Ustawa o odpadach - przepisy obowiązujące i przewidywane zmiany* **

Slaa& M t& tty nr 6 listopad-grudzień 1998 r. TOM 2

Maria Duczmal

Ustawa o odpadach - przepisy obowiązujące i przewidywane zmiany* **

Odpady gumowe zgodnie z klasyfikacją odpadów zaliczone do grup:

grupa 07 - Odpady z przemysłu syntezy organicznej:

podgrupa 07 02 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania tworzyw sztucznych oraz kauczuków i włókien syntetycznych,

rodzaj 07 02 99 - Inne nie wymienione odpady

grupa 16 - Odpady różne, nie ujęte w innych grupach:

podgrupa 16 01- Wyeksploatowane pojazdy, rodzaj 16 01 03 - Zużyte opony.

Wytwarzanie odpadów gumowych wymagać może bądź uzgodnienia z organem gminy, bądź zezwolenia wojewody, w zależności od rodzaju odpadów lub ilości odpadów wytwarzanych ogólnie przez danego wytwarzającego.

Nie są natomiast wymagane żadne decyzje administracyjne na ich usuwanie (z transportem włącznie), wykorzystywanie lub unieszkodliwianie, odpady gumowe stanowią bowiem odpady inne niż niebezpieczne.

Należy jed n a k pam iętać, że inwestycje związane z termicznym przekształcaniem odpadów należą do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środow iska i zdrowia ludzi, zaś p o zo sta łe inw estycje związane z wykorzystywaniem lub unieszkodliwianiem odpadów należą do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska.

Słowa kluczowe: odpady, odpady gumowe, przepisy

Waste Management Act - existing regula­

tions and expected amendments

According to general classification fo r waste, rubber products are classified into the following groups:

group 07 - Waste products from organic synthesis industry:

subgroup 07 02 - Waste products from manufacturing, processing, selling and use o f plastics, rubber and synthetic fibers,

type 07 02 99 - Other waste products

group 16 - Different waste products belonging to neither o f other groups:

subgroup 16 01- Post-consumer vehicles type 16 01 03 - Scrap tyres.

The generation o f rubber waste has to be accepted by Communal Board or permitted by Voivode Office, depending on the type and/or quantity o f waste

* Gł. specjalista ds. Legislacji w Departamencie Lcgislacyjno-Prawnym MOŚZNiL

** referat wygłoszony na Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej, “ELASTOMERY’98”

13-15.10.1998, Warszawa

TOM 2 listopad-grudzień 1998 r. S ttte ta m & K f nr 6

products, created by any manufacturer None o f administrative decisions is required fo r disposal (including transport), treatment or utilisation o f waste rubber, because in is considered as less dangerous than the others.

It must be borne in mind, that an investment, connected with thermal treatment o f waste products, may be particularly hazardous fo r environment and human health, while the other investments, connected with the utilisation o f waste products could deteriorate conditions o f the environment.

Key words: waste, scrap rubber, regulations

Postępow anie z odpadam i reguluje u staw a z dnia 27 czerw ca 1998 r. o odpadach (D z.U. N r 96, poz. 592 i z 1998 r. N r 106, poz. 668), która w eszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r. Poprzednio spra­

wy te regulowały przepisy ustaw y z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz.U.

z 1994 r. Nr 49, poz. 196 z późn. zm.).

O d p ad y - wszystkie przedm ioty oraz substan­

cje stałe i nie będące ściekami substancje ciekłe po­

wstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodar­

czej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w m iej­

scu lub w czasie, w którym powstały.

Rozporządzenie M inistra Ochrony Środowiska, Zasobów N aturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz.U. Nr 162, poz. 1135) dzieli wszystkie odpady na dwadzieścia grup. Kryterium podziału na grupy jest źródło powsta­

wania odpadów. Następnym i jednostkam i podziału są podgrupy i rodzaje odpadów. W szystkie grupy, pod­

grupy i rodzaje odpadów zawiera załącznik nr 1 do omawianego rozporządzenia. Grupom, podgrupom i rodzajom odpadów zostały nadane oznaczenia kodo­

we. Na odrębnej liście stanowiącej zał. nr 2 do pow o­

łanego rozporządzenia wym ienione zostały odpady niebezpieczne.

Odpady gumowe zgodnie z klasyfikacją odpa­

dów zaliczono do grupy 07- Odpady z przemysłu syn­

tezy organicznej, podgrupa 07 02 - Odpady z produk­

cji, przygotowania, obrotu i stosowania tworzyw sztucznych oraz kauczuków i włókien syntetycznych, rodzaj 07 02 99 - Inne nie wymienione odpady oraz do grupy 16 - Odpady różne, nie ujęte w innych gru­

pach, podgrupa 16 01- Wyeksploatowane pojazdy, ro­

dzaj 16 01 03 - Zużyte opony.

W ytwarzającymi odpady sąpodm ioty gospodar­

cze w rozumieniu ustawy o działalności gospodarczej oraz jednostki organizacyjne nie prowadzące działal­

ności gospodarczej, powodujące powstawanie odpa­

dów.

Odbiorca odpadów - podm iot gospodarczy w rozumieniu ustawy o działalności gospodarczej, który na podstawie zlecenia wytwarzającego odpady wyko­

nuje za niego obowiązki w zakresie usuwania odpa­

dów z miejsc ich powstawania, wykorzystywania lub ich unieszkodliwiania.

Projektowana jest zmiana definicji wytwarzają­

cego i odbiorcy odpadów ustawą Prawo działalności gospodarczej, która ma zastąpić ustawę o działalno­

ści gospodarczej. Pewne kategorie podmiotów będą­

ce w świetle dotychczasowych przepisów podmiotami gospodarczymi, w świetle projektowanych przepisów nimi nie będą, np. rolnicy. Przepisów projektowanej ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i ho­

dowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnic­

twa i rybactwa śródlądowego. Powoduje to koniecz­

ność zmiany definicji wytwarzającego odpady i od­

biorcy odpadów. Przewidywany termin wejścia w ży­

cie 1 lipca 1999 r. .

Podstawowe obowiązki pod­

miotów w zakresie postępowa­

nia z odpadami

Uzyskanie wymaganych zezwoleń, uzgod­

nień i innych decyzji

Zezwolenie na prowadzenie działalności Zezwolenie na prowadzenie działalności, w w y­

niku której powstają:

• odpady niebezpieczne, bez względu na ich ilość,

• odpady inne niż niebezpieczne w ilości pow yżej 1 tysiąca ton rocznie wydaje wojewoda.

Obowiązek uzyskania zezwolenia na wytw arza­

nie odpadów nie dotyczy odpadów komunalnych.

S toA tom erity nr 6 listopad-grudzień 1998 r. TOM 2

Od 1 stycznia 1999 r., w związku z wejściem w życie ustaw y z 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administra­

cji publicznej w związku z reform ąustrojow ąpaństw a (Dz.U. N r 106, poz. 668) zwanej ustaw ą kom peten­

cyjną, ulega zmianie zarówno nazwa zezwolenia - bę­

dzie to zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebez­

piecznych i innych niż niebezpieczne w ilości pow y­

żej 1 tys. ton rocznie jak również organ kom petentny do ich wydawania. W zasadzie zezwolenie to w yda­

wać będzie starosta, a dla w ytw arzających te odpa­

dy, którzy b u d u ją lub u trz y m u ją obiekt zaliczany do inw estycji szczególnie szkodliw ych dla śro do ­ w iska i zdrow ia ludzi, zezwolenie takie wydawać bę­

dzie wojewoda.

Obecnie zezwolenie na prowadzenie działalno­

ści obejmuje całość działalności, a więc jeżeli dany podmiot wytwarza jakąkolw iek ilość odpadów niebez­

piecznych, to zezwolenie obejmuje również pozosta­

łą część działalności, w wyniku której pow stają rów ­ nież odpady inne niż niebezpieczne (nawet jeżeli są one wytwarzane w ilości poniżej 1 tys. ton rocznie).

Od 1 stycznia 1999 r., jeżeli dany podm iot w y­

twarzać będzie odpady niebezpieczne w jakiejkolwiek ilości i odpady inne niż niebezpieczne w ilości m niej­

szej niż 1 tys. ton rocznie, to wytwarzający odpady będzie m usiał uzyskać dwie różne decyzje:

• zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecz­

nych (które wydaje starosta lub wojewoda),

• uzgodnienie sposobu postępowania z odpadami wy­

tworzonymi od 1 tony do 1 tys. ton rocznie (które wydaje organ gminy lub wojewoda).

W ytw arzanie odpadów gum ow ych w ym agać będzie uzgodnienia z organem gminy, lub zezwolenia wojewody, w zależności od rodzaju odpadów oraz ilo­

ści odpadów wytwarzanych w ogóle przez danego w y­

twarzającego Nie są natom iast wymagane żadne de­

cyzje administracyjne na ich usuwanie (z transportem włącznie), wykorzystyw anie lub unieszkodliwianie, odpady gumowe stanow ią bowiem odpady inne niż niebezpieczne.

Uzgodnienie sposobu postępowania z odpadami Sposób postępow ania z odpadami innymi niż niebezpieczne, w ytworzonym i w ilości od jednej tony do jednego tysiąca ton rocznie, z wyłączeniem odpa­

dów kom unalnych, w ym aga uzgodnienia wytw arza­

jącego odpady z wójtem, burm istrzem lub prezyden­

tem miasta.

Obowiązek uzgadniania nie dotyczy:

- odpadów wytwarzanych w ilości poniżej 1 tony rocznie, - odpadów komunalnych.

Rada gminy może podjąć uchwałę o obowiąz­

ku dokonania uzgodnienia, o którym m owa wyżej, przez w ytwarzających określone rodzaje odpadów w ilości do jednej tony rocznie.

Po w ejściu w życie ustawy kompetencyjnej dla w ytw arzających odpady, którzy budują lub utrzym ują obiekt zaliczany do inwestycji szczególnie szkodli­

wych dla środowiska i zdrowia ludzi, uzgodnienia spo­

sobu postępow ania z odpadam i dokonywać będzie wojewoda.

Zezwolenie na prowadzenie działalności w za­

kresie usuwania^, wykorzystywania lub unieszkodli­

wiania odpadów komunalnych

Działalność usługow ą w zakresie usuwania, w y­

korzystywania i unieszkodliwiania odpadów komunal­

nych m ogą prowadzić gminne jednostki organizacyj­

ne oraz inne podm ioty z tym, że zgodnie z art. usta­

wy z dnia 13 września 1996 r. o utrzym aniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 i z 1997 r. N r 60, poz. 369) podm ioty inne niż gminne jednostki organizacyjne m uszą uzyskać zezwolenie wójta, burm istrza lub prezydenta miasta na prowadze­

nie działalności w tym zakresie.

Zezwolenie na usuwanie, wykorzystywanie lub unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych

Odbiorca odpadów niebezpiecznych jest obowią­

zany do uzyskania zezwolenia na usuwanie tych od­

padów, w tym na transport, na ich wykorzystywanie lub unieszkodliwianie.

Zezwolenie takie dla odbiorcy odpadów niebez­

piecznych wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Z dniem w ejścia w życie ustawy kompetencyjnej decyzje te wydawać będzie starosta, z tym, że w przypadku odbiorców odpadów niebez­

piecznych, którzy budują lub utrzym ują obiekt zali­

czany do inwestycji szczególnie szkodliwych dla śro­

dowiska i zdrowia ludzi, powyższe zezwolenie w yda­

wać będzie wojewoda właściwy ze względu na m iej­

sce w ykorzystania lub unieszkodliw iania odpadów.

Zwracam przy okazji uwagę, że przepis określający właściwość m iejscow ą do wydaw ania zezw oleń na usuwanie, wykorzystywanie i unieszkodliwianie od­

padów niebezpiecznych jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisów kpa w zakresie określenia właściwości miejscowej.

TOM 2 listopad-grudzień 1998 r. S ta o tw cen y nr 6

Sprecyzowanie zasad dotyczących postępowania z odpadami niebezpiecznymi nastąpi w rozporządze­

niu M inistra Gospodarki w sprawie określenia szcze­

gółowych zasad usuwania, w ykorzystyw ania i uniesz­

kodliwiania odpadów niebezpiecznych, które nieba­

wem powinno być podpisane i opublikowane. W ym a­

gania, ja k im m usi odp ow iadać w y k o rzy sty w an ie wszystkich odpadów, w tym również niebezpiecznych, określająprzepisy rozporządzenia M inistra Gospodar­

ki z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie określenia odpadów, które powinny być wykorzystywane w celach przemy­

słowych oraz warunków, jakie m uszą być spełnione przy ich wykorzystywaniu (Dz.U. N r 90, poz. 573).

Zgoda na miejsce i sposób gromadzenia odpadów Zgodnie z art 21 ust. 6 ustawy o odpadach nie uważa się za składowisko odpadów m iejsca grom a­

dzenia odpadów przez wytwarzającego, które spełnia łącznie następujące warunki:

- dotyczy odpadów przeznaczonych do w ykorzysta­

nia,

- wynika z procesów technologicznych lub organiza­

cyjnych i nie przekracza czasu uzasadnionego tymi procesami,

- wytwarzający ma tytuł prawny do terenu, na któ­

rym się to odbywa.

Zgodę na m iejsce i sposób grom adzenia w y ­ daje w ójt burm istrz lub prezydent m iasta, u w zględ ­ niając odpow iednio w ym agania p rzew idziane dla składow iska odpadów. Od 1 stycznia 1999 r. p rze ­ pis ten ulega m odyfikacji, u m ożliw iając grom adze­

nie odpadów oprócz w ytw arzającego odpady ró w ­ nież ich odbiorcy. G rom adzeniu b ę d ą m ogły po d le­

gać nie tylko odpady przeznaczone do w y k o rzysty­

w ania, ale rów nież do unieszko d liw iania, z w y jąt­

kiem składow ania.

Wyznaczenie składowiska odpadów

Składowanie odpadów m oże odbyw ać się ty l­

ko w m iejscach na ten cel w yznaczonych w trybie przepisów ustaw y z dnia 7 lipca 1994 r. o zag o spo­

darow aniu p rzestrzennym (Dz.U. N r 89, poz. 415 z późn. zm. ) i wym aga w ydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Składowisko odpadów jest obiektem budowlanym i wymaga pozwo­

lenia na budowę składowiska odpadów, które w yda­

wane jest przez organ właściwy w sprawach nadzoru budowlanego. Ustawa o odpadach precyzuje elem en­

ty, jakie - oprócz wymagań określonych prawem bu­

dowlanym - powinna zawierać ta decyzja. M iędzy in­

nym i pow inna określać w ym agania zapew niające ochronę życia i zdrowia ludzi, ochronę środowiska, ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich oraz sposób i term in rekultywacji terenu składowiska.

Budowa innych obiektów związanych z w yko­

rzystywaniem lub unieszkodliw ianiem odpadów w y­

maga analogicznego trybu postępowania, tzn. również uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospo­

darowania terenu oraz pozwolenia na budowę.

Inwestycje związane z termicznym przekształ­

caniem odpadów należą do inw estycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, zaś po­

zostałe inwestycje związane z wykorzystywaniem lub unieszkodliw ianiem odpadów należą do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska. W chwili obec­

nej powoduje to na etapie inwestowania konieczność wykonania oceny oddziaływania na środowisko oraz dokonania uzgodnienia decyzji o w arunkach zabu ­ d o w y i z a g o s p o d a r o w a n ia te r e n u z o rg a n a m i wskazanym i w art. 40 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 89, poz 415 z późn. zm.).

Zezwolenie na składowanie odpadów niebez­

piecznych na wydzielonych częściach innych skła­

dowisk

Odpady niebezpieczne um ieszcza się na składo­

wiskach odpadów niebezpiecznych. Przygotowywa­

ne rozporządzenie M inistra G ospodarki w spraw ie szczegółow ych zasad usuw ania, w ykorzystyw ania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych określa wymagania dla składowisk odpadów niebezpiecznych.

Jeżeli um ieszczenie odpadów niebezpiecznych na składowiskach odpadów niebezpiecznych jest nie­

możliwe, odpady niebezpieczne m ogą być składowa­

ne na wydzielonych częściach innych składowisk, pod warunkiem uzyskania przez wytwarzającego zezwole­

nia wojewody. Z dniem 1 stycznia 1999 r. kompetencje te przechodzą na szczebel powiatu - do starosty.

Zezwolenia w zakresie międzynarodowego ob­

rotu odpadami

Ustawa bezwzględnie zakazuje przywozu z zagra­

nicy odpadów niebezpiecznych, nie mogą być one spro­

wadzane do Polski nawet w celu ich wykorzystania.

Zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Śro­

dowiska wymaga:

• przywóz innych odpadów niż niebezpieczne,

• wywóz odpadów niebezpiecznych za granicę,

• tranzyt odpadów niebezpiecznych.

S fa A tw te n y nr 6 listopad-grudzień 1998 r. TOM 2

M inister Ochrony Środowiska, Zasobów N atu­

ralnych i Leśnictwa w ydał tzw. “zielonej listy”- roz­

porządzenie z dnia 6 kwietnia 1998 r. w sprawie okre­

ślenia listy odpadów, których przywożenie z zagrani­

cy nie w ym aga zezw olenia G łównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz.U. N r 47, poz. 298). Lista ta obejmuje odpady wykorzystyw ane w celach przem y­

słowych, w przeważającej większości złom różnych metali, które nie w ystępują w dostatecznej ilości w kraju. N a liście tej nie m a żadnych odpadów gum o­

wych, albowiem zagospodarowanie tego rodzaju od­

padów krajowych na razie jest niewystarczające. Im ­ port takich odpadów m oże się odbywać na podstawie indywidualnego zezw olenia GIOŚ.

W przygotow aniu je st rozporządzenie M inistra Ochrony Środowiska, Z asobów N aturaln ych i L e­

śnictw a w prow adzające obow iązek uzyskiw ania ze­

zw oleń na w yw óz do określonych państw odpadów innych niż niebezpieczne. Jeszcze pod rządam i sta­

rych przepisów o odpadach, zawartych w ustawie o ochronie i kształtow aniu środowiska, na podstaw ie analogicznego upoważnienia, zostało wydane rozpo­

rządzenie M inistra O chrony Środow iska Zasobów N aturalnych i Leśnictw a z dnia 12 sierpnia 1997 r. w sprawie w prow adzenia obowiązku uzyskiw ania ze­

zwoleń Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na wywóz do określonych państw odpadów innych niż nie­

bezpieczne (Dz.U. N r 102, poz. 646), lecz straciło ono moc w związku z wejściem w życie ustawy o odpadach.

Projektowane rozporządzenie wskazuje określo­

ne państwa, do których w yw óz konkretnych odpadów wymaga zezwolenia, zaś jego wydanie ma na celu wypełnienie przyjętych przez Polskę zobowiązań m ię­

dzynarodow ych. R ozporządzenie nie m a szerszego znaczenia praktycznego, gdyż większość w ym ienio­

nych w nim odpadów nie je st przedm iotem obrotu m iędzynarodowego. Wobec zdarzających się jednak przypadków cofania z granic krajów Europy Zachod­

niej odpadów, w ysyłanych przez polskie podm ioty gospodarcze bez wymaganej zgody władz kraju im ­ portera, przepisy te m ają spełnić rolę porządkującą i inform acyjną dla polskich eksporterów.

Obowiązki wynikające wprost z ,

nie wymagające wydania decyzji admini­

stracyjnej

Obowiązek zapobiegania powstawaniu lub mi­

nimalizacji ilości odpadów^, wykorzystania, usuwa­

nia lub unieszkodliwiania odpadów

Obowiązki te ciążą na wytwarzającym odpady.

W ytw arzający odpady może w ykonyw ać nałożone przez ustawę o odpadach obowiązki w zakresie usu­

wania, w ykorzystyw ania lub unieszkodliwiania odpa­

dów sam odzielnie lub może zlecić ich wykonanie odbiorcy odpadów.

Obowiązek ewidencjonowania

Art. 13 ustawy ustawy o odpadach nakłada na wytwarzającego odpady oraz ich odbiorcę obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej i jakościowej. Obo­

wiązek ten wynika wprost z ustawy - dla istnienia tego obowiązku nie jest potrzebna żadna decyzja administra­

cyjna. Obowiązek ewidencjonowania ciąży na wszyst­

kich wytwarzających odpady i odbiorcach odpadów.

Prowadzenie ewidencji ma się odbywać z zastoso­

waniem wzorów dokumentów określonych rozporządze­

niem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Natural­

nych i Leśnictwa z dnia 12 września 1998 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewiden­

cji odpadów oraz służących do przekazywania informa­

cji o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na składo­

wisku odpadów (Dz.U. Nr 121, poz. 794). Rozporządze­

nie weszło w życie z dniem 6 października 1998 r.

Powyższe rozporządzenie wprowadza do stoso­

wania trzy wzory dokumentów:

• Karta ewidencji odpadów

Jest ona przeznaczona do rejestracji ilości odpa­

du jednego rodzaju. Do prowadzenia takiego doku­

m entu zobowiązany jest każdy wytwarzający odpady i odbiorca odpadów. Karta ewidencji odpadów doku­

mentuje ilość odpadów określonego rodzaju wytwo­

rzonych w danym miesiącu, a następnie dokumentuje sposób postępow ania z tymi odpadami.

• Dokument obrotu odpadem niebezpiecznym

Dokum ent ten stanowi “list przew ozow y” dla odpadów niebezpiecznych. Odbiorca odpadów niebez­

piecznych (a jeżeli odbiorców jest kilku - to kolejno każdy z nich) kwituje odbiór odpadów od wytwarza­

jącego odpady. Ostateczny odbiorca tzn. ten, który wykorzystał, unieszkodliwił odpady w inny sposób niż składowanie lub um ieścił odpady na składowisku od­

padów, wskazuje co stało się z odpadem.

• Karta informacyjna o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na składowisku odpadów oraz o cza­

sie ich składowania

Dokument ten wypełnia tylko wytwarzający od­

pady. Ten formularz przeznaczony jest do przekazania informacji o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na określonym składowisku odpadów w ciągu roku.

TOM 2 listopad-grudzień 1998 r. S fa A tw t& ity nr 6

W zór dokum entu obrotu odpadem niebezpiecz­

nym nie ma zastosowania w przypadku m iędzynaro­

dowego obrotu odpadami. W tym zakresie obow iązu­

j ą wzory wprowadzone zarządzeniem z dnia 8 sierp­

nia 1994 r. M inistra W spółpracy Gospodarczej z Z a­

granicą w sprawie wzorów dokum entów stosowanych w m iędzynarodow ym obrocie odpadam i (M onitor Polski N r 46, poz. 374).

Obowiązek składania informacji

Ustawa w art. 29 nakłada na w ytwarzającego odpady obowiązek składania informacji o rodzaju i ilości um ieszczonych na składowisku odpadów oraz o czasie ich składowania w terminie do 31 stycznia na­

stępnego roku po roku, w którym odpady te składo­

wano. Informacje składa się wojewodzie oraz w łaści­

wemu ze względu na m iejsce składowania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Zgodnie ze zmianami dokonanymi ustawą kompe­

tencyjną po 1 stycznia 1999 r. w zasadzie informacje te składać się będzie marszałkowi województwa oraz wła­

ściwemu ze względu na miejsce składowania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Od tej zasady przewiduje się wyjątek dla wytwarzających odpady po­

chodzące z obiektów zaliczonych na podstawie odręb­

nych przepisów do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi - wytwarzający ci skła­

dają powyższe informacje wojewodzie.

Obowiązek wykorzystania odpadów jako surow­

ców wtórnych

Przepisem art. 16 ustawy o odpadach nakłada się na podmioty obowiązek wykorzystywania jako surow­

ców wtórnych odpadów, jeżeli jest to technologicznie i ekonomicznie uzasadnione.

Ustawa o odpadach określa wykorzystywanie odpadów jako użycie ich w celach przem ysłowych lub nieprzemysłowych. W ykorzystywanie w celach prze­

mysłowych obejmuje również użycie odpadów w ce­

lach energetycznych i budowlanych, jako surowców wtórnych - w całości lub w części, bezpośrednio lub przez przetwarzanie. Oprócz wykorzystyw ania w ce­

lach przem ysłowych odpady m ogą być używane w celach nieprzem ysłowych.

Sprecyzowanie zakresu obowiązku wykorzysty­

wania odpadów w celach przem ysłowych nastąpiło w rozporządzeniu M inistra Gospodarki z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie określenia odpadów, które powinny być wykorzystywane w celach przem ysłow ych oraz warunków, jakie m uszą być spełnione przy ich w yko­

rzystywaniu (Dz.U. N r 90, poz. 573).

W przygotowaniu jest akt określający warunki, jakie będzie musiało spełniać wykorzystywanie osa­

dów ściekowych na cele nieprzemysłowe.

Obowiązek oznaczania opakowań

Ustawa nakłada w art. 17 dla producentów i im­

porterów opakowań oraz importerów produktów opa­

kowanych za granicą obowiązek umieszczania na opa­

kowaniach informacji i oznaczeń ułatwiających ich dalsze w ykorzystyw anie zgodnie z w ym aganiam i ochrony środowiska. Obowiązek ten wszedł w życie teoretycznie z dniem 1 stycznia 1999 r., w praktyce zaś od 1 stycznia 1999 r. Z tym dniem wejdzie w życie rozporządzenie M inistra Ochrony Środowiska, Zaso­

bów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 lutego 1998 r.

w sprawie oznaczania opakowań (Dz.U. Nr 25, poz.

138). Oznaczenia ułatwiające identyfikację m ateria­

łu, z którego je s t w ykonane opakow anie, należy umieszczać na opakowaniach z aluminium i z tw o­

rzyw sztucznych, wym ienionych w rozporządzeniu.

Obowiązek zwrotu opakowań po substancjach trujących

Użytkownik substancji trujących określonych w odrębnych przepisach jest obowiązany zwrócić opa­

kowanie po tych substancjach producentowi, sprze­

dawcy lub importerowi.

Producent substancji trujących, a gdy substan­

cje pochodzą z zagranicy - importer, jest obowiązany odebrać opakowania po tych substancjach.

Sprzedawca substancji trujących jest obowiąza­

ny przyjmować od użytkowników opakowania po tych substancjach w celu ich przekazania producentowi lub importerowi.

Obowiązek uiszczenia opłaty za składowane odpady

Opłaty za składowanie odpadów:

• ma obowiązek uiścić wytwarzający odpady,

• m a je sobie sam naliczyć i wnieść na rachunek re­

dystrybucyjny urzędu wojewódzkiego;

• opłaty obejmują:

- opłatę za złożenie określonej masy odpadów na określonym składowisku odpadów,

- opłatę za czas składowania;

• termin uiszczenia opłaty - 31 stycznia roku następ­

nego po roku, w którym odpady były składowane.

W ojewoda wydaje decyzję opłatow ą tylko w te­

dy, gdy podmiot nie uiści opłaty, zaś jeżeli jednocześnie

S ta & tw t& U f nr 6 listopad-grudzień 1998 r. TOM 2

wytwarzający nie złożył informacji o rodzaju i ilości oraz o czasie składowania odpadów na składowisku odpadów - stawka opłaty podlega zwiększeniu o 100%. Tak samo w przypadku informacji nierzetelnej.

Zm iany zw iązane z w prow adzeniem reform y ustrojowej państw a oraz inne wprowadzane przy tej okazji zmiany przepisów ustaw y o odpadach:

• zmiany kom petencji organów

• art. 8 ust. 1 ustawy o odpadach

• rozszerzenie zakresu podm iotowego i przedm ioto­

wego odnośnie możliwości gromadzenia odpadów - art. 21 ust. 6.

Gospodarka odpadami a refor­

ma administracyjna

Ideą przyświecającą reformie ustrojowej państwa było przekazanie kom petencji “w dół”, w szczególno­

ści organom samorządu terytorialnego. W zakresie od­

padów przyjęto jako zasadę przekazanie kompetencji do wydawania decyzji na szczebel powiatu. Zgodnie z pow yższą zasadą do starostów przeszły uprawnienia do wydawania zezwoleń na wytwarzanie odpadów nie­

bezpiecznych lub innych niż niebezpieczne w ilości powyżej 1 tys. ton rocznie. Decyzja ta zastąpiła je d ­ nocześnie dotychczasową decyzję zezwalającą na pro­

wadzenie działalności, w wyniku której powstawały odpady niebezpieczne lub inne niż niebezpieczne w ilości powyżej 1 tys. ton rocznie.

Zmiana nazwy nastąpiła ze względu na to, iż czę­

sto zezwolenia te były traktowane jako koncesja, a przecież inny był cel takiej decyzji i jej uzyskanie nie zwalniało z wym ogów w ynikających z ustawy o dzia­

łalności gospodarczej.

Do kom petencji starostów przeszło również w y­

dawanie zezwoleń na usuwanie, wykorzystywanie lub unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych i zgody na składowanie odpadów niebezpiecznych na wydzie­

lonej części innego składowiska odpadów.

Powyższa zasada doznaje jednak istotnego w y­

jątku - kom petencje do wydawania decyzji dla pod­

miotów budujących lub utrzym ujących obiekt zalicza­

ny do inwestycji szczególnie szkodliwych dla zdro­

wia ludzi i środowiska pozostały lub przeszły do w o­

jewody. W związku z tym kom petencje do uzgadnia­

nia sposobu postępow ania z odpadami innymi niż nie­

bezpieczne, w ytw arzanym i w ilości od 1 tony do 1 tys. ton rocznie , należące przed 1 stycznia 1999 r.

do organów gminy, w przypadku w ytw arzających, budujących lub utrzym ujący ch obiekt zaliczany do inw estycji szczególnie szkodliw ych dla zdrow ia ludzi i środow iska od 1 stycznia 1999 r. przeszły do w ojew ody. O znacza to kom petencję w ojew ody do dokonyw ania uzgodnienia, w stosunku do ww.

pod m iotó w rów nież w przy pad ku w prow adzenia przez radę gm iny obow iązku uzgadniania dla o kre­

ślonych rodzajów odpadów , w ytw arzanych w ilo ­ ści poniżej 1 tony rocznie.

Kompetencje w zakresie pobierania opłat za skła­

dowanie odpadów, przyjm owania informacji o rodza­

ju i ilości um ieszczonych na składowisku odpadów i o czasie ich składowania oraz do wydawania decyzji ustalającej wysokość opłaty w razie niedopełnienia przez wytwarzającego obowiązków - przeszły do sa­

morządu w ojew ództw a i należą do m arszałka bądź zarządu województwa. Dla wytwarzających, budują­

cych lub utrzym ujących obiekt zaliczany do inwesty­

cji szczególnie szkodliwych dla zdrowia ludzi i śro­

dowiska nadal właściwy pozostał wojewoda.

Nie uległy decentralizacji kompetencje do w y­

dawania decyzji w zakresie międzynarodowego obro­

tu odpadami. Decyzje zezwalające na przywóz odpa­

dów innych niż niebezpieczne, na wywóz za granicę odpadów niebezpiecznych oraz ich przewóz przez te­

rytorium państw a polskiego wydaje nadal Główny In­

spektor Ochrony Środowiska.

W załączeniu tabela zmian kompetencyjnych w ustawie o odpadach wprowadzona ustaw ą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określają­

cych kom petencje organów administracji publicznej - w związku z reform ą ustrojow ą państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 668).

TOM 2 listopad-grudzień 1998 r. S C ctó tw te n y nr 6

Ustawa z dnia 27 czerwca 1979 r. o odpadach Art. ustawy

kompeten­

cyjnej

Zmieniany art.

ustawy o odpadach

Dotychczasowa jednostka realizują­

ca kompetencję

Nowa jednostka realizująca

kompetencję Treść kompetencji

Art. 133 8 ust. 1 wojewoda starosta lub wojewoda* (w zw. z ust. 6)

zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych lub innych niż niebez­

pieczne w ilości pow. 1 tys. ton rocznie jw. 8 ust. 3 wójt, burmistrz lub

prezydent miasta

wójt, burmistrz lub prezydent miasta albo wojewoda* (w zw. z ust. 6)

uzgodnienie sposobu postępowania z odpadami innymi niż niebezpieczne od 1 tony do 1 tys. ton rocznie

jw. 11 ust. 3 wojewoda starosta lub wojewoda* (w zw. z ust. 3a)

zezwolenie na usuwanie, wykorzysty­

wanie lub unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych

jw. 11 ust. 6 wojewoda organ wydający zezwolenie wezwanie do zaniechania naruszeń jw. 11 ust. 7 wojewoda organ wydający zezwolenie cofnięcie zezwolenia

jw. 12 ust. 3 wojewoda organ wydający zezwolenie uchylenie obowiązku zabezpieczenia roszczeń

jw. 15 wojewoda organ wydający zezwolenie określenie dodatkowych obowiązków zw. z postępowaniem z odpadami niebezpiecznymi

jw. 23 ust. 3 wojewoda starosta zezwolenie na składowanie odpadów niebezpiecznych na wydzielonych częściach innych składowisk jw. 27 ust. 2 rachunek redystrybu­

cyjny urzędu woje­

wódzkiego

rachunek redystrybucyjny urzędu marszałkowskiego

wnoszenie opłat za składowanie odpadów

jw. 29 wojewoda marszałek województwa lub

wojewoda*

przyjmowanie informacji o rodzaju, ilości i czasie składowania odpadów jw. 33 ust. 1 wojewoda zarząd województwa lub

wojewoda*

decyzja określająca wysokość opłaty

jw. 33 ust. 2 wojewoda zarząd województwa lub wojewoda*

decyzja określająca wysokość opłaty w oparciu o zwiększone o 100% opłaty

* Wojewoda będzie organem właściwym dla wytwarzających odpady oraz odbiorców odpadów budujących lub utrzymujących obiekt zaliczany do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.