m p e n ta c h lo r - p h e n o la te a d d itio n . N O T A R E D A K C Y JN A P o n iż e j , n a o d p o w ie d z i a ln o ś ć A u t o r a , z a m i e s z c z a m y k o m u n i k a t d y s k u s y j n y t r a k t u j ą c y o o d t w o r z e n i u r z e ź b ia r s k ic h k o m p o z y c j i p r z e s t r z e n n y c h K a t a r z y n y K o bro. B O L E S Ł A W U T K IN
KOMPOZYCJE PRZESTRZENNO-RZEŹBIARSKIE KATARZYNY KOBRO
U p ły w a 40 la t od p o w s ta n ia u g ru p o w a n ia A r ty stó w R e w o lu c y jn y c h „A R ” , k tó re g o cz ło n k am i i z a ło ż y cielam i by li: W ła d y sła w S trz e m iń sk i, K a ta rz y n a K ob ro, J u lia n P rz y b o ś, J a n B rzę - k o w sk i i H e n ry k S ta ż e w sk i oraz 40 ro czn ica z o rg a n iz o w a n ia , z in ic ja ty w y i o fiarn o ści tej g ru p y tw ó rc ó w , p ie rw sz e j w P o lsc e G a le rii S z tu k i N ow o czesnej. M u zeu m S z tu k i w Łodzi b ę d ą c e o b ec n ie k o n ty n u a to re m d z ia ła ln o śc i G a le rii, p o d ję ło w zw iązk u z ju b ile u sz e m sze reg a k c ji b a d a w c z y c h i p o p u la ry z a to rsk ic h , m a ją cy c h n a ce lu u z u p e łn ie n ie p o sia d a n y c h d an y c h , p e łn e o d tw o rz e n ie in fo rm a c ji o d z ia ła ln o śc i w y m ie n io n y c h a r ty s tó w oraz u św ia d o m ie n ie sp o łe c z e ń s tw a o ich w y b itn e j ro li p re k u rs o rs k ie j n ie ty lk o d la s z tu k i p o lsk iej ale i m ię d z y n a ro d o w e j. A rty s tk ę rz e ź b ia rk ę K a ta rz y n ę K o b ro
(1898—-1951) n a le ż y zaliczyć do k rę g u a w a n g a rd y rz e ź b ia rsk ie j X X w iek u . W tra k c ie stu d ió w a r ty s ty c z n y c h w M oskw ie oraz w o k re sie R e w o lu c ji P a ź d z ie rn ik o w e j z e tk n ę ła się z a r ty s t a m i te j k lasy , co M alew icz, Gabo, R odczenko, M ied u ń ick i. P o p rz y j eździe do P o lsk i w ra z z m ężem W ła d y sła w e m S trz e m iń sk im , p o św ięci ła się całk o w icie rzeźb ie, b ęd ącej św iad o m y m k sz ta łto w a n ie m fo rm y w p rz e s trz e n i, o p a rte j na o k re ślo n y m u k ła d z ie sto su n k ó w liczbow ych. J e j działa ln o ść a r ty s ty c z n a o b fito w ała w ró ż n o k ie - ru n k o w e i n o w a to rs k ie p o szu k iw a n ia . W je j tw órczo ści z n a jd o w a ły o dbicie k ub izm , s u p re - m a ty z m , k o n s tru k ty w iz m fu n k c jo n a ln o -a rc h i- te k to n ic z n y ; p ra c o w a ła n ad cy k lam i u k ład ó w k o m p o zy cji p łaszc zy zn w p rz e strz e n i, rzeźb p rz e s trz e n n y c h o lin ia c h p ły n n y c h , rz e ź b r y t- m ic z n o -sy m e try c z n y c h i a sy m e try c z n y c h . D la
1. K o m p o z y c j a I К . K o b r o , r z e ź b a K o m p o z y c j a s y m e t r i i (ok. r. 1924 m e t a l , d r e w n o ) — u ję c i e z p r z o d u 1. K. K o b r o : S c u l p t u r e n a m e d “C o m p o s i t i o n of S y m m e t r y ” (m eta l, w o o d , a b o u t 1924) — f r o n t v i e w
p o tw ie rd z e n ia sw o jej teo rii, k a ż d e z a g a d n ie n ie d o ty czące u k ład ó w p rz e s trz e n n o -rz e ź b ia rs k ic h ro z p ra c o w y w a ła w w ie lo k ro tn y c h u ję c ia c h . W la ta c h 1924 K o b ro n a le ż a ła do g ru p y „B L O K ” , w 1928 — do g ru p y „ P R A E S E N S ” , w 1930 — do g ru p y „A R ” , b io rą c w ich p r a cach cz y n n y udział.
Ja k o św iad k o w i d ziała ln o śc i g ru p y „A R ” i a u to ro w i re k o n s tru k c ji p ełn eg o z e sta w u rzeźb K a ta rz y n y K obro, w y k o n a n y c h za je j życia, pow ierzon o m i ob ecnie d o k o n a n ie a n a liz y i r e k o n s tru k c ji c z te re c h k o m p o zy cji rz e ź b ia rsk ic h d la M u zeu m S z tu k i w Łodzi, k tó ry c h o ry g in a ły stw o rz o n e zo stały w la ta c h 2 0 -ty ch , a z a g in ę ły w czasie w o jn y . W p ra c y o p a rłe m się n a m a te ria c h fo to g ra fic z n y c h , szczegó łow ych w ia d o m ościach, p o sia d a n y c h w w y n ik u b e z p o ś re d n ie
1 K . K o b r o , W. S t r z e m i ń s k i , K o m p o z y c j a p r z e st r z e n i , Ł ó d ź 1931.
go z e tk n ię c ia z k o m p o zy cja m i oraz n a i n f o r m a c ja c h a u to rk i, u d z ie la n y c h m i w tr a k c ie p rz e p ro w a d z a n y c h z n ią rozm ów .
O p a rc ie całości k o m p o zy cji n a o k re ślo n y c h z e s ta w a c h liczbo w y ch stan o w iło p o d sta w ę k o n cep cji rz e ź b ia rsk ic h K. K obro. B ył to te m a t d o k tó re g o w ie lo k ro tn ie w ra c a ła w ro z m o w a c h ze m n ą . .. ws z ys t ki e e l e m e n t y z a w a r t e w r z eź bi e
m u s z ą b yć p o d p o r z ą d k o w a n e liczbie, dopi er o w t e d y r z eź ba m o ż e b y ć dobra. In n y m ra z e m
n a rz e k a ła n a liczb ę „8” , że n ie je s t ta k w d z ię c z n a w p o d ziała ch ja k liczby „7 ” lu b „9 ” . B y ło w iad o m e, że liczb y w cało ścio w y ch u k ła d a c h k o m p o z y c y jn y c h sto so w ała m .in. w rz e ź b a c h t y p u k o n stru k ty w is ty c z n e g o , z n a n y c h po d n a z w ą
Podzi ał u 3/5/8, o p isan y ch w k siążce p t. „ K o m
p o zy c ja P rz e s tr z e n i” \
P rz y s tę p u ją c d o p ra c y n ad z re k o n s tru o w a n ie m c z te re c h w sp o m n ia n y c h rzeźb, z n a ją c te n d e n c je założeń tw ó rc zy ch K ob ro , po p rz e a n a liz o w a n iu e le m e n tó w i całości k om p ozy cji, p o w z ią łe m p rz y p u szcz en ie, że d la w łaściw ego ich o d tw o rz e n ia n ie z b ę d n e je s t z n a le zien ie inn ego , w je j
2. K o m p o z y c j a I K. K o b r o , r z e źb a K o m p o z y c j a s y m e t r i i (ok. r. 1924 m e t a l , d r e w n o ) — u ję c i e z b o k u 2. K . K o b r o : S c u l p t u r e n a m e d “C o m p o s i t i o n of S y m m e t r y ” (m eta l, w o o d , a b o u t 1924) — side v i e w
3. P r o j e k t r e k o n s t r u k c j i r z e ź b y p r z e s t r z e n n e j К . K o bro. K o m p o z y c j a s y m e t r i i : a — w i d o k b o c zn y , b — w i d o k f r o n t o w y . P r o j e k t , a n a li z ę i r y s u n e k z a ł o ż e ń k o n - s t r u k c y j n o - t e o r e t y c z n y c h w y k o n a ł art. p l a s t y k B. U tk i n ; k o n s u l t a c j a u k ł a d ó w l i c z b o w y c h J. U t k i n 3. A d e s i g n f o r r e s t o r a t i o n o f s p a tia l s c u l p t u r e b y К . K o b r o n a m e d “C o m p o s i t i o n o f S y m m e t r y ’’: a) — side v i e w , b) — f r o n t v i e w . T h e design, a n a l y s i s a n d t h e d r a w i n g o f t h e o r e t i c a n d c o n s t r u c ti o n a l o u tl in e s p r e p a r e d b y B. U t k i n ; t h e c o n s u l t a t i o n o f n u m e r i c a l s y s t e m s b y t h e s a m e k o n c e p c ja c h n ie sp o ty k a n e g o d o ty ch cz as, k lu cza liczbow ego. P o w ie lo k ro tn y c h p ró b a c h i b a d a niach, u d a ło m i się odtw o rzy ć, n ie u ja w n io n e d o tą d w k o m p o z y c ja c h rz e ź b ia rs k ic h K o b ro , za sz e re g o w a n ia liczbow e. Są to p o stę p a r y tm e ty c z n y i p o s tę p g e o m e try c z n y . O P IS R E K O N S T R U O W A N Y C H K O M P O Z Y C JI K A T A R Z Y N Y K O B R O K o m p o z y c ja I — K o m p o z y c j a S y m e t r i i 2 K o m p o zy c ja o p a rta zo stała n a s y m e try c z n o - -r y tm ic z n y m u k ła d z ie k s z ta łtó w z m ien n y c h , n a s tę p u ją c y c h po sobie, u za le ż n io n y c h w sp ó ln ą liczbą. R óżnice w ysokości ró ż n y ch p u n k tó w
p rz e jść są w ie lo k ro tn o śc ia m i o k re ślo n e g o w y m ia ru . K lu c z e m k o m p o z y c y jn y m w rz e ź b ie je s t p la s ty c z n a fo rm a Łódź, z o sią s y m e trii u k ła d u o p ty czn e g o i liczbow ego p rz e b ie g a ją c ą p rz e z ś ro d e k k o m p o zy cji, w p io n o w y m u k ład zie . W s to su n k u do g ó rn e j k ra w ę d z i b azy, oś s y m e trii p rz e b ie g a p rz e z lin ię o k re śla ją c ą głębokość fo r m y Ł ó d ź i szero ko ść fo rm y T a ś m a oraz dzieli śro d k o w y o d c in e k n a p o ło w ę w sy lw e to w e j fo r m ie ty łu . P o ło ż en ie osi s y m e trii w y z n acz o n e zo stało z lin ii p rz e k ą tn y c h bocznego p o działu , w y m ia ru szero k o ści g ó rn e j k ra w ę d z i b az y do g ó rn y c h w y m ia ró w rz eźb y . N a sk u te k w p ro w a d z e n ia osi s y m e trii w e d łu g o p isan ej w y ż ej zasady, k o m p o z y c ja u z y s k a ła s tre f ę k s z ta łto w a n ia rz e ź b ia rs k ie g o z w ła s n ą b azą rz e ź b ia rsk ą .
J e s t to rz e ź b a s to ją c a , s k ła d a ją c a się z p ięciu fo rm (w ty m d w ó ch w iszą cy ch oraz bazy). K o b ro ś w ia d o m ie o d stą p iła od tra d y c y jn e g o po tra k to w a n ia b azy ja k o w y d zielo n eg o p o s tu m e n tu zd ob niczeg o po d rzeźb ą. P o p rze z w y m ia ry i fo rm ę w łą c z y ła j ą z re s z tą ele m e n tó w w ca ło k s z ta łt k o m p o z y c ji rz e ź b ia rsk ie j (il. 1, 2, 3). K o m p o z y c ja II — D u a l i z m K o n t r a s t ó w 3 R zeźba n a le ż y d o ty p u k o m p o zy cji p rz e s trz e n n y c h o z a m k n ię ty c h , p rz e c iw s ta w n y c h sob ie k ie ru n k a c h d y n a m ic z n y c h k ształtó w . U k ład o p rz e c iw s ta w n y c h k s z ta łta c h p o w o d u je z d e rz e n ie nap ięć k ie ru n k o w y c h w p rz e s trz e n i. W sz y stk ie fo rm y są p o d p o rz ą d k o w a n e je d n e j liczbie, m a ją w y m ia ry b ęd ą ce je j w ielo k ro tn o ścia m i. K o m po zy c ja s k ła d a się z cz te re c h fo rm m eta lo w y c h , p o łącz o n y ch ze sobą m e to d ą sp aw a ln ic zą. Ro d zaj m a te r ia łu p ozw olił na o d s tą p ie n ie od sto so w an ia tra d y c y jn e j b azy w rzeźbie. W y e lim i n o w a n e p o jęcie b a z y z a s tą p iła s ta ty k a . S ta ty k a jak o n a jis to tn ie js z a za sad a b u d o w y rz e ź b y zo s ta ła s p ro w a d z o n a do p ro b le m u ro zło żen ia sił — cię ż a ru w p rz e s trz e n i rz e ź b ia rsk ie j. W ty m w y p a d k u ro z k ła d sił zo stał n a n ie sio n y n a d u ż ą fo r m ę obw odow ą, k tó ra s ta ła się jed n o cz eśn ie k o n s tr u k c ją d la całego u k ła d u k o m p o zy cji rz e ź b ia rs k ie j. N a jw ię k sz a , fo rm a obw odow a rz eźb y , p rz y p o m in a k s z ta łte m w y k re s, o b e jm u ją c y d u żą p rz e s trz e ń . W śro d k o w e j części u k ła d u k o m p o z y c y jn e g o m ieszczą się trz y siln ie s k o n tra - s to w a n e fo rm y , s c h a ra k te ry z o w a n e p rz e z p io n , poziom , skos i łu k. F o rm y t e sta n o w ią k lu cz k o m p o z y c y jn y d la całości u k ła d u rz e ź b ia rs k ie go. R o dzaj u k ła d u i w łaściw ości za sto so w an eg o m a te r ia łu d a ją m ożliw ość s ta w ia n ia rz e ź b y lu b za w ie sz a n ia je j w p rz e s trz e n i. Z ch w ilą w p ro w a d zen ia i ro z w iąza n ia n a jw a ż n ie jsz e g o p ro b lem u , ja k im je s t s ta ty k a w rz eźb ie n ie p o s ia
-2 K o m p o z y c ja z o s ta ła o d tw o rz o n a n a p o d s ta w ie d o k u m e n ta c ji fo to g ra fic z n e j zam ie sz c z o n e j w c z a so p iśm ie „ P r a e s e n s ” 1928, n r 1. 8 O d tw o rz o n o j ą n a p o d s ta w ie d o k u m e n ta c ji f o to g r a fic z n e j z a m ie sz c z o n e j w c z a so p iśm ie „ B lo k ” 1924, n r 1. I s tn ie je p ra w d o p o d o b ie ń s tw o , że d a ta p o w s ta n ia je s t zn a c z n ie w c z e ś n ie js z a i p o c h o d z i z o k re s u w p ły w u k o n s tr u k ty w is tó w G ab o i M a lew icza. -4 O d tw o rz o n o ją n a p o d s ta w ie d o k u m e n ta c ji f o to g r a ficzn ej z a m ie sz c z o n e j w c z a so p iśm ie „ B lo k ” 1924, n r 1. R zeźb a z o s ta ła w y k o n a n a p rz e z K . K o b ro p o n o w n ie w la ta c h 30 ja k o r e p lik a d la M u z e u m S z tu k i w Ł odzi.
d a ją c e j bazy, K a ta rz y n a K o b ro s ta ła się p r e k u rs o re m m obili rz e ź b ia rs k ic h w p rz e s trz e n i, k tó ry c h k o n ce p cję w la ta c h p ó ź n ie jsz y c h ro z w in ą ł C ald er. M a te ria ły w y s tę p u ją c e w rz eźb ie są g o to w y m i p re fa b ry k a ta m i.
K o m p o zy c ja III —■ K o n t r a s t y P r z e s t r z e n i 4 R zeźba s u p re m a ty c z n a n ależ ąca do u k ła d ó w p rz e s trz e n n o -rz e ź b ia rsk ic h o n a jw ię k sz e j za w a rto śc i n a sile ń św ia tło c ie n io w y c h i k o n tr a stó w k ształtó w . S k ła d a się z trz e c h ró ż n y ch fo rm :
— b ry ła g łó w n a elipsoidy, „ A e ro s ta t” , p rzez sw o ją d u ż ą fo rm ę o p ły w o w ą s k u p ia n a sobie n a jw ię k s z ą ilość św ia tło c ie n ia , ty m sa m y m łą czy się z o tacz ając ą ją p rz e s trz e n ią ,
— b ry ła d ru g a , „ S ze ścian ” , k o n c e n tr u je n a so bie k o n tra s to w y św ia tło c ie ń p o w ie rz c h n i p ła skich, w o d ró ż n ie n iu od b r y ły g łó w n ej „A ero - s ta tu ” o m ię k k im św ia tło c ie n iu ,
— b ry łą trze cią, ró w n o w ażą cą o p ty c z n ie sześ cian je s t listw a z za m o c o w an y m n a k o ń cu „ G ra n ia s to s łu p e m ” , s ty c z n a do „ A e ro s ta tu ”. P rz y o p ra co w an iu te o re ty c z n y m p rz y ją łe m za p u n k t w y jśc ia liczbę, k tó ra o k az ała się p o d s ta w o w ą d la w sz y stk ic h w y m ia ró w i p ro p o rc ji. A n a liza ciągu w y m ia ró w b ry ł d o p ro w a d z iła do stw ie rd z e n ia , że re p r e z e n tu ją one d w a p o stęp y g eo m etry czn e . K o m p o zy c ja IV — Sześ ć K s z t a ł t ó w 5 J e s t to ry tm ic z n o -a s y m e try c z n a k o m p o zy cja 5 O d tw o rz o n a n a p o d s ta w ie d o k u m e n ta c ji fo to g ra fic z n ej zam ie sz c z o n e j w c z a so p iśm ie „ P r a e s e n s ” 1928, n r 1.
fo rm z a m k n ię ty c h w sobie. K s z ta łty k a ż d e j f o r m y są w y m ia ro w a n e i u za le żn io n e od sie b ie sto su n k ie m liczb ow ym p o stę p u a r y tm e ty c z n e go. N a le ży do ty p u rz eźb sto ją c y c h n a w ła s n e j bazie o k sz ta łc ie zd e fo rm o w a n eg o k oła. T rz y fo rm y rz e ź b ia rsk ie tk w ią w p o d sta w ie b azy . N a n ajw ię k sz e j z n ich zaw ieszon e są d w ie fo rm y , u z u p e łn ia ją c e k o m po zycję. W rz eźb ie w id o cz n e je s t odejście od w p ły w ó w s u p re m a ty c z n y c h , k tó ry c h p ozo stało ści m ożn a się jeszcze d o p a trz y ć w w e w n ę trz n e j k o n s tru k c ji p o w ta r z a ją cych się tró jk ą tó w . F o rm a w o ln o sto ją c a i f o r m a p io n o w a ry tm ic z n a są fo rm a m i m ię k k im i. F o rm a w o ln o sto ją c a po w y c h y le n iu p o w ra c a do p o ło żen ia p ie rw o tn e g o . F ig u ra ta o g ra n ic z o n a je s t trz e m a p łaszc zy zn a m i: poziom ą, p io n o w ą i sk o śn ą o raz p o w ie rz c h n ią łączącą p łaszc zy z ny- W y m ia ry lin io w e b ry ły o d p o w ia d a ją o k re ś lo n y m w y ra z o m p o s tę p u a ry tm e ty c z n e g o . F o r m a p io n o w a ry tm ic z n a m a w ciąg u p io n o w y m w k lę śn ię c ia i w y p u k ło ści. Ic h od leg ło ści m ie rz o n e od p o d s ta w y są w y ra z a m i p o s tę p u a r y t m ety czn eg o . W fo rm ie te j w rz u cie p o zio m y m m o żna w p isać t r ó j k ą t p ro s to k ą tn y , s ta n o w ią c y w y m ia ra m i p o d s ta w ę fo rm y w o ln o sto ją c e j. K a żd a fo rm a w y k o n a n a zo stała z in n e g o m a te ria łu : d re w n a , szkła, g ip su i m e ta lu . W u k ła dzie k o m p o z y c y jn y m w sz y stk ie fo rm y n a ze w n ę trz n e j s tro n ie są u proszczon e, w części zw róconej d o osi śro d k a rz e ź b y — b o g a te w k sz ta łty . M ożna p rz y p u szczać, że u p rz e d n io rz eźb a b y ła o sło n ięta c y lin d re m ze szkła.
A rt. p la s ty k B o le sła w U tk in Z P A P Ł ódź
THE SP A T IA L SC U L PTU R A L C O M PO SITIO N S OF K A T A R Z Y N A KOBRO
I n c o n n e c tio n w ith th e f o u r th ie th a n n iv e r s a r y of e s ta b lis h in g th e R e v o lu tio n a ry A r ti s ts ’ G ro u p “A R ” b e in g a t th e sa m e tim e a n n iv e r s a r y o f fo u n d in g th e f i r s t P o lis h G a lle r y o f M o d e rn A r t th e M u s e u m of A rts , Ł ódź, w h o is c o n tin u in g th e a c tiv itie s o n c e s t a r te d b y th e G a lle ry , h a s u n d e r ta k e n a s e r ie s o f r e s e a rc h a n d p o p u la r iz in g a c tio n s. A m o n g th e o th e r aim s o f th e s e a c tio n s h a v e also b e e n s e t th o s e to s u p p le m e n t th e d a ta a lr e a d y p o ss e sse d a n d to g a th e r as f u ll as p o ss ib le in f o rm a tio n w ith r e g a r d to a c tiv i tie s o f th e “ A R ” G ro u p w h o se m e m b e rs a n d fo u n d e r s w e re J a n B rz ę k o w sk i, K a ta r z y n a K o b ro , J u l i a n P r z y b oś, H e n r y k S ta ż e w s k i a n d W ła d y s ła w S tr z e m iń s k i. I n h is p r e s e n t a r tic le th e a u th o r d e a ls w ith r e s t o r a tio n o f th e d e s tr u c te d d u rin g th e W o rld W a r I I s p a tia l s c u lp tu r a l c o m p o s itio n s o f th e P o lis h 20th c e n tu r y a v a n t- g a r d e s c u l p tu r e r K a ta r z y n a K o b ro (1898— 1951). I t is a w e ll k n o w n f a c t t h a t a ll h e r c o m p o s itio n s K o b ro b a s e d on th e d e fin e d n u m e r ic a l s e ts t h a t s u p p lie d th e b a sis fo r h e r s c u lp tu r a l c o n c e p tio n s . A c c o rd in g to h e r o w n w o rd s: “... a ll th e e le m e n ts co n ta in e d w ith in a s c u lp tu r e sh o u ld b e s u b o r d in a te d to a n u m b e r a s su c h , a n d th e n a n d o n ly t h e n th e s c u lp tu r e can b e o n e w o r th y ...” S h e a p p lie d th e n u m b e r s in in te g r a te d c o m p o s itio n a l la y o u ts a n d s y s te m s as, fo r in s ta n c e , in h e r c o n s tr u c tiv is t s c u lp tu re s , t h a t a r e k n o w n as t h e “ 3/5/8 R a tio ” a n d h a v e b e e n d e s c rib e d in th e b o o k ti tl e d “T h e S p a c e C o m p o sitio n ” . W h ile s ta r tin g h is r e s to r a tio n o f th e f o u r s c u lp tu r a l c o m p o s itio n s th e a u th o r o f th e p r e s e n t w a s a w a r e o f c r e a tiv e te n d e n c ie s in th e a r t o f K a ta r z y n a K o b ro . A f te r m a k in g a th o r o u g h a n a ly s is o f c o m p o n e n t p a r t s a n d o f e n tir e c o m p o s itio n s h e a d v a n c e d a n a s s u m p tio n t h a t fo r t h e i r p ro p e r r e s to r a tio n it is n e c e s s a ry to fin d a n e w “ n u m b e r k e y ”. O n ly as a r e s u lt o f tim e - c o n s u m in g a tte m p ts a n d tr ia l s h e w a s su c c e s s fu l e n o u g h to r e c o n s tr u c t th e u p to n o w u n r e v e a le d in K o b ro ’s c o m p o s itio n s n u m e ric a l sets, n a m e ly th e a r ith m e tic a n d g e o m e tric p ro g re s sio n s . T h u s th e fo llo w in g w o rk s c o u ld b e re c o n s tru c te d : “ A C o m p o sitio n o f S y m m e tr y ” (see 111. 1, 2, 3), “T h e D u a lis m o f C o n tr a s ts ”, “ T h e C o n tra s ts of S p a c e ” a n d “ T h e S ix S h a p e s ”. O rig in a lly , i t w e re th e f r e e - s t a n d in g s c u lp tu r e s e x e c u te d in w o o d , g lass, p la s te r o f P a r is , a n d m e ta l. A ll th e r e s to r a tio n w o rk s w e re c a rr ie d o u t to o rd e r of M u s e u m o f A rts , Ł ódź.
