PRÓBNY
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII
Arkusz II
Czas pracy 120 minut
Informacja dla zdającego:
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron i kolorową wkáadkĊ.
Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.
2. Przy kaĪdym zadaniu podana jest moĪliwa do uzyskania liczba punktów.
3. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadaĔ moĪesz otrzymaü áącznie 100 punktów.
4. Pisz tylko w kolorze czarnym.
5. Nie uĪywaj korektora.
6. W przypadku podania báĊdnej odpowiedzi dany fragment pracy wyraĨnie przekreĞl.
Nie bĊdzie on podlegaá ocenie.
7. Podczas egzaminu moĪesz korzystaü z lupy, linijki oraz prostego kalkulatora.
8. Do ostatniej kartki arkusza doáączona jest karta odpowiedzi, którą wypeánia nauczyciel.
ĩyczymy powodzenia!
ARKUSZ II STYCZE ē
ROK 2005
(Wpisuje zdający przed rozpoczĊciem pracy)
na naklejkĊ z kodem
dysleksja
PESEL ZDAJĄCEGO
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
W tabeli przedstawiono zatrudnienie wedáug sektorów gospodarki oraz stopy bezrobocia w procentach dla poszczególnych województw.
Podaj nazwy metod kartograficznych, które mogą byü wykorzystane do przedstawienia:
a) wielkoĞci zatrudnienia wedáug sektorów;
b) stopy bezrobocia w poszczególnych województwach.
Zatrudnienie w % Województwo
sektor I sektor II sektor III i IV
Stopa bezrobocia
w %
dolnoĞląskie 15,5 32,1 52,4 21,5
kujawsko-pomorskie 26,1 29,7 44,.2 21,9
lubelskie 50,8 16,3 32,2 15,7
lubuskie 16,9 30,3 52,8 24,4
áódzkie 31,3 28,2 40,5 18,1
maáopolskie 34,2 24,5 41,3 14,1
mazowieckie 25,1 23,6 51,3 13,7
opolskie 27,4 30,2 42,4 18,2
podkarpackie 45,7 22,3 32,0 17,2
podlaskie 45,2 18,7 36,7 15,1
pomorskie 14,5 31,1 54,4 19,6
Ğląskie 11,6 40,4 48,0 15,7
ĞwiĊtokrzyskie 47,7 20,6 31,7 18,4
warmiĔsko-mazurskie 14,5 29,7 44,2 28,9
wielkopolskie 25,2 31,1 43,7 15,4
zachodniopomorskie 14,6 28,9 56,5 24,7
ħródáo: Kądzioáka J., i in., ĝwiat w liczbach 2003/2004, WSiP, Warszawa, 2003. Przeglądowy Atlas Polski, Fogra, 2003.
a) ... b)...
Zadanie 33. (2 pkt)
ĩeglarz w swej podróĪy dookoáa Ğwiata przemierzaá Pacyfik páynąc z Ameryki Póánocnej do Chin. TuĪ przed póánocą, pod datą 25 lutego (poniedziaáek) dokonaá zapisu w dzienniku pokáadowym. Po kilkudziesiĊciu minutach jego jacht przepáynąá granicĊ zmiany daty. Napisz i wyjaĞnij, jaką datĊ umieĞci Īeglarz, dokonując kolejnego zapisu w dzienniku pokáadowym po godzinie 24.00.
Data ...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zjawisko zorzy polarnej naleĪy do najbardziej widowiskowych, niezwykáych zjawisk Ğwietlnych. ZapowiedĨ jej pojawienia siĊ gromadzi tysiące ludzi. Tak dzieje siĊ na przykáad w Yellowknife, stolicy kanadyjskiej prowincji Terytorium Póánocno-Zachodniego, jednym z gáównych w Ğwiecie oĞrodków turystyki związanej z oglądaniem zórz polarnych.
WiĊkszoĞü zórz polarnych moĪna oglądaü tylko powyĪej 60. stopnia szerokoĞci geograficznej. Jednak obserwowanie tych Ğwietlnych widowisk jest moĪliwe równieĪ w niĪszych szerokoĞciach geograficznych, np.: w 1989 byáo to moĪliwe daleko na poáudniu na Florydzie i na póáwyspie Jukatan, a w pierwszych latach XXI wieku takĪe w Europie (w tym równieĪ w Polsce).
Badania nad zjawiskami zórz polarnych prowadzone są w ramach programów miĊdzynarodowych pod egidą NASA, Europejskiej Agencji Przestrzeni Kosmicznej
i japoĔskiego Instytutu Kosmosu i BadaĔ Astronautycznych. Naukowcy, którzy zajmują siĊ przyczynami i skutkami wystĊpowania zórz polarnych, korzystają z wiedzy kosmonautów zdobytej podczas zaáogowych lotów kosmicznych oraz z danych dostarczonych przez satelity, rakiety i obserwatoria naziemne, np. Obserwatorium Zorzy Polarnej w Tromsö w Norwegii.
ħródáo: Opracowano na podstawie: National Geographic, Polska, NR 11 (26) XI 2001.
Skorzystaj z zaáącznika nr 1 oraz wáasnej wiedzy i opisz zjawisko zorzy polarnej. Opisując, podaj trzy cechy charakterystyczne tego zjawiska.
...
...
...
...
...
Zadanie 35. (3 pkt)
WyjaĞnij przyczyny wystĊpowania zorzy polarnej i podaj dwie konsekwencje jej wpáywu naĪycie i dziaáalnoĞü czáowieka na Ziemi (moĪesz skorzystaü z zaáącznika nr 1 i tekstu w zadaniu nr 34).
WyjaĞnienie ...
...
...
...
...
Konsekwencje ...
...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
SpoĞród wydarzeĔ geologicznych w dziejach Ziemi wybierz tylko te, które miaáy miejsce w trzeciorzĊdzie.
Swój wybór zakreĞl wedáug wzoru:
A. Powstanie wielkich áaĔcuchów górskich w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych.
B. CzĊsto zmieniający siĊ rozkáad lądów i mórz.
C. PotĊĪne ruchy górotwórcze (kaledoĔskie i hercyĔskie) i intensywne procesy wulkaniczne.
D. Powstanie pokáadów wĊgla brunatnego ze szczątków roĞlinnoĞci.
E. Tworzenie siĊ w zapadliskach podgórskich i zbiornikach wodnych záóĪ soli kamiennej.
F. Wielkie zalewy morskie.
G. Podniesienie wczeĞniej wypiĊtrzonych struktur geologicznych i powstanie gór zrĊbowych.
H. Powstanie ze szczątków bujnie rozwijającej siĊ roĞlinnoĞci záóĪ wĊgla kamiennego.
Zadanie 37. (4 pkt)
Uzupeánij tabelĊ, wpisując po dwa przykáady wystĊpowania i wykorzystania gospodarczego wybranych surowców mineralnych w Polsce.
Surowiec mineralny WystĊpowanie Wykorzystanie gospodarcze
Sól kamienna
1.
2.
1.
2.
Wapienie
1.
2.
1.
2.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na podstawie zamieszczonych opisów rozpoznaj obiekty geograficzne (niziny, wyĪyny, góry) i podaj ich nazwy.
A. Ciągną siĊ wzdáuĪ wybrzeĪy Oceanu Spokojnego. Tworzą je liczne áaĔcuchy górskie, miĊdzy którymi znajdują siĊ zapadliskowe obniĪenia, np. Dolina ĝmierci, obszary pustynne, wyĪyny porozcinane kanionami rzek. Na obszarze tych gór znajdują siĊ takĪe czynne stoĪki wulkaniczne.
...
B. Aluwialna kraina o monotonnym krajobrazie, przez którą rzeki páyną szerokimi, dolinami. DuĪe obszary tej krainy zajmują bagna. Dominującą formacją roĞlinną jest tajga. Klimat, wyáączając obszary poáoĪone na póánocy, umiarkowany cháodny, wybitnie kontynentalny.
...
C. Ograniczają ją od póánocy Góry Pontyjskie, a od poáudnia Góry Taurus. Na jej obszarze wystĊpują liczne bezodpáywowe kotliny z jeziorami reliktowymi i tektonicznymi.
W klimacie podzwrotnikowym kontynentalnym suchym wystĊpują suche stepy i póápustynie. W póánocnej czĊĞci tej krainy poáoĪona jest Ankara.
...
D. PoáoĪone są miĊdzy Zatoką Biskajską a Zatoką Lwią. Krajobraz tej krainy w czĊĞci Ğrodkowej ma cechy rzeĨby alpejskiej (turnie i cyrki lodowcowe), natomiast w czĊĞci zachodniej wystĊpują zjawiska krasowe. DuĪe zasoby wodne tego obszaru wykorzystywane są w celach energetycznych i do nawadniania. W Ğrodkowej czĊĞci tej krainy leĪy Andora.
...
Zadanie 39. (3 pkt)
Korzystając z danych meteorologicznych, uzasadnij wpáyw prądu morskiego na klimat Reykjaviku (640 09’N 21058’W). Uzasadniając, podaj trzy argumenty.
Stacja
Wys.
w m n.p.m.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok
T -0,8 0,3 0,5 2,6 6,3 9,6 11,3 10,6 7,8 4,3 1,4 0,0 4,5
Reykjavik
18
O 99 89 79 61 51 51 51 52 91 90 96 98 908
Temperatura powietrza T w 0C,opad atmosferyczny O w mm
ħródáo: Czubla P., PapiĔska T., Geografia fizyczna, PWN, Warszawa, 2002.
...
...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na mapach przedstawiono jeziornoĞü Polski (wedáug Majdanowskiego S.) oraz zasiĊgi zlodowaceĔ (wedáug Lindera L.)
OkreĞl prawidáowoĞü, dotyczącą zróĪnicowania rozmieszczenia jezior i wyjaĞnij wystĊpowanie tego zróĪnicowania.
ħródáo: Kondracki J., Geografia fizyczna Polski, PWN, ħródáo: GrudziĔska D., Kowalik W.,
Warszawa, 1978. Krynicka -Tarnacka T.,ĝwiat i Polska, SOP, ToruĔ, 2003.
PrawidáowoĞü ...
...
WyjaĞnienie ...
...
...
...
Zadanie 41. (3 pkt)
Przy pomocy rysunku przestaw geologiczne warunki wystĊpowanie wód artezyjskich.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
WykaĪ zaleĪnoĞü intensywnoĞci róĪnych rodzajów wietrzenia: fizycznego, chemicznego i biologicznego od warunków klimatycznych typowych dla klimatów zapisanych
na schemacie.
ħródáo: Stankowski W., Geografia fizyczna z elementami geologii, WSiP, Warszawa, 1995.
Wietrzenie fizyczne ...
...
...
...
Wietrzenie chemiczne ...
...
...
...
Wietrzenie biologiczne ...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Korzystając z zamieszczonego schematu i wáasnej wiedzy, wyjaĞnij wpáyw wzajemnego poáoĪenia Ziemi, KsiĊĪyca i SáoĔca na wielkoĞü páywów morskich.
a) pierwsza kwadra, b) nów, c) ostatnia kwadra, d) peánia
ħródáo: Mizerski W., Geologia dla geografów, PWN, Warszawa, 2000.
...
...
...
...
...
...
...
Zadanie 44. (3 pkt)
Podaj trzy przykáady wystĊpowania najwiĊkszych páywów i przykáad ich gospodarczego wykorzystania.
WystĊpowanie ...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
SpoĞród przedstawionych typów genetycznych gleb (zaáącznik nr 2) wybierz dwa, które charakteryzują siĊ duĪą przydatnoĞcią rolniczą. Uzasadnij swój wybór.
Wybór typów genetycznych gleb 1) ... 2) ...
Uzasadnienie ...
...
...
...
...
...
Zadanie 46. (3 pkt)
Obok numerów 1, 2, 3 wpisz przykáady wpáywu klimatu na Īycie i dziaáalnoĞü czáowieka.
Zadanie 47. (3 pkt)
Uzasadnij stwierdzenie, Īe ropa naftowa jest surowcem strategicznym.
Uzasadniając, podaj trzy argumenty.
...
...
...
...
...
...
...
KLIMAT DZIAàALNOĝû CZàOWIEKA
-temperatura powietrza -opady atmosferyczne -zachmurzenie -wilgotnoĞü powietrza -ciĞnienie atmosferyczne
1) ...
...
2) ...
...
3) ...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Uzupeánij opisy zamieszczonych ilustracji (A, B, C), wybierając dla kaĪdej z nich, wáaĞciwe nazwy procesów wewnĊtrznych i zewnĊtrznych.
Nazwy procesów wybierz spoĞród podanych: denudacja, transport, wypiĊtrzanie, akumulacja, erozja, zapadanie.
A
C B
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Przyporządkuj poszczególnym narodom, zapisanym w tabeli, wáaĞciwą im rodzinĊ i grupĊ jĊzykową.
L.p. Naród Rodzina jĊzykowa Grupa jĊzykowa
1. Niemcy
2. ChiĔczycy 3. Hiszpanie 4. WĊgrzy
5. Chorwaci
Zadanie 50. (3 pkt)
Korzystając z zamieszczonej mapy opisz zróĪnicowanie ludnoĞci pod wzglĊdem skáadu narodowoĞciowego w poáudniowo-wschodniej czĊĞci Europy i podaj dwie konsekwencje tego zróĪnicowania dla krajów na obszarze byáej Jugosáawii.
ħródáo: Wrona. J., Rek J., Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa, 2001.
Opis ...
...
...
Konsekwencje ...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na podstawie fragmentu mapy, na którym przedstawiono ZagáĊbie Ruhry (zaáącznik nr 3), oceĔ konsekwencje zmian w przemyĞle na tym obszarze, podając cztery argumenty.
...
...
...
...
...
...
Zadanie 52. (4 pkt)
Na schemacie liczbami od 1do 9 opisano kolejne etapy tworzenia siĊ smogu
fotochemicznego. Przyporządkuj je do opisów tych etapów, oznaczonych literami od A do I, wedáug podanego wzoru przy literze G.
A. Tworzenie siĊ szkodliwych, toksycznych i draĪniących gazów (miĊdzy innymi ozonu troposferycznego).
B. Emisja do atmosfery tlenków azotu ze spalin samochodowych oraz wĊglowodorów.
C. PodraĪnienia oczu.
D. Intensywny ruch samochodowy.
Ğci z oddychaniem.
1 7
9 6
3 5
2 4 8
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na wykresach przedstawiono malejący udziaá transportu kolejowego i rosnący transportu samochodowego w przewozach áadunków w Polsce w milionach ton w latach 1960 – 2001.
Przedstaw trzy argumenty przemawiające za wzrostem udziaáu transportu kolejowego w przewozach áadunków.
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
1960 1970 1980 1990 2000 2001
Lata
%
Transport kolejowy Transport samochodowy
ħródáo: Opracowano na podstawie: Kądzioáka J., i i n., ĝwiat w liczbach 2003/2004, WSiP, Warszawa, 2003.
...
...
...
...
...
...
Zadanie 54. (1 pkt)
Dla wybranych paĔstw oblicz wartoĞü PKB na jednego mieszkaĔca. Otrzymane wyniki wpisz do tabeli.
PaĔstwo PKB ogóáem
w mld USD
Liczba ludnoĞci w mln
PKB na jednego mieszkaĔca w USD
Kanada 668 30,8
Szwajcaria 240 7,2
Brazylia 596 170, 4
Kamerun 8,9 14,7
Polska 158 38,6
ħródáo: The Economist, ĝwiat w liczbach 2003, EMKA, Warszawa, 2004.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 55. (1 pkt)
Korzystając z danych statystycznych z zadania 54. i wáasnej wiedzy, sformuáuj wniosek dotyczący warunków Īycia mieszkaĔców w wybranych krajach.
...
...
...
...
Zadanie 56. (4 pkt)
Przyporządkuj podane charakterystyki wáaĞciwym organizacjom pozarządowym.
Nazwy organizacji wybierz spoĞród podanych : I. MiĊdzynarodowy Czerwony KrzyĪ, II. Amnesty International, III. Survival International, IV. ĝwiatowy Fundusz na rzecz Przyrody, V. Lekarze bez Granic.
Liczba organizacji pozarządowych jest o jedną wiĊksza od liczy charakterystyk i nie podlega przyporządkowaniu.
A. Walczy o przestrzeganie praw czáowieka, organizując Ğwiatowe kampanie, np.: przeciwko karze Ğmierci, stosowaniu tortur. Jedną z form dziaáania jest wysyáanie listów od osób prywatnych miĊdzy innymi w obronie praw kobiet.
B. Powstaáa, aby opiekowaü siĊ w czasie wojny rannymi chorymi i jeĔcami, natomiast w czasie pokoju pomagaü ofiarom klĊsk Īywioáowych, np.: trzĊsieĔ ziemi, powodzi, ofiarom wypadków, epidemii oraz przeĞladowaĔ politycznych.
C. Podejmuje róĪnorodne dziaáania na rzecz utrzymania odrĊbnoĞci kulturowej i zachowanie tradycji ludnoĞci plemiennej. Jednym z sukcesów tej organizacji jest zrezygnowanie z rajdów samochodowych w Gujanie Francuskiej na terenach zamieszkiwanych przez Indian.
Ċgniarki), aby nieĞü pomoc
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na podstawie porównania procentowego rozkáadu mandatów w sejmie po wyborach w 1991 i 2001 roku, podaj trzy zmiany tego rozkáadu i wyjaĞnij ich wystĊpowanie.
Partie polityczne
Mandaty w sejmie po wyborach w 1991 roku
w %
Partie polityczne
Mandaty w sejmie po wyborach w 2001 roku
w %
SLD 13 SLD-UP 47,0
Polskie Stronnictwo Ludowe 10,4 Polskie Stronnictwo
Ludowe 9,6
SolidarnoĞü Pracy 1,3 Platforma Obywatelska 14,1
Unia Demokratyczna 13,8 Prawo i SprawiedliwoĞü 9,6
Kongres Liberalno-
Demokratyczny 8 Liga Polskich Rodzin 8,3
Porozumienie Centrum 9,6 Samoobrona 11,5
NSZZ „SolidarnoĞü” 5,9 MniejszoĞü niemiecka 0,4
PSL-Porozumienie Ludowe 6,1
KPN 10
Wyborcza Akcja Katolicka 10,6
Inne (centrum, prawica) 9,8
MniejszoĞü niemiecka 1,5
ħródáo: Kop J., i in., Geografia spoáeczno-ekonomiczna, PWN, Warszawa, 2003.
Przykáady zmian ...
...
...
...
WyjaĞnienie ...
...
...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Wszystkie paĔstwa czáonkowskie Unii Europejskiej, w tym takĪe nasz kraj, który naleĪy do Unii od 01.05.2004 roku, zobowiązane są do realizowania czterech gáównych zadaĔ, zawartych w programie „ĝrodowisko 2010 – nasza przyszáoĞü zaleĪy od naszego wyboru”.
Zadania te koncentrują siĊ na ochronie klimatu, dbaáoĞci o zachowanie walorów przyrodniczych i róĪnorodnoĞci biologicznej, ograniczaniu szkodliwego wpáywu Ğrodowiska na zdrowie, ochronie zasobów naturalnych.
ħródáo: Opracowano na podstawie: Angiel J., i n., Geografia, Nowa Era, Warszawa, 2003.
OceĔ zadania przedstawione w programie Unii Europejskiej, zgodnie z zasadami zrównowaĪonego rozwoju. Oceniając, podaj cztery argumenty.
Ocena ...
...
...
Argumenty ...
...
...
...
...
...
...
Zadanie 59. (4 pkt)
Rozwojowi energetyki atomowej od wielu lat towarzyszą spory miĊdzy zwolennikami i przeciwnikami wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach atomowych.
Sformuáuj po dwa argumenty (pozytywne i negatywne), które przytaczane są w dyskusjach na temat rozwoju tego rodzaju energetyki.
Argumenty pozytywne ...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na Ğwiecie od wielu lat podejmuje siĊ starania zmierzające do zwiĊkszanie produkcji ĪywnoĞci. Przedstaw cztery rozwiązania, dziĊki którym moĪna produkowaü wiĊcej ĪywnoĞci.
...
...
...
...
...
...
...
Zadanie 61. (4 pkt)
Malaria jest najgroĨniejszą, obok gruĨlicy, chorobą zakaĨną na Ğwiecie. Wywoáują ją pasoĪyty przenoszone przez samice komara. NajczĊstszymi objawami malarii są: bóle gáowy, nudnoĞci, gorączka i dreszcze. W ciągu roku notuje siĊ od 300 do 500 mln przypadków nowych zachorowaĔ oraz 1,0 do 2,7 milionów zgonów.
Podaj przykáady czterech krajów, w których wystĊpuje malaria.
ħródáo: Podgórski Z., i in., Geografia, Czáowiek i Ğrodowisko, WSiP, Warszawa, 2004.
1. ...
2. ...
3. ...
4. ...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
WskaĪ cztery przyczyny (przyrodnicze i antropogeniczne) wystĊpowania malarii w Afryce.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
