Jan Charytański
"Volks-Schott : Taschenausgabe für
die Sonn- und Feiertage : Lesejahr A",
Freiburg im Breisgau 1974 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 45/3, 220-221
220
R E C E N Z JEmłodzieży. Otrzymywane listy i zapytania nakłoniły go do napisania dla m ło dzieży podręcznej encyklopedii zagadnień życia seksualnego. Książka zaczyna się w łaśnie od fotokopii niektórych z tych zapytań. Charakter pracy wyraża podtytuł: informacja, odpowiedź, opis. Autor pragnął zawrzeć w swej książce całą w iedzę dla m łodych, dojrzewających i szukających rozwiązania sw ych problemów. Autor chce im podać tę w iedzę tak, by budzić radość i afirm ację swej seksualności. Zastrzega się, że podając tę inform ację nie chce obrażać n i czyjego poczucia wstydu. Uwaga ta jednak w skazuje na pew ne przerysowanie tematu. Przeważa informacja fizjologiczna, bardzo dokładna. Pojaw iają się pew ne ośw ietlenia socjologiczne czy prawne. Uderza jednak zbyt ubogie om ó w ienie zagadnień psychicznych, a przede w szystkim etycznych. Takie ujęcie podkreślają jeszcze mocniej liczne i prawdziwie artystyczne ilustracje w yko nane do tej w łaśnie książki przez W illi M c B r i d a, Amerykanina przebyw a jącego w Niem czech zachodnich, absolwenta akadem ii sztuk pięknych w Chi cago, specjalizującego się w fotografice. Niektóre z tych ilustracji w sposób sugestyw ny ukazują m acierzyństwo, rolę rodziców. Niestety, równie su gestyw ne są ilustracje m ówiące o zboczeniach, na przykład o seksie grupowym. Tu w łaśnie czytelnik stawia sobie pytanie o owocność w ychow aw czą całej pracy, tak troskliw ie i w nikliw ie przygotowanej, tak potrzebnej a zarazem kontro w ersyjnej. Czy wszystko przem yślano do końca? Czy afirmacja własnej se ksualności nie wym aga rów nież pewnego sam oopanowania i um iejscow ienia jej w całokształcie swego światopoglądu?
fes. Jan Chary tański SJ, Warszawa
Volks-S ch ott, Taschenausgabe für die Sonn- und Feiertage, Lese jahr A, Frei
burg im Breisgau 1974, Verlag Herder, s. 608.
W prowadzenie nowego porządku czytań postaw iło pod znakiem zapytania dawną form ę m szalików dla wiernych. Z drugiej jednak strony ubogacony „stół słow a” m usi być przybliżony wiernym , jeśli słow o Boże ma rzeczyw iście kształtow ać świadom ość w iernych. Temu celow i m ają służyć m ałe tomiki za w ierające teksty oraz kom entarze przeznaczone dla nie kapłanów. Prace jed nak posuw ają się bardzo wolno. W r. 1974 ukazał się kolejny tom ik kom en tarzy dla wiernych, tym razem na rok „A”, po poprzednim na rok „C” K W słow ie w stępnym redaktorzy odpowiednio odpowiadają na zarzuty, jakie stawiano pierw szym tomikom. Powolność swej pracy tłum aczą przede w szy stkim brakiem jeszcze w ielu oficjalnych tekstów w ich ostatecznej, zatw ier dzonej formie.
Obecny tom ik zaw iera czytania całego roku „A” jak również Ordo Missae z nowego m szału. Czytania poprzedzone są krótkim i komentarzami, nie zaj m ującym i w ięcej niż pół strony. Kom entarze usiłują ukazać zasadniczą m yśl teologiczną danej perykopy biblijnej. Nie wchodzą w zaw iłe sprawy analiz egzegetycznych, poprzestając na podaniu zasadniczych idei teologii biblijnej. U w zględniają rów nież S itz im Leben trudniejszych tekstów . Nie nawiązują jednak do sytuacji życiowej w iernych, jak również nie podkreślają wezwania. Ten ostatni elem ent uw zględniają króciutkie teksty, zatytułow ane S p r a w o
wanie Eucharystii, ujm ujące całościowo przew odnią m yśl dnia i ukazując jej
związek ze spraw ow aną tajem nicą Eucharystii. Obok wykazu czytań na po szczególne dni tygodnia książeczka zawiera ponadto teksty, m ające stanowić m ateriał do m edytacji w ciągu tygodnia. Redaktorzy sięgają do publikacji najw ybitniejszych teologów katolickich i niekatolickich, jak również do dzieł m istyków, a nawet czasami do w ielkiej literatury czy poezji. Nieco zastana w ia brak w yraźniejszego zwrócenia uwagi na współofiarow anie. Całość te
R E C E N Z J E
221
kstów koncentruje się przede w szystkim na refleksji i m edytacji. Format, jak rów nież jakość papieru ułatw ia korzystanie z tej pomocy na codzień nawet w podróży. Szkoda, że nie m amy podobnej pomocy dla naszych w ier nych.
ks. Jan Charytański SJ, Warszawa
Neue Sch werpun kte der Katechese in der Volksschule, w ydali Hans F i n k
i Edgar Josef K o r h e r r, W ien-Freiburg-Basel 1970, Verlag Herder, s. 320. W prowadzenie w Austrii w r. 1969 nowego programu ram owego, jak rów nież osobnego planu w Wiedniu, zwanego Zitta-Pla n postaw iło katechetów tego kraju w trudnej sytuacji. N ow y bowiem program w ychodzi z zupełnie innych założeń niż katecheza poprzedniego okresu. Koniecznością stało się przybliżenie katechetom założeń nowej katechezy, zorientowanej na ruch kerygm atyczny i antropologiczny. Temu celow i ma w łaśnie służyć obecnie recenzowana pozycja, opracowana pod redakcją E. J. K o r h e r r a, odpow ie
dzialnego za katechizację w archidiecezji w iedeńskiej, oraz H. F i n k a , pro fesora A kadem ii Pedagogicznej w Feldkirchu. Omawiana książka ogranicza się jedynie do problem atyki związanej z katechezą w czterech niższych k la sach szkoły podstaw owej, tak zwanej Unterstufe.
N ow y program jako kryterium doboru m ateriału katechetycznego przyjął potrzeby i m ożliwości dziecka. Albert H ö f e r, głów ny autor nowego progra mu, ukazuje w swym artykule, w jaki sposób uw zględnienie tego kryterium ogranicza m ateriał katechetyczny, a zarazem zmusza do poszukiwania w yra żeń i określeń, które odbiegają zasadniczo od sform ułowań teologicznych, a jednak pozostają w ierne Objawieniu. Najtrudniejszym jest rok pierwszy nauki religii w szkole austriackiej ze w zględu na zlaicyzow anie rodziny i po chodzenie dzieci z bardzo różnorodnych środowisk. To zagadnienie ośw ietla Monika N e m e t s c h e k , profesor pedagogiki religijnej z Linzu Zarówno program ram owy jak jeszcze mocniej Zitta-Plan podkreśla znaczenie w spół pracy między katechetą a domem rodzinnym. R ównież i ten tem at znalazł osobne opracowanie pióra Fr. F i s c h e r a , profesora pedagogiki religijnej w Salzburgu. Cztery pierwsze klasy szkoły podstawowej koncentrują się w o kół przygotowania do pierwszej spowiedzi i pierwszej kom unii św. Ze w zglę du na istotne zm iany wprowadzone w tym przygotowaniu, a przede w szy stkim przesunięcie pierwszej spowiedzi po pierwszej Komunii, w omawianej książce odnajdujemy osobne opracowania w ychow ania eucharystycznego i przygotowania do sakramentu pojednania. Napisali je P. Z e h n d o r f e r , profesor pedagogiki religijnej na Akadem ii Pedagogicznej w Wiedniu, oraz S. B r i n g r u b e r , profesor w Linzu.
N ow y program kładzie m niejszy akcent na uczenie, na w iedzę, mocniej natom iast podkreśla „ćw iczenie”, w prowadzenie dziecka w życie Kościoła lokalnego, a zwłaszcza w liturgię. Nic zatem dziwnego, że w om awianej po zycji osobne artykuły om awiają zarówno tak zwane Feiern, paraliturgie ka techetyczne, jak również w ychow anie do m odlitwy. Zagadnienia te opraco w ali w spom niany już H. F i n k oraz Fr. R o t h, profesor w St. Pölten.
Ogólne zasady katechetyki form alnej, uwzględniającej przede w szystkim poziom czterech niższych klas, opracował E. J. K o r h e r r. Poniew aż zaś na tym poziom ie nauczania ogromne znaczenie posiada opowiadanie, osobny ar tykuł na ten tem at przygotował L. N o u w e n s, profesor Akadem ii Pedago gicznej w Wiedniu, pochodzący z Holandii.
Całość w ym ienionych artykułów doskonale wprowadza w nowy program austriacki, a jednocześnie porusza w iele zagadnień istotnych dla w spółcze snej katechetyki. Kierunek austriacki w ydaje się nam najbliższy w stosunku do innych krajów Europy. Dlatego om awianą pozycję można z całym spo
